Mendime
Skender Jashari: Pushtimi Osman i territorit Izraelit të Palestinës
E premte, 25.10.2024, 07:16 PM
Pushtimi Osman i territorit Izraelit të Palestinës
Nga
Skender Jashari
Pushtimi Osman i territorit Izraelit
të Palestinës
Perandoria Arabe edhe në kohën e Muhamedit filloi pushtimet,
derisa ekspedita e majit/qershorit 632,
ishte rasti i parë i suksesshëm kundër territorit të Perandorisë Bizantine.[1] Betejat në Ajnadayn
në territorin izraelit të Palestinës dhe Fahl dhe Yarmouk në Transjordani, të
ndodhura në vitet 634-636,[2] e sidomos Beteja e
Ajnadayn ishte beteja që dëboi garnizonin e
fundit të Perandorisë Bizantine nga vend.[3] Pushtimi i
Perandorisë Arabe, përkohësisht do të ndërprehej me seperatizmin Tulunid, në
vitin 873.[4] Ripushtimi arab ndodhi në vitet 905/906, nga Kalifi Abasid, arriti të ripushtoj
territorin izraelit të Palestinës,[5] kurse në korrik 946,
Sayf al-Dawla, invadoi këtë territor.[6] Referencat e shumta politike për xhaminë al-Aksa, datojnë
nga shekulli XII, ose më pas për shkak të pushtimit të Kryqtarëve, por disa
përpjeken ta argumentojnë që bazohet në hadithe të numërta që datojnë nga
lindja e islamit.[7] Sipas disa akademikëve, shenjtërimi i Jerusalemit u rritë
pas ekspansionit dhe rritjes së një zhanri të literaturës e njohur si
al-Fadhail( udhëzues fetarë)[8] ose si histori e qyteteve, që ishin kryesisht në periudhën
Umayyade,[9] por të tjerët e theksojnë se ishin motivet politike
islamike të dinastisë Umayyade, që e shenjtëruan Jerusalemin në Islam.[10] Pushtimi Fatimid, përfshirë edhe i territorit izraelit të
Palestinës, ndodhi në vitet 969/970, që u vetëdeklaruan kalifat
shi’it, duke shkatërruar Ikhshidids-ët.[11] Për të vazhduar me një periudhë të ngjeshur
pushtimesh dhe ekspeditash të shkurtëra, ashtu edhe Kryqëzatat, por që vazhdoi
të mbetej kryesisht nën pushtimin e Perandorisë Arabe. E që më 18 maj 1291,
Al-Ashraf Khalil i Egjiptit e pushtoi Akrën, duke zhdukur Mbretërinë Kryqtare
të Jerusalemit dhe duke i dhënë fund Kryqëzatës së Nëntë. Periudha Mameluke
zgjati nga viti 1291, kur pushtuan qytetin Akre, deri më 1517, kur Perandoria
Osmane pushtoi Palestinën,[12] e që me atë rast ndodhi edhe Pogromi kundër
hebrenjëve, me rastin e sulmit mbi Hebron si fazë finale e luftës
Osmano-Mameluke 1516-1517, në të cilën Osmanët i masakruan hebrenjët e qytetit.[13] Madje ishin rrahur, torturuar dhe shumica e tyre
ishin masakruar, kurse pasuritë e tyre ishin plaçkitur,[14] madje kishte plaçkitje masive.[15]
Në vitet 1535-1538, Sulltan
Sylejmani i Madhërishëm e rindërtoi “kupolën e Gurtë” në Jerusalem poashtu edhe
murin e këtij qyteti.[16] Më 1604 për herë të parë ndodhi Misioni i I i
Protektoratit, pasiqë sulltan Ahmedi I i ishte bindur Henrit të IV të Francës,
me qëllim të mbrojtjes së të krishterëve.[17]
