Visar Zhiti: Ajo ditë që s'ikën - Pushkatimi i dy poetëve, Vilsonit dhe Gencit

AJO DITË QË S’IKËN:

PUSHKATIMI I DY POETËVE,

VILSONIT DHE GENCIT

Nga Visar Zhiti

I pushkatuan si sot, në 17 korrik... para sa vjetësh?.. nuk ka rëndësi, çdo ditë i pushkatojnë dhe ata ngrihen çdo ditë, gjaku i tyre dhe pluhuri i tyre bie mbi ditët tona, bisedat, poezitë…

Dy të rinj nga një fshat i Librazhdit, dy poetë, Vilson Blloshmi dhe Genc Leka, - shih, dhe emrat i kanë si në balada, familjarë të dashur, i shkulën nga gjiri i familjes, Vilsoni 29 vjeç, la gruan dhe vajzën, Genci 36 vjeç, la djalin dhe vajzën... edhe sot do të ishin... me libra shumë... por janë, më të dashur se kurrë, martirë, - kështu kam shkruar dhe e përsëris.

Na lanë poezinë e tyre si testament dhe heroizmin.

Në burgologjinë time tregohet ai pushkatim, një madhështi rrëqethëse, një flakë e pashuar që fërgëllon dritë…

FERRI I ÇARË:

Pas mesnate, se ashtu bëhen pushkatimet, pa nisur zbardhëllimi, ndalën te vendi sekret, i caktuar më parë, një rrëpirë e shkretë në humbëtirë. Zbritën nga karroceria e makinës ushtarake ata të skuadrës së pushkatimit. Nga “xhipat” dolën shefat, komandanti i skuadrës së pushkatimit, kryetari i Degës, prokurori i rrethit, mjeku… Dhe i sollën ata të dy, Vilsonin me Gencin, të sfilitur, të torturuar. Të qethur, me nxirje në fytyrë e copërlime në gjymtyrë, as rrobat e shqyera nuk ua mbulonin. Mezi rrinin në këmbë. Gati me të shtyra shkuan tek ai pak shesh i gjymtë mes shkurreve e gurishtave. Terr dhe hije malesh më keq se terri. Heshtje, që prishej nga hapat e çizmeve ushtarake a nga ndonjë guriçkë që merrte të tatëpjetën. Groooopaaa… Përroi i Firarit, tamam vend djajsh. Fenerët e dorës bënin dritë të frikshme a u ndezën dhe dritat e njërës nga makinat. Ata të dy më këmbë, të zymtë përbuzshëm, të tronditur deri në moskuptim dhe në një si panik të shtypur, të drunjëzuar. A kështu u dukej atyre që ishin përballë,

- Zjarr! - Genci ra e po përpëlitej mbi barin e lagur me gjakun e tij. Rënkonte. Rrëketë e gjakut vërshonin nga plagët që sapo hapën plumbat në trupin e tij.

Vilsoni, me sytë gjysmë të mbyllur i shtangur më këmbë.

- E shikon shokun tënd? - u dëgjua një zë. Njëri nga shefat iu afrua kufomës ende më këmbë të Vilsonit. - Kështu do të biesh edhe ti, por prano. Duam bashkëpunimin… Di gjuhë të huaja, mund të na shërbesh, çështjes së madhe të…

- Kam thënë jo, mbaroni shpejt, - foli dënesshëm Vilsoni.

- Mendohu, por shpejt, s’ke kohë shumë, balta të pret.

- Më mirë baltë sesa me ju, - u duk sikur u përgjigj vetë balta.

- Shoku yt mbaroi, shiko te këmbët. Ti mund t’i arrish ëndrrat…

- Ashtu guxoi e foli oficeri? Sa të poshtër!

- Jooo, - ndërpreu gjithçka ulërima e Vilsonit, - me shokun tim e nisa, me të ta mbaroj! - dhe po u bërtiste atyre, dukej sikur donte që të mbyllej sa më parë kjo tragjedi, ai i ishte dhënë vdekjes me kohë, që kur i arrestuan, në hetuesi, në gjyq, kur hodhën sentencën: dënim me vdekje, me pushkatim. Më herët akoma, ai endej në mbretërinë e vdekjes, që kur shkroi poezinë parë, që kur po përkthente fshehurazi njërin nga ata poetët e mallkuar, që, kur u dashurua me atë aktoren, por tani s’kishte kohë më për asgjë, veç për të nxjerrë dufin e fundit, para se të nxirrte frymën e fundit.

- Vrasës… më vrisni… se edhe ju… kriminelë…

- Zjarr! - u përsërit urdhri, më me rreptësi e më me mllef, dhe batareja e plumbave e griu të gjithin. Ra përsipër shokut të tij. Gjaku që sapo i vërshoi, iu përzie me të atij dhe, siç bëhen vëllamë duke pirë nga gjaku i njëri-tjetrit, ata u bënë vëllezër në pafundësinë e territ, ashtu siç është vetë vdekja.

* * *

Dy kokë të bronzta mbi siprinën e ujit, të mëdha, të rënda, si dy planete. Buzë rrugës në të hyrë të qytetit të Librazhdit. Grup skulpturor në nderim të Vilson Blloshmit dhe Genc Lekës. Uji është kujtesa a vetë koha, a kthjellimi i kujtesës. Sytë të mbyllur në një gjumë bronzi. U dola nga pas. Ndërrova prapë vend. Kërkoja vrimat e plumbave në kafkë. Më dukeshin të sapovrarë dhe uji më bëhej gjak. Se dhe pasqyronte perëndimin e diellit. ...

Dy kokët e bronzta më dukeshin si mbi lot. Zgjata duart t’i ledhatoj.