Kulturë
Daniel Gàzulli: Kangët e dhimbjes
E premte, 22.01.2010, 10:19 PM
Daniel Gàzulli
Kangët e dhimbjes
Elegji për një lule
Pemët,
randue nga dëbora
e kërrusë nga era e acartë
që vinte nga Lindja,
ngri kishin.
Shtepitë,
si të braktisuna,
përtypnin të lodhuna
vetminë.
Nën një lis shekullor
puhizonte
një lule e kaltër,
e vockël e vockël,
porsa shpërthye,
e që andërrue kishte
pranverën.
Me dimnin në zemër,
kaluan ata,
gjahtarë të vdekjes,
dhe e shtypën.
Mbi vorrin tand,
lule e vogël dimënore,
në vend të kunorës
po la këta vargje.
1966
Mbramja e Vitit të ri ’75
Dita pa diell
dhe e ftohtë
tashma ka mbyllë sytë.
Dehun nga dhimja,
tue u lëkundë,
drejtohem për në shtëpi
tue u mbështetë
në një fije të mektë shprese
se nesër do të lindë dielli përsëri.
Njerëz me pardysy gri,
duart në xhepa,
ma të ftohtë se kjo ditë
e fundvitit,
sillen si korbat
në trotuaret e ndotuna
e buzëqeshin kur,
shpërfillës,
shkel mbi pellgjet e rrugës.
Një i ri fishkëllen
një kangë të vjetër dashunie
ndërsa pret
vajzat e turnit të dytë,
që tue u kalamendë,
dalin nga fabrika,
ndërsa një plak
nxiton
me një bukë të madhe e të zezë
për tek fëmijtë e uritun.
Nga një dritare e hapun
dëgjoj lajmet e fundit
të radios,
që flasin për Vietnam
e Lindje të Mesme.
Tashma,
pothuaj i dehun,
pij dhe pikat e fundit të dhimbjes
dhe humbas rrugën.
Të ndalet orkestra
Er’ e marrë
luan mbi çatitë e shtëpive
një marsh funeber.
Askush s’ka dalë
me percjellë të vdekunin.
Ai,
si tanë jetën,
rrugën drejt vorrezës ka marrë
i vetëm.
Ai që e desh aq shumë muzikën,
ai, vetmitari i marrë, poet,
me hapin e zvarrë të karrocës komunale
po shkon drejt vorrezës.
Të ndalet orkestra!
Le të ndalet marrëzi e përgjithëshme
vetëm një çast:
Një minut heshtje!
1984
Brezit tim
Bota kafshonte veten.
Trupi - gjak e plagë.
Bota – vorr njezetvjeçarësh.
Bota – lehonë dështonte.
Të pakta lindjet.
Si për të sfidue vdekjen,
im’ amë, e mira, e brishta
bante dashuni me tim atë,
përgatitej të më lindte.
Kështu erdha unë
i përshendetun nga miliona predha
që merrnin jetë të tjera.
Nga Lindja në Përendim,
nga Përendimi në Lindje
marrshonin miliona
për të na lane
vorre të harrueme
dhe lapidare tallëse.
Zhurmët na gërricnin veshët e njomë.
Gjijë të shtjerrun, që na mashtronin –
buzën porsa lagë.
Duart e mira të nanava,
argasë prej punëve të mundimshme,
kërkonin të na përkëdhelnin –
e na dërrmonin.
U rritem me pak bukë,
fare pak,
(racion 200 gram dhe aq),
po s’u ankuam:
e shuanim urinë
tue folë për Ajnshtajnin.
Donim të harronim.
Kur s’harronim dot,
pinim nga një gotë raki
(e ishim ende qimepadjersitun),
kur s’kishim raki,
puthnim vajza
e vajzat na puthnin ne,
se s’blinin dot fustane.
Kur s’gjenim vajza,
rriheshim,
por në mbramje vonë
përsëri andërronim.
Na thane:
“Ju jeni brez heroik”! –
e na qeshem.
Na thane të mos qeshnim,
po na u gajasem përsëri.
Na kërcënuan.
Na qeshem edhe ma shumë –
sa gati plasem.
Atëherë kujtuen se u çmendem
dhe s’na thane gja ma.
Po na s’u çmendem.
Na vetëm puthnim vajza,
ose flinim me to pa i puthë fare.
Vajzat u martuan me zëvendësministra,
po herëmbashere flinin përsëri me ne
dhe shëtisnin me shefa.
Atëherë,
fare të rijë,
na mbuluan thinjat.
Shtuam rakinë dhe puthjet,
por na u rralluam
e u shumunë burgjet.
Na thane se ishim brez heroik
e se do të na dorëzonin stafetën.
Na u rralluam dhe ma shumë
e na u shtuan të vjellat.
Po ata përsëri kambëngulnin si ishim brez heroik,
dhe na besuam,
thamë:
Jemi,
nëqoftëse heroizmi asht
kaq i ndytë,
barbar
e i frikshëm,
po, na jemi!–
Na ngrini përmendore!
