Mendime
Aurel Dasareti: Shqipëria dhe Kosova kanë nevojë për një ushtri të pathyeshme
E premte, 09.06.2023, 08:45 PM
Shqipëria dhe Kosova kanë nevojë për një ushtri të pathyeshme
Nga Aurel
Dasareti, USA, ekspert i shkencave ushtarake-psikologjike
Kosova
ndodhet në një situatë të vështirë sigurie e cila karakterizohet me një
seriozitet të konsiderueshëm. Serbia fashiste-naziste shfaqet si një aktor i
paqëndrueshëm dhe i paparashikueshëm. Nuk ka shenja të ndryshimit politik të
kursit në Serbi. Përpiqen sërish të destabilizojnë Ballkanin, sepse ashtu janë
të urdhëruar nga Rusia. Ata e kuptojnë vetëm forcën.
***
Lufta është konflikt i armatosur midis dy ose më shumë palëve, për shembull
midis shteteve, grupeve të popullsisë, fiseve ose të ngjashme. Sidoqoftë,
përkufizimi i saktë se kur një situatë e tensionuar konflikti ose një luftë e
armatosur mund të quhet luftë mund të ndryshojë, për shembull për shkak të
konsideratave të së drejtës ndërkombëtare dhe retorikës politike. E kundërta e
luftës zakonisht quhet paqe.
Lufta është një përdorim i organizuar i forcës së
armatosur midis grupeve të njerëzve me qëllim të shkatërrimit të palës tjetër
ose t'i imponojë atij vullnetin e palës tjetër.
A ka arsye të mira për të shkuar në luftë?
Edhe pse lufta dhe konflikti shpesh mund të shpjegohen me dëshirën për të
arritur një qëllim, për shembull rebelim kundër qeverisë aktuale, disa konflikte
shpesh përforcohen nga forca të ndryshme shtytëse. Terrorizmi dhe ekstremizmi
mund të jenë një forcë e tillë shtytëse, por ato gjithashtu mund të
funksionojnë veprojnë si shkas për një konflikt.
Cilat lloje të luftës ekzistojnë?
Llojet:
Luftë botërore.
Luftë civile.
Lufta pushtuese-okupuese.
Lufta e Pavarësisë ose Lufta Çlirimtare.
Luftë fetare ose luftë e “shenjtë”.
Lufta kundër terrorit.
Lufta pushtuese-okupuese:
Çfarë do të thotë të pushtosh?
Me forcën e armëve fitojnë dominimin mbi (një qytet, një
vend, një zonë, etj.)
Çfarë është një pushtues?
Person ose fuqi që pushton-okupon (një vend, një zonë
toke, etj.)
***
Kosova (e gjithë shqiptaria brenda dhe
jashtë kufirit të imponuar nga djajtë) ndodhet në një situatë të vështirë
sigurie e cila karakterizohet me një seriozitet të konsiderueshëm. Serbia
okupatore fashiste-naziste-terroriste
vazhdon të shfaqet si një aktor i paqëndrueshëm dhe i paparashikueshëm.
Nuk ka shenja të ndryshimit politik të kursit në Serbi. Shqipëria
londineze dhe pjesa e saj e copëtuar Kosova, kanë nevojë për një ushtri të
pamposhtur. Koha e kërkon.
***
Pa errësirë ??nuk ka ëndrra
Ushtria është bërthama tradicionale e Forcave të
Armatosura, me përgjegjësi parësore për integritetin-sovranitetin mbi
territorin e vendit. Forcat e Armatosura janë
pjesa më e rëndësishme e sistemit të mbrojtjes gjithëpërfshirëse të vendit.
Ato janë pjesë e armatosur e popullit dhe shprehje e organizimit ushtarak
dhe e gatishmërisë së shoqërisë për mbrojtje të suksesshme kundër çdo
agresioni. Si një forcë e vetme e armatosur dhe pjesë përbërëse e sistemit të
mbrojtjes gjithëpërfshirëse kombëtare, ato janë bartësit kryesorë të
konfrontimit të armatosur ndaj çdo tentative agresioni kundër Shqipërisë dhe
bartësit e një lufte të armatosur të vazhdueshme dhe intensive. Ato janë të
strukturuara dhe të organizuara posaçërisht për të qenë në gjendje të operojnë
në tokë, det dhe në ajër.
