Kulturë
Luan Kalana: ''Arinjtë e fushës''
E diele, 31.01.2021, 03:39 PM
“ARINJTE E FUSHES”
… traktoristet-heronjte e pavdekshem te
tokes
peisazh
vjeshte
Nga
Luan Kalana
-Dielli
si nje portokall i madh e i verdhe po i afrohej majave te malit te
Moraves,per t'i thene mireupafshim dites,ne drejtim te Gurit te Cjapit,ishte ky pozicion qe dukej nga fshati im e per t'ia lene vendin nates.Rezet e fundit te tij pasi lemonin gjethet e mbetura te kuqeremta te hardhise, shumica e tyre kish rene,drejtoheshin gjithnje majave e majave duke u njgjitur ne ndritaret e pastaj ne majat e cative.
Ato reflektonin me xhamat e dritareve e leviznin ,duke na kujtuar femirine kur luanim me pasqyrat e ia drejtonin njerezve ne fytyrat fshehurazi.Pastaj ato lepini majat e kodrave te Kunjes e me pas ato te malit te Palegut,e per te mbyllur kapakun e dites, duke ia lene vendin ,turnin,muzgut te mbremjes ne lugine e bukur te Devollit .
...Zerat e gezueshem te femijeve dalngadale po ralloheshin,duke u percjelle nga blegerimet e deleve, te shqerkave e te capkave te cilat pasi hidheshin e perdridheshin gjithe dites, po mbylleshin neper hahuret per te pushuar.
Me pas do t'ia linte vendin erresires se nates,qe ndricohej aty ketu nga ndonje llambe e mbetutr maje shtyllave te elektrikut,pasi ne femijet i kishim thyer shumicen duke luajtur per te mare nishan si ata qitesit me pushke ,.me llastike ,na vinte qejf, na dukej si loje ,ishim femije s'mendonin me gjate.
.....E
dalngadale do te pllakoste nata me ate eresiren e gjate e te merzitshme.
Te fudit qe do te te degjoheshin ishin burizanet e fshatit,kendezat ,gjelat e shtepive te cilet si ne nje kor me zera te alternuar ,na lajmeronin ne camorekeve se erdhi koha e gjumit, :-Shkoni te flini .tani boll rendet, hajde shikoni enderra me perrallat qe ua tregojne nenat. ...
-“Arinjte
e fushes”
...Por
dalengadale si pa u ndjere ca kohe,do te degjoheshin zhurmat,zerat.......
...qe
gjithmone rriteshin e beheshin me kumbueshem si ndonje kafshe e pa pare ,
se
atehere apo se c'qe perhapur e qarkullonte nje alibi ne devoll, e njerezve i
kish hyre frika ne palce,megjithese kish nje te vertete.
Ne
mbrmje para se herrej, degjohej rreth 2-3 minuta nje ze si prej bagetie te
madhe qe kumbonte fuqishem e te tmeronte.U perhapen fjale e thasheetheme te
shumta.Ca thoshin renkojne malet.Te tjere ...eshte uturime qe vjen nga
qielli...ca kujtonin se vjen nga liqeni[i Prespes se vogel] andej nga gryka e
Trenit, e te tjera fantazi........si nje kafshe e madhe qe do te dale nga fundi
i dheut si ne ato filmat fantastike, e do te beje kerdine..
Por
kjo zhurma qe degjoj me pas, si behej nate e plote ,ishte tjeter,dhe e shtonte
me shume friken. Na dukej sikur do te na futeshin brenda ne shtepi e do te
perpinte cdo gje.
Te
qene arinjte qe zbrisnin nga malet e Gramozit e te Moraves me ato zera apo
zhurma turbulluese,se keshtu thoshin nje pjese,...
C'jane
keta arinj te fushes... ?! -,C'na perrallis,ky??? Ai po sheh enderra me sy
hapur..,mund te thoshin te gjithe..
...
