Kulturë
Nebi Dragoti: Reflektim dhe reagim
E enjte, 01.10.2020, 07:26 PM
NEBI DRAGOTI
2 KRITIKA, 2 SATIRA
REFLEKTIM
DHE REAGIM
Reflektim
dhe reagim janë proçese fizike që kryhen në natyrë në mënyrë spontane, por që
ndodhin dhe në jetën njerëzore. Të parat shfaqen jashtë vullnetit të njeriut,
kurse për të dytat varen nga reflektimi dhe reagimi, ( e kam fjalën për
krijuesin). Reflekton hëna rrezet në një pellg uji, në lumë, në liqe, në dete
dhe, kur këto sipërfaqe lëkunden nga era, shfaqen pamje magjike në
shumëllojshmëri ngjyrash, që shihen nga syri ynë. Pëlqehet kjo bukuri. Si kjo
bukuri bëhet dhe arti. Po kështu edhe dielli dhuron rrezet jetëdhënëse në
shërbim të natyrës, gjallesave dhe njeriut. Reagimi është proçes i rëndësishëm
që kryhet po kështu nga gjallesat. Tema ftillon reagimin që bën krijuesi në
fushën e arteve sidomos në shkrimet letrare, që janë produkt i penës dhe mendjes
së talentit. Reagimin poeti e bën para një pamje bukurie të befasishme, para
një veprimi, që ngacmon dhe kërkohet kundrapërgjigje duke e materializuar me
gjuhën e shkruar. Por këtu duhet njohuri, se, dhe jo çdo reagim duhet futur në
proçes krijimi. Ndryshe do të kemi krijime të rëndomta, pa vlerë e peshë; do të
kemi krijime nostalgjike, thjesht, vetiake siç shihet te disa krijues të
paformuar, që nuk kanë objektivitet, që nuk njohin ligjet e artit, përse bëhet
arti. Kam parë të ngacmohen nga oborri me lule (i fëmirisë), në kujtesë, ku ky
oborr s’ është më fizikisht; kështuqë nostalgjia është shterpe: nuk ke përse e
trajton në poezi, sepse nuk ka asnjë funksion letrar edhe si përmbajtje.
Ngacmimet nostalgjike janë kalimtare dhe nuk bëjnë tema të qëndrueshme, që zenë
vend në artin e shkruar. Me këto desha të them, se duhet vetëkontroll
seleksionus, kur rrok një temë dhe i bën reagimin poetk. Psikollogjikisht
reagimi nxit frymëzimin dhe e ve mendërisht poetin të proçedojë me shkrim duke
ngritur art me diapazon shumëfunksional jetësor. E trajtoj këtë temë, që është
e nevojsme për çdo krijues se, tek krijuesët, shoh livadhisje të kota dhe
krijime të shumta grimcake. Shkrimi ka karakter të theksuar psikollogjik, ndaj
dhe kërkon përqëndrim për shëndoshje të letërsisë.
PËR ART POEZIE
Largimi
nga rregullat metrike ka kohë që nuk gjen zbatim, sepse që të respektosh këto
rregulla është mundim dhe kërkohet qëndim strikt në zbatim. Sot shihen autorë,
që zbatohen rregullat klasike, jo plotësisht, por të përgjysmuara dhe kjo nuk
është e ndaluar për askënd. Është e natyrshme, e pranueshme, e lejueshme që
rregullsia metrike të gjejë vend te krijimtaria për të vegjël, sepse kjo ka
muzikalitet dhe i përshtatet kësaj moshe. Kjo shihet edhe te poetët fabulist,
sepse rrit efektivitetin e humorit dhe të satires. Fabula, satira e ndërtuar
artistikisht vret si me pambuk shfaqje negative të shoqërisë. Atëherë futem në
ftillim të temës së shkrimit. Dakord, poezia sot nuk ka ritëm e zbatim metrik,
por ritëm të mbrendshëm duhet të ketë patjetër gjersa quhet poezi dhe, plus
kësaj, duhet të ketë veshje figurative, fjalë me theks emocional, varg me peshë
meditimi, force ideje në ndërtimin sintaksor të krijimit. Këto janë disa
kërkesa për të ruajtur natyrën e poezisë, se, ndryshe, po u fshin dhe këto,
eleminohet kjo gjini letrare, ku tendenca të tilla dashakeqe që shfaqen tektuk
duhen ndaluar, megjithëse këto vine edhe nga padituria që kanë për artin e
poezisë. Kërkesë tjetër, si domosdoshmëri, është ndërtimi i vargut, ku shpesh
ky ndërtim është i gabuar aqsa kthehet në rresht proze.
DHELPRA E PARLAMENTIT
Dhelpra
nuk lavdëron më bishtin e vet,
por
bishtrat e deputetëve në parlament,
që
gërricin e fusin fjalët në thonjëza,
fjalët
mashtrim, fjalët pa sinqeritet.
Dhelpra
nuk lavdëron më bishtin e vet,
por
bishtrat e deputetëve në parlament.
Dhelprës,
me sa duket, i ka dale boja,(…)
vete
dhe tund bishtin në kuvend
e
fjalët e tyre me bisht i fut në thonjëza
që
thonjëzave t’ua dini kuptimin vërtet.
Dhelpra
nuk lavdëron më bishtin e vet,
por
bishtrat e deputetëve në parlament.
KARAKTER BUFI
Ore
buf, buf mbete,
nuk
ke asnjë avancim jete,
nuk
nxjerr asnjë melodi kënge,
krekosesh
kot në atë lladikë* peme.
Ore
buf, buf mbete.
Emrin
tend lakon,
e
përdor njeriu për epitet:
buf
është kush të ngjason,
keq,
me sjellje strikte keq,
buf,
që s’ bën përpara,
buf,
që të përgojon mëhalla…
Ore
buf, keq na vjen,
Por…
buf mbete në jetë.
*lladikë=
lastar i njomë