Kulturë
Albert Vataj: Çun Lajçi dhe dhimbja që kacafytet me vdekjen
E shtune, 03.06.2023, 07:58 PM
Elegjiaku, Çun Lajçi dhe dhimbja që kacafytet me vdekjen, te libri “Bubulinë, ti letër e pashkrueme”
Nga
Albert Vataj
N’se
don me mësue se ç’ka mundet me ba dhimbja e nji gjoksi qi s’mundet me gjimue, e
një zemre qi kurrë nuk ka me e mësu, se n’sa copa asht shpërba, e një shpirti
qi lyp prehje n’ç’ka e trazon, ti duhet më mësu se si me lexue “... nji letër
t’pashkrueme”.
N’se
ke pas fatin mos me ken idhnue n’kurrgja, e mos me pas asnji takim me vdekjen,
ti duhet me ba ç’mos me dit, se kah dilet prej kësaj jehone qi t’thrret e
t’përpin.
T’duhet
me patjetër me i lyp shpirtit tand, dhimbje qi t’ban me përjetue kyt zemër t’thyeme,
njashtu siç t’mëkon yshtje, me ken i përfshim n’ndijim, si n’nji dëshir
t’pagjasshëm me kurrnji tjetër qi ke provu.
Ti
s’duhet me ik prej këtij prehni ku malli shtërzen, e me e çue kryet prej njatij
gjoksi qi hovet pupthi kafshimit tinzar t’idhnimit.
Ti
duhet me jetësu n’vedi, ç’ka t’ban me u ndi pend, pupël në krahët e këtij
fluturimi shpirti.
Merr
prej kohës tande, njat ma t’vyemen e lexo, jeto me njat zemër qi njashtu siç ka
dit me dasht, si një baba, din bash mir edhe se si me vuejt dhimbet si ma e
epërmja ngushti e ma e thekshmja drithërimë qielli.
“Bubulinë,
ti letër e pashkrueme”, nuk asht thjeshtë një libër me 34 letra, për 34 vite që
një çast i fiku brenda një shkrepëtime. S’asht veç nji penë a zeja e perëndive
t’krijimit, qi i endi çdo letre, para e mbas nga një poezi. Asht ç’ka fjala
s’mundet me i’a besue asnji gojimi e kungimi qi lyp shenjtit blatimin. Asht
njaq shum’ e njaq gjithfare qi mëkuhet prej frume e ajri, qi mylmehet prej
gjaku e loti, qi bzan n’gjam e n’diham. Asht ç’ka mundet me ken çdo dhimbje e
shprushje e shpirtit t’poetit, por përmbi, e zemrës s’atit, njasaj ame
t’dritshme qi i ka përkund djepit dhe ditës, ç’ka s’ia len qivurit as vorrit.
“Bubulinë,
ti letër e pashkrueme” asht nji elegji malli dhe trishtimi. Asht nji za i përmallshëm
qi i drehet pikllimit, e n’përpjekjen për me fitue n’ktë ndeshje, ai ndërsen
nji bote t’gjithpërmasshme, kacafytjen e një shpirti që epet, e dihamësh
epshet, e poteriset zanit, thirrjes rrokaqiellëse qi drithëron, e ndër tela
jehonash e kuje, ngjizin n’nji dëshirë sakrifikuese, melodinë e nji kange vaji,
qi këndojnë zogjt.
Përmes
faqeve të këtij libri ti mundesh me zbrit deri thellë ku gjamt e nji shpirti
shkrepin e kërdis tue thye qiej e dridh shkrepa. Njatje ku zbritet gjithher për
me ndigjue, se si flet nji at’, qi tue humb ç’ka ka ma t’shtrenjt, shuguron
shenjtoren e një vullnese t’nalt, qi ban ate me besue, se n’jetën e njeriut nuk
ka vdekje qi e t'rrxon n’gjunj, por ka dhimbje qi e mësun me ken ma i fort
n’qëndresën që e shnërron n’shtatore.
Gjëmimi
i gjamshëm i njatij zani, nuk lyp vesh me ndigjue, ngase ka do prej atyne
gjëmimeve, qi i rrok ma parë gjithësia, se mundet me i’u gjegj nji gur vorri.
Çun
Lajçi, n’përpjekjen për me mohu vdekjen, gjithsi asht e gjithqysh vjen, me marr
çka na dhemb tue e pas, e na shemb tue e humb, mëton ndër tan’ne, se sa e
brisht asht ajo syprinë liqeni, mbi t’cillën na rrekena me ngrit t’nalta
shtatoret e lumnimit, e me thur botët prej idili, njat gjithrrokje qi na
shterr, njaq beftas e na fiket njaq pamëshirshëm, sa e kena ma t’pamujtun me
besu, se sa me e pranu.
E
njashtu trazueshëm jeta jonë merr nji tjetër kuptim, si vet poezia e Çun
Lajçit, kumton rrëmetshëm, për shpirtn, që përpara se me u ep, vendos me u
përlesh. Nuk kanë kurrgja me humb n’kyt përballje iluzionesh, e gjithçfarë
mundet me fitu, asht çfarë i ban ata ma t’ndishëm, ma t’dhimbshëm, ma t’fort, e
sak t’pathyshëm.
“Bubulinë,
ti letër e pashkrueme”, asht piktakim ndërmjet botëve, nji jet qi zashëm
kushtron, çfarë n’gjoks i zien, çfarë n’zemër i ndez, e n’shpirt... n’shpirt
lyp me përjetësu, që gjithçka qi ban me vujt me ken, tançka e ngjit atë
n’zenitin e epjes, për qëndresë përmes besimit, vetë shenjtnis së njatij
vullneti qi guxon t’ngrihet përmbi barrën e dhimbjes dhe humbjes, me mospranu
se ka diçka qi i ndan dashnis, qi tue xan rranj n’shpirt nuk i shkul kurrgja qi
vjen prej territ.
Çuni
me këtë libër për Bubulinën, bijen e tij shenjtnue n'dhimbje, bani recitalin e
gjëmshëm t'idhnimit e t'ligshtimit, për ashtin e mishin, për trupin e
shpirtin”, bani ç’ka mundet me ba nji forcë e ngjizun n’dashuni, ç’ka guxoi nji
zemër me dëshmue, e njajo epje prore e këtij ati, me mbrujt, si tue dasht, qi
me hinin e një dielli qi shuhet, me mujt me ngjiz statujën e një përjetësie,
gjithmonshmërie qi lyp galaksi ende t’pa krijueme, me ju dhan n’trajtën e një
ylli, t’nji shkreptime, qi s’harron me ndez n’synin e lotuem dritën qi e
shndërron atë në krijim.
Ti
mundesh me ken njajo krijet e dobët, e ramun prore zemërthyemjes, por mundesh
me u ndi nji izëm i eprm, nji përtrimje qi del prej thalbit t’shpirtit
t’piklluem, nga vaji e mungimi, mundesh me ken ç’ka don me tan shpirt, me
luftue çdo çast e çdo ditë, si n’betejën finale t’përjetësisë së një dhimbje në
altarin e një krijimi.