Po pse ka arinj te fushes?!. Zhurma e tyre sa vinte e ritej, pa le kur
afroheshin
prane
fshatit ose prane shtepive tona qe ishin reze fushes. dukeshin sikur ishin
sulur
me vrap me te katra te uritur e te egersuar per te ndjekur gjahun e tyre .Ishin
te etur per
per
ushiqm,mjere ke gjenin perpara e canin,e dermonin, e benin copa -copa.....
Jane
....jo arinjte,... Enigma u zbardh....
-traktoret
me zinxhira
...
Traktoret kuqalashe me zinxhira, ... qe plugojne ugaret,tokat ne vjeshte per
t'i bere gati per
pranvere,
me traktoristet maje atyre hekurave gjigande si tankse,qe lerojne pa pushim pa
mbyllur sy tere naten.
Edhe
kur do te mernin ndonje sy gjume,mbeshtileshi si eshi i tokes,mbulonin koken me
ndonje levenxe,maje ugareve,endekeve,qe mos u kalonin ato zinxhirat tonelata
mbi koke,..Ata s'dine c'eshte
nata,naten
e bejne dite,vetem dritat e traktoreve duken qe njgjiten e zbriten pa
pushim
si ata atletet qe i bjene stadiumit rrotull e rrotull gjer sa mbarojne
garen.
Por keta s'kane te pushuar,edhe kur vertiten neper ovratet fundet e
parcelave,si
mbarrojne ,hidhen ne tjetra per te vazhduar garen..
.....Kemi
shkruar per traktoret e pare ata qe i kishin rrotat prej hekuri me ca
dhembe
si kataroshe qe i dalin capras njerezve ne goje njeri siper
tjetrit,
nje i tille kish mbetur per muzeum..
Pastaj
me pas erdhen ata arrinjte e kuq e gjikande, traktoret me zinxhira si tankse
por
pa gryke topi,qe i erdhen hak fushes thoshin bujqit,qe ropetoheshin te veres me
paremnede e me damalug,mjer,kusuret, c'hiqnin qete e mjere...
-"Arinjte
e fushes"-traktoret e tokes
-i
quajtem, por me plugje pas e me pas per te fundit traktoret me goma,po
kush
jane traktoristet,vetem draguaj,gjigande si Rushiti i Kucit,nje burre shume i
madh,
qe
ka gjithe ato histori, qe mund ngasin keto hekura te medhenj
sikur
kane nga nje fabrike nen duar,...Si i levizin keto bina te medha,e si
kthejne
token permbys,si i vijne anash qe ta parafyturosh eshte e pa
besueshme....
Dhe
jane traktoristet keta njerez te thjeshte qe ralle i
shikonin
rugeve te fshatit, pasi gjithe vitit punonin pa pushim.Brezi i pare
eshte
mplakur ,jane pensioniste sot,nje pjese kane ndruar jete nuk jane ne mes
nesh,por
nuk jane harruar,breizi i ri shte thinjur tani.per te thene se ia kane
lene
stafeten brez pas brezi,gjenerates me te re
...
Ka ne fshatrat tona ne devoll familje me tre breza traktorisesh,nderaa me
dy
breza jane te shumte.Ne Kapeshtice ,ishte xha Aliu nje nder traktoristet e
pare
te devollit ;pastaj i biri Namiku e me pas i nipi Nderimi qe ka dhe nje
autokombanje,nje
bisnness te plote. Ne kete fshat eshte nje nje brez i tere qe
kane
lene gjurmet e tyre,djersen e gjakune tyre ne plisat,fushes se devollit
.Ata
jane te shumte por ne do te permendim disa si Ali Kutrolli. nje nga me te
miret,mjeshtra
te traktorit,Emini,Zalua,Aliu,Besimi,Fevriu,Suati,e me dhjetra te
tjere.
