Fahri Xharra: Lapot – vrasja e prindit te serbët

Lapot – vrasja e prindit te serbët

Shkruan Fahri Xharra

Një zakon morbid i serbëve, kur prindi ( babai ) i mbushte 60 vjet, i biri i tij e merrte me veti dhe dërgonte në vend të caktuar, zakonisht afër një prrockeje dhe vriste ose me sakicë ose me “tokmak”

-kështu shkruan DRAŽEN GUDI? , në vitin 2017.

Sa çudi nga ne, askush  nuk na ka folur për këtë mizori antinjerzore të serbëve, bile as në kohën e turkut. Nga zakonet e tyre të flliqura  ishte edhe ky, që naten e martesës babai e vërtetonte i pari nëse nusja e dajlit ishte e pa prekur.

Duke filluar më herët se nga Kongresi I Berlinit, kur ky popull nuk kishte as shkrim  e as lexim, arriti të na zhbënë nga tokat tona dhe të rritet në dëm të territorit dardan dhe të mbërrinë aty ku është edhe sot. Këta, të quajtur njerëz nuk knaqen ende, dhe po e kërkojnë edhe Kosovën ta ndajnë përgjysmë.

Që nga Garashanini , Jovan Cvijiqi etj, këta kanë shkruar me mijëra libra, broshura dhe pamflete, të cilat të shtypura në gjuhët e Europës dhe janë shpërndar po ashtu në Europë. Europa , jo që na njihte aq mirë dhe iu besinin “librave” të tyre, ligjeratave të tyre nëpër qendrat kryesore të kontinentit duke “dokumentuar” keq e më keq për ne.

Ishim “ popull i egër që jeton vetëm maleve, dhe se iu zaptuam tokat e “ tyre “. “ ishim “ si arushat e shpellava ku nuk dijshim se ku i kemi varret e të parëve tanë.  I pari që ka folur diç ka me peshë ishte At Gjergj Fishta në Konferencën e Paqes në Paris. Turqia dhe Rusia kishin angazhuar njerëzit më të mençur për të folur sa më keq për ne, të bindin Perëndimin që në jemi një mbetje turke, të sjelluar nga ata, popull pa traditë ,pa histori ma qytetërim , që nuk meritojmë të kemi shtet- tjesht, popull që vetëm bishtin e kemi mangut.

Në literaturën e sotme , të cilët serbët nuk e fshehin ekziston edhe fjala e tyre popullore 'zreo za sekir?e' ( i pjekur për sopatë ), fjalë e cila ka mbetur si rikujtues për kohërat , kur  serbët e zvoglonin familjen e tyre në mënyren më jonjerzore e as  shtazarake të quajtur –lapot. Sipas këtij senicidi “mitik” mitik” ( senicid –vrasja e plakut ). kur burri i mbushte 60 vjet, bëhetj i tepërt dhe barrë pë familjen , i mbetetj të birit ose ndonjë familjari ( nëse ai nuk kishte djem ) që ta dëgon në pyllë dhe me ritual ta mbyste duke i rënë në kokë me dicka të fortë ose me sopatë për ta mbytur, “Rituali” vrasëse donte që “plaku” të mbante një bukë pogaçe mbi kokë

Pogaça mbi kokë simbolizonte që ai nuk meriton  më të han bukë, dhe me këte nuk e meriton as të jetojë se pse ishte barrë e madhe. Ky zakon i fëlliqur është praktikuar derin në fund të shekullit 19, i cili më vonë është ndaluar me ligj.

Antrpologu Bojan Jovanovi?, autori i librit “'Tajna lapota' ( E fshehta e lapotit ) tregon  se ky ishte një zakon me konotaciaone psikologjike dhe në funkcion  social (Prema rije?ima nekih antropologa, lapot nije ni obi?aj ni ritual koji se upražnjavao, ve? mit ?ije je prenošenje zapravo imalo za cilj zabranu ocoubojstva u ime spre?avanja kaosa, a zarad civiliziranog rješavanja generacijskog sukoba i opstanka kulture. ) Pra mundohej të lajnë m… me sh… për një veti që aq shtazët nuk e kishin.

Në studimin e tij të vitit 1999 , mundohet të tregon se si nënja rast nipi e paske fshehur gjyshin, dhe pasta ky zakon i “prapametur “ qenka ndaluar me ligj në fund të shek.19

Shumë më heret se viti 1918, Tihomir ?or?evi? në librin e tij “ Jeta e jonë popullore eka përshkruar saktësesht arsyen dhe metoden e vrasjes së “ plakut “ 60 vjeçar.

Edhe në librin “'Narodna predanja o ubijanju starih ljudi' iz 1929. libri i shkencëtari të madhe serbVojislav Radovanovi? . lapoti përshkruhet si si akt e një rituali publik.

Tregimi që ngrinë gjakun është me titullin “  Ja si e kam mbytur babain tim duke respektuar zakonin serb, “ e shkruar para disa vitesh nga Mihalo Medenica. ( Përshkrimi i tij është tmerrues, prandaj nuk e përktheva fxh). (Evo kako sam ubio svog oca zbog starog srpskog obi?aja! Autor: Mihailo Medenica / Nedeljnik

(Lapot je drevni srpski ritual javnog ubijanja starih i iznemoglih - prete?a slešer filmova, samo sa pravim žrtvama. Da su imali kameru i snimali, zvalo bi se snaf. Tako napuni baba 80 godina, nema više vajde od nje, samo sedi i jede sira, ništa ne može da radi, izlapela, nervira uku?ane. Onda uku?ani postignu dogovor da je izmasakriraju i jednog dana joj kažu: ''Baba, idemo u varoš!'' A u varoši se sjatili br?ani sa kopa?ima, sekirama, satarama, kocima i toljagama. Ponesu i uku?ani svako po nož, sekiricu, šilo, iglu za pletenje, ko ima martinke ponese martinke, ko nema - može i truperke, sukaljku i sve ?ime možeš dobro da opau?iš (da je postojala kompanija ACME, verovatno bi kupili specijalnu palicu za prebijanje baba). Kad stignu u varoš, posade babu na stolicu, izljube se s njom srpski triput, a onda udri, šutiraj, mazgaj, bodi, seci sekirom ruke noge, vrši liposukciju, deri kožu, krv pljušti na sve strane, i sve tako dok ne naprave od babe kašu. Onda svi odu ku?i sre?ni i zadovoljni, a naro?ito babini uku?ani.

( Fotot janë nga filmi i Bata Paskaleviqit “ Lapot “)

Fahri Xharra,25.05.20

Referenca

https://www.telegraf.rs/vesti/1258687-ispovest-koja-ledi-krv-evo-kako-sam-ubio-svog-oca-zbog-starog-srpskog-obicaja-foto

http://arhiva.alo.rs/vesti/reportaza-srbija/evo-kako-sam-ubio-svog-oca-zbog-starog-srpskog-obicaja/70439

Trebješanin, Zarko (18 May 2000). "Lapot: nau?ni mit ili stvarnost" (in Serbo-Croatian). NIN. Retrieved 2009-07-31.

https://slobodnadalmacija.hr/vijesti/svijet/morbidni-obicaji-iz-srbije-kad-muskarac-navrsi-60-godina-sin-ga-odvede-u-brdo-i-ubije-maljem-ili-sjekirom-473564

https://vukajlija.com/lapot

http://www.dijaspora.news/lapot-je-stari-hriscanski-obicaj-koji-su-i-nasi-preci-primenjivali-zaledice-vam-krv-u-zilama/