Me Rilindjen dhe Renesancën në Europën
perëndimore, filloi edhe “rilindja dhe renesanca” e hebrenjëve që ishin
vendosur nëpër vendet e Europës. Si më 1700 Judah Pious( Judah he-Hasid Segal
ha-Levi) së bashku me 1000 pasues të tij u vendos në Jerusalem.[18] Më 1798 deri më 1801, Napoleon Bonaparta, kreu
kampanjën franceze në Egjipt dhe Siri.[19] Sërish më 1808-1810, rreth 501 familje që i përkisnin
komunitetit Ashkenazi, u kthyen në Tokën e Shenjtë të tyre, e që ishin ndjekës
të Elijah ben Solomon Zalman( Gra’’a).[20]
Në Luftën e II
Osmano-Egjiptiane 1839-1841, e zhvilluar
mes Muhamed Ali Pashës së Egjiptit, i cili pothuajse mposhti tërësisht
Perandorinë Osmane, e që me intervenimin e Fuqive të Perëndimit, e detyroi të
parin që të pranonte marrëveshjen më 27 nëntor 1840,[21] e që të tërheqte trupat brenda 10 ditësh, e pastaj iu
toleru që t’i tërhiqte brenda 20 ditësh,[22] që të tërheqet nga Arabia, Meka dhe Medina, Kreta,
distrikti i Adanas dhe nga gjitha pjesët që kishte pushtu në Europë, e t’ia
kthente këto territore Perandorisë Osmane.[23] Kurse i ofrohej Muhamed Ali Pashës dhe
trashëgimtarëve të tij, kontrolli i përhershëm mbi pjesën e Perandorisë Osmane
të Egjiptit dhe Sanxhakut të Akres( që përfshinte përafërsisht Izraelin), por të vazhdonin të mbetnin
nominalisht pjesë të Perandorisë Osmane.
Por vetëm pas kësaj periudhe do
filloj kthimi më masiv i patriotëve hebrenj, për në vendin e tyre. Më
1882-1903, ndodhi Aliyah e I( Kthimi i
Parë), që u kthyen rreth 25.000-35.000 hebrej nga Siria.[24] Në vitet 1887-1888, Siria Osmane u nda në Sanxhakun e
Jerusalemit, Nabluzit dhe Akres.[25] Nga 29-31 gusht 1897, u mbat Kongresi i parë Zionist
në Basel të Zvicrës, ku është aprovuar Deklarata e Baselit, sipas së cilës atdheu
i tyre kërkohej siç shkruhej në Bibël, e të cilin e kishin pasur në të
shkuarën.[26] Më 1901,
formohet Fondi Kombëtar Hebre, për blerjen dhe zhvillimin e vendbanimeve
hebreje në Sirinë Osmane.[27] Më 1911, del në shtyp gazeta arabe Filistin, në Jaffa,[28] e që ishte gazëtë izraelite.
Perandoria
Osmane gjatë shekujve të fundit të ekzistimit të saj, vazhdonte kryesisht
luftëra mbrojtëse dhe që përballej në vazhdimësi me kryengritje nacionale të
vendeve sidomos në Ballkan, por edhe në luftëra në pjesët tjera, por edhe
kishte jostabilitet dhe dobësim politik, ushtarak dhe kryengritje dhe
pakënaqësi civile dhe të minoriteteve.[29] Sidomos Luftërat Ballkanike
1912-1913 e kishin varfëruar maksimalisht Perandorinë Osmane. Mirëpo asnjë
lindje të nacionalizmit nuk kemi në këtë periudhë në botën arabe që ishte nën
pushtimin e Perandorisë Osmane, gjë që kuptohet se islami kishte penguar
ngritjen e vetëdijës qytetarë tek arabët, duke i shërby kështu pushtuesit Osman
që t’i mbante nën pushtim popullatat e tilla.