Nuk
do te harrojme te paret e stafetes,si ,
• Teki Bejleri,traktorist i pare,me nje
traktor me dy rrota hekuri nga ata te kohes te carit te Rusise ,me pas Rexhep
Bylykun,Zini Shpuzen,Jovan Melonashi, Tosun Subashi ky ishte dhe nje nder shoferet e parete Vishocices
me ate Xhemsin e vjeter.. Estrefin,Fevriun nga
Tresteniku,
apo Vanco Shemko nga Verniku mekanik i mbaruar, nje burre i heshtur
e
pa fjale,aman pote fuste duarte ai ne traktor do ta gjente difektin e dota
regullonte
shume shpejt ate e shume e shume te tjere qe kane bere emer ne devoll
si
Bujar Berberi,Vasil Kovaci,Bujar Babi,Pellumb Nake Fadil Hoxha, Riza Imzaku,
Faik
Gjoza,Qazim Pepi,Ali Rota,Hysen Bylyku,Sulejman Ago,Petraq Manushi e deri me
te
rinjte si Fidai Shpuza,Teki Berberi,Besnik Muka ,Ylli Goce ,Ilir Mulla,Yllson
Bello,Dashi
Kambolli e te tjere qe me vjen keq qe s'po i permend te gjithe,pasi jane te
shumte..
.....
.Po t'i marr fshatrat me radhe qe shumicen i njoh pasi kam punuar ne disa
fshatra
te devollit mesues , e ruaj kujtimet me
te mira e te pa harueshme. do te permend
-Nizami
Topciun nje djale azgan,ish nje marinar i flotes shqiptare,i cili u
be
nje nga mjeshtrat e ralle te mbjelljes se grurit me makinat mbjellesse qe
terhiqte
mbrapa zejtorit te tij e qe sot traditen e mjeshterine e tij e ka
thelluar
,i biri Gjergji, nje traktorist i talentuar
E
si mud te harrohet nje nga ata djem te rinj traktorista , qe ishin te
shumte
ne cdo fshat qe shumica kishin mbaruar e shkollat e mesme bujqesore e
teknike
,
-Memli
Nake i Poloskes,
bashi
i djemve jo vetem te fshatit por te
devollit
qe humbi jeten aksidentalisht.
E
mbaj mend sapo ishin kthyer nga myzeqeje qe kish vajtur per ndihme per fushaten
e korrjes ,kishin mbaruar aty e
erdhen
per t'ju versulur fushes te devollit pasi fushata ketej nga ne vinte me
vonese,me
nje kombanje te madhe ,sa nje shtepi me dy kate,duke koorur maje
kombanjes
,ashtu si ishte tere pluhur e dhe me njohu e me foli.Une nuk e njoha
per
momentin se dukej si nje ari i murme,nga pluhuri i ugarit qe ia kishte
mbuluar
tere trupin.
Kerceva
e hipa ne shkallet duke vrapuar ,ne kombanje ,e
fillova
te bisedoj me te duke e pytur se si dolen andej nga Lushnja me fushaten
si
ishte berqeti.prodhimi i dritherave.E ai me pergjigjej koke ulur mbi timon
duke
mos ia shkeputur syte ugarit pasi korrte reze mu si me brisk ,me ca
gjyslyke
te medhaje tipike per kombanjeret..
E
ndaloi mjetin e me leshoi sendilen duke me thene :Merre ngite,provoje reshqet
si ne vaj...E ngava nja dy
ovrate
pastaj ia lashe atij prape se zura te bej shkalle -shkalle ne
sternishte
si ata berberet e pa mesuar kur na line shkalle ne koke pas
qethjes,s'te
vinte ca inat gjersa i regullonim vete.
.......Memli
kishte nje trup atleti ,ishte sportist,kur luante volejbol,gjuante
fort
le qe bente pike por e bente grope vendin qe gjuante,pa le Poloska fshati i
tij
e fitonte gjithnje kupen ne volejbool sidoms kur luante me Micon,
Nafizin,Andrean
e Federikun s'kish burre qe t'i mundte,.Le te jene keto reshta
te
shkurter, nje mesazh respekti per ta,qe u zvariten ugareve tere jeten
,per
kafshaten e bukes, per te mos i harruar kure!