1969
Fund vere
Ja dhe shiu i parë i fundgushtit,
që rrëshqet në trupat e zeshkët
e fërgëllues të vajzave.
Nesër qielli do të jetë i pastër si sytë e tyne.
Njëzet vjeçe ishe
Njëzet vjeçe ishe,
njëzet përsëri:
vallë a jam në andërr,
a në çmenduni.
Njëzet vjeçe ishe,
përsëri njëzet,
dhe kalue kanë
plot njëzet vjet.
Vallë, a jam në andërr,
a në çmenduni?!
-Jo, nuk je në andërr,
asht ime bijë.
Kam nevojë
Kam nevojë për dashuninë tande, grua a vajzë qofsh ti,
ma shumë se bima për shi,
ma shumë se për qumshtin e valë e për ajrin,
kam nevojë për tanden dashuni,
grua a vajzë qofsh ti.
Kam nevojë për dashuninë tande, grua a vajzë qofsh ti,
për përkëdheljet e dorës tande nga rrjedh e ngrohtë dashunia,
për belin tand që këputet në krahun tim,
për prushin e buzëve –
Kam nevojë për tanden dashuni.
Kam nevojë për dashuninë tande,
dashuninë t’pafrikë e pa dyshime,
për dashuninë që s’njeh veç zemres të tjera pengime,
për dashuninë që rrjedh e pastër nga burimi në derdhje
e andrrat vaditë
e i ban të lulëzojnë të shëndetëshme.
Kam nevojë për dashuninë tande, grua a vajzë qofsh ti,
që në ditet e gëzueme të më shtojnë lumtuninë,
që në ditët e trishta hidhnimin t’ ma paksojnë.
Kam nevojë –
për tanden dashuni.
Ptuh! – mbi tokën dhe bimën dhe guan që dashka shterpësi!
Lavdi asaj që do,
asaj që lind,
asaj që ban dashuni!
Diell në mesnatë
Mesnata ka kalue.
Pranë shtratit tonë,
në karrocë,
gjum me arinjë të çuditshëm
e dhelpna të squeta
e luleshqerra
ban Linda.
Mbështetë mbi gjoksin tim,
(pak e lodhun),
buzëqesh ime shoqe.
Ashtu të përqafuem,
mbyllim edhe na sytë
sepse nesër,
do të shkojmë në det
e në mes peshqëve
do të notojë
edhe flutura jonë
e bardhë si andrra.
Po gjum nuk kam.
Larg
kujtimet shtegtojnë,
në ditët
kur Linda ishte ende një andërr,
e pothuaj i trembun
dorën zgjas në errësinë
e përkëdhel diellin.
Sa të kam dashtë ....
- kangë -
Porsi fllad i ngrohtë
vije ti drejt meje.
Shmpleksë flok i bukur
përmbi gjinjë të derdhej.
Derdhej prush i gjinit
tutje nëpër deje.
Rrugëve kur kalon,
gji i bukur tretë,
shikimin më hedh,
drit’ e bebzës flet.
Flokët shtrue mbi qafë
përkrah me një tjetër.
Mall i rinisë
ç’më shtërngon në grykë.
Ndalu dhe një herë
sa të të shikoj sytë.
Vitet tutje shkojnë:
Tehu malli yt.
Një ditë prilli
Ç’përpëlitesh kështu,
zemër e marrë?
Mikja po vjen,
e lehtë
dhe zemërdridhun,
ndoshta
shkallët po ngjit,
të pandjeshme
ndaj hapave të saj të pasigurtë.
Ajo po vjen.
Shoh
buzët e saj pak të hapuna,
shikimin e ndezun
e të ndruajtun,
ndërsa duart lëviz
sikur kërkon
ku të mbështesë
andrrat e saj.
Ajo po vjen.
E ti përpëlitesh ande,
si ateherë
kur,
pothuaj fëmijë,
shkonim në takim
me dashuninë e parë.
Mikja po vjen.
Le t’ia hapim dyert
zemër e marrë.
Elegji në dy kohë
Pesëdhjetë vjet
kalbë fjala në gojë.
Pesëdhjetë vjet
mdryshkë buza mbi buzë.
Pesëdhjetë vjet
andrrat tue trembë nga qerpikët.
Ç’të kishim ba, o Zot?!
Zot, ç’të kemi ba?
Duam të ligjërojmë,
po zani del i çjerrë.
Duam që të duam,
po zemra pikon vner.
Duam farë të mbjellim,
e s’mbin filiz, po ferrë.
Zot,
o ti s’je në vete,
o na krejt jemi bjerrë.
1992
Pranverë ’92
Pranvera
vonon të vijë.
Ende
e acartë fryn Lindja.
Tym të verdhë
gulçojnë oxhaqet.
Të zbehtë
njerëzit.
Qielli,
shpue nga minaretë,
ftohtë ka.
Një lule e bardhë
buzë rrugës ka çelë,
yllëz i kristaltë
la në vesën e mëngjesit.
Një gjimnaziste
rroba të lehta ka veshë
dhe nxiton
kushdi në takim me ç’andërr.
Si një sonambul,
me mundim,
shtyhet rrugëve të porsazgjueme
poeti.