Me Marrëveshjen e Sykes-Pikot
1916-ës si dhe me Deklaratën e Balfurit të 1917-ës, e sidomos më pas, me bartjen e barrës totale
nga forcat britanike në një numër të konsiderueshëm të betejave që janë
zhvilluar në Lindjen e Mesme gjatë Luftës së I Botërore, orekset fashiste arabe
të Hashemitëve u zgjeruan. Sharifi Hussein, filloi të përqafonte idetë
nacionaliste arabe vetëm pas Revoltës së Xhon-turqëve të 1908-ës, kundër sultan
Abdul Hamidit II. Të cilët i akuzonte për shkelje të parimeve islame, me
politikën e turqizimit dhe diskriminimit të popullatave joturke, duke i thirrë
arabët për xhihad kundër Osmanëve.[30]
Edhe Perandoria Osmane i akuzoi për tradhëti kundër Kalifatit Islam që
përpiqeshin për coptim të tokave muslimane.[31]
Siç një historian e quan Sharifin Hussein të Mekës “njeri me ambicje
grandioze”, e që njëkohësisht në Perandorinë Osmane zhvillohj triumvirati i
“Tre pashallarëve( Gjeneralëve Enver, Talat dhe Qemal Pashës) të cilët
përfaqësonin radikalizmin nacionalist turk.[32]
Gjegjësisht Marrëveshjen Sykes-Pikot të 1916-ës dhe Deklaratën e Balfurit
1917-ës, arabët i karakterizojnë si tradhëti Britanike ndaj tyre.[33]Atëherë
filluan që këto dy akte t’i cilësonin si tradhëti të Britanikëve përballë
arabëve dhe islamikëve. Kurse nga ana tjetër e shohim poashtu të njejtin fajsim
që turkofilët dhe islamikët e bëjnë ndaj Britanikëve, duke i akuzuar si
fajtorin kryesor të shkatërrimit të Perandorisë Osmane- fatkeqësisht një frymë
të tillë, hoxhallarët turkofil dhe sllavofil( gjegjësisht agjent islamik të
Serbisë) e kanë mbjellur edhe në mesin e popullatës injorante dhe analfabete
Shqiptare, duke ua hedhur gjithë fajin Kongresit të Berlinit, Londrës( me një
fjalë Perëndimit) etj, për copëtimin e Tokave tona Shqiptare.
Pasi që Rilindja dhe Renesanca
në Europën Perëndimore, 3-4 shekuj më parë, kurse jehona e saj vazhdonte të përhapej
në mbarë botën. Fatkeqësisht në botën islame dhe arabe, as në vitet 1900-ta nuk
kishte arritur. Revolta Arabe, nga historianët vlerësohet si lëvizja e parë e
organizuar e nacionalizmit arab. Arabët nuk kishin bërë asnjë përpjekje për
çlirim nga Perandoria Osmane, përpara se t’i nxisnin, mbështetnin dhe t’i
çlironin forcat ushtarake Britanike. Prandaj sikur
mos të ishte Lufta e I Botërore dhe shkatërrimi i Perandorisë Osmane, arabët
dhe muslimanët e Azisë dhe Afrikës, do vazhdonin të qëndronin nën robërinë e kësaj
Perandorie. Britania e Madhe, barti rolin kryesor në luftën e I Botërore, për
çlirimin e territoreve arabe dhe të Lindjes së Mesme në tërësi, kurse në
mbrojtjen e Perandorisë Osmane, në këto territore luajtën rolin kryesor forcat
osmane e të cilat ndihmoheshin edhe nga forcat gjermane.
Përdorimi i sotëm i islamit/islamistëve
për qëllime të Terror-rusisë, kundër Izraelit dhe Perëndimit
Si përfundim deri më sot, ende nuk u shuan, nuk u
qetësuan dhe paqe nuk ka, në vendet ish-koloni të Perandorisë Osmane, ku edhe
sot, shohim vatra të krizave dhe luftërave. Duke qenë se janë coptuar edhe
territore të tjera, siç janë sidomos territoret a kolonitë gjermane, por në to
sot nuk ka konflikte dhe as armiqësi. Konfliktet dhe armiqësitë janë evidente
në kolonitë e Perandorisë Osmane, e më së shumti mbetet Lindja e Mesme si rajon
konfliktesh dhe armiqësish. Prandaj problemet në botën islame, mund të kuptohen
që janë derivat i drejtëpërdrejt i islamizmit dhe Perandorisë Osmane me kulturë
islamike, duke e vërejtur lehtësisht që në shoqëritë që kanë pasur islamizmin
përtej Perandorisë Osmane, janë më të paqësuara, edhe përkundër interferimeve
të indoktrinimeve radikale, ekstremiste dhe terroriste islamike. Perandoria
Osmane, instrumentalizoi islamizmin, me qëllim të ruajtjes së pushtetit,
mobilizimit në luftëra kundër të tjerëve dhe ruajtjes së sundimit mbi
popullatat islamike. Prandaj shohim popuj të caktuar të islamizuar, që sa më të
indoktrinuar nga islamizmi dhe osmanizmi, aq më të varësuar, më të nënshtruar
dhe më të bindur e kontrolluar nga
Perandoria Osmane. Të njejtët kanë vazhduar të instrumentalizohen për mrekulli
e me lehtësi edhe sot nga Terror-rusia, qoftë drejtëpërdrejtë a përmes Iranit,
për t’i përdorë për qëllime të tyre, kundër Perëndimit, duke qenë fillimisht
kundër “bastionit të Perëndimit”-Izraelit në Lindjen e Mesme.