Shumica
e tyre vdiqen para kohe ne moshe te re se ata punonin pa u kursyer ,me seder te
madhe,me mish e me shpirt e gjithe ai pelhur ,dheu, e ngrihej si shtullunge ne
ajer, kur ngisnin
traktoret
,si nje re e madhe e nje uragani,rrotullohej mbi mjetin e tyre e nje
pjese
i hynte ne mushkri.Kur i beri nje radioskopi nga doktor Sllavkua ,specialisti i
radiologjise, ne Bilisht,te ndjerit e te paharruarit traktoristit,
-Teki
Bejlerit nga Vishocica ,
i
cili nderroi jete parakohe ,30 vjete maje traktorit .dite e nate papushim.qe
mushkrite i kishte te kalcinuara tere dhe,
nje
nder traktoristet e pare te Bilishtit ai qe u shkri tere jeten maje traktoti,pa
le
s'la
ndinmes pa i mesuar zanatin e traktoristit deri ne me te fundit si
,Bedriun
Bejlerin,vajzen e madhe te tij Zhuljeten ,
Hollandezin
e Kucit nje bure i urte ei sjellshem...e shume te tjere .
..:Doktori,
Sllavkua, me kopetence na
tha
se ai kish mushkrite tere dhe, e s'kemi ci bejme. Vuajti ai tere jeten e
s'pa
nje dite te bardhe megjithse doli ne pension,ashtu deri sa mbaroi me nje
pompe
nga ato te azmes,e qe ia dergonim ne qe nga Amerika, qe te mbante frymen gjalle
.....
Pra qe te gjithe e hanin pelhurin si buka qe hame, e njeriu do vinte nje
dite
do te mbaronte se fusha ,dheu e ha edhe hekurin pa le njerun.
Kujtoj
Vancua ,brigadieri , nje mekanik i vjeter e specialisti ,nga
Verniku,Bilishti,cili kishte respekt te madh per traktoriste,ai gjithnje me
thoshte :
-Keta
jane heronj e kaluar heronjeve per
keta
te shkruani, per keta beni vjersha mos me shkruani per dashuricka,..I kish te
prera
fjalet Vaska,bente e shaka,,po kush kujtohet per kete njerez te medhenj...,e
,mbaronte i
deshperuar
ai...
Jeta
e tyre eshte shume pasur me kujtime e mbresa te shumta por
te
pa harruarra jane veprat e tyre ,ato qilima te medhenj e qe ver e hiq ne cdo
stine
qe ja nderronin veshjen njgjyren fushes se begate te devollit
ne
cdo stine si qilimat e nje shtepie, e qe ajo te mbetej te ishte gjithnje
pjellore
dhe qe bujqeit mjeshtra ta kishin me te lehte punen e tyre me token..
....Sic
ruaj kujtimet e mija per nxenesit e mij ,per koleget,mesuesit e
nderuar
te devollit e te pa kursyer ne punen e tyre fisnike e patriotike per
edukimin
e brezit te riper mesimin e gjuhes shqipe,,per prinderit edukaktore
arsimdashes,
te talentuar e te per kushtuar
per
edukimin e arsimimin e femijeve te tyre,ne cdo fshat te devollit,
..Traktoristja
e pare,Zhuljeta Bejleri-vishocarja ,vajza e brishte e Tekiut traktorist.
...Ruaj
mbresat e kujtimet e paharruara per 'arinjte e fushes " te devollit,keshtu
do
t'i
quaj ne kuptimin e mire figurativ e do te mbeten ne kujtesen time,,me kete
epitet do t'i cilesonja,Traktoristet e Devollit,.
Shumicen
e tyre i njoh i kam pasur shoke,me ta me kalidhur
profesioni
im ,me ka lidhur jeta ime ne devoll..Ashtu sic ruaj kujtimet e mbresat e
pashlyera, me
njeren
nder traktoristet e para te devollit,shoqen e jetes, qe bashke me baballaret e
burrat e tyre traktoriste,mesuan traktorin , e punonin bashke me ta..
