Përjetësi » Kripa
Reshat Kripa: A do të shkruhet historia e vërtetë?
E hene, 02.07.2012, 07:00 PM
Replikë me zotin Guri Shyti
A do të shkruhet historia e vërtetë?
Nga Reshat Kripa
Lexova në mediat elektronike një shkrim të gjatë të zotit
Guri Shyti të titulluar “Falsifikatorët e historisë”. Nga titulli mendova se
duhej të ishte një shkrim shumë interesant mbi çështje të historisë shqiptare
që vazhdon të shkruhet pothuajse njësoj si në kohën e periudhës komuniste. E
lexova me nje kureshtje të veçantë. Por, t’ju them të vërtetën, konstatova se
autori kishte rënë në grackën e atyre falsifikatorëve që përmendte në shkrim.
Natyrisht për këtë konstatim do të jap edhe argumentat e mia.
Zotin Shyti nuk e njoh dhe nuk mund të jap asnjë opinion
për të dhe veprimtarinë e tij në të kaluarën dhe sot. Për të më njohur edhe ai
më mirë po jap një përshkrim të shkurtër të biografisë sime. Në vitin 1951 së
bashku me dy shokë të tjerë, nxënës të vitit të parë të gjimnazit të Vlorës,
krijuam një organizatë antikomuniste që shpërndante trakte në qytet. U
arrestuam dhe u dënuam, ndonse nuk ishim më shumë se 15 vjeçarë, dhe dënimin e
kryem të gjithë një për një. Pas lirimit nuk na lejuan të vazhdojmë shkollën e lartë por u detyruam të
punojmë në profesionin e muratorit deri në ditën e ndryshimeve demokratike. Sot
jam Kryetar i Degës së Tiranës të Shoqatës Antikomuniste të të Përndjekurve
Politikë Demokratë të Shqipërsisë.
Tani le të kthehemi në temë. Jam dakord me arsyetimet e
autorit të sipërpërmendur mbi historianët e sotëm të cilët sipas tij ”rreken të shkruajnë historinë, por, për fat
të keq, nuk i kanë parasysh përkufizimet e njohura shkencore”. Kështu që
sot kemi një histori të shkruar nën prizmin e gjykimit të mentalitetit
totalitar të trashëguar nga sistemi komunist që e përmbysëm. Por a e di autori përse
ndodh një gjë e tillë? Sepse në vend vazhdojnë të shihen ngjarjet nën prizmin e
mentalitetit komunist që vazhdon të jetojë në psikologjinë e qytetarëve
shqiptarë.
Përgjithësisht jam dakord me zotin Shyti për gjykimin që
i bënë periudhës së heroit tonë kombëtar, Skënderbeut, apo periudhës së pashallëqeve
të mëdha dhe asaj të shpalljes së pavarësisë. Por nuk jam plotësisht dakord me
vlerësimin që ai i bënë periudhës së mbretit Zog. Dua të bëj një sqarim.
Idhulli im nuk janë parimet monarkiste. Qoftë si trashëgim nga paraardhësit e
mi, qoftë nisur nga pikpamjet e mia personale, i përkas rrymës republikane. Jam dakord me mendimin e tij se Ahmet Zogu u
shpall mbret pa një referendum të lirë popullor, por nuk jam dakord me mendimin
se ai i fali Jugosllavisë pjesë të teritorit të Shqipërisë, pasi sot kanë dalë
në dritë fakte që këto toka u shkëmbyen me territore të tjera. Jam dakord me përndjekjen
që ai zhvilloi kundër disa figurave të shquara të historisë shqiptare si Luigj
Gurakuqi, Bajram Curri e të tjerë por nuk jam dakord se deshi të armiqësonte
jugun me veriun. Për këtë dua të përmend vetëm një fakt. Kryeministër i Qeverisë
së asaj kohe ishte Koço Kota një jugor dhe kështu edhe të tjerë. Nuk jam dakord
gjithashtu për ta quajtur akt tradhëtie ikjen e tij jashtë shtetit më 1939 kur
dihet se Zogu ka qenë kurdoherë kundër politikës ekspansioniste të Italisë kundër
vendit tonë. Jam gjithashtu kundër mendimit të tij për të mos ngritur asnjë
bust apo përmendore të mbretit Zog në Shqipëri.
