Kulturë
Nexhat Halimi: Dy skifterët
E premte, 26.03.2021, 12:16 PM
Dy skifterët
Nga
Nexhat Halimi
Bora
shtrihej pafund. As zë nuk dëgjohej kund . Shtreza e bardhë, e pafund, binte në
qelqet e dritares dhe e ndriste dhomën në kat. Zjarri ndizej i prajshëm. Nëna –
afër kandilit, të varur në mur, tirrte penj, më pastaj i thurte për të bërë çorape për motrat e mua,
që të strukur nën jorgan e përjetonim këtë pamje të natës së dimrit të
mrekullueshme, të bërë tepër mahnitëse dhe nga drita e syrit të hënës.
-Nënë,
do të na rrëfesh ndonjë ndodhi, - psherëtiva unë.
-Mbrëmë,
- ngrehu kokën ajo, - iu fola për komitët në këtë pjesë të botës.
-Ajo
qe mbrëmë. Duam dhe një rrëfim tjetër, për të na zërë gjumi.
Nëna
buzëqeshi.
-Do
t'iu rrëfej për skifterin. Mund t'i mendoni të bëmat që bën ai sapo t'i mbush
dyzet vjeç? E kam me të dëgjuar këtë ndodhi, si dhe shumë këngë epike për
trimëritë në trojet e mbushura ma varre të atyre që do të flijohen për shkollën shqipe, për lirinë. Unë s' përjetova
dot të mësoj shkollë, por mësova për historinë e pashkruar nga nëna ime, nga
gjyshja...
-E
nise rrëfimin për skifterin, pse tash e ndërron? – ndërhyri motra.
-Skifterët
jetojnë deri në shtatëdhjetë vjeç, veç për të arritur deri këtu, secilit i
duhet të marrë një vendim të vështirë në jetë...
-Çfarë
duhet të ndërmarrë, - nxora zë unë.
-Heshtni,
ndërsa dua t'iu tregoj këtë rrëfim të huazuar nga gjyshja...
-Vetëm
fol, nënë. Secilën fjalë ta presim me padurim.
-Fajkoi, me të arritur
në moshën dyzet vjeçe, thonjtë e tij e humbasin elasticitetin dhe
fuqinë, duke e pasur të pamundur ta rrokin prenë, e cila është burimi kryesor i ushqimit. Në këtë
moshë, edhe sqepi i tij i mprehtë dhe i fuqishëm, fillon e lakohet duke mos e
kryer funksionin e tij. Dyzet vitet mbi supe, i bëjnë dhe krahët e tij të rëndë
për shkak te peshës se puplave, të cilat i ngjiten për trupi, duke ia vështirësuar
fluturimin.
Fajkoi
jeton në ambiente shkëmbore. Aty e bën folenë e vet, me pamje të gjithmbarshme
nga lëvizjet që dëshiron t'i ndjek dhe
aty për aty vendosë t'i sulet gjahut, të cilin e ka kapë me shikim.
Vetëtimë fluturon qiellit dhe vështirë e ka t'i ik gjahu, qoftë ai në qiell apo
në tokë apo në det...
Ndërkohë
e hetoi një zog të llojit të vet, i cili fluturoi përgjatë gjithë qiellit dhe
vendosi të ndalet në shkëmbin tek qëndronte ai vetë.
-Çfarë
kërkon ky skifter këtu, afër meje, - mendoi në habi, veç nuk e sulmoi. – Qenka
i ri. Do të jetë dëm ta sulmoja pa e jetuar jetën...
Skifteri i ri, i posa ardhur, e shikoi me përqendrim
të habitshëm dhe ky i vjetri tashmë sikur e dëgjoi të voglin t'i thoshte me
psherëtimë .
-Kij
durim . A thua nuk më njeh. Ka kohë të
kërkoj e ja më në fund të gjeta. Ti je babai im, i bukur. A beson?
Fajkoit
plak i pikën dy pikë lot.
-Eja,
eja. Afrohu. Ka vjet të pres zemër thyer.
I
vogli ia lexoi mendimin dhe pa frikë fluturoi e i ra pak para syve të hapur,
mbi kthetra. I vjetri e zgjati kokën dhe bëri përpjekje ta prekte, ta
shpupurishte me sqepin e vet të lakuar. Nuk ia doli dhe mbylli sytë.
