Poezi nga Cristiana Maria Purdescu

Poezi rumune

Cristiana Maria Purdescu

U lind më 21 shkurt 1964 në komunën Negreni, rrethi i Teleormanit. Kreu Fakultetin e Shkencave Natyrore dhe Agrikole në Universitetin e Bukureshtit (1985); Fakultetin e Biologjisë në të njëjtin Universitet (1995). Pas një viti, më 1996 kreu Shkollën Teknike Postgjimnaziste – Grupi Shkollar i Industrisë së lehtë „Nichita StanescU2 në Bukuresht (Specialiteti Projektimi i Veshjeve).  Në ndërkohë kreu Fakultetin e Arteve Dekorative dhe Design (Specializim për Arte Tekstile – Modë), pranë Universitetit Nacional të Arteve në Bukuresht (2005). Pas masteratit në shkencat ekonomike (Menexhmenti i investimeve) me dizertacionin „Investime të huaja direkte dhe impakti i tyre lidhur me ekonomitë e tranzicionit”, mbrojti doktoratën në Arte Plastike dhe Dekorative në Universitetin Nacional të Arteve në Bukuresht, me tezën „Aksesorët e veshjes femërore – art dhe domosdoshmëri”.

Kariera: Profesore e bilogjisë në disa shkolla gjenerale dhe grupe shkollare në provincë dhe Bukuresht (1985-1996), profesor titullar i Liceut të Arteve Plastike „N. Tonitza” dhe në Kolegjin Nacional „I. L. Caragiale” në Bukuresht. Aktualisht është designer vestimentar në shtëpinë e saj të modës. Cristiana Maria Purdescu është artiste dhe anëtare e Unionit të Artistëve Plastikë të Rumanisë, me një numër të madh ekspozitash personale dhe në grup artesh dekorative, si dhe me prezantime modash në atdhe dhe botën e jashtme (1992-2015). Prezente në shtyp me artikuj të panumrët lidhur me sukseset e saja artistike,

Njëherit është poete dhe anëtare e Unionit të Shkrimtarëve të Rumanisë, prezente në antologji, almanake dhe fjalorë të letërsisë.  Debutoi me vëllimin „Poezi – gjeni lirik”, Bukuresht 2000. Pasojnë vëllime tjera si: „Amor&Psyche” (rumansisht-italisht), 2000; „Gjahu i hijeve”, 2001; „jeta. Një jehonë”, 2002; „Frymëmarr muzgun – Respiro il crepuscolo” (rumanisht-italisht), 2002; „vetmia e lejuar – Solitude permise” (rumanisht-frëngjisht), 2003; „Shenjtërimi i një loti – The sacrament of a tear” (rumanisht-anglisht), 2004; „Më e re me një fjalë-Più giovane d’una parola” (rumanisht-italisht), 2006; „Duke e thelluar misterin - Deepening the mystery” (rumanisht-anglisht), 2010; „Shkapërderdhja për të qenë – Wastefulness” (rumanisht-anglisht), 2013.           Cristiana është laureate e një varg çmimesh importante për poezi duke fituar gjithmonë vendin e parë (2006-2014).

 

VIA?A ÎN AEROPORT

 

Timpul s-a oprit

?i spa?iul nu-mi mai ajunge,

De via?? f?r? noroc

Sufletul se plânge.

 

Lacrimi ?i lacrimi

Dar va fi bine:

La trei ?i un sfert sose?te avionul

Din Insulele Malvine.

 

Buc??i de speran?? apun

În neclara mea disperare,

La cinci ?i cinci sose?te avionul

Din Baia Mare.

 

JETA NË AEROPORT

 

Koha u ndal

Dhe hapësira nuk më mjafton,

Nga jeta e pafat

Shpirti po rënkon.

 

Lotë dhe lotë

Por do bëhet mirë:

Më tre q një çerek arrin avioni

Nga Ishujt Malvine.

 

Copa shprese perëndojnë

Në dëshprimin tim të paqartë,

Në ora pesë e pesë arrin avioni

Nga Baja Mare.

 

PRIN GÂNDURI

 

Din timpuri adormite îmi vorbe?ti

Când noaptea se destram?.

?i gesturi se pierd

?i umbra le num?r?.

 

Tremur? luna în mare,

Din abur aluneci

?i în trans? m? chemi,

Prin gândurile vorbite alt?dat?.