Koncepti ka rrënjë të thella historike në rezistencën e popullit tonë ndaj
agresorëve dhe robëruesve (pushtuesve) të ndryshëm në të kaluarën. Ai është
gjithashtu i frymëzuar nga përvojat e shumta të rezistencës ndaj agresionit dhe
lufta për liri dhe marrëdhënie më të drejta me kombet e tjera në të kaluarën.
Rrënjët e saj janë në kuptimin e vërtetë se në kushtet tona, me mënyrat
klasike të një përballje me agresionin, nuk mund të arrihet fitorja kundër një
agresori të fortë.
Kjo buron nga vetëdija dhe bindja se mbrojtja gjithëpërfshirëse kombëtare
është alternativa e vetme efektive dhe e mundshme për sigurimin e përhershëm të
zhvillimit paqësor dhe të ndërtimit demokratik, nga vendosmëria e popullit
tonë, kudo që është, popull dhe qytetar, për të përdorur të gjitha forcat dhe
mjetet në dispozicion, luftën e
armatosur dhe format e tjera të rezistencës, të ruajnë dhe të mbrojnë lirinë e
tyre, pavarësinë, sovranitetin, integritetin territorial dhe rendin
vetëqeverisës demokratik të shtetit (vendit).
Ndikimi domethënës i konceptit në zhvillimin e shoqërisë dhe të sistemit të
saj mbrojtës buron nga qëndrimet e tij themelore dhe manifestohet në të gjitha
çështjet e mbrojtjes publike dhe bërjes së luftës.
Në bazë të konceptit është ndërtuar parimi se mbrojtja e vendit është jo
vetëm detyrim, por edhe e drejtë për çdo qytetar të vendin tonë. Demokracia dhe
mbrojtja e vendit janë të lidhura në mënyrë të pandashme ideologjike, shoqërore
dhe organizative. Nëpërmjet përgatitjes dhe zbatimit të konceptit, ju
kontribuoni në konfirmimin dhe zhvillimin e mëtejshëm të sistemit tonë
demokratik dhe mirëqenies.
Koncepti i mbrojtjes gjithëpërfshirëse kombëtare dhe politika e
jashtme e shoqërisë sonë janë thellësisht të ndërvarura dhe të lidhura, sepse
punojnë në mënyrë harmonike drejt një qëllimi të vetëm - mundësimin dhe eliminimin
e luftës si mjet politik. Ai njeh justifikimin e luftës në mbrojtje kundër
agresionit dhe nëse është një luftë çlirimtare (për shembull, 1998-1999). Kjo
është arsyeja pse forcat tona të armatosura janë trajnuar dhe edukuar për një
luftë të pa kompromis kundër agresorëve.
Është një kërkesë vendimtare e konceptit për të kundërshtuar agresionin me
të gjitha forcat, mjetet, veprimtaritë dhe tiparet e rezistencës në
dispozicion, para së gjithash luftën e armatosur si formë dominuese dhe
kryesore e rezistencës ndaj agresionit.
Lufta e armatosur dhe rezistenca ndaj agresorit është
detyrim dhe detyrë e gjithë shoqërisë, jo vetëm e forcave të saj të armatosura. Prandaj e
gjithë shoqëria, të gjitha strukturat e saj, janë trajnuar (nëse jo, duhet të
trajnohen) në këtë kuptim për të qenë pjesë e një sistemi unik të mbrojtjes së
vendit në paqe dhe luftë.
