Përparim Hysi: Një e fshehtë pak e 'sikletshme'

Një e fshehtë pak e "sikletshme"

Tregim

Timvëllai, QAZIM HYSI

Nga Përparim Hysi

Ç'do lexoni në këtë tregim,  do hasni vetëm të vërteta. Ia kam kushtuar tregimin timvëllai, jo se është imvëlla, po vetëm për faktin shumë domethënës: ai është protagonist i kësaj të fshehte e cila u mor vesh, plot pas gjashtëdhjetë vjetësh.

Qazim Hysi, vëllai im, i madh ka punuar shofer përmbi dyzet vjet në NSHN -Fier apo ndërmarrje e ndërtimit dhe ka qenë njeri-model:në punë, në sjellje,  në shoqëri dhe, mbi të gjitha,  një familjar i mirë.Thotë diku ÇEHOVI:"Njeriu duhet të ketë sjellje të mirë, fytyrë të mirë, por dhe veshje të mirë". Dhe më duket, sikur këto fjalë, shkrmtari i madh RUS, sikur i ka thënë dhe për timvëlla. Se jo vetëm ka qenë me këto karakteristika kur punonte, por i tillë është dhe sot që është 82-vjeçar. Për ta bërë pak më të përafërt, portretin fizik dhe moral të tij, po u them lexuesëve se FIERAKËT që na njihnin që të dy,  më thoshin:- Profesori është Qazimi, shoferi je ti! Dhe kanë qenë shumë të saktë:ashtu është dhe sot e kësaj dite që është dy-vjeç më i madh se sa unë. Pra, parë me këtë sy, ne jemi dhe shokë, edhe vëllezër. Po të shihje"Saurelin" e timvëllai, kabina të dukej se qe si një dhomëpritjeje. Sado shofer, këpucët i mbante të llustruar dhe, sado përdorej makina për lëndë ndërtimi, vetëtinte nga pastërtia. Nëse u zgjata paksa, me portretin  e timvëllai,  e bëj enkas se ka lidhje edhe me tregimin që  do lexoni.

*      *     *

Ka ndodhur mesviteve '60-të të shekullit tjetër që edhe në FIER ku banonte im vëlla,  në kuadrin e luftës së klasave, "vranë në gjumë" një çift të dashuruarish. Çifti jo vetëm qenë të dashuruar, por sapo kishin ndarë ftesat e dasmës. Dhëndrri(kështu po e quaj këtej e tutje) qe një mësues shembullor dhe u dashurua me kolegen e tij, kur punonin në të njëjtën shkollë, në  një fshat të largët nga qyteti.Në këtë shkollë, "Dhëndrri" qe drejtor shkolle dhe, pse shkolla ku drejtonte ai,  bëri një hop cilësor, erdhi dhe shpërblimi për drejtorin: e emëruan SHEF TË KABINETIT METODIK të FIERIT. Kush më  shumë se ai  e meritonte? Tani që erdhi dhe në qytett,  nuk mbeti më, por caktuan dhe ditën e dasmës. U shpërndanë ftesat(një javë para) dhe në të dy shtëpitë ndihej atmosfera e gëzimit. Por kot nuk thuhet në UNGJILL:"Mos u gëzo, o i gëzuar!...". Por, pikërisht,  në kulmin e këtij gëzimi,  në familjen e Dhëndërrit, para se të vinte Nusja, mbrriti mandata:"Nusja është bijë e një armiku dhe, nëse nuk e lë,  prit pasojat!!!".Nuk kish trishtim më të madh: o lër nusen, ose lamtumirë zyrës dhe jo vetëm kaq. Por DHËNDËRRI nuk qe vetëm mësues shembullor, por dhe një njeri me dinjitet. Bëri dasmën, pa pyetur fare për pasojat.

*     *   *

Atë ditë që Nusja do shkonte tek DHËNDRRi (gjithmonë do t'ishkruaj me gërmë të madhe, se e meritojnë), partia me"syrinvigjelent" ashtu si ajo"Shpatarja e verbër" në filmin homonim, urdhëron që me polici tek dera, të dëbohet famijarisht nga FIERI, familja e Nuses që presupozohej si armike. Për të transferuar plaçkat e"armikut të klasës", N.DH. ishte caktuar makina e timvëllai. E ndieja veten, - më tregonte ai, - sikur dhe unë të isha fajtor për gjëmën që po i gjente. Dhimbja e timvëllai qe edhe më e ndjeshme, se i njjihte si familjen që po e pësonte dhe, ca më tepër, atë të DHËNDËRRIT. I ngarkoi plaçkat dhe në kabinë hipën familjarët N... me të shoqen dhe nëna e tyre apo  gjyshja e Nuses. Rruga qe e gjatë:nga FIERI e deri në KARDHIKAQ të DELVINËS ku do ngulej familja e të dëbuarit. Sado rruga e gjatë, asnjë fjalë nuk këmbeva me ta dhe, ata tërë rrugës, flisnin vetëm greqisht dhe unë s'merrja vesh asnjë fjalë.Mbaj mend që në një kthesë të fortë, gjyshja e ngriti tonin e të folurit dhe vetëm pashë të birin, t'i vinte duarët si  për ta qetësuar. Kur zbritëm në fshat, - tregon im vëlla, - u çudita.Burra e gra kishin dalë për ta pritur bashkëfshatarin e tyre dhe, sa e hap e mbyll sytë,  sidomos gratë me litar e tërkuza e ngarkuan plaçkat dhe unë, u dhashë dorën dhe u largova me një trishtim në shpirt.

*     *    *

Pas 60- vjetësh, pra një muaj më para, tim vëllai i bie një zile celulari. E ngriti celularin dhe ajo që bënte zile, qe ajo"NUSJA" që vranë në gjumë. NUSJA tani është bërë gjyshe dhe me dy fëmijët e rritur, jeton në ANGLI.DHËNDËRII apo bashkëshorti i saj që nuk ia bëri syri"tërr" nga presini partiak,  ka disa vite që është ndarë nga jeta. Dola, - tregoi im vëlla, - dhe, pothuajse, u çmallëm se kishim vite pa u parë.

Më thotë ajo:- Ty të caktuan atherë për të hequr plaçkat e prindërve të mi.

Po, - i thashë.

-A të kujtohet ndonjë bisedë në atë rrugë të gjatë?

-Të them, të drejtën,  ata flisnin me njëri-tjetrin greqisht dhe asnjë fjalë nuk mora vesh.

Shiko, - më tha, - e  di pse të kam thirrur? GJyshja ime kish vendosur që të bënëte vetvrasje dhe kish thënë babait tim:-Do t'i hidhem shoferit në kokë dhe le të bëhemi copa! Babai e kish ndaluar... Nuk mund që të ta mbaja të fshehtë, - përfundoi ajo.

U ndieva pak liksht, por,  megjithatë,  e falnderova për çiltërsinë e saj dhe u ndamë si dy miq të mirë.

*      *     *

Prolog

Protaginistët e këtij tregimi janë dy mësuesët LENI dhe KRISTAQ SHTËMBARI. KRISTAQ SHTËMBARI pranoi të punonte 30-km larg qytetit dhe nuk u nënështrua nga trysnia e partisë e pushtetit.Jo vetëm u ribë SHEF I KABINETIT METODIK, por meritoi titullin "MËSUES i PPOPULLIT" dhe një shkollë 9-vjeçare në FIER mban emërin  e tij. Në oborrin e shkollës është dhe busti i këtij NJERIU dhe MËSUESI SHEMBULLOR.

Tiranë,  18 gusht  2022