Mendime » Nexhipi

Reshat Nexhipi: Nga 1912 –ta deri te Ohri

E merkure, 03.10.2012, 09:00 PM

100 vjetori i çlirimit të Shkupit dhe shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë

Nga 1912 –ta deri te Marrëveshja e Ohrit

Nga Prof. Dr. Reshat Nexhipi

Sqarim i shkurtër

Fillova me Shkupin e jo me Vlorën, për dy shkaqe kryesore. E para , iu përmbajta rendit kronologjik, sepse çlirimi i Shkupit ndodhi para shpalljes së Pavarësisë dhe për shkak se disa historianë të kësaj ane, janë të mendimit që shpallja në fjalë duhej të ndodhte në kryeqendrën e vilajetit të Kosovës, pra në Shkupin e çliruar, kurse disa madje shkojnë aq larg saqë përdorin fjalën e urtë :”Kush luftoi, e kush fitoi”,, me të cilën unë vetëm pjesërisht pajtohem. Psenë e kam elaboruar detaisht në një shkrim të mëparshëm që ndodhet në internet.

Renditja e ngjarjeve

(Kronologjikisht dhe ”telegrafisht”).

1912- Çlirimi i Shkupit nga shqiptarët dhe Shpallja e Pavarësisë në Vlorë.

1913- Kryengritja antiserbe shqiptare në Maqedoni, me qendër në Dibër, e njohur edhe si Luftë e tretë ballkanike, njohja e Pavarësisë së Shqipërisë nga ana e Fuqive të Mëdha në Londër

1914-Sundimi 6 mujor i Princ Vidit në Shqipëri, kryengritja e ashtuquajtur

e Haxhi Qamilit për të kthyer regjimin osman të sulltanit në Shqipëri etj.

1915-Traktati i Fshehtë i Londrës vendos coptimin e Shqipërisë, duke shkelur vendimin e v.1913, i sjellë po në atë qytet.

1916- Krijimi i Autonomisë së Korçës me në krye Themistokli Gërmenjin,

ish pronar i hotelit historik ,,Liria,, në Manastir, ku u mbajt Kongresi i Alfabetit

1917-Pushkatimi i Themistokli Gërmenjit në Selanik nga ana e forcave franceze, i akuzuar padrejtësisht nga grekët për agjent i Austro-Hungarisë etj.

1918-Kongresi i Durrësit demaskoi Traktatin e Fshehtë të Londrës për coptimin e Shqipërisë dhe solli vendim për Shqipëri të pavarur. Në Shkodër krijohet ,,Komiteti i Kosovës,, me në krye Hoxhë Kadriun, Hasan Prishtinën, Bedri Pejanin, Bajram Currin etj.

1919- Konferenca e Paqes në Paris, e cila një vit më vonë, si rezultat i luftës së shqiptarëve të cilët larguan Italianët nga ky qytet etj. pranoi pavarësinë e Shqipëpërisë. Në Konferencë merrte pjesë e vetmja femër-Parashqeva Qiriazi nga Manastiri. Në Shkup krijohet Xhemieti (Bashkimi), zyrtarisht si Parti Politike e Myslimanëve, kurse në realitet ishte parti e shqiptarëve në Jugosllavi me në krye Nexhip Dragën dhe patriotë të tjerë.

1920-Kongresi i Lushnjës rrëzon qeverinë e Durrësit, miraton ligj themelor të shtetit të ri, Tiranën e bën kryeqendrën e Shqipërisë etj.

1921-Krijimi i Parlamentit të parë në Shqipëri, në të cilin, disa vite me rradhë, si figura kryesore ishin Ahmet Zogu dhe Fanoli.

1924-Kundërshtarët e Zogut i kryen atentat, duke e plagosur gjatë hyrjes në Asamble, gjë që rezultoi me dorëheqjen e tij. Pra, sipas zogistëve, vrasjet i filluan fanolistët, të cilët erdhën në krye të vendit, por vetëm disa muaj, sepse përsëri fitoi Ahmet Zogu .

1925-1928. Në vitin e parë shpallet Republika shqiptare, me në krye Ahmet Zogun, i cili në vitin tjetër shpalli Mbretërinë, duke e ngritur Shqipërinë

nga një vend i prapambetur në një shtet të emancipuar.

1935-Ahmet Zogu, gjer në këtë vit, kishte lejuar ardhjen e rreth 3000 shqiptarëve të Kosovës, të cilëve u dha edhe prona shtetërore si dhe kishte protestuar për shpërnguljen e çamëve nga Greqia për në Turqi etj.

1938-Marrëveshja Turko-jugosllave për shpërnguljen e shqiptarëve në Turqi

e cila u pengua për shkak të fillimit të Luftës së Dytë Botërore.

1939-Pushtimi i Shqipërisë nga Italia fashiste, që zgjati gjer në shtator 1943

1941-Krijimi i Partisë Komuniste në Shqipëri .

1942-Krijimi i Ballit Kombëtar i cili nuk pajtohej me PK e udhëhequr nga këlyshët e Beogradit. Kryetar u zgjodh djali i Abdyl Frashërit, Mitat Frashëri, ish kryetar i Kongresit të Alfabetit në Manastir, më 1908.