Me
vajzen inteligjente vishocare,qe ishin me dhjetra si kjo,qe gjithnje jemi
krenar e mburemi me to, ,ashtu si ne rini ,kur shkroi poezine e tij te
preferuar
-poeti
Skender Rusi ,
per
traktoristen devolleshe,qe e kishte si idhull, me shume se kusherire,qe gjithnje
na i kujton, nje vjershe lirike e shume realiste qe e ka botuar ne librat e tij
te pare .
-Ishte
nder te parat traktoriste,qe veshi kominoshet ,te cilat i beheshein tere vaj
nga vajvolina e
traktoreve
e qe mbante nje ere jo te keqe por te mire te kendeshmeqe perzihej me eren e
tokes ,te fushes ,ere trendeline ,si ajo e trifilit ,kur koret e thahet
jonxha,..
E
ngiste traktorin si nje burneshe , pa le ta shikoje kur i levizte ato levat,se
ato ishin timoni i traktorit, ne kthesa ,se ata me
zinxhira
nuk kishin timon si keta me goma.Kur hipja ne traktorin e saj,e cila punonte si
ndihmes traktoriste me te Atin,Une kisha frike se mos permbysej e
gjithnje
i thosha :
-Por
me ngadale mos i jep kaq shpejt,se do te na hedhesh ne ndonje hendek,e do te
shkojme per lesh e do te behemi theror apo se ke dhe emrin si ajo e trgjedise
se Shekspirit.,per shaka...
.Pastaj
ajo ma mesoi edhe,te fejuarin,mua si ta ngas ,kuptohet,pa u mburur si nje
fillesatar.Eh,... ku harrohen ato kohra te rinise.Apo qe ia mesoi
traktorin,shoqes te saj,vishocicares.Elida Topciu Janushi,aktore te Tatrit
Kombetar ,artiste filmi ,Lezja tek filmi “Brazdat”
E
si mos them dy fjale per te ndjerin e te paharuarin traktoristin
Thimi
Mucura ,Proger e per te
shoqen
e tij, Lefken nje grua kolonjare e ballabane e koke ulur qe gjthnje rinte maje
traktorit
e Thimi thoshte :-Ku paskemi qene me pare,e thoshte me shaka, se ajo
punonte
me shume se Thimi,se ai shkeputej ngandonje here,shkonte per peshk ne
lume,isht
qefli i peshkimit.
Na
thiri nje here Thimi ne pushim e drekes kishte
zene
ca ciroka te vockla nga ato te lumit, apo s'jane ca te shijshme,pa kishte zene
e
ca
gafore qe i kishte pjekur ne prush ai ja dinte lezetin qe atehere,ne ishim
qibare na vinte rende te hanim ato,.Pa thuaj tani sa te preferuara e sa hahen
nga njerezit,.
-Isha
bashke me Agim Mulluxhiun nje,specialist i vjeter i bujqesise dhe i devollit,i
cili kishte ngritur ne Proger
nje
baze bujqesore e shkencore,nje fushe eksperimentale per prodhimin e farave
te
gruit me rendimente te larta qe ia kishin zili edhe ata te institutit
bujqesor
te Tiranes, i cili ishte miku me i ngushte i traktoristeve por dhe i
deshte
shume ata ,por edhe ata e deshin edhe per te hidheshin ne flake,
Do
te gjente kohe e do te pinte nga nje kafe me ta jo se i e lidhte puna si
agranom qe ishte ,porishte njeriu qe,,e tani qe eshte ne amerike i kujton
me
nostolgji e me respekt, Duke i shoqeruar me ca raki, bashke me Llambro
Pandovskin,
nje mekanik spesialist nga Verniku qe ishte gjithnje i papertuar, une
nuk
isha qefli i saj por i beja shoqeri muhabetit.
