Ramiz Selimi: Smajl Maliqi, veprimtar dhe humanist i palodhur!

Smajl Maliqi, veprimtar dhe humanist i palodhur!

Shkruan Ramiz Selimi

Smajl Maliqi është një nga figurat më të shquara të diasporës shqiptare në Austri, një veprimtar i palodhur dhe humanist i përkushtuar që ka dhënë një kontribut të çmuar në ruajtjen e identitetit kombëtar shqiptar. Ai është njëri nga emigrantët e parë shqiptarë në këtë vend dhe një zë i fuqishëm në mbështetje të çështjes kombëtare.

Rruga e tij drejt emigrimit ishte e vështirë. I përndjekur politikisht nga regjimi jugosllav, në vitin 1983 atij iu konfiskua pasaporta nga UDB-ja, duke e detyruar të largohet ilegalisht nga Kosova. I lindur në një familje me angazhim të hershëm patriotik, edhe ai vetë ndoqi të njëjtën rrugë, duke e kthyer aktivitetin atdhetar në një mision jetësor.

Që nga viti 1987, Smajl Maliqi jeton dhe vepron në Linz të Austrisë. Në vitet e para të emigrimit, ai bashkëpunoi ngushtë me të ndjerin Skënder Gashi, kryetar i shoqatës së parë shqiptare në Austri. Një nga momentet më të rëndësishme të veprimtarisë së tij ishte organizimi i grevës së punëtorëve të Radio Televizionit të Prishtinës në Vjenë, i mbajtur nën qiellin e hapur. Kjo grevë, ku mori pjesë edhe spikeri i njohur Jusuf Ferizi, u mbështet nga qindra bashkatdhetarë, punëtorë të përkohshëm dhe azilkërkues, duke u shndërruar në një ngjarje të rëndësishme për diasporën shqiptare.

Themelues i mësimit plotësues në gjuhën shqipe

Smajl Maliqi është i njohur jo vetëm si veprimtar, por edhe si edukator dhe organizator i palodhur. Ai luajti një rol kyç në themelimin dhe zhvillimin e strukturave që ndihmuan shqiptarët e mërgatës të ruajnë gjuhën dhe kulturën e tyre.

Si udhëheqës i nëndegës së Lidhjes Demokratike të Kosovës (LDK) në Linz, ai u bë një pikë referimi për komunitetin shqiptar, duke ndihmuar në forcimin e lidhjeve mes bashkatdhetarëve dhe organizimin e aktiviteteve të shumta kulturore e kombëtare. Nëpërmjet kësaj organizate, Smajli kontribuoi në mbështetjen e emigrantëve shqiptarë dhe në promovimin e identitetit kombëtar në diasporë.

Një nga arritjet më të mëdha të tij është angazhimi për themelimin e mësimit plotësues në gjuhën shqipe për fëmijët e emigrantëve shqiptarë në Austri. Ai kujton me krenari sfidat dhe përpjekjet e para për të realizuar këtë projekt jetik:

"Fillimi ishte i vështirë, por me angazhimin dhe investimin tim personal, duke mos kursyer asgjë dhe në bashkëpunim me kryetarin e LDK-së për Austri, Zotin Skënder Gashi, i drejtuam një kërkesë ish-LASH-it për hapjen e shkollës shqipe dhe organizimin e mësimit plotësues në Austri. Përpiluam kërkesën për organet austriake, e cila njëherë u refuzua. Në atë kohë, kishte pengesa nga autoritetet shtetërore austriake për shkak të shpërbërjes së Jugosllavisë dhe ishte shumë e vështirë, por ne këmbëngulëm"

Në vitin 1991, Smajli dhe bashkëpunëtorët e tij nuk hoqën dorë dhe dërguan sërish një kërkesë të re për hapjen e shkollës shqipe, e cila kësaj radhe u aprovua në fillim të vitit 1992. Ai thekson se një kontribut të veçantë në këtë proces pati edhe profesor Muhamet Bicaj, ish-ministri i Arsimit në qeverinë e Kosovës në ekzil, i cili vizitoi tri herë Linz-in për të ndihmuar në organizimin e arsimit shqip.

"Ndihem krenar për punën dhe angazhimin tim, pasi edhe sot e kësaj dite shkolla shqipe në Linz funksionon me disa qindra nxënës dhe disa mësues, ndryshe nga fillimet kur kishte vetëm një mësues. Ky projekt ka qenë dhe mbetet një nga arritjet më të rëndësishme për ruajtjen e gjuhës dhe identitetit tonë kombëtar"

Smajl Maliqi është njëri nga dëshmitarët dhe kontribuuesit kryesorë të këtij suksesi historik. Ai ruan me kujdes vendimin e autoriteteve austriake, të nënshkruar nga profesor Riedl, i cili për herë të parë në historinë e shtetit austriak, njohu zyrtarisht të drejtën e mësimit plotësues në gjuhën shqipe.

Kjo nismë e rëndësishme ka pasur një ndikim të thellë në ruajtjen e identitetit kombëtar të brezave të rinj dhe në përcjelljen e vlerave kulturore tek fëmijët shqiptarë që rriten jashtë atdheut. Përkushtimi i Smajlit në këtë drejtim mbetet një testament i fortë i dashurisë dhe përkushtimit të tij ndaj arsimit dhe çështjes kombëtare

Organizator i demonstratave dhe aktivist për lirinë e Kosovës

Në vitet e errëta të regjimit të Millosheviqit, kur Kosova përballej me represionin brutal, Smajli luajti një rol kyç në organizimin e demonstratave në Linz për të sensibilizuar opinionin publik austriak dhe ndërkombëtar mbi padrejtësitë dhe dhunën ndaj popullit shqiptar. Përmes aktiviteteve të tij të pa-ndalura, ai ndihmoi në ngritjen e zërit të shqiptarëve në arenën ndërkombëtare dhe mobilizimin e diasporës për të mbështetur kauzën e lirisë së Kosovës.