Por periudha që kërkon më shumë vëmendje, natyrisht, është
ajo e Luftës së Dytë Botërore. E quaj kështu se, për vetë faktorët e zhvillimit
të saj ajo nuk mund të quhet një luftë çlirimtare përkrah forcave aleate kundër
pushtuesve të huaj. Për këtë do të paraqes argumentat e mia. Autori shkruan se
LNÇL na bashkoi me koalicionin antifashist, por, çuditërisht, ai nuk shkruan se
përse ky bashkim nuk funksionoi pas marrjes së pushtetit. Historikisht çdo
ngjarje e rëndësishme në historinë e një vendi matet me rezultatin që ajo
sjell. Çfarë solli e ashtuquajtura Lëvizje Nacionalçlirimtare në përfundim të
luftës? A solli me të vërtetë çlirimin e Shqipërisë? A e di autori se parulla e dalë nga Konferenca
e Pezës: “Pa dallim feje, krahine dhe ideje”
ishte vetëm një demagogji dhe do të zëvendësohej me: “Pushteti buron nga
gryka e pushkës”. Ishte pikërisht
gryka e pushkës ajo që hodhi poshtë marëveshjen historike të Mukjes që do t’i
hapte vendit tonë rrugën drejt shteteve demokratike të Europës Perëndimore. Përfundimisht
kjo e ashtuquajtur luftë çlirimtare nuk solli gjë tjetër veçse një shtet tejet
diktatorial, një shtet vrasës për qytetarët
e tij, një shtet që iu kundërvu edhe atyre që , gjatë periudhës së luftës
gjoja i kishte aleat, duke i konsideruar
si armiq të betuar të tij, për më tepër një shtet që dorëzoi vullnetarisht
gjymtyrën e shtetit shqiptar, Kosovën martire, në duart e sllavëve të sërbisë,
armikut shekullor të shqiptarve, duke u shndërruar në një vasal i bindur i
tyre. Autori harron që “partizanët trima” si himn të tyre kishin këngën “Bijtë
e Stalinit jemi ne” dhe qëllimi final
i tyre ishte “Sa të valojë përmbi dhe, flamuri drapër e çekan”. Me pak fjalë flamuri sovjetik ishte më
i çmuar se ai me zhgabën dykrenore dhe se ky flamur i huaj duhej të mbulonte të
gjithë globin. Një shembull tipik i vasalitetit më të ulët.
Autori e quan pozitiv faktin që në mozaikun e Muzeut
Historik Kombëtar qenka hequr ylli i kuq nga flamuri kombëtar por e quan
normale qënien e tij në kapelat e partizanëve duke harruar se në rradhët e të
ashtuquajturit Front Nacionalçlirimtar luftonin edhe shumë nacionalistë, midis
tyre edhe udhëheqësi i Legalitetit, Abaz Kupi dhe këta luftëtarë nuk kishin dalë në mal për yllin komunist por
për dëbimin e okupatorit dhe vendosjen e një shteti demokratik. Dua t’i them
autorit se ku janë në mozaik periudha e Skënderbeut, Pashallëqeve të mëdha,
Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, Pavarësisë Kombëtare e të tjera? Mbi të gjitha
ku është Kosova dhe Çamëria? Mos vallë këto nuk i quan troje shqiptare dhe si të
tilla nuk u dashkan paraqitur në një mozaik të Muzeut Historik që e quan veten
kombëtar? Do të doja që lidhur me këtë të lexonte shkrimin tim me titull “Meditim
para mozaikut” botuar në gazetën
“Metropol” numër 2674 datë 25 maj 2012.
Mendoj se një gafë tjetër e autorit është edhe mospranimi
nga ana e tij e zhvillimit të një lufte civile në Shqipëri në ato vite. Nuk e di nëse i ka lexuar
librat “Lufta civile në Shqipëri” të historianit Uran Butka, ku jepet një
pasqyrë e gjallë e zhvillimit të kësaj lufte, apo edhe atë të pjesmarrësit të LNÇL, Xhelal
Staravecka “Përpara gjyqit të historisë”, ku ai me gojën e tij shkruan për
krimet e kryera prej çetave partizane ndaj nacionalistëve shqiptarë. Sidoqoftë
edhe nëse nuk i ka lexuar unë do t’i kujtoja masakrën e ushtruar nga Mehmet
Shehu ndaj 65 bujqëve të pafajshëm në Lushnje, masakrën e Libohovës me 105
viktima, atë të Gjirokastrës me 17 të vrarë pabesisht dhe për të përfunduar me
sulmin e tre batalioneve partizane kundër çetës balliste të Dukatit të Vlorës
ku mbetën të vrarë 23 luftëtarë, 15 nga partizanët dhe 8 nga ballistët. Këto
nuk janë elementë të veçuar të kësaj lufte, siç mundoheni t’i interpretoni ju.