Shoqëria jonë nuk e njeh (nuk e lejon) pushtimin e vendit dhe i heq të
drejtën kujtdo për të ndaluar luftën dhe për t'i rezistuar sulmuesit
(agresorit). Kjo përcakton format e rezistencës dhe zhvillimin e luftës së
armatosur, kohëzgjatjen dhe intensitetin e saj, organizimin e rezistencës në
çdo kohë, në çdo vend dhe me të gjitha mjetet e mundshme. Me fjalë të tjera,
koncepti i mbrojtjes nënkupton mundësinë dhe nevojën e formave të ndryshme të
luftës së armatosur dhe rezistencës në të njëjtën kohë në front, në territorin
e pushtuar përkohësisht dhe në pjesën e pasme të dikujt, domethënë në të gjithë
territorin, që nga fillimi deri në fundin përfundimtar të luftës. Nuk duhet
lejuar që agresori të na zvogëlojë hapësirën për të luftuar, të na rrahë
pjesë-pjesë, të shkatërrojë forcat tona. Përkundrazi, ai duhet sulmuar kudo,
për ta rraskapitur deri në fund - mendërisht, fizikisht, materialisht dhe
moralisht. Kjo çon natyrshëm në përdorimin e të gjitha llojeve të mjeteve
luftarake, procedurave taktike, tërësisë së veprimeve luftarake e të tjera, të cilat sigurojnë prestigj dhe shkaktim të vazhdueshëm
të humbjeve të agresorit në të gjitha kushtet.
Koncepti i Mbrojtjes Gjithëpërfshirëse nënkupton një aplikim të tillë të të gjithë sistemit të mbrojtjes,
shoqërisë dhe forcave të saj të armatosura, e cila do të sigurojë vendin tonë
nga agresioni i papritur dhe lufta e suksesshme, sado të zgjasë ajo. Agresorit
do t'i imponohet kohëzgjatja e luftës për aq kohë sa të jetë e nevojshme të
thyejë forcat e tij dhe t'i dëbojë nga territori ynë. Për këtë duhet të
përgatiten dhe të angazhohen të gjitha forcat subjektive dhe materiale të
shoqërisë, mbi të gjitha forcat e armatosura.
Forca më e madhe e konceptimit tonë është se ai bazohet në supozimin se
njeriu ka një rol dominues në shoqëri dhe në rezistencën kombëtare
gjithëpërfshirëse ndaj agresionit. Marrëdhënia krijuese dhe aktive e njeriut në
luftën e armatosur dhe në përballjen me agresorin është një forcë e
pazëvendësueshme e mbrojtjes sonë që duhet zhvilluar dhe ushqyer.
Morali dhe vendosmëria e lartë e ushtrisë dhe e popullit për të mbrojtur
dhe për të qëndruar në të gjitha kushtet e
agresionit kundër vendit tonë, duke u mbështetur në forcat dhe aftësitë e veta,
paraqesin rëndësi dhe interes të jashtëzakonshëm.
***
Pse na duhet një ushtri?
Detyra jonë është të mbajmë Shqipërinë dhe Kosovën të sigurta në një botë
komplekse dhe të trazuar.
Pa një mbrojtje, do të kishte qenë e lehtë për të tjerët të na bënin
presion politik dhe ushtarak. Forcat e armatosura sigurojnë që askush të mos
sfidojë kufijtë tanë, lirinë, sovranitetin, demokracinë apo vlerat tona. Ne
(ushtria) do t'ju mbajmë të sigurt ju dhe pjesën tjetër të Shqipërisë dhe
Kosovës.
Kjo është një detyrë e madhe për t'u zgjidhur vetëm. Kjo është arsyeja pse
ne punojmë ngushtë me shoqërinë civile dhe jemi anëtare të NATO-s. Sepse kur 30
vende qëndrojnë së bashku, ne bëhemi aq të fortë sa askush nuk guxon të na
kërcënojë apo sulmojë. Ne jemi gjithmonë të gatshëm të ngrihemi për NATO-n. Në
fakt, aleanca më e fortë ushtarake në botë qëndron për ne.
Por nuk mjaftojnë vetëm pajisjet moderne dhe ushtarët e stërvitur mirë. Ne
kemi nevojë për qëndrime dhe vlera të mira dhe njerëz që kujdesen për veten dhe
të tjerët. Njerëzit që kanë të bëjnë me zgjedhje të vështira dhe dilema etike.
Njerëzit që shohin vlerën tek të tjerët. Sepse nëse duam të mbrojmë vlerat
ilire-shqiptare, ne duhet t'i jetojmë-mbrojmë edhe këto vlera.