E
dini ,Thimi kishte mare me
vete
edhe mandolinen ,te ciles i binte si nje mjeshter i madh.Bjeri mandolines e
kendo
kenge patrotike i lirike korcare ,ca serenata te krijuara vete, linte mandoline
e nxirte nga xhepi muzicken e frunte me goje ,sa bukr i nxirte ato melodi,kam
pare tani ne Amerka got talente qe i bien atyre fisarmonikave te vockla,po ku
jane gje ata para ish te ndjerit Thimi.
Me
pas, me Thimin e disa traktoriste te tjere nga Progeri, se ata ishin edhe
arista njerez
me
nje bote te madhe prej artisti,ngritem grupin karakteristik te burrave e te
pleqeve
te kombinuar me disa te rinjte,tepke si te grupit Lira ,cilet kendonin me
pasion ne cdo festival e me
shtate
gusht edhe ne Korce,kenget patriotike te zones e atoserenata korcare.
Por
ndodhi nje tragjedi e madhe.Kur erdhem ne amerike mesuam nje lajm te kobshem,dy
djemte e Thimit si azgane,djemte me te mire te Progerit Jani e Fori, si dhe
Xhuvi djali i traktoristit tjeter Piro Gjylameti ,u vrane aksidentalisht me
autobusin e tyre privat ne linjen Tirane -Bilisht.
Kjo
na plagosi e na krijoj dhimbje te madhe.....
......Pa
iu shkeputur rjedhes tone te tregimit do te theksoj,qe pervec qe ishin
traktoriste
mjeshtre ata ishin edhe artiste..Si mos per mendesh
-Rami
Rusin dhe Bardhyl Bejlerin traktoriste te talentuar,aktoret e pare te talentuar
te teatrit te Vishocice ,qe luani ne rolete kryesore ,apo Bardhyli vazhdon akom
e sot se leruari token,qe ata ishin aktore te talentuar te teatri me grupin
amator te teatrit te
Vishocices.
Bardhyli
ishte edhe nje futbollist shkelqyer,E ku gjendeshin ata
njerez
,me pasion e te pa lodhur e pa gjume dhe vini e benin prova te teatrit amator,
e
jepnin shfaqje neper fshatrat e devollit,e kush i pagonte ,asnje .Nuk mund te
harrohen
rolet qe luante Ramiu apo Bardhyli,si aktore profesiniste ,e nga provat e
teatrit shkonin prap ne traktori per te leruar gjithe naten,..
Me
ta ruaj kujtimet me te bukura te jetes time. Ata ishin
dhe
fotbolliste te aposionuar ,ishin shtylla berthama e ekipit te futbollit te
Devollit
apo sluanin si profesioniste ata jane shume per t'i kujtuar si Llambka
me
Nikon te vellane nga Progeri,Miallaqi nga Verniku ,Maqua nga Hocishti djemte
e
Vranishtit deri ne me i riu Petraq Tashua
....Dua
te flas gjate per kete njerez te medhenj e e te palodhur e te fuqishem qe
s'donin
t'ja dinin as te nxehttit e as acarin e dimrit,keta njerez sypambyllur e
qe
flinin ugareve e mezhdave anes parcelave me nga njelevenxe te mbledhur shuk mbi
koke, ku leronin apo diskonin tokat, sa
per
te marre nga nje sy gjume e pastaj i kercenin pastaj traktorit dukej sikur
i
thoshin :-Ne jemi me te forte nga ju, e c'jeni ju ca hekura, ne jemi diva
....Duke
biseduar ne telefon ketu ne Florida me Specialistin e bujqesise,me
Medehat
Bylykun, nje nga agranomet me te vjeter te devollit,ish drejtues nga te
fundit
te ndermarrjes te traktoreve ne devoll per traktaoristet ne Bilisht, , se ai
punoi
shume
vjet me ta e i njihte mire,midis te tjeraveai me perforcoi mendimet e mia
duke
u shprehur i vendosur per ate qe thoshte:
-Brezi
i vjeter i traktoristeve
vec
se ishin njerez te medhenj e e me sender te madhe qe tani ralle gjen te tille
burra
,per punen qe benin per kushtet e veshtira ne te cilen punonin,edhe
kushteve
te keqija te motit ne zonen tone me dimer te gjate e shume te ftofte
,ata
mund te them me plot goje ishin heronj te pamposhtur,por dua te shtoj per
brezin
e ri,te cilet ishin me shkolle te mesme e me kurse specializimi per
mekaniken,me
degjon ,-e vazhdon ne telefon,
-keta
djem te rinj qe sot jane
bureruar
e thinjur ishin edhe mjeshtra ne perdorimin e agregateve,makinerita qe
terhiqnin
mbrapa si disqet,frezat kultivatoret e deri ne manovrimi i
kombanjavete
korrjes se grurit e te misrit,te cilet i mbanin nga nje fabrike ne
kuriz
dhe e e perdornin si ata femijet qe lozin sot me lodrate
tyre;tjeter-vazhdon
Medehati se mos u zgjate...
