Kulturë
Resmi Osmani: Shtëpia e huaj
E hene, 29.07.2019, 07:42 PM
SHTËPIA E HUAJ
Tregim nga Resmi Osmani
Sinjorën Maria-Luiza Monti, që shkurt e thërrisnin
Liza,fatkeqësia e vdekjes së të shoqit,
të ndjerit inxhinier Karlo, e gjeti në
moshë të re. S’kishin as gjashtë vjet martuar dhe vajzës së vetme Xhulia ,sapo
i kishin festuar pesë vjetorin e lindjes. E hidhur vdekja. Liza veshi rrobat e
zisë. Edhe në vilën e bukur që i shoqi u la trashëgim, ndjehej plkëllimi. Në të
kishte hyrë vdekja. Shpinte të kremteve lule mbi varr, lutej për shpirtin e tij
dhe në një vjetorin e vdekjes, fali një meshë në kishën e “Zonjës së
perdëllyer”. Ditët rridhnin pa gëzim, të zbrazëta,gri e të njëtrajtëshme. Po të
mos kishte Xhulian, zemrën dhe shpirtin e vogël të mamit, nuk e dinte se ç’do
të bënte.
Ndodhi
që një stuhi e marrë, me shira dhe erëra të tërbuara, prishi një pjesë të
çatisë. Liza telefonoi në një agjensi, që merrej me riparime të pjesëshme të
shtëpive dhe të nesërmen i dërguan dy
specialistë. Njeri, më i vjetri, ishte vendës, tjetri, një djalosh
shtatlartë bukurosh, ishte i huaj,
kuptohej se megjithëse e fliste italishten rrjedhshëm, kishte një theks të
veçantë. Punuan gjithë ditën. I gostiti
me kafe dhe liker. Liza vërejti se djaloshi s’ia ndante sytë, dhe se ai kishte
ca sy të zez e të bukur, qerpikgjatë, ca sy lakmues e të dëshiruar,me ninëzat
që i lëshonin xixa drite, si një grishje të mistershme, teksa në çipin e buzëve
të plota lodronte hija e një buzëqeshje të brendshme, si thirrje shpirti e pazëshme. Ovali i fytyrës,
balli i lartë, suaza e flokëve të errët, simetria dhe harmonia gati e përsosur
e tipareve, ishin ato që i jepnin pamjen e një bukurie mashkullore klasike, aq
të pëlqyer nga femrat. Liza në fillim u ndje në zor nga ai vështrim i
guximshëm, por pastaj seç pati një trazim dhe drithmë kapluese, që kishte kohë
pa i ndodhur dhe i kujtoi se ajo ishte grua e re, ende e bukur, që e kishte
jetën përpara, femër që e pëlqenin dhe e dëshironin. Dukej açik që djaloshi e
lakmonte. Si përgjigje ajo i ktheu një buzëqeshje, jo të hirshme e lozonjare,
thjesht të mirësjellshme, që nuk
premtonte asgjë. Djaloshi uli sytë si i zënë në faj.
Kur
punëtorët u larguan, Liza hyri në dush.Shiu i vakët që iu derdh mbi trup,
avulli dhe shkuma me aromë livande,nuk arritën t’ia shuanin atë zjarrmi të
brendshme, që ia kishin ndezur shkëndijat e syve të djaloshit. Në mendje i
erdhi melodia e një kënge të njohur me
refrenin “Amore mio” që përsëritej herë pas here. Doli nga dushi, e zhveshur
dhe ende me piklat e ujit në trup e flokë dhe u pa në pasqyrën e madhe të
sallonit.Trupi ende i bukur, beli i hollë, barku petashuq, këmbë balerine,
gjokset të vegjël e të fortë iu duk vetja si nimfë, si sirenë dhe ju kujtua
tabloja e Botiçelit”Lindja e Venusit”. I buzëqeshi vetes, i shkeli synë. Ende e
re dhe e bukur. Kishte nevojë ta donin, ta përkëdhelnin e miklonin me fjalë
dashurie, e pse jo, duart e fuqishme ta shtrëngonin dhe ta zotëronin, të
merrnin dhe të falnin dashuri. Jeta është e shkurtër- mendoi ajo- dhe duhet
jetuar e gëzuar çdo çast.Nuk mund të jetohet me kujtime.Ato janë si udhëtim në
shkretëtirë. Të duash, por cilin? Ndenji ashtu në soditje të vetvetes, por
pastaj pas një psherëtime, iu drejtua duke tundur gishtin:”Mblidh mendjen mikja
ime, zbrit nga retë në tokë, se nuk je më një çupëlinë romantike”Por të tjera
fjalë thoshte goja, të tjera zemra. U vesh. Ishte koha për të marrë Xhulian nga
kopshti.
