Istref Haxhillari: Mjegulla zbret lartësive

Istref Haxhillari

 

Mjegulla zbret lartësive

 

(Tregim)

 

Rruga vinte e ngushtë, e rrëpirtë, spërdredhur përmes drurësh të lartë. Nëpër kurorat e aheve të vjetër, rrezet e diellit ravijëzonin ngjyra midis së kuqes dhe së gjelbrës. Tutje nga jugu liqeni shkëlqente si ndonjë pasqyrë e thyer, harruar nga nxitimi.

 

Herët në mëngjes sharrëxhinjtë zvarrisnin trungjet. Tërhiqnin me capina trupa të mëdhenj, i stivosnin anëve të xhadesë. Trungjet e gjatë shkonin për kompesatë e rimeso, të shkurtrit çaheshin dërrasa.

 

Bërtisnin, bënin shaka, nxeheshin kur nuk ecte puna.

 

-Më lart, - i thirri Tarja shokut të brigadës.

 

Kurti nxori majën e capinës, me një të hovur e çoi pak më sipër. Tarja ia mori nga dora e nguli dy pëllëmbë mbi shenjën e parë.

 

-Këtu, - i tha, - kur do ta kuptosh?

 

-Pse, - u tkurr Kurti i pakënaqur, - nuk është njëlloj?

 

-Nuk është, - hungëriu Tarja. E mësonte të bëhej sharrëxhi i mirë.

 

Kurtit i pëlqente forca e tij, përvoja. E tërhoqi trungun me capinën vendosur aty ku duhej dhe ai e ndoqi pas si manar.

 

-E pashë përsëri në mëngjes, kapardisej. - Hera e dytë që i tregonte për djalin e Tiranës.

 

-Na mërzite, - ia ktheu Tarja, - le të kapardiset.

 

-Ka një javë në kantjer, askush nuk e di ç’është ky njeri!

 

Tarja rrotulloi capinën, e futi poshtë trungut nën gungën që lëshonte lëng të verdhë si qelb, numëroi deri në tre dhe, me forca të bashkuara, e hodhën mbi stivë. Pështyu duart e skuqura, iu afrua trungut tjetër.

 

-Si e quajnë? - pyeti me sytë nga trupat.

 

-Ndihmëskuzhinieri më tha Leo, - u përgjigj Kurti.

 

Druri kishte ngecur në kllapë dhe Tarja erdhi rrotull të gjente pozicion të volitshëm. Kurti priste nga ana tjetër.

 

-S’të duket çudi? Çfarë emri!

 

-Në Tiranë nuk i vënë emrat si këtej nga ne, - tha Tarja.

 

Afër mesditës mbaruan, zunë vend buzë rrugës të prisnin “Skodat”. Brigadat e tjera ishin larg. Dëgjoheshin përplasjet e trupave, goditjet e sopatave, bisedat. Pylli kumbonte me jehonë të zgjatur e të mbytur.

 

Makinat e rënda me dopjo gomë mbërritën në mesditë. Shoferët e dinin, sharrëxhinjtë nuk i përgatisnin shpejt ngarkesat, prandaj vonoheshin. Qëllonte të prisnin me orë. “Skoda” e parë qëndroi pa arritur te stiva e tyre.

 

-Na e kaluan. - Tarja qe ngritur në këmbë me të dëgjuar zhurmën e makinës, po dëgjoi frenat të fishkëllejnë dhe u kthye.

 

-Tjetra do një orë të vijë, - tha tërë mllef.

 

Vështroi i buçkaritur gungat e kodrave veshur me ahe të moçëm, të cilët mbushnin horizontin nga të gjitha anët. Një tym i përhimtë përkëdhelte orë e çast degët e holla dhe gjethet që nuk linin dritën të prekte tokën. Bimësia ishte anemike, e zverdhur.

 

Kurti trazonte dheun me shkop nga ata që u ngulnin trupave për të kapur capinat. Bëri  kapicë të lagësht, të zezë. Mendja i rrinte te i huaji.

 

-Si thua, pse të ketë ardhur? - e pyeti Taren.

 

-As e kam vrarë mendjen.

 

-Mos është prej atyre?

 

-S’e besoj, të qe ashtu do të ngjitej si rrodhje.

 

-Ama trup ka, trekëndësh i skalitur me dorë, - tha Kurti me ton ziliqar.

 

Tares i dogji. Mbahej më i forti i sharrëxhinjve. Peshonte njëqind kilogram, barkun e kishte petë, muskujt të fortë gur. Duronte një goditje me dru ose shishe pa iu dridhur qerpiku. Vetëm mundësi i Alarupit e sfiliti, e kapte në ca vende delikate. Gati u dorëzua, derisa e nxori barazim me vështirësi.

