Ramiz Selimi: Dështim i politikave të zhvillimit!

BE-ja derdhë shumë para në Kosovë, po dështon në menaxhim

Dështim i vazhdueshëm i politikave të zhvillimit!

Nga Ramiz Selimi

Evropa ka bërë shumë pak me misionin e saj në teren, për të përmirësuar gjendjen të cilën vet në raportin e saj e cilëson si shumë të keqe, por në anën tjetër Kosova është përfituesi më i madh për kokë banori i ndihmës së BE-s në botë!

Verdikti i Gjykatës së Auditorëve  të raportit mbi ndihmën e Bashkimit Evropian për Kosovën  është një kronikë e dështimit, është një verdikt shkatërrues, për ndihmat në vitet e ardhshme. Ky raport nga një institucion që pretendojmë të integrohemi  aty,  duhet të merret shumë seriozisht nga organet tona. Sipas raportit Policia, Juridiksioni dhe administrata e shtetit të ri ende nuk funksionojnë si duhet. Ky vend i vogël ballkanik ende mbetet një zonë kryesisht pa ligje dhe pa zbatimin e tyre,  zhvillimi ekonomik është pa shenja jete,  bizneset e vetme që lulëzojnë janë njerëzit  e kontrabandës dhe korrupsionit.

Tani kërkohet nga Qeveria, të sqarohet më saktë, sidomos të miqtë Evropian, Amerikan dhe qytetarët e saj, se Evropa edhe përkundër marrjes së përgjegjësive dhe premtimeve të shumta, nuk  është përkujdesur sa duhet për shtetin më të ri të kontinentit. Apo, ishte edhe qeveria pjesë e këtij bashkëpunimi më ketë mision? Evropa ka bërë shumë pak me misionin e saj në teren, për të përmirësuar gjendjen të cilën vet në raportin e saj e cilëson si shumë të keqe. Për gjendjen e tanishme përgjegjësit duhet të kërkohen të qeveria dhe të vet njerëzit e Bashkimit Evropian.

Në të kundërtën, në ketë vend të vogël, bashkësia e shteteve perëndimore  nga viti 1999-2007 derdhi rreth 3.5 miliardë euro, për zhvillimin ekonomik, ngritjen dhe përmirësimin e gjyqësorit, policisë, luftimin e kontrabandës, korrupsionit.  Dy të tretat e kësaj shume, erdhën nga Brukseli dhe vendet e BE-së.  Misioni i  EULEX-it, i cili quhej "mision i sundimit të ligjit”, i ka kushtuar BE-s vetëm në pesë vitet e fundit, 614.000.000 € për luftimin e korrupsionit në Kosovë. Rezultatet janë katastrofale! "Kosova është përfituesi më i madh për kokë banori i ndihmës së BE-s në botë", thotë raporti, andaj kjo është një urgjencë e madhe e BE-së, për veprim të drejt për menaxhimin e krizës, por njëkohësisht edhe urgjencë e qeverise së Kosovës, për hulumtimin e drejt dhe shpëtimin e ndihmave për vitet tjera.

Ashtu si raporti, dëshpëruese është edhe vetë fakti se ky raport, as në Prishtinë, e as në Bruksel, askënd nuk e  zemëroj dhe as befasoj, si duket të gjitha palët e përfshira këtu kanë pritur një raport të tillë. Për disa gazeta, ky raport kishte vlerë me një artikull, e për disa as që u interesuan për të. Por, e gjitha kjo si duket ishte e mirë! As nga Brukseli,  as nga ndonjë kryeqytet tjetër i donatorëve nuk u dëgjua ndonjë thirrje, që ndihma për Kosovën në formën e saj ekzistuese të ndalet ose të gjenden forma tjera për ndihmën në fjalë.

Por, kritikat gjithnjë e më të shumta nga anëtare të BE-s, për ndihmë dhe  zhvillim Kosovës, kanë filluar të justifikohen, gjithashtu rroli i ndihmës së vërtetë, tani ka zëra që kërkojnë një kontrollim më të rreptë dhe kritikat të shqyrtohen në mënyrë më serioze. Sidomos kur përmendet sasia e parave për ndihmë në zhvillim është pikë që shpesh parlamentarët e BE-s i dërgon në ekstremin tjetër. Tani gjithnjë e më shpesh dëgjohet dhe kërkohet nga vendet donatore për të marrë në shfrytëzim dhe për të bërë një kombinim  me ndihmat, janë pasurit dhe nxjerrja e  materialeve të vlefshme.