Më: 25.10.2024
Skender Jashari i
burgosur politik nga EULEX, për rastet
e sulmeve kundër policisë dhe xhandarmërisë së Serbisë në
Dobrosin komuna e Bujanocit. Ky shkrim është pjesë e
marrur nga punimi i bërë gjatë
qëndrimit në burgimin politik!
Master drejtimi juridiko-penal dhe studime joformale
ushtarake.
[1] Atlas of the
Prophet's biography: places, nations, landmarks, Shawqi Abu Khalil,
Dar-us-Salam, 2004, faqe 249.
[2] Po aty, faqe 112.
[3] The Sword of Allah:
Khalid bin al-Waleed– His Life and Campaigns, A. I. Akram, third edition, 2004,
faqe 246.
[4] The History and Archaeology of Jaffa 1, Aaron A Burke, Martin
Peilstocker, Cotsen Institute of Archaeology Press, 2011, faqe 114.
[5] Po aty.
[6] A History of Palestine, 634–1099. Moshe Gil, Translated by Ethel
Broido, Cambridge: Cambridge University Press, (1997) [1983], faqe 849.
[7] "Political Boundaries and Moral Communities: Islamic
Perspectives" Hashimi, Sohail H; et al. (2003-05-07). In Allen E.
Buchannan; Margaret Moore (eds.). States, Nations and Borders: the ethics of
making boundaries. Cambridge University Press, faqe 192–193.
[8] The Umayyad Dome of the Rock in Jerusalem, Oleg Grabar, Vol. 3
(1959), Published By: The Smithsonian Institution, faqe 33.
[9] "The Modern History of Islamic Jerusalem: Academic Myths and
Propaganda" Talhami, Ghada Hashem (Shkurt 2000), Middle East Policy
Journal. Blackwell Publishing, Volumi VII (14).
[10] The opposite of holiness, By Yonatan Silverman|Published: 06.05.05( qasje online: https://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-3095122,00.html).
[11] The History and Archaeology of Jaffa 1, Aaron A Burke, Martin Peilstocker,
Cotsen Institute of Archaeology Press, 2011, faqe 114.
[12] The museums of Israel, Nitza Rosovsky, Joy Gottesman Ungerleider,
Joy Ungerleider-Mayerson, 1989, faqe 10.
[13] "Hebron". The Encyclopedia of the Arab-Israeli Conflict, Spencer
C. Tucker,(2008), Santa Barbara, CA: ABC-CLIO, faqe 436; Encyclopaedia Judaica,
Fred Skolnik; Michael Berenbaum (2007), Macmillan Reference USA in association with
the Keter Pub. House. Faqe 746; Hebron
Jews: memory and conflict in the land of Israel, Jerold S. Auerbach (30 korrik
2009), Rowman & Littlefield, faqe 40.
[14] The Solomon Goldman lectures, Spertus College of Judaica Press,
1999, faqe 58.
[15] Encyclopaedia Judaica,Fred Skolnik; Michael Berenbaum (2007), Macmillan
Reference USA in association with the Keter Pub. House, faqe 746.
[16] The Church of the Holy Sepulchre in Text and Archaeology, Justin L.
Kelley, 2019, faqe 26; A New Testament guide to the Holy Land, John J.
Kilgallen, 1998, faqe 200.
[17] The thousand and one nights, Muhsin Mahdi, 1995, faqe 13; The Catholic
Encyclopedia: Philip-Revalidation, Contributors:Charles George Herbermann,
Knights of Columbus. Catholic truth committee, 1913, faqe 488.
[18] The Shape of God, Secrets, Tales, and Legends of the Dawn Warriors,
Terry David Silvercloud, 2007, faqe 297; Jews, Church & Civilization,
Volume IV, Davi Birnbaum, 2010, faqe 145.