Për
të nesërmen, në pullaz nuk kishte punë për të dy, ndaj djaloshi erdhi vetëm.
Parkoi makinën, një Citroen te vjetër, mori çantën e rëndë të pajisjeve dhe
pasi u përshëndet me të zonjën e vilës u ngjit në pullaz.Punoi gjer vonë
pasdite. Kur zbriti, Liza, për të qenë e gjindshme e priste në verandë.E ftoi
të hynin në sallon. E gostit me verë te ftohtë “Roze” dhe kek. Ai piu dhe
hëngri në heshtje. Fjalët i dukeshin të tepërta. Liza vuri re se nën bluzë,
gjoksi ishte i gjerë, muskuloz, trupi i lidhur si i atletëve dhe psherëtiu, pa
e ditur as vetë, ku ta dish pse. Dikur, ai me një zë që kishte nuanca
drithërimi, i kërkoi leje të largohej dhe u ngrit, ngadalë, përtueshëm si të
mos shkë putej dot nga forca e rëndesës. U ngrit dhe ajo. Djaloshit si bënin
këmbët për tutje dhe i hutuar, mbeti në mes të sallonit,sikur diçka priste. Por
çfarë? As ai se dinte. Liza iu afrua pranë dhe e pa drejt e në sy. Dukej që
ishte i turpshëm dhe i mungonte guximi. Ajo frymoj thellë atë amzën që vinte
nga kurmi i tij. Nuk ishte aromë djersë, por ajo aroma e veçantë e trupit të
burrave, që çlirohej nga nxehtësia e brendshme e dëshirave dashurore. Ishte një
thirrje. Ajo si bëri dot ballë. E kapi nga dora dhe e tërhoqi, u mbështet në
gjoksin e tij të gjerë dhe me sy mbyllur kërkoi buzët e plota e mishtore që i gjeti të ngrohta , të
drithëruara dhe thithi etshëm nektarin që çlirohej syresh….
Ditët
dhe javët që pasuan, djaloshi i shpeshtoi vizitat në vilën Monti. Pëlqeheshin.
Bënin dashuri me ashk e pasion si të babëzitur. Po a ishte dashuri? Për
djaloshin po. S’dinte ta shprehte me fjalë por me veprime. Për Lizën jo. Dukej
si një tërheqje e papërballueshme fizike, me të cilën nuk kishte të nginjur.
Dhe ndjeheshin mirë. Ajo gjente prehje me kryet mbështetur në parzmin e tij dhe
atë e zinte gjumi mes dy sisëve të saj të ngrohta e të bardha.
Aleluja.
Jeta
ishte e bukur.
Vendosën
të bashkëjetonin. Ajo ishte pak më e madhe në moshë se ai, por kjo s’do të
thoshte gjë. Përkundrazi. Djaloshi i foli për vete. Quhej Josif Guri, por për
lehtësi, italianët e thërrisnin Xhuzepe. Ashtu do ta thërriste edhe ajo, se ai,
për nga bukuria dhe hiret,-mendoi ajo- i ngjante vërtet Xhuzepes biblik. I tha
se vinte nga Shqipëria, matanë detit, se qyteti i tij i vogël ishte diku mes
maleve, në një pllajë, mbi të cilin nisnin pyjet e pishës dhe ahut. Dimrit
binte borë. Atje kishte ujvara, arinj, dhi dhe gjela të egër. I bukur, por me
pak burime jetese. Prandaj ishte këtu.
Nëna nuk jetonte më dhe ai ishte fillikat në botë. I lutej që ta donte
dhe ti falte atë që i mungonte: familjen. Kujdes e ngrohtësi nëne dhe
përkushtim e dashuri gruaje. Asaj ju dhimbs. I mori kryet midis duarve dhe ia
mbështeti në gjoks. Ai u tulat si një zokth nën krahët e zogës –nënë.