Praneverë e ’92,
në mes dhimbjes e shpresës,
vjen.
1992
Në qytetin e huaj
I vetëm
në qytetin e huaj
llamburitës nën drita shumëngjyrvshe
që s’të ngrohin.
I vetëm
në mes njerëzish
përsosmënisht gojëkyçun
si dyer të ndryshkuna muzesh.
I vetëm
në anë vitrinash
nga vjen ndriçimi i ftohtë i diamanteve.
I vetëm.
Më përqethet mishtë nga të ftohtit.
‘94
Viti zero
Ndjej në vetvete
rrahjen e krahëve të një zogu.
Njerëzit ku janë?
Ku?
Ka hipë vallë kush në barkën e Noes?
Në bregun e së nesërmes
do të zbarkojë ndonjë?
13 mars 1997
Kohë pa stinë
Dimni ka ikë prej kohësh.
Trupin e lodhun
ngroh në këtë diell të zbehtë,
mjegullue
nga pluhuni i verdhë.
Plagët
kullojnë ende vner
e më mundojnë.
Thuhet se pranvera
do t’ vonojë,
se dallëndyshet
të tjera shtigje kanë marrë.
Vetëm korbat
sillen të lehtë
qiellin tue çjerrë
me kra - kra
të zeza.
E unë që andërrova
qiellin të kthjelltë
e fushën të blerë,
i mpimë
heqë jam mënjanë,
e me sy mbyllë
ma nuk andërroj,
i lodhun nga kjo kohë
e pa stinë.
1997
Bora
Një borë e paqtë
mbi të shkuemen do të doja
të binte
e të më mbulonte varrët
e dhimbjes
që ende më mundojnë.
1991
Mallë
- në mërgim -
Më ka marrë malli
për ullijtë
e për detin.
Ullijtë mijëvjeçarë
nën Kështjellë,
vetullhanë e blertë
përmbi qytet.
I njoh të gjithë
një për një.
Të gjithë më njohin.
Një mallë brejtës
më ka marrë
për ullijtë
e për detin.
Për të dashunit
malli më ka marrë …
23 mars 2000
Rrethi
- në mërgim -
Në këtë vetmi
shurdhuese
ku
të gjithë
vrapojnë,
gojëkyçun
si dyer të vjetra muzeshë,
lexoj me za të naltë
poezitë e Ungaretit,
po njerëzit nxitojnë
e vargjet humbasin
në shkretëtinën e metropolit
nga ethet zanë.
Me shpejtësi marramendëse
parakalojnë
kërthiza vajzash,
makina
të blerta,
të kaltëra,
të bardha,
të zeza
që gëlltisin rrugët,
ndërsa semaforët,
të shushatun,
pyesin:
Vallë për ku vrapojnë kështu
njerëzit?
Ndaluni!
Dëgjoni katër vargje
jashtë këtij rrethi
vicioz.
Asht e kotë
të silleni
nën këtë qiell të ngrimë,
veshë me pluhun të verdhë
ngritë
nga ky vrapimi i çmendun
e mashtrues.
07 korrik 2000
Jeta ime
Si një penelatë reshë,
flakë tej në qiell
nga dora e plogët e një piktor të lodhun
- jeta ime.
2002
Facebook
Twitter
Google+
Digg
Komentoni
Artikuj te tjere
Këze Kozeta Zylo: 15-vjecarja nga Shqipëria që synoi të bëhej supermodelja e botës
Fadil Curri: Risemantizimi i mitologjisë bregdetare joniane
Anekdota
Zef Mulaj: Koha
Poezi nga Remzi Salihi
Julia Gjika: Ibrahim Rugovës
Halit Bogaj: Reçaku
Neki Lulaj: Një bashkim bën një kala
Poezi nga Ismet Tahiraj
Cikël poetik nga Eva Hila
Ziko Ll. Kapurani: Vonesa
Përparim Hysi: Mozaik me vargje
Sokol Demaku: Video klip promovues - Qyteti Trollhättan në Suedi nga sytë e një mergimtari shqiptar?
Halit Bogaj: Geri Kuper (1901-1961)
Demir Krasniqi: S’ka n’Gjilan vend Car Llazari
Luan Tetaj: Idetë iluministe të filozofit francez, Pjer Beli (Pierre Bayle 1647-1706)
Halit Bogaj: ”Skënderbeu”
Kalosh Çeliku: Patrioti i arratisur dhe parulla e ''v?llaz?rim - bashkimit''
Sami Islami: Jetoi në kohë të gabuar
Cikël poetik nga Hajdin Morina
Gallery
Pëllumb Gorica: Magjia e bukurive të nëntokës sulovare
Fotaq Andrea: Një vështrim, një lot, një trishtim – o Zot sa pikëllim!
Pëllumb Gorica: Grimca kënaqësie në Liqenin e Komanit
Shkolla Shqipe “Alba Life” festoi 7 Marsin në Bronx
Kozeta Zylo: Manhattani ndizet flakë për Çamërinë Martire nga Rrënjët Shqiptare dhe Diaspora