 

NËPËR MENDIME

 

Nga kohë të përgjumura më flet

Kur nata shpartallohet.

Dhe gjestet po degdisen

E hija i numëron.

 

Dridhet hëna mbi det,

Nga avujt po rrëshqet

Dhe nxitimthi më fton,

Mes mendimeve të dikurshme.

 

AMNEZII, AMNEZII

Tat?lui meu

 

Riduri umile pe frunte,

Sub ochi pete lungi, plumburii,

Planuri de viitor tot mai pu?ine

?i amnezii, amnezii.

 

Firave amintiri din tinere?e,

Pu?ine semne de întrebare,

Gânduri în?bu?ite ?i larma

Stelelor c?z?toare...

 

Te rezemi nesigur de mas?,

Capul în piept

Tot mai dramatic percepi dansul

Sfâr?itului indecent.

 

AMNEZIONE, AMNEZIONE

Babait tim

 

Rrudha përulëse në ballë,

Nën sy shenja ngjyrë plumbi,

Plane ardhmërie gjithnjë e më pak

Dhe vetëm amnezione, amnezione.

 

Kujtime të brishta nga fëmijëria,

Fort pak shenja për pyetje,

Mendime të gulçuara dhe pluhuri

I yjeve që po bien...

 

Mbështetesh me pasiguri për tryeze,

Me kokën në krahëror gjithnjë e

Më dramatikisht e kupton vallen

E përfundimit të pacaktuar.

 

OPTIMISMUL MAMEI

 

Tu nu-mi vezi înserarea,

Nici lupta cu intru?ii

Ochii placizi

Ascund triste?i,

Cutele de pe frunte,

Haide, mi le num?r?!

 

Soiul de plâns nu vrei s?-l descifrezi,

S? desfaci în buc??i sufletul meu

Nu ai curaj,

Amâni mereu.

 

Monstrul amurgului deja s-a trezit

?i tu m? vezi tot copil?.

 

OPTIMIZMI I MAMASË

 

Ti nuk ma sheh muzgëtimin,

As luftën me intrusët

Sytë e vagëlluar

Që fshehin trishtimin,

Rrudhat në ballë,

Eja dhe m’i numëro!

 

Llojin e qarjes nuk don ta deshifrosh,

Ta shpërbësh në copa shpirtin tim

Nuk ke guxim,

E mënjanon gjithmonë.

 

Mosntrumi i muzgut tashmë u zgjua

Dhe ti më sheh prore si fëmijë.

 

NOAPTE DE VAR?

 

Liman r?coros. În noaptea de var?

Vântul se mi?c? prudent,

Compasul luminos al lunii

M?soar? gândul adolescent.

 

Secven?e din vise hoinare

P?trund în magica panoram?.

Noapte, ochiul spart al lunii

M? cheam?, m? soarbe, m? cheam?.

 

Clip? lini?titoare, un pas domol,

Trece fiin?a exotic? prin Ursa Mare,

În vântul nop?ii de var?,

Eu ?i golurile interstelare.

 

NATË VERE

 

Liman i freskët. Në natën e verës

Era po lëviz me urtësi,

Kompasi vezullues i hënës

E mat mendimin adoleshent.

 

Sekuencat nga ëndrrat çapkëne

Depërtojnë në panoramën magjike.

Natën, syri i thyer i hënës

Më fton, më thith, më fton.

 

Çaste qetësuese, një hap i lehtë,kalon

Qenja ekzotike nëpër Arushën e Madhe,

Në erën e natës së verës,

Unë dhe zbrazëtirat interstelare.

 

TABLOUL COPIL?RIEI

 

Trandafiri împodobi?i cu fluturi,

Tabloul copil?riei,

Alei labirintice,

Garduri de nuiele.

 

Cer cu stele

În nop?ile de var?,

O pat? de lun? plonjând pe copaci

În fiecare sear?.

 

Vraj? hipnotic? – vocea bunicii,

Gesturi de iubire delicate,

Eu chinuit? de dor

În singur?tate.

 

P?rin?i suferinzi de insomnie,

Fa?a lor de-o paloare apoas?,

Griji, nevoi, suferin?e

Dorul nebun de acas?.

 

TABLLO FËMIJËRIE

 

Trëndafila të stolisur me flutura,

Tablloja e fëmijërisë,

Rrugica labirintike,

Gardhe prej thuprrash.