1943-Mbledhja e Mukjes, afër Krujës, solli vendime në favor të çështjes kombëtare, por meqë nuk i shkonin për shtat Enverit dhe Titos, u anulluan, gjë e cila shkakëtoi luftën vëllavrasje në Shqipëri. Në afërsi të Tiranës krijohet Legaliteti, në krye me zogistin Abaz Kupi, mbahet Lidhja e Dytë e Prizrenit me Rexhep Mitrovicën kryetar etj.

1944-Në Maqedoni Svetozar Vukmanoviq Tempo-zagari i Titos, krijoi Brigadën e Katërt Shqiptare, me qëllim që të nxiste vëllavrasjen, gjë që edhe ndodhi dhe që la pasoja edhe sot e kësaj dite

1945-Këshilli i parë ekzekutiv i Shkupit, përbëbëhej nga10 maqedonas, 5 turq,1 vlleh dhe 1 rom, pra asnjë shqiptar! Rast dhe shembull tipik për qendrimin e pushtetit ndaj shqiptarëve, edhepse marrëdhëniet e Maqedonisë me Shqipërinë ishin të shkëlqyeshme (Mund të merret me mend kur këto marrëdhënie, më 1948 u prishën!!). Ndodhi vrasja masive e shqiptarëve në Tivar, kurse në Shkup themelohet Organizata Nacional Demokratike Shqiptare- ONDSH.

1946-Dy kryengritje antikomuniste në anën e Shkodrës, sidomos ajo e Postribës me në krye Jup Kazazin etj.

1949- Në Paris krijohet “Bashkim i diasporës antikomuniste shqiptare,,.

gjegjësisht Komiteti Kombëtar “Shqipëria e Lirë”,me në krye Mitat Frashërin, Abaz Ermenin, Abaz Kupin, etj....

1968- Demonstratat masive në Kosovë e Tetovë etj.

1969- Hapet Universiteti i Prishtinës.

1981- Demonstratat masive në Kosovë etj.

1989-1990 - Autonomia fragjile e vitit 1974 morri fund, krijohen Partitë politike në Kosovë, Maqedoni etj

1990- Demonstrata masive në Kosovë, miratimi i Deklaratës Kushtetuese

për pavarësinë e Kosovës .

1991- Referendumi për shpalljen e Republikës së Kosovës, demonstrata në Strugë me parullën “Duam shkolla shqipe!”. Hapen dy gjimnaze ilegale në anën e Strugës dhe Kërçovës

1992- PPD-ja shpalli referendumin për autonomi teritoriale-politike të shqip-

tarëve të Maqedonisë, pra aktualizoi çështjen e federalizimit etj.

1998- Forcat e UÇK-së zhvillojnë beteja të ashpra dhe të përgjakshme me ushtrinë dhe policinë serbe në disa vise të Kosovës.

1899- Masakra serbe në Reçak dhe Rambujeja sollën bombardimin e forcave serbe nga ato të NATO-s, më 24 mars, të cilat zgjatën 74 ditë dhe larguan ushtrinë serbe nga Kosova.

2001-Falë luftës heroike të UÇK-së në Maqedoni si dhe rrezikut për të rënë Tetova, Shkupi, Kumanova etj, në duart e UÇK-së, pala sllavomaqedonase, e detyruar edhe nga faktori i jashtëm, u pajtua me Marrëveshjen e Ohrit e cila kishte për qëllim barazimin e plotë midis shqiptarëve dhe maqedonëve, por që, fatkeqësisht, nuk po realizohet nga njëra pale, duke përdorur thënien popullore: ,,Kalova dimrin, nuk më nevoitet më guna,, por duke haruar se dimri përsëritet…

Në vend të përfundimit

Disa herë kam shkruar dhe po e përsëris që Marrëveshja e Ohrit nuk ishte e sinqertë nga ana e palës sllavomaqedonase dhe si të tillë e kam krahasuar me fejesat e ndonjëhershme të dhunshme dhe se për këtë, fajtore është edhe pala shqiptare që nuk e kuptoj dot këtë dhe nuk e shfrytëzoj rastin e volitshëm për të ”caktuar ditën e martesës”, prandaj dhe kjo e dyta asesi të ndodhë dhe ska kurrë për të ndodhur. Poashtu kam shkruar se mosrealizimi i implemetimit të ,,Marrëveshjes,, në fjalë, qendron edhe në rivalitetin midis elitave tona partiake, të cilat anashkalojnë interesin kombëtar. Madje, ka zëra që thonë, me shaka ose seriozisht, nuk e di, që, çështja jonë nuk zgjidhet dot për shkak se në Maqedoni paskësh më tepër spiunë-kodoshë, se sa njerëz të ndershëm, prandaj dhe, sipas tyre, do të ishte mirë sikur të krijohej një parti e re spiunësh ose kodoshës që do quhej PS ose PK (që ka edhe njëçikë nostalgji!) dhe se për t u dalluar nga dy partitë e Shqipërisë, të shtohet germa M ,me ngjyrë të zezë, me qëllim që, sipas tyre, në se emri i këtij shteti, larg qoftë, ndryshon, M-ja do të ketë kuptimin merum! Por ka historianë që nuk pranojnë idenë e krijimit të një partie të tillë, sepse i përmbahen fjalës së urtë popullore: “Tradhëtarit nuk duhet besuar sikur të vinte edhe b…n në zjar”.