Ziko Ll. Kapurani: Vonesa

?

Fshati u zgjua para orës së zakonëshme të mëngjezit. Dhe jo si gjithmonë nga këngët e këndezave, të cilët pasonin njëri tjetrin duke formuar atë zinxhir të bukur të shtrirë në gushën e tre mëhallave. U zgjua i trembur, i errët. Llambat nëpër rrugica dhe oda i kishte verbuar një urdhër i verbër i një sovrani me grada. Oxhakët si rrallë herë, gati në të njëjtën kohë, ngritën në një qiell të ngrirë disa shtëllunga të shqetësuara tymi. Çatitë e kuqe, të mbuluara nga një cipë e hollë bore, i tronditi prej gjumit dimëror tre të shtëna pushke. Ish shënja e alarmit ushtarak. Çdo mashkull, që kish kaluar të njëzetat, e deri në të gjashtëdhjetat, kishte një pozicion diku në kufi, një bunker, një armë zjarri, e cila duhej të asgjesonte me predhën e parë shkelësin e jugut. Të gjitha grykat e armëve ishin të drejtuara drejt tij. Dhe sytë tanë po atje. E prisnim ditë e natë. Ishte një shkelës imagjinar, pasi ai nuk u çfaq kurrë. As historia e Ballkanit nuk njihte ndonjë përleshje mes nesh. Ne prapë e prisnim. Sikur donim të përlesheshim njëherë. Thjesht, për të provuar forcat. Lajthitje diktature. Atë mëngjes të thellë rrugët e ngushta, të rrethuara me gardhe shkoze, u mbushën me zëra dhe gjurmë të nxituara. 

-Ç'u bë?- pyesnin njëri tjetrin zëulët, si të zënë në faj në një bahçe të huaj.

- Thuhet shkelje, shkelje kufiri!- pëshpërisnin mes frymëmarrjes së shpeshtë në thikën e malores përmbi fshat. 

- Nga armiq të jashtëm, apo të brendshëm? 

Të gjithë mblidhnin supet, paçka se e dinin se nuk ish tjetër veçse një lojë e çmëndur e prijsit hanibal. Ai hanibal cfiliste dhe më shpirtrat, trupat e lodhur të fshatarëve, të cilët i kish ngujuar në një vathë me tela gjëmbash. Dhe e dinin mirë. Mosparaqitja në orën e caktuar në pozicinin luftarak, do të quhej dezertim. Dhe ligji ushtarak nuk e njihte faljen. Ai të kërkonte kockat.

Nga një derë e drunjtë i një shtëpie të ulët, të rrethuar me kumblla pistile, doli një burrë rreth të pesëdhjetave, i përcjellë nga urimet e një zonjë trupvogël. Mbi shpinë kishte hedhur një çantë të vjetër me pak bukë misërnike, të prerë thela-thela, të mbështjellë në një pecetë të bardhë, shumë të pastër. Thelat e misërnikes së thatë ishin lyer me një cipë marmelatë molle. Pranë tyre, në një kupë plastike, ngjisheshin disa kokra ullinj pak të hidhur. Përmbi çantë tundte cepat e grisura një batanie gri, mjaft e holluar. Ai kishte futur kokën në një kokore leshi, nga i dukeshin vetë dy sy bojëbari. Trupin e dobët mundohej ta ruante nga era malore me një peliçe, të mbetur prej kohës që punote në një ndërmarje ujrash. Hapat i kërcicnin mbi borën e ngrirë me ritëm të shpejtë. E ftohta që vinte nga gryka e malit, sikur i ngacmoi pak këmbën e majtë, vite tani të dobësuar prej reumatizmës. 

- Aleksi!- dëgjoi një zë nga pas. Ishte gjitoni i tij, Mihali, një trup i lidhur në të dyzetat, shumë i ashpër në sjellje me gjininë femërore. I riu, nga ecja e tjetrit, kuptoi se diçka e kishte ngacmuar prapë shëndetin dhe e ngau:

- Do të bëhesh një plak i lezeçëm! 

- Na presin netë të vështira!- i hapi pak zemrën Aleksi.- Fantazo të kalojmë disa netë në bunker, në këtë acar... 

- More ndonjë gllënjkë raki?

- Kam lëkurën e argasur.