EULEX-i në Kosovë nuk është përjashtim, por është vetëm një shembull i shumtë, ku anë e mbanë botës misionet e Bashkimit Evropian janë të korruptuara, apo të keq menaxhuara, që po i sjellin kësaj bashkësie shumë telashe. Edhe të ne ketë realitet kemi, por akoma duke besuar për të rregulluar atë. Politikat evropiane të zhvillimit nuk po funksionojnë, as në Evropë, e as në Afrikë apo diku tjetër. Ndërtimi i një shteti, si i yni në Kosovë, apo i një kombit është një vend ndërtim, apo punishte,  që nuk përfundon asnjëherë. Por, shtrohet pyetja ,pse?

Shtresa e privilegjuar dhe profiterët karshi fondeve

Përpjekjet e botës perëndimore në ndërtimin e shteteve moderne, me imazhin dhe mentalitetin  e tyre, pa marrë në konsideratë mentalitetin vendor, janë format e dështimeve ,janë fenomene të ngjashme. Ashtu si në vendet tjera edhe të ne, për të ndërprerë një luftë apo gjendje kërcënuese është nevojit  një ndërhyrje ushtarake nga jashtë. Menjëherë pas ushtarëve janë ekspertët e huaj!

Një ushtri e organizatave qeveritare dhe joqeveritare - të quajtura OJQ – marshojnë brenda. Natyrisht  në fillim ndihmat e tyre të shpejta janë të mirëseardhura për tua lehtësuar vuajtjet e menjëhershme, por shumë ato do të arrin në drejtimin e dëshiruar. Me fonde nga donatorë dhe arkat bujare të shtetit, e nga mirë-kuptimi i qytetarëve  të këtyre vendeve, këta arrijnë lehtë të rekrutojnë përkthyes, shoferë dhe disa grupe sipërmarrësve.

Rezultat i të gjitha këtyre politikave të zhvillimit është dalja e një shtresë të privilegjuar dhe profiterët, të cilët nuk kanë interes për të ndryshuar gjendjen. Dhe,kjo gjendje ishte dhe vazhdon të mbetet edhe për vitet që vijnë.

Duke parë në historinë e politikave të zhvillimit të dekadave të kaluara, ne duhet të pranojmë se ashtu si të vendorët që mungojnë persona të kualifikuar, për të ngrit kompanitë në formë të pavarur,  tani dalin në skenë personat e privilegjuar , në mungesë të kualifikimit të mirëfilltë dhe kërkojnë  nga donatorët dhe OJQ-t e huaja për vazhdimin e politikave të njëjta. Organizatat e huaja gjithnjë e më shumë po bien në influencë të këtyre tipave, ndoshta edhe duke ndarë  ndihmën me vendasit, pa e arritur destinacionin e caktuar.

Shtresa e privilegjuar është e lumtur, ndihma e huaj vazhdon për vite me radhë, edhe pse vendi nuk mund të zhvillohet asnjëherë.  Në vend të rritjes së sipërmarrjes, të vetë-mbështetjes ekonomike dhe një shoqërie civile të qëndrueshme, me strukturat qeveritare funksionojnë kompani të tilla që zhvillojnë një mentalitet të varësisë. Nëse paratë e donatorëve jepen pa kushte, nuk ka asnjë arsye për të ndryshuar ndonjë gjë në këtë shtet. Realiteti është për fat të keq ky që kemi tani, shpesh në këto donacione,lojtarët kyç marrin rolin e klaneve të familjes. Qëllimi i lojës është shpërdorimi i flukseve të ndihmës dhe demonstrimi i  një fuqie të madhe që nuk bëjnë pyetje, se ku mbeten ato ndihma.

Vullnetarët dhe donatorët ndihmat e tyre i shohin si të dobishme dhe në zhvillim të asaj shoqërie, ku perëndimi  gjatë historisë përmes këtyre ndihmave është përkujdes për mirëqenie të shoqërisë së vet. Qeveritë e  Evropës Juglindore  duke u bazuar në ndihma sidomos të BE-s, pohojnë se buxhetet e tyre janë në rritje për projektet e zhvillimit ekonomik, por në realitet prosperitet dhe mirëqenie të njerëzve asnjëherë s’do te këtë mu për shkak të fakteve të lart përmendura . Sa herë që faktorë të ndryshëm dëshirojnë ti ndërprenë këto dukuri, njerëzit e privilegjuar dalin në skenë, duke kujtuar luftën, duke kujtuar kohën e vështirë që përjetoi ky popull, duke prekur në pikat më emocionuese, vetëm e vetëm për të mos ndryshuar asgjë! Pra, paraqesin një foto të rreme që errëson realitetin.