[19] The Politics of Interweaving Performance Cultures, Beyond
Postcolonialism, Erika Fischer-Lichte, Saskya Iris Jain, Torsten Jost, 2014,
faqe 26; The Rowman & Littlefield Handbook of Christianity in the Middle
East, Mark A. Lamport, Mitri Raheb, 2020, faqe 88; At Aboukir and Acre, A Story
of Napoleon's Invasion of Egypt, George Alfred Henty, 2010, faqe 273.
[20] India's Dances, Their History, Technique, and Repertoire, Reginald
Massey, 2004, faqe 88.
[21] Warfare and Armed Conflicts, A Statistical Encyclopedia of Casualty and Other Figures, 1492–2015, 4th Ed.
Micheal Clodfelter, 2017, faqe 215;
The Islamic World in Decline, From the Treaty of Karlowitz to the Disintegration
of the Ottoman Empire, Martin Sicker, 2001, faqe 137; Crisis Among the Great Powers,
The Concert of Europe and the Eastern Question, Miroslav Šedivý, 2016, faqe
108.
[22] The Development of International Law, Sir Geoffrey Gilbert Butler,
Geoffrey Butler, Simon Maccoby, The Lawbook Exchange, Ltd., 2003, faqe 440.
[23] World and Its Peoples, Volume 1, Publisher:Marshall Cavendish
Corporation, 2006, faqe 758.
[24] Concise History of Islam, Muzaffar Husain Syed, Syed Saud Akhtar, B
D Usmani, 2011, faqe 406; A River of Tears, the River of Hope, The Saga of Two
Torah Scrolls, Aaron Murad, Orit Murad Rehany, 2013, faqe 116; The Roots of
Separatism in Palestine, British Economic Policy, 1920-1929, Barbara J. Smith,
1993, faqe 10; The Standard Jewish Encyclopedia, Cecil Roth, 1966, faqe 73; The
Jews: Their History, Culture, and Religion, Volume 2, Louis Finkelstein, 1960,
faqe 1642; A River of Tears, the River of Hope, The Saga of Two Torah Scrolls,
Aaron Murad, Orit Murad Rehany, 2013, faqe 116.
[25] The Palestine-Israel Conflict, A Basic Introduction, Gregory Harms,
Todd Ferry, 2008, faqe 58; The Emergence of Arab Nationalism, With a Background
Study of Arab-Turkish Relations in the Near East, Zeine N. Zeine, 1966, faqe
29.
[26] Arab-Israeli Conflict, A Documentary and Reference Guide, Priscilla
Roberts, 2017, faqe 7; Imagined Empires, Tracing Imperial Nationalism in
Eastern and Southeastern Europe, Dimitris Stamatopoulos, 2021, faqe 65; A Guide
to Documents on the Arab-Palestinian/Israeli Conflict, 1897-2008, M. Cherif
Bassiouni, Shlomo Ben-Ami, 2009, faqe 2; The Serendipitous Evolution of the
Balfour Declaration of November 2, 1917, Paul Goldstein, Eyal Lewin, 2021, faqe
166.
[27] The Yemenite Jews, Joshua Feldman, London, 1913, faqe 32.
[28] Islam in History: Ideas, People, and Events in the Middle East, Lewis,
Bernard (prill 15, 2011), Open Court, faqe 158.
[29] Gallipoli: The Turkish Story, Fewster, Kevin; Basarin, Vecihi; Basarin, Hatice Hurmuz (2003) [1985], Crow's Nest, NSW: Allen & Unwin, faqe 36.
[30] The Berlin–Baghdad Express, Sean McMeekin (2012), Belknap Press, faqe
288, 297.
[31] Birinci Dünya Sava??’nda Osmanl? Devleti’nin Hicaz’da Hâkimiyet
Mücadelesi, The Struggle of Ottomans in Hijaz Region During the World War I,
Akademik Bak?? Mustafa Bostanc? (2014).
[32] The Mirage of Peace, Understanding the Never-Ending Conflict in the
Middle East, David Aikman, 2009, faqe 198; Ülker, Erol (2005).
"Contextualising 'Turkification': nation-building in the late Ottoman
Empire, 1908–18*". Nations and Nationalism. 11 (4): 613–636.
[33] “THE ARABS, A PEOPLE BETRAYED.” Sole, Kent M, Journal of Third World
Studies, vol. 2, no. 2, 1985, faqe 59–62.