 

Qiell me yje

Në netët e verës,

Një njollë hëne për çdo mbrëmje

Duke notuar mbi pemë.

 

Magji hipnotike – zëri i ghyshes,

Gjeste delikate të dashurisë,

Unë e munduar nga malli

Në vetmi.

 

Prindër që vuajnë nga pagjumësia,

Përpara tyre një zbehje mbështetet,

Brenga, nevoja, vuajtje

Malli i çmendur ndaj shtëpisë.

 

E TOAMN?

E toamn? ?i e cald ca vara,
P?durile sunt înc? verzi,
Necuprins?-i în suflet am?r?ciunea,
Tu nu vrei s? m? vezi.

?i p?s?ri pe ramuri mai cânt?,
?i fierbe mustul în vii,
Necuprins?-i în suflet am?r?ciunea,
Tu nu vrei s? m? ?tii.

?i uit de p?rin?i, de surori ?i de toate,
În focul iubirii se-aprind ochii mei,
Necuprins?-i în suflet am?r?ciunea,
Tu nu vrei s? m? vrei…

 

ËSHTË VJESHTË

 

Është vjeshtë dhe ngrohtë si në verë

Pyjet janë ende të blerta,

I papërfshirë në shpirt hidhërimi,

Ti s’dëshiron të më shikosh.

 

Dhe zogjtë në degë po këndojnë,

Dhe vlon mushti në vreshtë,

I papërfshirë hidhërimi në shpirt,

Ti nuk po don ta dishë.

 

Dhe harroj prindërit, motrat e krejt,

Në zjarrin e dashurisë ndizen sytë e mi,

I papërfshirë në shpirt hidhërimi,

Ti nuk don të më duash.

 

CU GÂNDUL

Te-am descompus în molecule
Cu gândul s? te scot din materie,
Dar tu zâmbe?ti abstract ?i intermitent.

Misterul lumii tale,
O virtual? r?t?cire.

În lumea mea
Spore?ti iluzia,
Ba?i discret a iarn?.

 

ME MENDIMIN

 

Të çkomponova në molekula

Me mendimin të të nxjerr nga materja

Por ti buzëqesh me ndërprerje abstrakte.

 

Misteri i botës sate,

Një degdisje virtuale.

 

Në botën time

E shton iluzionin,

Troket diskret në dimër.

 

TOT MAI MUL?I

(Actorilor deceda?i)

Tot mai mul?i se retrag în cimitirele
împodobite cu trandafiri,
joac? la teatrul absurd al mor?ii.

Îmbr?ca?i într-un abur transparent
pun piese demult apuse, scenarii
pierdute în mucegai.

Uneori se retrag
în spatele scenei ?i, gr?bi?i,
dau autografe îngerilor de bronz

 

GJITHNJË E MË SHUMË

(Aktorëve të vdekur)

 

Gjithnjë e më shumë tërhiqen në varrezat

E stolisura me trëndafila

Lozin në teatrin absurd të vdekjes.

 

Të veshur me një avull transparent

Vënë pjesët kaherë të perënduara, skenarët

E degdisur në myshk.

 

Nganjëherë tërhiqen

Në shpatullat e skenës dhe, të përngutshëm,

U japin autografe engjëjve në bronz.

 

E?TI GÂND…

 

De dou? zile te a?tept plângând

?i mor pu?in câte pu?in de dou? zile.

E?ti gând la mine-n gând

?i scriere sub?ire...

 

Crâmpeie de imagini, chip

Pictat în versuri seara, ca asear?,

Te-am inventat ?i n-am cerut nimic,

O, n?lucire, dulcea mea povar?!

 

JE MENDIM...

 

Qe dy ditë se të pres duke qarë

Dhe vdes nga pak qe dy ditë.

Je mendim im në mendim

Dhe një shkrim i hollë.

 

Ngërçe përfytyrimesh, fytyrë

E piktuar në vargje mbrëmjesh, si mbrëmë,

Të inventova e s’kërkova asgjë,

O, fanitje, pesha ime e rëndë!

 

DINTRE TOATE

 

Str?zi b?tute de ploi,

Frunze de-acum ruginii

?i noi,

Despre noi ce mai ?tii?

 

Îmi vorbesc de tine

Fereastra ?i strada-ntunecat?,

Un fulger taie din cer

O bucat?.

