Enveri, si firmosi për vdekjen e “Grupit të deputetëve”

 Ekzekutimi i gjashtëmbëdhjetë deputetëve të opozitës së parë të vitit '45

Nuk ishte e lehtë të bëje opozitë edhe në vitet kur regjimi komunist në Shqipëri ishte ende i pakonsoliduar. Në fakt, për dy vjet me radhë, nga krerët e Partisë Komuniste u punua që menjëherë pas lufte, vetëm grupimi i tyre politik të dilte në skenë. Në këtë mënyrë, që nga “Mukja” filloi puna për eliminimin e eksponentëve të organizatave të tjera politike si Balli Kombëtar apo Legaliteti. Pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore, fatin e keq në Shqipëri e pati edhe “Grupi i deputetëve”, opozita e së cilës lindi me shumë bujë dhe që pati një jehonë të jashtëzakonshme, për vetë faktin se mori përsipër të hapte siparin e mendimit ndryshe.

Ky edicion “dossier” ka të bëjë me zbardhimin e fakteve rreth dosjes gjyqësore, të "Grupit të deputetëve" të cilët u morën si të pandehur nga regjimi komunist dhe u vunë në bankën e të akuzuarve në fillimin e shtatorit të vitit 1947. Në atë gjyq, i cili u zhvillua në kinemanë "17 Nëntori" të kryeqytetit nga data katër shtator e vitit 1947 e deri në datën 27 shtator, kur u dha edhe pretenca, u gjykuan si të pandehur 24 persona. Pjesa më e madhe e tyre ishin intelektualë, të cilët ishin diplomuar në universitetet e Perëndimit dhe disa prej tyre, si Shefqet Beja, Enver Sazani dhe Sheh Ibrahim Karbunara, ishin deputetë të Parlamentit shqiptar të propozuar si kandidatë të Frontit Demokratik. Ka qenë pikërisht koha kur ky grup kishte marrë iniciativën për të penguar miratimin e projektkushtetutës së parë komuniste. Iniciativa e tyre për të ndalur revanshin komunist do t'u kushtonte jetën jo vetëm deputetëve që kishin mundur të hynin në Parlament, por edhe shumë bashkëpunëtorëve, duke arritur numrin e 40 vetave.

Eliminimet

Ideja për eliminimin e kundërshtarëve politikë, nuk filloi pas mbarimit të luftës, por që gjatë saj. Për këtë bëjnë fjalë dhe dokumentet e nxjerra nga Arkivi Qendror i Shtetit, të shkruara nga Enver Hoxha. Në një prej këtyre dokumenteve, të shkruar nga dora e Enverit në datën 19 gusht 1944 dhe që mban numrin “46” jepen këto porosi:

“Zain e Fundos ta torturoni deri në vdekje dhe pastaj ta pushkatoni. T’i kërkohet të japi shpjegime për këto pyetje: Pse ka ardhur në Kosovë, kush e ka dërguar dhe me ç’direktiva? Cilat janë qëllimet e Ganiut dhe të englezëve? Të japi shpjegime për aktivitetin e tij të mëparshëm dhe për tradhtinë e tij. Deponimet e Zait na i dërgoni këndej me një njeri të sigurtë. Zain e vrisni atje”. Poshtë këtij dorëshkrimi ndodhet emri “Enver”.

Vetëm dy ditë më pas, urdhri i Enver Hoxhës për eliminimin e kundërshtarëve politikë do të vazhdonte me letrën me numër “45”, në të cilën thuhet:

“Lirisë, shumë konspirative. Mos kërkoni më prej Ganiut të dorëzohet, por me çdo kusht dhe me ashpërsi të sulmohet dhe të vritet. Në qoftë se Ganiu ashtë dorëzuar, më lajmëroni sa më parë. Duhet të veproni shpejt, se mund të vijnë në ndihmë kosovarë. Enver”.

Kuptohet qartë që në ato ditë lufte, urdhrat për ekzekutimet pa gjyq jepeshin dhe nga ketë kreu i Partisë Komuniste, Enver Hoxha. Por ndërhyrja e drejtpërdrejtë e tij do të vazhdonte edhe më pas, madje dhe kur bëhej fjalë për një grup deputetësh, të cilët nga opozitarë u cilësuan si “armiq”.

Si filloi

Më 2 dhjetor të vitit 1945, nga shteti komunist shqiptar i asaj kohe u organizuan zgjedhjet për Asamblenë Kushtetuese. Pjesa dërrmuese e deputetëve të zgjedhur ishin anëtarë te Partisë Komuniste Shqiptare dhe funksionarë të lartë të partisë-shtet. Të gjithë deputetët, pa përjashtim, ishin të lidhur ngushtë me Lëvizjen Nacionalçlirimtare, që drejtohej nga Partia Komuniste Shqiptare gjatë periudhës 1942-1944. Duke konstatuar se Partia Komuniste Shqiptare po vendoste në Shqipëri një shtet diktatorial, disa prej deputetëve të shkolluar në Francë, Vjenë, Romë, etj, si: Gjergj Kokoshi, Enver Sazani dhe Selaudin Toto, filluan të shprehnin pakënaqësitë e tyre ndaj qeverisë së Tiranës, të drejtuar nga Enver Hoxha. Bisedat po amplifikoheshin midis deputetëve me pikëpamje liberale. Por pa dyshim që Sigurimi i Shtetit ishte në dijeni të bisedave “reaksionare” që zhvilloheshin midis të pakënaqurve.