Kaluan
muaj, kaluan vite. Xhuzepe mori shtetësinë italiane. Liza ishte e kënaqur nga
bashkjetuesi i saj. Njeri për së mbari. Mjeshtër duarartë, që paguhej mirë. I
rregullt, as duhan as alkoohol, pa vese. I mençër dhe fjalëpakët. Pagën ia dorëzonte asaj, mbante pak për harxhet e
vogla të nevojshme. U kujdes për kopshtin e vilës, mbolli trëndafila, jasemin e
jargavanë. Vila dukej që kishte dorë burri. Liza nderkohë, ndjehej e lirë,
qeveriste shtëpinë, gatuante, bënte shoping, dilte për kafe me shoqet, stolisej
e zbukurohej që t’i pëlqente atij. Xhuzepen, dukej se ia kishte dërguar fati.
Ai mbetej po aq i dashur dhe i dhënë në shtrat pas saj, si ditën e parë kur
ishin njohur. Por ajo vërente se atij, sado që rrekej, i mungonte ajo finesa,
edukata dhe lustra qytetare, që trashëgohet nga familja, stërhollohet nga
arsimi dhe jeta në shoqëri e qytetit të
madh. Dukej që zbriste nga fshati midis maleve. Shpesh ai i gjykonte gjërat dhe sjelljet , sipas zakoneve të vendit të
tij, që ishin disi të ngurta dhe të vrazhda. Desh Zoti, nuk ishte xheloz, ose
të paktën nuk e shfaqte. Të qënët ndryshe nga bashkvendsit e saj,
melodramatikë, që të lanin e të lyenin me lajka e xhibla, për të e bënte të
veçantë. Të ishte burrë! Tek e fundit, ndaj të mirave të tjera, ato ishin të
pranueshme.
Liza,
megjithë kërkesën dhe dëshirën e tij, nuk deshi të bënin fëmijë. Në vend që t’i
lidhte, një fëmijë, për shumë arsye, do t’i ndërlikonte gjërat. Kishin Xhulian.
Xkulia, e bukur, si flutur, e dashur si shpirt. Cicëronte si zog dhe i falte
gëzim e hare ditëve të tyre. Josifi u lidh pas saj dhe e deshi si ta kishte të
vetën. Kur dilnin shëtitje në giardino Margherita dhe parqet e tjera të
qytetit, e merrte kaliboç, vraponte me të, mblidhnin tok lule dhe ndiqnin
fluturat. Më von e shpinte dhe e merrte në shkollë dhe për ditlindje gjithmonë
dhurata të shtrenjta. Shqetësohëj dhe i rrinte mbi krye kur sëmurej dhe
lumturohej kur ishte mirë dhe e gëzuar. Për të u bë babai që i mungonte.
Xhulia, u rrit në sytë e tij, hodhi shtat, u zbukurua dhe nën bluzë, i gufuan
gjokset e vegjël. Tashmë ajo ishte zonjusha Monti!
Ngaqë
e dinte që ai s’ishte i ati, apo ngase
iu duk vetja e rritur dhe nga njëfarë xhelozie për të ëmën, mbase edhe që donte
të ishte e pavarur dhe e lirë, Josifi vuri re se Xhulia nuk ishte më ajo e
para. Më e matur, me sjellje të përmbajtura disi e ftohtë,mbante njëfar
largësie, shfaqte bezdi për interesimin e mbarëvajtjes në shkollë, dhe
përkujdesjet e tij të tjera i linte pa përgjigje.
Kishte
hyrë vjeshta. Një pasdite, vonë, Josifi I lodhur u kthye nga puna. Hapi portën
që të fuste makinën në garazh. Në fund të rruginës së shtruar me pllaka që të
çonte te shkallët e verandës, majtas, në postatin e trëndafilave, pa dy silueta
të përqafuara. Mbajti këmbët. Jo, si bënin sytë. Ishte Xhulia e perqfuar me një
të ri. Po putheshin. Dukej të ishte një puthje e zjarrtë dhe e gjatë. Ata e
ndjenë që ai hyri në oborr, por nuk u shkëputën. Mbetën të përqafuar me buzët
puqur. Josifi u trondit. Xhulia kështu? Si ishte e mundur? Por ajo ishte ende
nje fëmijë! Dhe kaq të paturp! Atë e kaploi zemrimi dhe ju errën sytë. Shkoi
drejt tyure. Ata bënë sikur se panë. Ai u koll që tu jepte dije që ishte aty.
Ata në të tyren. E humbi kontrollin.E kapi çunakun për krahu, një buzëqumësht
që sa i kishte dirsur mjekra si push dhe e tërhoqi nga vetja. Xhulja bëri të habiturën dhe e pa me
përbuzje.
-Kush
je ti?