Smajli rrëfen për përpjekjet e tij dhe bashkatdhetarëve në ndërgjegjësimin e autoriteteve austriake mbi situatën e rëndë në Kosovë:

"Qyteti i Linzit, në bashkëpunim me mua, dërgonte çdo vit një delegacion hulumtues në Kosovë për të verifikuar gjendjen. Kjo ndihmoi në dokumentimin dhe shpërndarjen e informacionit të saktë mbi shtypjen që po përjetonte populli shqiptar"

Në vitin 1993, ai organizoi demonstratën e parë me moton,“Thirrje për paqe!”, duke i bërë thirrje komunitetit ndërkombëtar të ndërhynte për të ndalur dhunën në Kosovë. Këto protesta vazhduan edhe në vitet pasuese, duke kulmuar me demonstratat masive të vitit 1997 dhe 1998, ku mijëra bashkatdhetarë u mblodhën në sheshin kryesor të Linzit (Hauptplatz) për të shprehur pakënaqësinë e tyre me gjendjen e rëndë në vendlindje.

Përmes organizimit të këtyre tubimeve, Smajli arriti të bëjë që çështja e Kosovës të dëgjohej më gjerësisht në Austri dhe në Evropë, duke kontribuar në rritjen e presionit diplomatik kundër regjimit serb. Aktivizimi i tij i palodhur mbetet një pjesë e rëndësishme e historisë së diasporës shqiptare dhe një shembull i guximit dhe përkushtimit ndaj lirisë dhe drejtësisë.

Ndihma humanitare për të zhvendosurit e luftës

Gjatë luftës së Kosovës, Smajli u angazhua me përkushtim të jashtëzakonshëm për të ndihmuar të zhvendosurit dhe refugjatët shqiptarë. Ai organizoi fushata humanitare, duke mbledhur dhe shpërndarë ndihma të domosdoshme, si veshmbathje, ushqime dhe mjete higjienike, për ata që kishin humbur gjithçka për shkak të luftës. Ky angazhim dëshmon jo vetëm shpirtin e tij humanitar, por edhe përkushtimin e tij të palëkundur për të ndihmuar bashkatdhetarët në momentet më të errëta të historisë së tyre.

Smajli kujton me krenari dhe mirënjohje ndihmën e pakursyer që mori nga diaspora dhe organizatat humanitare austriake:

"Me kënaqësi mund të konfirmoj se ndihmat i tubuam së bashku me bashkatdhetarët në pika të ndryshme grumbullimi. Ndihma kryesore për transportin e mallrave erdhi nga organizata humanitare Volkshilfe, nën drejtimin e z. Christian Schorkhuber. Falë përkushtimit të tij, ndihmat e para të diasporës shqiptare u dërguan në Ulqin, e më pas u shpërndanë në Plavë e Guci, në gjithë territorin e Shqipërisë, veçanërisht në Tropojë, si dhe në Maqedoni dhe Kosovë, nëpërmjet Shoqatës Nëna Terezë".

Këto ndihma ishin jetike për mijëra shqiptarë që kishin humbur shtëpitë dhe ishin detyruar të largoheshin nga vendlindja e tyre. Solidariteti dhe angazhimi i Smajl Maliqit në ato kohë të vështira mbeten një dëshmi e fuqishme e humanizmit të tij dhe një kontribut i vyer në historinë e ndihmës së diasporës shqiptare për Kosovën.

Një shembull i frymëzimit

Smajl Maliqi mbetet një figurë inspiruese jo vetëm për shqiptarët në diasporë, por për të gjithë ata që besojnë në forcën e komunitetit dhe në vlerat e humanizmit. Me përkushtimin dhe angazhimin e tij të palodhshëm, ai ka lënë një gjurmë të pashlyeshme në historinë e komunitetit shqiptar në Austri dhe më gjerë.

Pas shpalljes së Pavarësisë së Kosovës, Smajli vazhdoi të jetë aktiv në organizimin dhe fuqizimin e komunitetit shqiptar. Ai themeloi Shoqatën "Kosova", e cila shërbeu jo vetëm si një qendër mbështetëse për mërgimtarët, por edhe si një vendtakim për organizimet e ambasadave dhe manifestimet kushtuar festave kombëtare. Shoqata u bë një pikë referimi për shqiptarët në Austri, duke forcuar lidhjet mes diasporës dhe vendlindjes.

Kontributi i tij për ruajtjen e identitetit kombëtar, promovimin e vlerave shqiptare dhe ndihmën humanitare do të kujtohet gjithmonë me respekt dhe mirënjohje të thellë. Mesazhi i tij për shqiptarët është i qartë dhe i ndjerë:

“Një kërkesë e imja për kombin tonë është që të ruajnë vlerat kombëtare, t’i kultivojnë ato dhe të mos urrejmë njëri-tjetrin, por të kemi miqësi dhe ndjenja njerëzore. Përshëndetje për të gjithë shqiptarët, kudo që janë”

Puna dhe angazhimi i Smajl Maliqit janë një testament i fuqishëm i asaj se si një individ me vullnet të palëkundur mund të bëjë ndryshime të mëdha për komunitetin dhe atdheun e tij.