Organizimi

Grupi i deputetëve doli hapur si grup i organizuar në mbrojtje të parimeve të demokracisë perëndimore dhe mori përsipër të bënte opozitën në Parlamentin e parë të Shqipërisë komuniste. Aftësitë intelektuale dhe organizuese, shumë shpejt ranë ndesh me përpjekjet e diktaturës, e cila kishte filluar të instalohej pak nga pak. Opozita u bë pre e përndjekjes deri në arrestimin e tyre. Qëndresa e tyre për të ndalur revanshin komunist u kushtoi jetën 16 deputetëve, që kishin mundur të hynin në Parlament. Gjyqi i “Grupit të deputetëve” filloi dhe u mbyll si një proces gjyqësor tërësisht i montuar, mbështetur në dëshmi që u ishin marrë të pandehurve nëpërmjet një dhune fizike dhe psikike të pashembullt gjatë hetuesisë. Gjykata Ushtarake nën urdhrat e drejtpërdrejtë të Enver Hoxhës urdhëroi ekzekutimin e 16 të pandehurve të atij procesi dhe dënime të rënda për dhjetëra të tjerë nga rrethe të ndryshme, të cilët i akuzuan për lidhje dhe bashkëpunim me “Grupin e deputetëve”.

Kundërvënia ndaj Enver Hoxhës

Ishte fillimi i prillit të vitit 1946, kur në një mbledhje tjetër të bërë në shtëpinë e Hysen Shehut nga “Grupi i deputetëve”, siç u konsiderua nga opinioni i mëvonshëm, është deklaruar se planet e tyre për të rrëzuar Enver Hoxhën së shpejti do të gjenin zbatim. Për këtë, disa anëtarë të grupit, si Riza Dani, Selman Ndreu, Kolë Kuqali etj., pak orë para se të fillonte mbledhja në fjalë, ishin takuar me misionarët e përfaqësisë amerikane në Tiranë. Kështu, sa u mblodhën të gjithë, ata njoftuan për çka kishin biseduar me misionarët e huaj dhe për porositë që kishin marrë prej tyre. Njoftuan se prej tyre u ishin dhënë detyrat që duhej të zgjeronin organizimin e çetave, të fillonin nga aksionet e të përgatiteshin për kryengritje, pasi ata së shpejti do të zbarkonin me forca ushtarake. Konkretisht, gjatë fjalës së tij Riza Dani mësohet të ketë thënë:

“Në bisedimin që kemi pasur me misionin amerikan dhe me gjeneralin Hodgson, kemi marrë premtimet se ata së shpejti do të merrnim masa për atë çka kërkonim, vetëm se kërkonin nga ne që të mos zhgënjeheshin”.

Pas shumë orë diskutimesh dhe sugjerimesh, në fund ka folur dhe njeriu me më shumë ndikim i grupit, Shefqet Beja, i cili, si edhe parafolësit e tij, është shprehur:

“Zgjerimin e veprimtarisë së çetave dhe udhëzimet që morëm nga anglo-amerikanët për një zbarkim, me të shkuar nëpër qarqe do t'ua thoni shokëve dhe të fillojë një propagandë e gjerë, duke filluar me parulla të ndryshme”.

Pas tij ka ndërhyrë deputeti Selaudin Toto, i cili duket se ka pasur një besim të padiskutueshëm tek aleatët e tyre antikomunistë të Perëndimit, pasi është shprehur:

“Duhet të kemi besim në premtimet që na kanë dhënë anglo-amerikanët, sepse patjetër së shpejti do të kemi një zbarkim dhe do të ndryshojë situata këtu”.

Pas kësaj mbledhjeje, ku sipas procesverbaleve hetimore të mbajtura nga dëshmitë e vetë personave vetëm pak kohë para daljes së tyre në gjyq, është vendosur edhe për masat konkrete që do të merrnin në interes të një kryengritjeje të pritshme të armatosur, pothuaj të gjithë krerët e "Grupit të deputetëve" shkuan në rrethe për t'u marrë me organizimin.

Platforma

Ishte korriku i 1946-s kur u mblodhën sërish krerët e organizatës së deputetëve në një takim të planifikuar për realizimin e platformës së tyre politike. Aty u ngarkuan Riza Dani, Faik Shehu dhe Jup Kazazi me detyra konkrete organizuese për të përgatitur ndërhyrjen e aleatëve. Në këtë nismë u vendos që të jepej një vrull i përgjithshëm për të krijuar turbullira në vend. Gjithsesi, më pas ata do të deklaronin për mosbesimin që kishin pasur në iniciativat e veta. Kështu, njëri prej tyre, Tefik Deliallisi, gjatë procesit të tij gjyqësor para trupit gjykues do të deklaronte:

“Ne dyshonim që me forcat tona të mund t'i futeshim kryengritjes, por vetëm kishim besim në ndihmën e anglo-amerikanëve. Fillimi i kryengritjes ishte vetëm sa për të gjetur pretekst për të ndërhyrë me armë, në mënyrë që të paraqisnim në botën e jashtme se në Shqipëri gjendja është e turbullt…”.