 

Cer, jum?tate de cer,

Dragoste jum?tate,

Numai pustiul r?mâne întreg

Dintre toate.

 

NGA TË GJITHA

 

Rrugë të rrahura nga shirat,

Gjethe tashmë të ndryshkura

Dhe ne,

Për ne çka po dimë?

 

Më flasin për ty

Dritarja dhe rruga e errët,

Një vetëtime e pret në qiell

Një copë.

 

Kërkoj, gjysmën e qiellit,

Gjysmën e dashurisë,

Nga çdo gjë në këtë botë,

Vetëm shkretëtira mbetet tërësi.

 

DE S-AR IVI

 

Umbra se-ngroa?? mult, mai mult,

Întristarea-mi rupe trupul în fâ?ii.

Cântecul nop?ii selenare,

Iubite, nu vrei s?-l ?tii.

 

Misterele, pragul înser?rii,

Gustul dragostei tot mai amar,

Sarea din apele m?rii,

M?car de s-ar ivi un pot, m?car.

 

PO TË FANITESHIN

 

Hija po ntrashet gjithnjë e më shumë

Trishtimi ma shkëput trupin në fasha.

Kënga e netëve të hënëzuara

I dashur, pse s’don ta dishë.

 

Misteret, pragu i muzgëtimit,

Shija e dashurisë prore më e hidhur,

Krypa e ujërave të detit,

Së paku sikur të fanitej një mundet, së paku.

 

LUMINI  PALIDE

 

Lumini palide la vechiul geam,

Ridate mâini perdeaua o adun?,

Amurgul coboar? din ram în ram,

Vechi orologiu, îngropat în ani, mai sun?.

 

?oapte neîn?elese alunec? u?or

?i-mi amintesc c?-n ro?covana cas?

Am râs de bucurie ?i am plâns de dor

Lâng-o fereastr?, la-nvechita mas?.

 

DRITA TË ZBEHTA

 

Drita të zbehta në xhamin e vjetër,

Duart e ngritura perdenë e mbledhin,

Mugu po zbret nga dega në degë,

Ora e vjetër, e varrosur kaherë, tingëllon.

 

Pëshpëritje të lehta rrëshqasin ngadalë

Dhe ma përkujtojnë se në shtëpinë e kuqëremtë

Mbeta nga gëzimi e qava nga përmallimi

Pranë një dritareje, te tryeza e plakur.

 

ÎN FLORI CARNIVORE

 

Trec anii, risipitul nisip,

Pustiule ia-m?...

Aproape e ziua

De care mi-e team?.

 

Codri fantomatici, nimicuri

Pod peste vid,

În flori carnivore

Am s? m? închid.

 

NË LULE TË TULTA

 

Kalojnë vitet, rëra e shpërndarë,

Merrmë mor çapkën...

Aq pranë është dita

Nga e cila po trembem.

 

Shpatije fantomatike, asgjësi

Ura mbi humnera,

Në lule të tulta

Do të mbyllem.

 

DUREREA E

 

R?mâi

Chiar dac? e noapte.

Singur?tatea nu chinuie,

Triste?ea nu-i ap?s?toare.

R?mâi,

Durerea e

M?nu?a ce ni se potrive?te.

 

DHEMBJA ËSHTË

 

Rri pranë meje

Edhepse është natë.

Vetmia nuk të mundon,

Trishtimi nuk të shtyp.

Mbetu,

Dhembja është

Dorëza që na përshtatet.

 

CAUT UMBRE

 

Statornic? în Tine,

O, Doamne, a? vrea s? fiu,

Dar m? las purtat? de nisipuri,

Caut umbre.

 

Raza am z?rit-o,

De pe când t?v?leam iarba

Din Rai.

 

Eu sunt copilul cel r?u.

Chiar ?i-n t?cere,

Când urc o treapt? în rug?ciune,

Ispita m? linge, p?catul m? cere...

 

KËRKOJ HIJE

 

Besnike ndaj teje,

O, Zot, do doja të jem,

Por po mbetem e mbajtur nga rërat,

Duke kërkuar hije.

 

Rezen e vërejta,

Qe nga koha kur e shpupurisja

Kullosën e Parajsës.

 

Unë jam fëmija i ligë.

Madje edhe në heshtje,

Kur ngjitem shkallës në lutje,

Provokimi më lëpin, më kati më kërkon...

 

(I shqipëroi: Baki Ymeri)