Ato janë fakte të pamohueshme të një lufte vëllavrasëse të zhvilluar nga forcat
partizane kundër nacionalistëve.
Një çështje tjetër është edhe ajo e të ashtuquajturve
kolaboracionist. Kush ishin kolaboracionist? Nuk dua të zgjatem në këtë pikë
por do t’u rekomandoja të lexoni shkrimin tim “Kolaboracionit apo
patriot...?” botuar në gazetën
“Metropol” numër 2619 datë 3 mars 2012 dhe atje do të gjeni përgjigjen. Por dua
të theksoj një pikë të veçantë të asaj periudhe. Sipas shkrimit tuaj gjenerali
De Gol paska pushkatuar 2000 kolaboracionistë të nazizmit. Këtë shifër po e
marrim të vërtetë. Atëherë le të bëjmë krahasimin me vendin tonë. 2000
kolaboracionistë në një vend me 60.000.000 banorë i përkasin 0.0033% e
popullsisë. Në vendin tonë, sipas
statistikave që ruhen ne Institutin e Integrimit të të Përndjekurve Politikë,
janë vrarë në përpjekje me forcat partizane gjatë luftës dhe me vendimet e
gjykatave ushtarake pas saj rreth 4000 nacionalistë. Po të lexosh akt-akuzat e
ngritura kundër tyre do të shohësh se që të gjithë janë quajtur
kolaboracionist. Në një vend që në atë kohë nuk kishte më shumë se 800.000
banorë kjo shifër i takon 0.5% të popullsisë. Krahasimin bëjeni vetë.
Çështja e fundit që dua të ngre për atë periudhë është
ajo e datës së “çlirimit” të vendit, 29 nëntorit. Dihet se ditë çlirimi quhet
ajo ditë kur populli pasi ka dëbuar pushtuesin vendos një shtet deemokratik dhe
ligjor të pavarur nga ndonjë fuqi e huaj. Çfarë ndodhi tek ne? Shpëtuam nga
shtypja fashisto-naziste, për t’u futur nën ombrellën e të tjera fuqive të
huaja që ndonse zyrtarisht nuk na kishin zaptuar ushtarakisht, ishin zotër të
vendit tonë. Kështu shteti shqiptar u kthye në vasal fillimisht të
Jugosllavisë së cilës, e theksoj edhe
një herë, i kishte dhuruar deri edhe teritorin shqiptar të Kosovës, për të
vazhduar me Bashkimin Sovjetik për flamurin e së cilës, siç e theksuam edhe më
lart, kishin luftuar partizanët tanë dhe për të përfunduar me Çin ma Çinët e Kinës.
Përveç kësaj, ajo që është më kryesorja, çfarë erdhi pas 29 nëntorit? Një shtet
diktatorial i terrorit, më i egri midis simotrave të tij të Europës Lindore. Në
rast se një datë të tillë e quani çlirim atëherë kjo është puna juaj, “e gëzofshi” me të gjitha “të mirat” që
solli kjo datë!
Tani le të kthehemi në periudhën pas vendosjes së
sistemit totalitar. Në mbi pesë faqe shkrim autori, krahas vrejtjeve për
“gabimet” që qenkan bërë gjatë asaj periudhe, parashtron edhe një sërë pa fund
“suksesesh “ të ekonomisë socilaiste. Në këto “suksese” rendit për shembull
rindërtimin e vendit, furnizimin e rregullt të popullatës me ushqimet bazë,
arsimimin falas, hapjen e instituteve të larta dhe universitetit, ngritjen e
Akademisë së Shkencave, shërbimin shëndetësor falas, telefonizimin dhe
elektrifikimin e gjithë vendit, prodhimin e bukës në vend, bonifikimin e kënetave
dhe ndërtimin e kanaleve kulluese e të tjera e të tjera “suksese” të ekonomisë
socialiste. Po përfundimi i të gjitha këtyre
kush ishte? Një varfërim i tejskajshëm i shtresave të gjëra të popullsisë dhe
një jetë përrallore e bllokmenëve brenda kullave të tyre të fildishta. Autorit
duhet t’i kujtohet kur lista e ushqimeve që u garantohej qytetarëve në vitet
80-të ishte
Dua t’i bëj një pyetje zotërisë:
- Sikur në Shqipëri të mos ishte vendosur pushteti
totalitar por një pushtet demokratik, atëherë vendi do të kishte përparuar më
tepër apo më pak?