Pak e nga pak, nga mali zuri të zbriste dhe një mëngjes i akullt. Aleksi vuri re se mbeti prapa të tjerëve. Nuk pranoi as ndihmë. Do të shkonte në kohë, qoftë dhe me atë këmbë të sëmurë. Pastaj edhe vitet i kishin kaluar pak, nuk ishte më djali i dikurshëm, që kapërxente dëllinjën në të përpjetë. Mbas një orë e ca çapitje, u fut në një rrugicë mbi gjethe të lagura. Nga këmbët, ndjeu ta godasin në gjunjë, në bryle, në kyçet e dyarve, mikesha e vjetër e shëndetit të tij. Në çdo hap dhimbja i kthehej në një farë mpirje të panjohur, gati kërcënuese. Sado që ai ish munduar gjithmonë ta fshehë, prapë fshati e kish dalluar ecjen e tij të çaltë. Rruga iu vështirësua aq sa një çast iu duk e pamundur. Por jo, shumë herë Aleksi ishte ndodhur në situata të rënda, por të gjitha i kish kaluar. Nuk dinte ai të mbetej në rrugë. Dhe nëse ilaçet nuk mundnin dot dhimbjen, ishtë guximi, morali i tij, kocka e fortë që e mposhte. Nuk dinte të bjerë poshtë Aleksi. Erdhi një çast dhe nuk ia thosh kujt vuajtjen. Dalengadalë u njoh me të keqen, e pranoi, bashkëjetonte me 'të. Nuk qahej. Por kjo e këtij mëngjesi, ishte diçka më e ashpër, nuk i bindej paepurisë së tij. Një rrymë e nxehtë i përshkoi gjithë barkun. Pas pak kjo rrymë u kthye në të ftohtën e gjarpërit. Ia preu forcat. Hodhi sytë anës rrugës mbi disa dëllinja si guna të hapura. Sikur të ulej pak atje, nuk do ishte keq. Iu dukën si zonja shtëpie të këtij pylli, të cilat e ftonin për një kafe. Në mëndje i erdhi Odhisea. Menjëherë barërat grishese iu dukën Sirena provokuese. Vazhdoi të hedhë hapa të lodhura drejt detyrës. Tani këmba e majtë iu bë një kërcu bredhi gjithë gdhënj. E tërhiqte me zor nëpër gurë, nëpër mjegull, nëpër togjet e borës që diktatura i ngrinte përpara. "Nuk të le të më mundësh," i drejtohej me gjysëm zëri të keqes, që tani e kanoste me thonj tigri. Pastaj i merrte me të butë këmbën e mpirë. "Do më çosh atje ku dua unë, si gjthmonë! Deri më sot nuk më ke tradhëtuar, si sot kështu, sot që duhet patjetër të shkoj atje ku më presin shokët? " Pastaj ndërroi mëndje. Nuk duhej të tregohej aq i ashpër me trupin e tij. Le të çlodhej pak, në fund të fundit. Qoftë për pak. Dhe kështu bëri. La rrugën, bëri disa hapa djathtas dhe u ul nën degët e një ahu të stërmadh, me degët përdhe. La me kujdes çantën në bythakun e një druiri. Një e dredhur i përshkoi gjithë trupin si shkrepje rrufeje. Nuk i dha rëndësi. Duhej ta merrte shpirtin, forcën e tij me të mirë. Nxori nga çanta dy kokra ullinj. I u dukën mjaft të hidhur. Donin edhe pak të bëheshin. Ndezi një cigare "Partizani" me gjethe të Gjirokastrës. Ndjeu një kënaqësi gjer në kockë. Vuri re se një borë e hollë mbuloi fshehtas gjurmët e tij. Sa ishte ora? Ç'ditë është? Nuk po i kujtohej. Nuk harroi se ishte për rrugë. Le të binte borë, mjegull, errësirë, le të mbulohej gjithandej me të bardhë. Këto anë Aleksi i njihte symbyllur. Çdo shkurreje këtu ia kishte prekur vërtebrat, huqet. Edhe ato ia dinin kokën. Le mos kishte mish, kështu kockë e hollë, ai ishte stërrall i gjallë. Nuk ia desh më shoqërinë e ahut. I dha trupit për t'u ngritur duke i dhënë ndihmë me pëllëmbët e duarve në tokë. Një forcë e padukëshme e hoqi për prapa. Ra. Ndjeu një mpirje të re. Fërkoi pak muskujt e këmbëve, të krahëve. U përpoq të shkëputej për rrugë. Dhe u ngrit. Hapi i dytë e tradhëtoi. Shkau. Ra prapë. Shkundi pak kokën, duke e rrotulluar sa majtas, djathtas. Nuk mundej të ngrihej. U zvarrit drejt një borige anës rrugës. Mendoi të ndizte një zjarr. Për pak, sa të merrte një të ngrohur trupi. Zgjati dorën drejt një tufë bari të thatë nën një bredh. E këputi, e zhubrosi. Përmbi 'të hodhi dy degë ahishte të prera prej beharit. U vuri shkrepsen. Bari, pasi u tymos pak, u shua nën lotët e degës së ahishtes. Atëhere grisi pak nga mënga e këmishës. E dinte se flaka e leckës do t'i ndizte shkarpat. Nuk ndodhi kështu. Ai tani nuk donte më zjarr. Po humbiste me shikimin në pllajën përtej gjysëm të mbuluar me mjegull, ku ngrinin kryet bunkerë të panumërt. Humbi. Iu dukën si helmeta mbi koka njerëzish. Njerëzit ishin thellë në tokë. Italianë dhe greke. Të vrarë në një luftë agresive. Po ç'donin ata në këto shpate? Kush u dha urdhër? Mos ishin të çmëndur? Për një çast i ngjau se helmetat lëvizën. U ngritën më këmbë mijra ushtarë. Të gjithë të huaj. I luteshin t'i ndihmonte të vinin në atdheun e tyre. Aleksi nuk mundej ta bënte këtë. Bile ai nuk mund të rrugëtonte më drejt pozicionit të tij luftarak, jo më për të tjerë. I erdhi keq, megjithëse të huaj. Ata u fshehën nëpër dëllinja. Si predhat e gëzhojat, që shpesh ai kishte gjetur nëpët 'to. Një erë largoi mjegullën në sytë e përgjumur të Aleksit. Përtej malet hapën lëndina magjike. Binin këmborë tufash të bardha delesh. Një tufë re të bardha u ngritën në horizont. Muarën pamjen e një kali shale. E ftonte të hipte. Dhe ai hipi. Në vithe të kalit, pas mesit të tij, kapur me të dyja duart, e shoqia. 

