Faleminderit
Albert Vataj: Faik Konica, shqiptari i ditur, kurajoz dhe polemist
E enjte, 16.12.2021, 07:28 PM
IN MEMORIAM
Faik Konica, shqiptari i
ditur, kurajoz dhe polemist
Nga
Albert Vataj
“Ndërroj
jetë me mejtimin se ju jeni njerëzit që më keni kuptuar më qartë në këtë dhe.
Nuk do të më tretë dheu, nëse ti imzot Noli dhe ti Lamja im i vogël dhe gjithë
ata që e quajnë veten shqiptarë nuk do ta çojnë kufomën time të tretet në tokën
mëmë. Kam lënë menjanë edhe harxhimet e rrugës për trupin pa jetë dhe shumën
për dy metra vend në Shqipëri” ishin këto fjalët e fundit që tha, ishte ky
amaneti që la i madhi Faik Konica nw çastet agonike.
Më
15 dhjetor të vitit 1942 ndali zemra e “njeri me kulturë të lartë” siç mëton
për të Fan Noli, “enciklopedia shëtitëse”, siç preferoi ta cilësonte
erodicionin e tij Apolineri. Faik Konica ishte ndër personalitete shqiptare
kontributi dijetues i të cilit kaplot më të epërmet maja. 67-vitet e jetës, 15
mars të vitit 1875, kur ai erdhi në jetë, në Konicë, dhe 15 dhjetor të vitit
1942, kur u shua, i mbushi përplot me akte krijuese dhe kontribuese, mëtonjëse
për shqipërinë e shqiptarët, nëpër botën e thundrës së rëndë të harrimit për
këtë komb dhe këtë racë, për këtë potencial të pamatë kumtimi. Ai ishte eseist,
botues, gazetar, themelues i kritikës letrare shqipe, diplomat, veprimtar
politik, polyglot, solli një model të ri në mendësinë shqiptare. Kurajoja
qytetare dhe vendosmëria për t'i qëndruar konseguent mendimeve dhe pikpamjeve
të tija, bënë shumë artmiqë, por arriti të vendoste një standard të mëndimit
kritik, të qëndrimit të vetvetijshëm dhe fshikullit si vullnesë ndëshkimi.
Në
atë kur Konica vdiq Shqipëria ishte përfshirë nga lufta, dhe trupi i pajetë i
tij u varros në Boston, përkohësisht. Me këtë rast, Fan Noli mbajti një elegji
për mikun e tij dhe premtoi përmbushjen e amanetit. Gjithsesi, sistemi komunist
që u vendos në Shqipëri pas luftës ndaloi jo vetëm emrin dhe veprat e Konicës,
por edhe kthimin e eshtrave në tokën që e lindi dhe për të cilën bëri kaq
shumë. "Noli dhe “Lamja i vogël” (Selfulla Maleshova) nuk mund të bënin
gjë. Eshtrat e Konices u kthyen në atdhe vetëm pas 53 vjetësh, më 1995, me
rastin e 120 vjetorit të lindjes.
__________