Përparim Hysi: Ku ta gjej një burrë si Dan Patoku?

Ku ta gjej një burrë si DAN PATOKU?

(tregim)

Nga Përparim Hysi

Ka qenë pranverë e vitit 1948. Qeveritarët e pushtetit lokal kishin dalë për gjah,  se ishte ditë e dielë dhe  e kishin pushim. E mbaj mend, kur mbrritën tek arat tona dhe i lëshuan zagarët. Zagarët kaluan aty afër meje(unë ruaj dhëntë e mia) dhe iu afruan një ferre të madhe që ndante arën tonë me atë të DAN PATOKUT. Qe bërë Reforma Agrare dhe ne, si familje, përfituam 15 ha tokë. Arat, secili pronar,  i kufizonte ma gardh. 50-dynymë nga arat tona, kufizohehin me arat e DAN PATOKUT. DHe kjo ferra e madhe që në MYZEQE i thonë"blacë", qe si një kufi ndarës me arat e DANIT.

Zagarët jo vetëm iu afruan"blacës", por lehnin e kuisnin sikur një egërsirë e madhe ishte fshehur aty. U afruan dhe gjahtarët që prisnin të dilte ai"gogoli" që aty. Zagarët nuk ndaheshin me të kuisur dhe, ndërkaq,  dy-tri zagarë, kapërcyen gardhin e gjatë dhe u hodhën nga ara e  DANIT. Tani gjahtarët u siguruan që një egërsirë e madhe qe fshehur aty dhe me gisht në këmbëz, prisnin vetëm të shtinin. Lehjet vazhdonin dhe"gogol" hiç! Po ç'djall kanë që vetëm lehin dhe asgjë nuk po del nga "blaca"?  Dhe gjahtarët, për ta vrarë me domosdo "gogolin" e fshehur, u ndanë në dy grupe. Tre prej tyre kapërcyen gardhin dhe  tre-katër mbetën nga ana jonë. "Blaca" qe e rrethuar dhe "gogoli"  s'kishte  si shpëtonte? Kur nga"blaca" nuk po dilte asnjë"gogol", atëherë me tytat e armëve u munduan  ta zbulonin atë"gogol" që nuk përfillte as lehjet e vazhdueshme të  zagarëve, por as afrimin e gjahtarëve. Tytat e armëve,  e  bënë punën e tyre.  Mu në mes të"blacëc" qe fshehur, me të vërtetë një"gogol"!!! Por ky"gogoli" as që ndonte t'ia dinte as për zagarët dhe as për gjahtarët,  Aty, mes "blacës" së madhe qenë fshehur pesë pushkë luftarake.

Ou, - shfaqë habinë gjahtarët. Armët ka kohë që i ka mbledhur qeveria dhe ky që i ka fshehur do bëj goxha burg.

-Po kush t'i ketë fshehur? Blaca  ndanë arat e HAZIZIT( Hazizi  ishte babai im), me  arat e DANIT. Me siguri,  njëri prej tyre i ka fshehur.

- Mos u lodhni shumë për ta gjetur, - foli Zyberi. Armët  i ka fshehur HAZIZI , se nuk ka as dy muaj që i pushkatuan të vëllan me GRUPIN e dytë të DEPUTETËVE! *

-Ashtu?-foli kryetari i pushtetit lokal, Zyber, shko lajmëro HAZIZIN që nesër, të hënën, në ora tetë të paraqitet  tek zyrat tona.

Zyberi, i bërë si me krahë,  që HAZIZIN do ta kllaposte.Sosi në  shtëpinë tonë dhe e dha lajmin. Epo një gotë raki dhe një kafe e piu, por asgjë nuk i tha timeti se ç'ndodhi tek "blaca",  Zyberi qe aq cmirëzi sa të keqen që kish në shpirt, donte ta shumonte apo ta përhapte. Ashtu nga mbrëmja u nis për një vizitë tek DAN PATOKU. Si ZYBERI, por edhe DAN PATOKU qenë kosovarë.  Fshati ynë, PETOVA e RE, në rrethin e FIERIT kishte 33-shtëpi dhe, që të gjithë të ardhur: kishte kosovarë, shqiptarë nga Trevat e MALIT TË ZI; boshnjakë,  skrapalinj dhe  çamë. Fshat heterogjen, por me një  shkuarje dhe harmoni që nuk e gjen kund.  Por le të vazhdojmë me "vizitën" e ZYBERIT.

DAN PATOKU e priti siç dinë të presin kosovarët,  por ZYBER "akrepi" e lëshoi helmin e tij:

-DAN, - foli Zyberi, - HAZIZIN (është fjala për timatë) e kllaposa brenda.

-Si?Ça ka ba HAZIZI, or ?

Mu aty tek"blaca" që ndanë arat me arat e tua, ata të pushtetit i gjetën nja pesë copë pushkë që i kish fshehur dhe nesër në ora tetë sahati, po ia vnojnë verigat në duar.

-Por çfarë je tuj fol,  mor ZYBER Keqja, -shfryu DAN PATOKU. Po ato pushkë i kam hedhur unë në"blacë" me mos me iu pa bojën.

-I ke fshehur ti dhe don të marrësh veten më qafë. I ke fshehur ti, e me shëndet HAZIZI, - foli tërë mllef Zyberi.

Jo, mor, nuk e lë unë të shkojë bedel HAZIZI për një faj që nuk e ka ba,

*      *     *

Të hënën në mëngjes, babai im, u paraqit në zyrat e pushtetit. Zyrtarët e kishin përpiluar proces-verbalin dhe, pasi  ia lexuan timeti, i thanë që ta firmoste.

Unë nuk di asgjë për ato armë dhe nuk do firmos kurrë, - tha imatë

-Më keq do rëndosh veten, - ngulmonin ata.

Në këto momente, trokiti dera dhe, sakaq hyri DAN PATOKU.

- A e paskeni thirr HAZIZIN, a? Shloheni, more burrin e botës, se ato armë i kam hedh unë, kur u vra burri i NURIES.

NURIA më bëri rixha:-DAN, m'i hiq sysh, se prej tyre u vra burri. Ato kanë qenë atje kur po mbaronte lufta.

Dhe  e lëshuan baban tim.

*     *   *

Epilog:

DAN PATOKU qe kosovar që në KOSOVË kish bërë jetën e komitit. Unë e kam PATOKI, - tregonte, - se në përrua i zija pritat kundër çertnikëve sërbë.Patok, i thomi përroit na në KOSOVË.  SE çfarë burri ka qenë DAN PATOKU këtë e tregoi dëshmia për armët e fshehura Dhe, mbi të gjitha,  se në kuadrin e 70-vjetorit të PAVARËSISË  së SHQIPËRISË,  u dekorua me medalje  trimërie dhe iu bë pasaportizimi në qytetin e FIERIT duke i dhënë dhe një hyrje   në një pallat në lagjen "15 tetori". Aty ka ndërruar jetë së bashku me të shoqen, HATMANIN.

* xhaxhai im.HILMI HYSI, ka qenë jurist që kish mbaruar në  MON PELIE. U pushkatua në shkurt 1948 me GRUPIN e dytë të Deputetëve. Familja jonë është nga Skrapari.

Tiranë, 14 prill 2024