Kulturë

Sabit Idrizi: Përdhunuesit e gjuhës

E premte, 09.10.2009, 07:15 PM

PËRDHUNUESIT E GJUHËS

Nga Sabit IDRIZI

Se a është bërë normëzimi i gjuhës standarde (letrare) shqipe me kompetencë të plotë shkencore, apo sipas diktatit të dikujt, mund të merret si çështje e hapur, për të cilën edhe mund të diskutohet. Pra, kjo nuk është më temë tabu dhe është mirë që është kështu.

Nuk e kam për qëllim që të jap opinionin tim se a i mbështes ata që konsiderojnë se ky normëzim është bërë në dëm të dialektit gegë, ata të cilët konsiderojnë se është bërë në dëm të toskërishtes, apo ata të cilët e pranojnë këtë normë. Qëllimi i këtij shkrimi është diku tjetër.

Në gjithë botën e qytetëruar dihet që norma është normë dhe se asaj i përmbahen të gjithë. Të mos i përmbahesh një norme do të thotë të mos i përmbahesh një ligji. Dhe, ta shkelësh një ligj, në botën e qytetëruar, dihet cilat janë pasojat. Tjetër gjë është të mos pajtohesh me një ligj apo me një normë, mirëpo, derisa është në fuqi, deshe s’deshe, duhet ta respektosh dhe t’i përmbahesh. Po ashtu, dihet se cila është procedura për ndryshimin e një ligji apo të një norme dhe kush është kompetent që ta bëjë atë.

Në rastin konkret, sa i përket mosrespektimit të normës së gjuhës sonë standarde, kjo bëhet, me apo pa vetëdije, nga një grup i caktuar njerëzish të profesioneve të ndryshme, të cilët pretendojnë të jenë të gjithëdijshëm dhe janë mohues të flaktë të çdo gjëje që është punuar në të kaluarën, ngase edhe bota paska zënë fill vetëm pas lindjes së tyre. Ata e paralajmërojnë një revolucion të rrufeshëm në normëzimin e gjuhës shqipe dhe nuk hezitojnë fare që ta thonë edhe botërisht se kjo do të bëhet vetëm sipas kutit të tyre. Harrojnë se kjo është shkencë dhe se në shkencë nuk ka vetëm si ma ka ënda. (Larg qoftë, o Zot, të jenë të paguar nga ata që vazhdimisht kanë paguar për zhbërjen e kombit tonë!).

Dihet që çdo komb e ka gjuhën e vet standarde, e cila është edhe gjuhë zyrtare e atij kombi, siç dihet, po ashtu, që çdo komb ka edhe dialekte e nëndialekte të ndryshme, krahinorizma e lokalizma, mirëpo askush në botë nuk insiston me kaq këmbëngulje, si këta të krisurit tanë, që e folmja e fshatit të tyre, apo një djall e di se e kujt, të bëhet gjuhë zyrtare e gjithë kombit. S’ka shqiptar, që i ka dy para mend në kokë, që nuk do të pajtohej që, edhe në një Kongres të ardhshëm eventual, ku do të bëhej normëzimi apo rinormëzimi i gjuhës standarde shqipe, të merreshin parasysh njësoj të dy dialektet e shqipes. Këta, të krisurit tanë, ende pa u mbajtur ky Kongres dalin me gjuhën e tyre të “normëzuar”, që po të ishte, së pakut, një gegërishte e kulluar nuk do t’ua shihnim edhe aq për të madhe. Fatkeqësia është se, të tillët, nuk e njohin as dialektin gegë e as të folmet lokale e krahinore, por gjuhën e tyre të “normëzuar” e flasin, thjesht, shqip magjupçe. Si të shpjegohet kjo ndryshe kur, përveç tjerash, në asnjë folje dhe në asnjë emër nuk e përdorin diftongun “ue” dhe “ye”, që gjithmonë është përdorur edhe në gjuhën e folur e edhe në atë të shkruar të dialektit gegë. Ata thonë: “me shku”, “me punu”, “me ndërtu”, “me pushu”, “me fluturu”, etj., në vend se : “me shkue”, “me punue”, “me ndërtue”, “me pushue”, “me fluturue”, etj. Thonë: “kry”, “kru”, “prru”, “gru”, etj., në vend se: “krye”, “krue”, “përrue”, “grue”, etj. dhe këtë gjuhë të tyre e përdorin edhe në mjetet e informimit publikë e edhe në administratë e arsim, ngase disa prej tyre mbahen edhe si gazetarë, publicistë, krijues, arsimtarë, përkthyes, nëpunës, e çka jo.

Nuk di kush tjetër, përveç magjupëve dhe këtyre bastardëve, e flet gjuhën shqipe kështu.

(Vota: 4 . Mesatare: 5/5)