 

-Mundës profesionist, - mburrej me atë ndeshje, kur e sillte rasti. - Në ije vinte i ngushtë, ç’e do e kuptova vonë.

 

-Me këtë zor se ia del, - tha sinqerisht Kurti.

 

-E pse të mos ia dal?

 

-Je i lodhur. Ai tërë ditën rri, zdërhallet. Duhet të jetë më i gjatë.

 

-Ti ke qef të zihem? - u gërmush Tarja.

 

-Jo aspak, të ndeshesh po të duash.

 

-Lëre këtë muhabet.

 

Djali i Tiranës vërtitej nëpër kantjer. Ditën bridhte pyllit i vetmuar, kthehej në drekë, flinte. Mbrëmjen e kalonte në klub, zinte tavolinën e fundit teke. Aty ulej rrallë drejtori ose ndonjë nga administrata kur bënin inspektim, po ai s’dukej të ishte nga ata. Sharrëxhinjtë nuk i kishin qef përgjegjësit, i kthenin kurrizin tavolinës teke. Përshëndesnin vetëm kur i njihnin.

 

Këtë nuk e njihnin.

 

Tarja s’kishte kohë të mendonte gjëra të tilla. Ngastra qe e vështirë. Ahet mishtorë me zor rrëzoheshin për shkak të hijes. Motorseka avanconte ngadalë, u duhej të mprihnin disa herë rresht zinxhirin. Nyjet e trungjeve i shpëtonin motorrit, laspitjen e bënte sopata. Koha humbiste me shërbime.

 

“Skoda” e radhës vonoi. Tarja u inatos, shau. Shoferi i hapi udhë, nuk donte të matej me të. Pasi e ngarkuan, sistemuan veglat dhe u nisën.

 

Ecnin pa folur.

 

Muzgu zbriste ngadalë, errësonte pamjen. Mjegulla e lehtë karakteristike për lartësitë binte si perde e hollë përmbi kantjer, zhytur pyllit të ahut. Llamba elektrike ngjitur pas shtyllës shpërndante dritë të mekur, njerëzit shquheshin me zor si punë hijesh lëvizëse. Klubi në qendër të kantjerit shërbente edhe mensë, vend për kalimin e kohës së lirë. Ditën boshatisej, mbrëmjeve gëlonte deri vonë. Shumica pinin pa hesap, deheshin, nganjëherë ziheshin për hiçmosgjë.

 

Zunë vend në të parën tavolinë të lirë.

 

-Ç’farë do të hamë? - pyeti Kurti. Nuk kishte kamerier, klientët vinin në sportel jepnin porosinë, qëndonin në radhë të merrnin pjatat. Pijet i shërbenin në banak.

 

-Tavë kosi, mish me bamje, makarona. Edhe birrë, - tha Tarja.

 

Në sportel prisnin punëtorët e rinj. Kurti zuri radhën pas tyre. Herë pas here hidhte vështrimin nga fundi i mensës.

 

Në tavolinën e qoshes, djali i Tiranës, ai që thoshin se quhej Leo, rrinte mbështetur pas shpinës së karriges me këmbë hedhur mbi njëra-tjetrën. Thithte ngeshëm cigaren, vështronte  sharrëxhinjtë. Mbante jelek bojë kremi dhe këmishë të bardhë borë. Në fytyrë vinte i mbushur me ca nofulla të mëdha prej kali. Flokët e rrallë i kishte në ngjyrën e shiut të pistë. Rruar taze, dallonte prej sharrëxhinjve mjekroshë veshur dosido, të pluhurosur e djersitur.

 

-Si do ta mbyllni muajin? - pyeti nga tavolina përballë Nekiu, një burrë me moshë të paqartë; mund t’i jepje dyzet ose gjashtëdhjetë vjet. Përtypej shpejt, fjalët i dilnin me ndërprerje, të copëzuara.

 

-Themi të arrijmë nga tetëmijë, - u përgjigj, - e patëm vështirë.

 

-E di, - tha Nekiu i menduar, - muajin tjetër na bie ngastra atje.

 

-Ke vajtur në shtëpi këto kohë? - ndërroi temën e bisedës.

 

-Jo, - tha Tarja. Sytë katran të zinj e të shndritshëm iu squllën. Jeta e malit i rëndonte.

 

Mëngjeseve zgjohej me barrën e rëndë të vetmisë, ndiente sa shumë i mungonin dimensionet njerëzore të mishit dhe gjakut të jetës.

 

-Larg shtëpisë, - mërmëriti, - u bëmë njerëz të egër. Çfarë dreqin s’më shkon nëpër  mend!