Ushtria është instrumenti më i fortë që kanë fuqitë qeverisëse shqiptare.
Politikanët kanë prioritet dhe vendosin se si duhet të sillet Shqipëria brenda
politikës së sigurisë dhe politikës së mbrojtjes. Nisur nga kjo, ata vendosin
se si duhet të duken Forcat e Armatosura dhe si duhet të përdorë Shqipëria
Forcat e Armatosura.
Edhe pse Forcat e Armatosura janë fuqia ushtarake e Shqipërisë, ne nuk
duhet ta mbrojmë vendin tonë vetëm nga sulmet nga jashtë. Duhet kërkuar që
Forcat e Armatosura të zgjidhin disa detyra për llogari të shoqërisë.
Ushtria është mjeti më i fortë i fuqisë së Shqipërisë dhe menaxhon pajisjet
dhe materialet për shuma të mëdha. Prandaj është e rëndësishme që ne të kemi
qëndrime të mira dhe një mirëkuptim të mirë etik.
Në Forcat e Armatosura mund të hasim situata që kërkojnë vendime të
vështira në një kohë të shkurtër. Prandaj është e rëndësishme të dimë se çfarë
përfaqësojnë Forcat e Armatosura dhe me cilat vlera jetojmë. Drejtuesit
(eprorët ushtarak, oficerët), punonjësit dhe ushtarët e forcave të armatosura
duhet të dinë se çfarë kuptimi kanë vlerat tona në praktikë. Kjo e bën më të
lehtë marrjen e vendimeve të mira dhe korrekte kur përballemi me një dilemë
ekzistenciale- etike në një situatë të vështirë.
Baza jonë e vlerës është një nga gjërat më të rëndësishme që kemi në Forcat
e Armatosura. Për të qenë në gjendje të mbrojmë atë që kemi dhe atë që jemi, ne
vetë duhet të jetojmë sipas vlerave që duhet të mbrojmë. Qëndrimet dhe vlerat e
mira nënkuptojnë se popullata mund t'u besojë Forcave të Armatosura. Ne kemi nevojë
për besimin tuaj që të mund të bashkëpunojmë mirë me shoqërinë civile dhe të
rekrutojmë njerëzit e duhur.
Në Forcat e Armatosura të Shqipërisë dhe Kosovës, tre vlera themelore
qëndrojnë në themel të gjithçkaje që bëjmë: respekti, përgjegjësia dhe guximi.
***
Do të doja që oficerët shqiptarë të trajnoheshin (kualifikoheshin) në
nivelin si Akademia Ushtarake e Shteteve të Bashkuara, West Point.
West Point është i njohur për të qenë shumë përzgjedhës, me një normë
pranimi prej 11%. Ata që pranohen pritet të kenë akademikë të shkëlqyer, aftësi
të forta drejtuese dhe të jenë në gjendje maksimale fizike për të vazhduar me
trajnimin intensiv ushtarak të shkollës.
***
Gjithkush ka të drejtë për kujtime. Është
momenti që edhe unë të përshëndes disa kolegë të mi (vëllezërit e
fushëbetejës) nga Akademia Ushtarake (e themeluar në vitin 1802):
Të dashur miq, vitet që ne i kaluam bashkarish ishin vite
të mira dhe të këqija. Ato ishin vitet e aktiviteteve dhe letargjisë
(përgjumjes), vitet e respektit dhe të moskuptimeve, vitet e miqësisë dhe
zemërimit, largimit dhe mbërritjes, shpërblimit dhe dënimit, qortimit dhe
faljes, vitet e gëzimit dhe trishtimit. Kishte gjithçka me përjashtim të urrejtjes.
Ne së bashku mësuam, u edukuam dhe u jemi përmbajtur
parimeve-rregullave. Oficerët domosdoshmërish të posedojnë katër fusha me
rëndësi jetike: intelektuale, fizike,
ushtarake dhe morale-etike. Kodi themelor i etikës së
ushtarakut është: Detyra, Nderi, Atdheu.
Një oficer nuk do të gënjej, mashtroj, vjedh ose toleroj
ata që e bëjnë këtë.