- Të dua!- i thosh ajo. Ai nuk mund të fliste. Diçka e pengonte. E shoqia tani i dukej një shtojzavalle e vërtetë. Hapi sytë. Nuki ish më mbi atë kalë të bukur, të mbuluar me kuverta shumëngjyrëshe. As të zonjën nuk e pa. Në vend të saj pa një mur të nxirë nga tymi. Për rreth fytyra të mavijosura. I dhimbte gjithë trupi. Dikush e kish rrahur. Nuk e dinte kush. Pas pak u përmënd. 

- Mos rashë në duart e shkelësve?- thirri me sa kishte në kokë.

- Jo!- iu përgjigj Mihali,- ne të gjetëm të ngrirë në rrugë.

Aleksi u mundua të ngrihej, të zinte llogoren. Nuk mundi.

- U mposhta!- tha përmes lotësh.

-Jo!- dëgjoi korin e zërave për rreth.

- Të meriton dokratë!- thirri dikush. 

I sëmuri hodhi shikimin në oborrin e repartit. Një ambulancë ushtarake, me zinxhirë, frenoi afër derës së komandës. Prej saj zbritën tre persona me veshje të bardhë. "Erdhën mjekët!¨" u gëzua Aleksi. "Ka dhe të mirat e saj kjo diktaturë. U lumtë! Sa të shpejtë!" Dera e dhomës ku shtrihej mes dhimbjesh Aleksi, u hap duke u përplasur në mur. 

-Ju falemindrit shokë të dashur!- iu drejtua Aleksi duke hapur krahët.

- Në emër të popullit, je i arrestuar!- thirri gjithë egërsi njëri prej veshjeve të bardha. Duart e mpira ia kaluan në pranga. 

Askush nuk foli. Të gjithë e dinin. Shkaku ishte vonesa. Aleksi nuk duhej të kishte ngrirë. Një ironi e gjëmbtë, e hidhur përplasej mbi arrestuesit.