 

-Eh! - rënkoi Nekiu dhe heshti.

 

Hodhi sytë nga i huaji me njërën vetull gjysmë të ngritur.

 

-Cili është? - e pyeti.

 

-Nuk e di, - ia ktheu Tarja, - as e kam patur mendjen.

 

-Çdo natë krekoset në tavolinën teke, sikur bën karshillëk. Të qe nga ata të ndërmarrjes do të kishte ikur me kohë.

 

-Nuk besoj, - tha Tarja.

 

-Vërtet është nga Tirana? - e pyeti Nekiun.

 

-Kështu thonë, po s’dihet me siguri. Ngaqë është veshur ndryshe besoj.

 

Kurti solli pjatat. Filluan të hanë nxituar me trupin kërrusur përpara. Tarja ngrinte herë pas here krikllën e birrës. Kurti pinte raki dëllinje. Mensa ishte e madhe, kuzhinierit dhe ndihmësit u dilte shpirti mëngjeseve se sharrëxhinjtë nxitonin, po në darkë nuk nguteshin.

 

Pjesa më e madhe mbaruan së ngrëni, puna e kuzhinës u pakësua. Ndihmësi vajti të  shoqëronte të huajin. E bënte çdo mbrëmje. Ai i zgjati një krikëll të madhe dhe vazhdoi të shikonte nga sharrëxhinjtë.

 

-Hanë të babëzitur, - buzëqeshi ftohtë me shpoti. Zërin e kishte të kthjellët e tingëllues, sytë jeshil të errët.

 

-Janë të uritur, - tha ndihmëskuzhinieri, - rropaten tërë ditën.

 

-Lahen ndonjëherë?

 

-Të dielave në dushet e fjetoreve.

 

-Ç’jetë muti! - nëpërdhëmbi me neveri.

 

-Nuk është mirë të dëgjojnë, - tha ndihmëskuzhninieri, - mund të hysh në telashe. Ata nuk mendojnë ashtu.

 

Leo qeshi indiferent. Në fytyrën e pastër prej qoseje u end një tallje e madhe.

 

Ndihmësin e thirrën. Në atë orë gjellët mbaroheshin, gatuhej ndonjë gjë e shpejtë për punëtorët që vinin me vonesë. Tarja e ndaloi.

 

-Çfarë të tha? - e pyeti.

 

-Asgjë me rëndësi, fjalë koti.

 

-Cili është?

 

-Nuk e di, e quajnë Leo.

 

-Këtë e mora vesh, po përse ka erdhur?

 

-Nuk e di. - Ndihmëskuzhinieri u largua me nxit. I bezdisur.

 

-Gënjen, - tha Kurti, - e vura re kur fliste me sytë nga punëtorët. Njeri fodull.

 

Tares nuk i pëlqeu shprehja e fytyrës së Leos. Filloi të ndihej i poshtëruar nga prania e tij, veshja sqimatare, përbuzja e hapur. Qëndrimi i ndihmëskuzhinierit e nervozoi.

 

-E çfarë mund të ketë thënë?

 

-Po ja që jemi parruar, të pluhurosur.

 

-Jo, - e kundërshtoi, - nuk është kjo. Po të jetë kështu punë e madhe.

 

-Mund të ketë thënë ndonjë gjë tjetër më të rëndë, - tha Kurti. - ku ta dimë?

 

Tarja u inatos. Damari në anën e djathtë i lëvizi si nepërkë. Trupmadh i djersitur, me flokët e dendur prerë shkurt, lëkurën e zeshkët të kujtonte boksierët me ngjyrë të peshave të rënda, ndërsa mustaqet e gjata kthyer poshtë i jepnin pamje evgjiti. Nuk duronte t’i thoshe ashtu, e quante ofendim.

 

Kurti ia pikasi mendimet.

 

-Tani s’më duket gjë, më shumë ngjan fodull e mendjemadh, i urren punëtorët.

 

-S’e ka mirë, - tha Tarja, - i duhet dhënë një mësim.

 

-E ç’punë kemi ne?

 

-Kemi, - tha Tarja.

 

Kuzhinierët po mblidhnin pjatat e boshatisura, gotat e pijeve. Ishte shpejt për të fjetur. Disa shikonin nga ekrani i televizorit vendosur mbi dy kanxha hekuri në mur. Nekiu hapi letrat e bixhozit. Ata të tavolinës afër sportelit luanin domino katërshe, herëpasherë shpërthenin në britma.

 

Punëtorët rrinin gjersa i mbërthente gjumi, pastaj ngjiteshin në fjetore. Të dehurit vazhdonin të pinin, grindeshin me vete, dremitnin karrigeve.