Për përgjigjen e kësaj pyetje mjafton t’i referohemi
vendit fqinj, Greqisë. Në kohën e mbretërimit
të mbretit Zog, Shqipëria kishte një ekonomi shumë më të fortë se ajo e Greqisë.
Leku shqiptar arriti pozitën më të fortë në këmbim me valutat e huaja. Nuk
kishte asnjë qytetar shqiptar që të mendonte të shkonte të punonte në Greqi për
të siguruar jetesën. Kurse sot janë mbi gjysmë milioni shqiptarë që kanë
emigruar atje. Kjo për gjendjen e mjeruar në të cilën e katandisi sistemi
socialist vendin tonë dhe për nivelin e lartë që ka arritur shteti grek me një
sistem të ndryshëm nga ai që kemi pasur ne..
Por krimi më i madh që bëri sistemi totalitar dhe për të
cilin autori hesht është “njeriu i ri” i krijuar në vendin tonë. Ky “njeri i ri” ishte hajduti që detyrohej të
vidhte “pronën e përbashkët” për të mbijetuar, ishte spiuni që detyrohej të
shpifte edhe për vëllanë etij për një punë më të mirë, ishte servili që duhej
t’u përulej eprorëve autokratë, ishte hipokriti që ndërronte ngjyrën sa herë
i duhej të përfitonte diçka që nuk mund
ta merrte në rrugë normale. Këta “njerëz rë rinj” i kemi edhe sot nëpër këmbë.
Ata i shohim në rolin e një qeveritari apo politikani të dështuar, deputeti apo
gjykatësi mëndjemadh, përdhunuesi, vrasësi apo çdo lloj sharlatani tjetër që
ndeshim në rrugën tonë.
Përsa i përket periudhës postdiktatoriale jam dakorde me
medimin e shprehur prej jush ku
meritën për shembjen e saj e kanë marrë në duar disa
individë që megjithëse kanë kontribuar në këtë drejtim nuk mund të jenë kursesi
ithtarët e demokracisë. Është fatkeqësi për këtë komb që ende nuk ka hequr dorë
nga idealizimi i idhujve. Përshëndes lëvizjen studentore të fundit të viteve
90-të për kontributin e dhënë në përmbysjen e sistemit komunist por dua të
theksoj gjithashtu se lufta për përmbysjen e atij sistemi ka filluar qysh ditën
kur ai sistem u instalua në Shqipëri. Ky kontribut u konkretizua me gjakun e
mijra të rënëve në luftën për demokraci, e mijra të vdekurve në burgjet e
kampet e çfarrosjes, e mijra të burgosurve e internuarve politikë dhe mijra të
përndjekurve politikë të tjerë që luftën e tyre nuk e reshtën për asnjë çast.
Së fundi dua të ndalem në një çështje shumë të ndjeshme për
opinionin publik. E kam fjalën për ekspozimin e figurave të të rënëve në rrugën
e gjatë të rivendosjes së demokracisë në lulishten e tre vëllezërve Frashëri.
Siç duket kjo ekspozitë jua paska vrarë sytë pasi në shkrimin tuaj vazhdoni të
hidhni baltë duke i quajtur disa prej tyre me termin e vjetër komunist
“kolaboracionist”. Unë do t’ju këshilloja të hiqeshit mënjanë dhe të mos përziheshit
me kujtimin e tyre të ndritur, sepse para tyre duhet të përulet cilido shqiptar
që beson në lirinë dhe drejtësinë. Familjarët
dhe bashkë me ta edhe gjithë ata që i hoqën mbi shpatullat e tyre
tmerret e diktaturës nuk kërkojnë gjë tjetër veçse një varr ku të vendosin një
tufë me lule ose të derdhin dy pika lot. Çfarë është ky mallkim? Mirë në Kosovë
që janë sërbët ata që nuk i tregojnë varret e të zhdukurve kosovarë, po këtu
tek ne kush pengon në gjetjen e eshtrave të këtyre martirëve?
Më lejoni t’ju citoj dy strofa të nxjerra nga një poezi e
titulluar “Kërkoj varr për tim atë” të një poeti anonim të përndjekur politikë:
Ngriti kryet
vajz’e mirë,
loti rridhte
si ujvarë,
zemra thyer
hidhërimit,
pëshpëriti:
-Kërkoj varr!
Kërkoj varr
për tim atë,
nuk e di
ku dergjet vallë,
e rrëmbyen
një natë vjeshte,
i dhuruan
plumb në ballë!
Ndaj ju them zotëri të qëndroni mënjanë dhe të mos përziheni me këta dishepuj!