Mendime
Gjon Neçaj: Me tepër vlerësim për shkrimtarët
E premte, 13.04.2012, 07:34 PM
MË TEPËR
VLERËSIM PËR SHKRIMTARËT
Nga Gjon
Neçaj
Përflitet
se një këgëtare e re gjatë një viti fiton deri në 65 mijë euro në koncerte dhe
show televizive.E është më se e vërtetë se për të kënduar një këngë e për t’u
ngjitur vetëm një herë në skenë para publikut,shpërblehet deri në 1500 euro.
Duke
kapur kokën me duar nga shumat marramendëse që fitohet nga këngëtarët,e
sinqerisht na vjen mirë dhe krenohemi me ta,duke shkruar këto radhë m’u kujtuan
shkrimtarët e shkretë që sapo botojnë një libër,enden me një çantë nën sqetull
,rrugicave ku ka tezga që shiten gazetat e ditës,për t’ju lutur,apo më mire për
t’ju mishëruar shitësave t’ua mbajnë disa libra.
Shkrimtarët
çdo herë mbesin me gisht në gojë,kur botojnë librat e tyre,kurse botuesit,të cilët
nuk zbatojnë asnjë ligj dhe vendim të shtetit për botimet,vjelin shuma
marramendëse këtyre krijuesve zemërplasur,e këta të shkretët shesin mendjen e
tyre shumë lirë,pothuajse e falin,e duke e ditur se jetojmë në një sistem,ku
puna paguhet.
E përseri
po rikujtojmë se një poezi 4-5 strofa,e shkruar për 20-30 minuta,kompozuar,kënduar
dhe shfaqur para publikut,ka një kosto 1500 euro,kurse një vepër letrare e
shkruar gjatë një periudhe kohe relativisht të gjatë,deri në 3-5 muaj,200-300
faqe,duke shpenzuar deri në 200 mijë lekë kosto botimi,nuk ka asnjë vlerë !
Në këtë periudhë
të stërgjatur tranzicioni kanë ndodhur përmbysje dhe zhvillime të paimagjinueshme
në rrafshin politik,social e kulturor,por duke u shpërdoruar skajshmërisht edhe
liria e shprehjes,kur jo në pak raste vendin e analizave dhe aegumenteve e kanë
zënë fyerjet dhe përbaltjet,por ka diçka thelbësore,se,sido të jetë puna,vlerat
e artit dhe të kulturës mbeten pronë e dinjitetit kombëtar.Prej dy dekadash
jetojmë në një realitet të ri dhe në fushën e
krijimtarisë letrare e artistike.Tani krijimtaria ka përfituar një vizion
tjetër,ka një frymëmarrje të gjerë,e pse jo,ka fituar edhe vlera të reja.Në shumë
vepra të krijuesve ,sidomos të atyre në fushën e letrave është plazmuar
realiteti shqiptar i viteve të fundit : shoqëria në tranzicion,jeta në emigracion
dhe përpjekjet për integrim e natyrisht edhe problemet e shumta sociale të këtyre
viteve.Kemi pra të bëjmë me një pasurim të ndjeshëm të fondit të krijimtarisë letrare,por
fatkeqësisht ashtu siç krijohet me mundim dhe sakrifica të mëdha,nuk njihet sa
duhet,nuk vlerësohet ,nuk ekspozohet e propagandohet në nivelin që meriton.Ky
fakt le për të dëshiruar perspektivën e krijimtarisë së shkrimtarëve për të ngritur
në një stad të ri punën dhe mundin e tyre në interest ë integrimit dhe
zhvillimit.
Në këtë turbullirë
kohërash që kalojmë,shpesh herë lexuesi i thjeshtë ngelet i befasuar se si ka
mundësi që edhe pas kaq vitesh,shkrimtarët nuk kanë gjetur vetveten,nuk kanë zënë
vendin që meritojnë në një shoqëri të civilizuar e pa censurë.Por për ironi të fatit,ende
ekziston censura e egër,censura financiare në krijimtarinë letrare.Sot
shkrimtarët janë shtresa më e varfër dhe
më e pambrojtur në realitetin shqiptar.Për sa kohë shteti dhe politika mban qëndrim
të njëanshëm ndaj shkrimtarëve,kultura shqiptare do të ketë vështirësi të bëjë përpara,sepse
letërsia si art i të shkruarit është shpirti,zemra dhe truri i kombit.Askush s’ua
qan hallin këtyre “hamejve” të integrimit kulturor,zhvillimit dhe prosperitetit
kombëtar.Zhvillohen lloj-lloj aktivitetesh kulturore,show nga këngëtarë të njohiur
e të panjohur,vërshejnë sponsorizimet edhe nga institucionet e shtetit,por
askush nuk kujtohet për veprën e një shkrimtari në pension për t’ia botuar dhe
përuruar atë.Por kujtohemi tepër vonë,kur ai e ka lënë këtë botë.Kështu ka
ndodhur me Frederik Rreshpjen,Piro Kuqin,Minush Jeron,etj.,etj.
Ndonëse
ka vite që janë miratuar dy ligje të rëndësishme për të drejtën e autorit dhe për
librin,ende sot e kësaj dite nuk kanë gjetur
zbatim.Ligji për të drejtën e autorit,ka një nen që sqaron kushtet e lidhjes së
kontratës mes autorit dhe botuesit,ndërkohë akoma autori i varfër
financiarishtr “zhvatet” nga botuesi,duke i kërkuar vlera marramendëse për
botimin e një libri.Mendojmë që më tepër kujdes duhet treguar për krijuesit e
letrave,këta “hamej” të integrimit kulturor,këta ambasadorë të kulturës kombëtare
në botë.