 

Ndihmësi u afrua në tavolinën e tyre, Tarja e zuri për krahu.

 

-Pse nuk thua të vërtetën?

 

-Ç’të vërtetë?

 

-Përse biseduat?

 

-Asgjë me rëndësi, fjalë të zakonshme. Më qeras me ndonjë gotë birrë, s’ka të njohur këtu.

 

-Ja të ka ty, - i tha me ironi të hapur.

 

-As mua. - Ndihmësi u shëmtua në fytyrë. Tarja e shtrëngonte gjithnjë e më shumë. E  lëshoi dhe u kthye nga shoku i tij.

 

-Më sill një “Korça”, - i tha, - po deshe merr raki për vete, këto i kam unë. Pinte krikllën e shtatë. Të madhe.

 

-U bënë goxha, - foli me drojtje Kurti.

 

-Të dukem gjë i dehur? - u skërimt. Qe natyrë tepër emocionale.

 

-Jo, e mban mirë, je në rregull. - Kurtit po i mbylleshin sytë.

 

Ndihmëskuzhinieri vajti përsëri në tavolinën teke. Leo i vuri përpara gotën e birrës, të përgjysmuar.

 

-Përse të uli? - e pyeti i vrenjtur. Me ton paksa të ngritur.

 

-Ki kujdes prej tij, - tha ndihmësi, duke iu shmangur përgjigjes direkte, - nuk bën shaka kurrë.

 

Leo nuk foli, vazhdoi të pinte dhe të vështronte punëtorët. Nga cepi i buzës së rrudhur buronte shpërfillje e hapur: sharrëxhiu mustaqelli nuk ia mbushi syrin.

 

Në krikllën e njëmbëdhjetë Tarja u ngrit. Pas tij karrigia ra me zhurmë të thatë. I madh e i rëndë si ndonjë statujë guri, ktheu kokën nga tavolina teke.

 

Për një çasat vështrimet u takuan.

 

Leo u mblodh instiktivisht. Ulur në karrige Tarja i qe dukur njëlloj si të tjerët. Muskujt e krahëve lëvizën përmbi këmishë si kafshëza të fshehta dinake, po në sytë e gjelbër u shfaqën shenjat e frikës. E pa veten të pashpresë si në rastet kur gjahtari bie në situatë më të vështirë se vetë gjahu.

 

Banjat ndërtuar me dërrasa ahu të pazdruguara ishin rreth njëqind metër larg. Sapo kapërceu pragun, Tarja ndjeu kundërmimin e athët të drurëve të porsaprerë. Lagështia e natës iu përplas në fytyrën e ndezur flakë. Era e lehtë përpëlitej nëpër ahishta, diku uturonte një gjëmim i mbytur, i zemëruar.

 

Reflekset iu gjallëruan në mënyrë të pabesueshme, në kokë i zjenin mendime të mbrapshta. Nata përtypte pa mëshirë zemërimin e tij.

 

“Oj, po kjo!” thoshte me vete, “nuk më kanë zënë sytë spitullaq të tillë”.

 

Kishte dëshirë të papërballueshme t’ia shihte të ndotur këmishën, jelekun elegant. Damari në anën e djathtë i lëvrinte si i gjallë. Sa vinte nxehej. Në të vërtetë qe një inat misterioz. Ngjante sikur faji i të huajit qëndronte në faktin se nuk kishte një faj të dukshëm dhe të përshtatshëm.

 

E dinte, po të vinte në tavolinën teke nuk do të përmbahej.

 

Mendjen e kishte të mjegulluar, vështrimin e ngulët, të frikshëm. Donte të përballej, të shtypte kureshtjen dhe zemërimin e kotë që ndiente përbrenda. Përpiqej të sajojnte një frazë argumentimi në kokë, derisa kuturisi:

 

“Domosdo meriton një mësim të mirë.”

 

“Nuk do t’i le kohë të mbrohet e të godasë. Kam qef t’i plasi gjaku nga hundët, t’i ndraget këmisha e bardhë, jeleku.” Jeta e tij mbushej shpesh me grindje të kota.

 

Tundi kokën për t’u siguruar se po bënte atë që duhej dhe hyri në mensë i vendosur.

 

Tavolina teke qe bosh…

 

-Cili ishte ky biçim? - dëgjoi të pyeste një burrë i moshuar. Me sa dukej deri atëhere nuk ia patën zënë sytë të panjohurin.

 

Askush nuk u përgjigj. Në fakt të gjithë përtypnin të njëjtën pyetje.

 

Jashtë mjegulla mbulonte kantjerin me cipë të hollë të palëvizshme.

 

 

E diel, 2 tetor 2011

Qafë Panjë

Pogradec