-
Nuk e sheh? I dashuri i Xhulias. Ne duhemi.
-Ti
nuk je i dashuri, por një mashtrues çupëlinash, nuk e sheh që ajo ende është
një adoleshente?
-Ashtu
të duket ty- qëshi ai dhe pastaj duke u zgërdhirë- e vogël që bën të vegjël!
-Si?
-
Ashtu si e dëgjove.
Ky
ishte kulmi! Josifi e humbi vetpërmbajtjen dhe e kapi për xhupi e tundi dhe e shkundi , me duart si darë e
shtrëngoi në fyt.
-Lëshomë
se më more frymën- tha ai.
-Matu
mirtë kur të flasësh dhe tani shporru, në mos do të bëj të vdekur!
Ai,
në të ikur e sipër, i trgoi grushtin dhe i tha:
-
Ke për të ma paguar!
Xhulia
që deri atëherë s’kishte bzajtur asnjë fjalë, u krekos: vuri të dy duart në
bel, i dha shtatit prapa, ngrit pak kokën, sytë i lëshonin shkëndija zemërimi,
fytyra e inatosur, tërë mllef, i jepte pamje grifshe. E shihte Josifin drejt e
në sy me hakërrim.
-
Kush je ti? Pyeti ajo zëdridhur. Ishte një pyetje e helmët.
- Pse, ti nuk e di kush jam?
- Pres të ma thuash ti.
-
……….
-
Mos të duket gjë vetja si im atë?
-Edhe
në s’jam yt atë,të kam rritur që fëmijë dhe jam kujdesur si të ishe ime bijë.
-
Të rren mendja, zotëri. Për mua ti je askushi. Bashkjetuesi i asaj kuçkës që
kam fatkeqësinë të jetë nëna ime! Një i zbritur nga malet e Shqipërisë, ca më shumë
i pasjellshëm e i paedukatë.
-
Këtë mendim ke patur gjithmonë për mua, që kam dhjetë vjet që kujdesem për ju?
Ajo buzëqeshi hidhur.Zemërimi ia shfytyronte pamjen.
-
Ke ndenjur se të ka leverdisur: gjete një shtëpi që se kishe parë as në ëndërr.
Pastaj të binte më mirë të palloje e t’i ngrije shalët sa herë të doje e të
tekej sime mëje, se sa të lije njëqind euro me ato prostitutat e semaforit. Ti
je një i huaj, në shtëpi të huaj!
Cinizmi
dhe paturpësia e saj e la pa mend e pa fjalë Josifin.Vajza që fliste ishte një
tjetër Xhulia nga ajo që kishte rritur dhe njohur ai.
-
Si guxon të ndërhysh në jetën time, në veprimet e mia, në lirinë time. Kush ta
jep këtë të drejtë që të bëhesh tutori im? Të vendosësh cilin të dua e cilin të
mos dua, se të pëlqen apo s’të pëlqen ty? Tek e fundit, kjo shtëpi është e
imja, trashëgimi atërore. Këtu vendos unë…..Va fanculo! Shporru, nuk dua të të
shoh më në këtë shtëpi!
Tha
këto e të tjera dhe hyri vrullshëm në shtëpi duke përplasur dyert. Josifi mbeti
I shtangur në oborr.
Liza
kishte dalë për shoping. Kur u kthye, ajo ja rrëfeu së ëmës atë që kishte
ndodhur, dhe rrëfimi u mbyll me nje kërkesë të vetme:
-Atë
malok nuk dua ta shoh më në shtëpi. Duhet të shporret.
Liza
deshi t’ia zbuste zemërimin dhe i tha se po ngutej.
-
S’më plas fare. Nuk dua t’ia di. Zgidh e merr, ose mua ose atë. Po nuk iku ai,
do të iki unë, tek e fundit nëse e do aq shumë, ikë ti me të, shkoni ku të
doni, kjo është shtëpia ime që im atë ma ka lënë me testament!
Liza
u gjend ngusht, para një kërkese që si kish shkuar ndër mend.
-Po
sikur Xhuzepe të të kërkojë të falur dhe ta ketë kuptuar gabimin. Fundja ai
është i huaj dhe në vendin e tij kanë tjetër kuptim për moralin dhe mardhëniet
njerëzore.
- Nuk dua t’ia di. Senjora,ose unë ose ai.
Zgjidh e merr!
