Kulturë
Albert Vataj: Masakra e Kiosit, tragjizmi në penelin e francezit, Eugène Delacroix
E enjte, 22.09.2022, 06:22 PM
Masakra e Kiosit, tragjizmi në penelin e francezit, Eugène Delacroix
Nga
Albert Vataj
Në
vitin 1823, i tronditur nga masakra e përgjakshme nga trupat osmane të
popullsisë së ishullit të Kios, gjatë luftës greke të pavarësisë, Delacroix
filloi të punojë në një nga pikturat më tronditëse të krijimeve të tij:
"Masakra e Kiosit". E ekspozuar në Sallon në 1824, ajo u shkatërrua
ashpër nga kritikët e kohës që e konsideruan të dhunshme dhe në kontrast të
plotë me modën e momentit që dëshiron vetëm të shohë piktura të ndritshme dhe
të qeta. Realizmi i pikturës, që denoncon barbarizmin dhe pakuptimësinë e
luftës, në një shoqëri që ende e konsideron luftën një ngjarje të pashmangshme,
ngjall padyshim një ndjesi.
Në
ato figura të përdredhura dhe të shtypura për t'u mbyllur në një pikturë,
artisti detyrohet të zbusë ngjyrat për të nxjerrë në pah dhimbjen e figurave të
portretizuara, duke shmangur sa më shumë pjesët e hijezuara dhe duke theksuar
kontrastet. Pa rregulla, shifrat duken të cunguara në margjina. E mbiquajtur
sot "Gernika e shekullit XIX ", ajo përmban në tensionin e saj të
lartë prekës dhe plot patos, rëndësinë e thellë morale që i besohet artit nga
romantikët.
Më
1822, ushtria turke zbarkoi në ishull, ushtarët vranë të gjithë me radhë. Vetëm
të rinjve iu ofrua "shpëtimi" - mundësia për t'u konvertuar në Islam,
për të cilën pakkush ra dakord. Nga 120 mijë njerëz që atëherë banonin në
ishull, mbetën 1800. 30 mijë u vranë, 48 mijë u shitën në skllevër ose u
konvertuan në Islam, rreth 40 mijë ikën në ishujt fqinjë. Nga 700 kisha, vetëm
një mbeti e pa djegur për mrekulli. Në gjuhën greke, fjala "sfagi" -
"masakër", e përdorur për të përshkruar këtë masakër, ka mbetur
përgjithmonë. Ndoshta jo gjithçka që ndodhi, piktori ka arritur ta përcjelli
nëpërmjet kësaj tabloje, por ai u përpoq që asnjë pjesë e këtij tmerri të mos
mbetej jashtë.