-Ia
behe vonë, tepër vonë!
-Do
të gjesh zgjidhje, - i vogli nuk iu frikua më, veç ia preku sqepin.
-Këto
kushte, në të cilat më gjete, e detyrojnë skifterin, pra mua, të ndërmarrë një vendim tejet të vështirë...
-
A ka alternativë tjetër? – iu bë sikur foli i
vogli.
-Nuk
ka!
-Ndoshta
ka?
-Alternativa
tjetër është vdekja e ngadaltë, të cilën secili skifter e refuzon.
-E
çfarë ndodhë?
Ai
vendos t'i hyjë një përvoje ndryshimi tërësor, e cila do t'ia zgjaste për
njëqind e pesëdhjetë ditë.
-
Po çfarë bën skifteri?
-
Le ta shohim së bashku...
Përcille
siluetën time me kujdes.
Ja,
ajo – hija ime pra, fluturon ne majën më të lartë, atje ku dhe ndërton foletë,
më pastaj, pak e pak, së pari fillon e godet sqepin në shkëmbinj, me sa forcë
qe ka, derisa t'i thyhet. Së dyti, pasi ta këtë thyer sqepin, ngreh kokën dhe
vështron qiellin neperë të cilin ka fluturuar me shpejtësi vetëtime, të arrij
te preja e vet. Herë qoftë peshk në det apo në lumë, herë tjetër qoftë dele apo
sorkadhe buzë mali, apo herë dhe ndonjë gjallesë e shijshme, mund të jetë dhe
fëmijë i vogël, i dalë para derës së oborrit për ta mësuar ecjen i vetëm...
-E
theve sqepin, - gjëmoi i vogli
Fajkoi
tashmë pret derisa t'i rritet sqepi,
pjesë pjesë tërë ajo që është flakur.
Sqepi kështu bëhet prapë thuaja se i ri dhe i gatshëm për ballafaqime të
ashpra. Së treti, Fajkoi me sqepin e ri, fillon e shkul kthetrat e këmbëve. Së
katërti, pasi t'i jenë rritur kthetrat, prapë fillon në gjakun e vet t'i shkul
të gjitha puplat e vjetra. Ndërkohë, pesë muaj pas kësaj torture, skifteri i
kthehet serish fluturimit në qiell, ngjashëm siç të kishte lindur për së dyti.
Ky ndryshim i dhembshur, veç i domosdoshëm, ia mundëson të jetojë dhe për
tridhjetë vjet të tjera, me ritëm të njëjtë.
Ja,
ndonjë herë, lipset që të bëjmë ndryshime rrënjësore në jetë, edhe pse janë
tejet të vështira.
-Kjo
gjë ta mundëson dhe të jesh afër të voglit tënd, ta duash dhe të kënaqësh me të
në pranverë, në verë e vjeshtë...
-E
pse jo dhe në dimër, siç është ky i qetë dhe pa
reshje të ashpra, - skifteri iu
afrua dhe e mori nën krahët gjigand të voglin e vet dhe e vështronte hapësirën
nga ka fluturuar pa frikë ndërmjet malesh të mbuluara me borë.
-Ja,
- foli nëna e hutuar nga punonte afër
kandilit, të varur në mur, tirrte penj, më pastaj i thurte për të bërë çorape për motrat e mua,
që të strukur nën jorgan e përjetonim këtë pamje të natës së dimrit të
mrekullueshme, të bërë tepër mahnitëse dhe nga drita e syrit të hënës.
Nëna
u befasua, ngase nuk dëgjoi të jehonte asnjë zë nga unë e motra.
-I
ka mashtruar gjumi. E ky gjumi i dimrit është tepër i ëmbël... –psherëtiu dhe e
mori me mend, nesër prapë t'ua rrëfejë ndodhinë e njëjtë, për dy skifterët dhe
natën me borë nën degët e lisit
qindvjeçar dhe nën tufa të dritës së
hënës. I thurte çorapet dhe ndonjë herë e vështronte dritën e borës së rënë në
qelqe të dritareve të dhomës së katit të dytë.