...Dua
te theksoj e dicka te vecante per keta mjeshtra te medhenj,-te ngasesh
traktorin
kjo eshte njera ane ,por te manovrosh agregatet mbrapa kjo eshte
mjeshteri
e ralle, qe do zgjuarsi por edhe shume kujdes,eshte nje art me vete ose
edhe
nje gje tjeter ;te punosh token duhet te jesh specialist i zoti e te jesh
Inteligjent.
Token
mund ta vrasesh ta plagosesh me ato hekura te rende,por ta
perkedhelesh
ate t'a shkrriftosh te kultivosh bimet ,se rezik se i pret edhe kjo
eshte
mjeshteri e ralle,vazhdonte Medehati,duke ngritur lart punen e mjeshterine
e
traktoristeve vec respektit shume te madh qe kishte per ta ,te cilet i kujton
ememr
per emer ne cdo fshat. dhe eshte e pamundur te veme nje liste te gjate me
qindra
emra.
....Duke
mbyllur shkrimin tim te shkurter per arinjte e fushes se Devollit, nuk
mund
te te le pa shkruar e dy fjale per mekaniket e Bilishtit qe i mbanin
traktoret
te gjalle e te forte duke i regulluar sa here qe benin difekte, edhe
ne
are neper parcelat te kudondodhur si ajo ambulanca e spitalit, aq shpejt
vinin.
Ata jane te shumte nje oficine e tere punonte per ta gati sa nje uzine e
madhe
mekanike djem e vajza te reja bilishtare,devollinj, qe kishin mbaruar shkollat
teknike profesionale,punin si mjeshtra te vertete si tornitore,ne freza e tje
..Mbaj
mend ca djemte e rinj qe qene atehere,qe nga me te vjeterit qe eshte nje liste
e gjta me emra e deri me te rinjte
si
mjeshtrin Feti Zypce, Seri Bylyku,Beri Lame,Qani Berberi nje liste e tere me
mekanike te talentuar e mjeshtra,, apo injxhijeret mekanike si Ylli Duci nga
Kapeshtica,
e
deri me i riu Zin Hoxha nga Cangonji,,qe me duart e tyre tyre tere kallo e me
medndjen e tyre te ndirtur,i benin ata traktoret me zinxhira, gjithnje te
punonin sikur te ishin te rinj.
. -Do te shtoj dhe nje grimce jetesore.Kishin
erdhur prinderit e Ridvan Ockes
nga
Poncara,si turiste ketu ne amerike e ne shkuam t'i takonin se i njihnim,jo
vetem
se ishim shoke me Ridvanin,midis te tjerave e vazhdojme biseden me te atin
,
nje traktorist i vjeter e i nderuar,.Zydi Ocka nga Poncara......
.......Ai
na u drejtua neve:Degjoni vetem nje amanet te Driterioit tone nuk ua
solla,torben
me dhe nga toka,plisat e devollit,se kisha merak se mos ju e kishit
harruar
devollin e shqiperine.