Bashkëjetesa
kishte marrë një të krisur të madhe.Vajzën apo bashkjetuesin? Liza u thye. Ky
ishte fundi. Josifi mblodhi ato pak
plaçka në një valixhe, i vuri në bagazhin e Citroenit të vjetër dhe pa kthyer
kokën pas, pa thënë as mirupafshim, as lamtumirë, voziti në periferi te vëndi ku po ndërtonin
një vilë të re. Aty kishin përshtatur një dhomë në katin e parë për të banuar
dy shokët e tjerë shqiptarë të skuadrës së ndërtimit. Ata e pritën të habitur
dhe i bënë vend.S’kishte të holla për në hotel, veç ca euro sa për harxhet e
ditës. Ishte trok. Tashti e kuptoj qe e kishin përdorur. E kishin mjelë si
lopën kur i marrin edhe pikën e fundit të qumshtit dhe I kishin dhënë shkelmin.
Të
nesërmen kur po punonin në pullaz për vendosjen e arkitraut dhe kapriatve,
kryemjeshtri i vjetër Marko,një puljez i shpërngulur në Bolonja, e vuri re
mërzinë dhe shpërqëndrimin e Xhuzepes, por nuk e pyeti. Kur ishte duke sharruar
një dërrasë, Josifi preu mollëzën e gishtit
tregues dhe një pjesë të thoit. E pllakosi me duhan që t’i ndalte gjakun
dhe e lidhi me shami. Atëherë Marko i tha se duhet të shkonte në spital dhe e
pyeti si e kishte hallin.
-Ndonjë
lajm i keq nga Shqiperia?
-
Jo. Këtu nga shtëpia.
Ai
iu hap mjeshtrit të vjetër Marko dhe I rrëfeu gjith ç’I kishte ndodhur.
Pasi
u mendua një valë herë, ai e pa me keqardhje dhe tha.
-Të
tjera kohë, të tjera zakone. Këto bashkjetesat pa martesë s’më pëlqejnë fare.
Po kush më pyet mua- pastaj,- ne në Pulja kemi një proverb: Kaun e parmendës
dhe gruan e shtëpisë mere nga vendi yt.
Në
vilën Monti, sinjora Maria-Luiza, i gjykoj gjërat me gjak të ftohtë. Me rrogën
e mirë të Xhuzepes dhe pensionin e vogël që merrte Xhulia nga i ati, e
përballonin jetesën për bukuri. Me pensionin e Xhulias ,s’paguanin dot as
energjinë dhe ujin. Ajo ju shkreh së bijës:
-
Ç’na bëre Xhulia, ç’na bëre!
U
shamatuan, por pas spjegimeve të së ëmës, se pas largimit të Xhuzepes gjërat
ishin keqësuar dhe, nevojës se ajo paskëtaj duhet të gjente një punë, Xhulia
pranoi që ai të kthehej, por të mos guxonte të fuste hundët në jetën e saj.
Sinjora
Maria-Luiza, e la mënjanë krenarinë dhe shkoi në kantier. I tha Xhuzepes se
Xhulia e kishte falur dhe ai mund të kthehej në shtëpi.
Para
se ta refuzonte, ai u mundua të gjente në italisht fjalët për nderin, ashtu siç
thoshin në vendin e tij: “Dy gisht nder Zoti na i ka dhanë në ballë, o mbaje e
jeto me nder, ose prano të jetosh me fytyrë të vrugueme përjetë. “ E refuzoi
prerë.
Ajo
shkoi edhe disa herë të tjera në kantier, gati përditë, sa u bë person i
padëshiruar edhe për të tjerët. Josifi i kërkoi mendim sinjorit të vjetër
Marko. Pasi u mendua gjat ai i tha:
-
Ik, largohu nga Bolonja.Të mos ja shohësh më sytë kësaj zonje dhe asaj shtëpie,
që nuk është e jotja. Më vjen keq se do të mbetem pa një mjeshtër si ti. Ik.
Shko në Milano. Ti i ke duart flori, e kush nuk të punëson ty? Nxori nga
portofoli një kartvizitë. Shko në këtë adresë. Do tu bëj edhe unë një
telefonatë. Ik që tani. Që nesër do të jesh
i punësuar. Adio, miku im. Të priftë e mbara, paç fat. Dhe mos harro:
Dona e buoi, dai paeze tuoi!
Josifi
u nda nga shokët, vuri në bagazh valiçen dhe
hyri në autostradën që e çonte në Milano, për ta nisur jetën nga e para,
por jo në një shtëpi të huaj.
Tiranë, korrik 2019.