-Ne
jemi bere shtetas e qytetare americane ,
-nderhyra
me kujdes pa ia prere fjalen devolliut te vjeter, ,por mbetemi gjithe
jeten
ashtu sic thote i madhi yne Dritero Agolli,mbetemi devollinj me gjthe
opinga,pervec
se shqipetare ne jete te jeteve bashke me femijet tane..
Sa
per ate merakun tjeter qe nuk na solle ca dhe prej tokes tone ,mos u shqeteso
se ti na
i
ke sjelle.por e mban sekret,....-E i rashe lehte me duar ne gjoksin e tij :
-Ja
ku e ke ,ketu ne gjoks ,mushkrite e tua jane tere dhe nga ato plisat e arave te
devollit.Ai u shtang e u mallenjgjye dhe ne u e moucionuam e gelltitem nga nje
lemsh.E preka ne zemer burrin e vjeter ,....pastaj ai me perqafoi e me
shtrengoi me lot ne sy,..
E
ne nderruam shpejt biseden se te gjithe po lotonin,.
...Ja
dhe nje cast,se s’kane te mbaruar kujtimet e mbresat per arrinjte e fushes,...
Kish
erdhur me ne fund ne amerike ne New Jersi te cmallej me djalin e
vajzen,nipertit e mbesat, traktoristi i vjeter ,Zalo Duci,perpos asaj qe
ndjehej i gezuar qe i takoi ata,dukej shume i mallasor.
-
Do te iki ne Devoll, ,-me tha,-me vjen keq se do te ndahem nga femijet sa
s'ka,por s'mund te ri me,
Do
vete te ngrys vitet time ,atje ku kam kaluar jeten,ku kam djersen ,aq te lidhur
jemi me te, token,
...vec
asaj do t'i shkoj prane varit, gruas time te shtrenjte e te paharuar,-e ju
drodh zeri ne telefon,-atje ku kam ato plisat e mij,qe jane jeta ime....
Por
une e nderpreva prap,se ai u mallenjgjye,ku me ndodhin mua keto caste
emocionuese,sa dua t'i shmangem ,se ashtu e kam semundjen,prap ne mua
perplasen,..E nejse gjithe ai burre i madh e i gjate ,i gjalle si ne rini dhe
gjithnje i qeshur e shakator, ,...e duke e uruar rruget te mbare e duke i dhene
te falat e mija per te gjithe njerezit por ne vecanti per miqte e mij
traktoriste qe tani jane mplakur por qenderonje burore,devollinj te pamposhtur
nga pune madhe e nga veshtiresite e shumta te jetes,..
Diku
me lart prmenda qe me traktoristet me lidhte e nje ndjesi familjare.Ngado qe
shkoja,kudo do te me takonin traktoristet, e te me thoshin ..Ti je djali
tone,vjerin tend e kemi shok te ngushte edhe shoqen tende,normisten tone ,qe na
shperndan rrogat e kemi si cupen tone,..e une ndjesha jo vetem krenar por si
shume i afert me ta..
....Pra
traktoristet mbeten gjithnje heronj te paharuar ne
mendjet
e ne zemrat tona e per t'i kujtuar gjithnje si njerez te thjeshte ,por te
medhenj e te
pavdekshem.
Me
mirenjohje te thelle e me respekt te pashlyer per ta ,duat'ju kujtoj emrat e
secilit por e pamundur se ata jane te shumte ne Devoll,dy breza traktoriste te
vjeterit te zinxhurave dhe ata te rinjte
te gomave,,ju kerkoj ndjes.
Kushdo
qe do te lexoje kete shkrim te shkurter,
per mua por iizgjata per ju , se do me duhen libra te tere te shkruaj ,per keta
heronj te tokes,emrat ata i kane te
gjithe me germa te arta ne mendjet e zemrat e devollinjeve , prandaj respekt e
krenari per ta e per familjet e tyre ,heronj te pamposhtur te sakrifices ,te pavdekshem te tokes.
@ Luan Kalan-Florida,SHBA