Arrestimet

Në fillim të vitit 1947, pa iu hequr mandati i deputetit, u arrestuan: Riza Dani, deputet i Shkodrës; Shefqet Beja, deputet i Durrësit; Enver Sazani, deputet i Durrësit; Selaudin Toto, deputet i Gjirokastrës; Irfan Majuni, deputet i Dibrës; Faik Shehu, deputet i Dibrës; Kosta Boshnjaku, deputet i Tiranës dhe Gjergj Kokoshi, deputet i Shkodrës, i pari ministër i Arsimit pas Luftës së dytë Botërore. Gjyqi u zhvillua në kinema “17 Nëntori” (Nacional) në Tiranë, me po atë dekor të brendshëm dhe të jashtëm, me po ato parulla të hedhura nga turma e irrituar, sikurse edhe në Gjyqin Special të zhvilluar në kinema “Kosova”. Shefqet Beja, pati guximin të zhvishet në sallën e gjyqit, për t’i treguar trupit gjykues dhe të pranishmëve në sallë, plagët e shkaktuara nga hekuri i skuqur në gjoks dhe në shpinë. Një pjesë e mirë e të pandehurve, nën efektin e torturave, pranuan se kishin krijuar një “Grup opozitar”, për të vendosur në Shqipëri një regjim kapitalist. Vendimi u dha në fund të muajit shtator të vitit 1947 dhe ishte i paapelueshëm.

Vendimi

Më së fundmi, pas shumë akuzash dhe kundërakuzash, Gjykata e Lartë nxori vendimin nr. 187, datë 27. 9. 1947:

"…Për veprën e tradhtisë së lartë për rrëzimin e shtetit demokratik shqiptar…" dënohen:

Me vdekje me pushkatim: Selaudin Toto, Irfan Majuni, Enver Sazani, Sheh Ibrahim Karbunara, Hysen Shehu, Agothokli Xhitoni, Abdyl Kokoshi, Selim Kokalari, Beqir Çela, Mehmet Prishtina, Paolo Sogioti, Tefik Delialliasi, Pertef Karagjozi, Shefqet Beja, Sulo Klosi.

Në fund, numri i të ekzekutuarve arriti deri në 40 persona, pasi më mbrapa në këtë akuzë u përfshinë dhe ata që u konsideruan "bashkëpunëtorë të deputetëve".

Ekzekutimi

Plot një muaj të lidhur në një mënyrë të tillë që nuk mund të lëviznin fare kanë ndenjur të gjithë deputetët e dënuar me vdekje në qelitë e burgut të sigurisë së lartë Nr. 313 në kryeqytet, në pritje të zbatimit të vendimit të ekzekutimit të tyre. Brenda atij muaji ata u munduan të bëjnë dhe përpjekjet e fundit për të shpëtuar jetën. Kështu, secili dërgoi në organet më të larta të shtetit dhe kryesisht në Kryesinë e Asamblesë Kushtetuese, anëtarë të së cilës deri pak kohë më parë se të dënoheshin kishin qenë edhe ata vetë, kërkesat për falje të tyre. Deri në momentet e fundit nuk i kishin humbur shpresat për falje nga ish-kolegët e tyre parlamentarë. Megjithatë, ajo nuk u realizua kurrë. Ka qenë një shkresë e nisur në drejtorinë e burgut ku ata ishin të izoluar, e firmosur nga Sekretari i Presidiumit, Sami Baholli, e cila u bënte të ditur refuzimin e lutjeve të tyre për t’u dhënë mundësinë për të jetuar. Konkretisht, ajo shkresë ka mbajtur datën 9 tetor 1947 dhe ka qenë regjistruar në numrin 180 të regjistrit të Parlamentit të atij viti. Pas kësaj do të vinin orët e para të mesnatës së 10 tetorit, kur skuadra e pushkatimit do t'i merrte për t'i çuar në zonën e Malit me Gropa, ku do të ekzekutoheshin që të gjithë.

Epilogu

Me anë të këtij procesi, i cili nga dëshmitarët e kohës u cilësua si fund e krye farsë, Enver Hoxha synoi të nënshtronte dhe asgjësonte opozitën e vërtetë demokratike, duke i dhënë fund shprehjes së mendimit të lirë. Propaganda e shfrenuar i paraqiti ata në popull, si armiq që kishin bashkëpunuar me kriminelët dhe agjenturat e huaja. Me këto gjyqe të bujshme për nga makabriteti, diktatura komuniste synoi të shuante përgjithmonë çdo shpresë apo tentativë për demokraci e pluralizëm te shqiptarët. Dhe kjo vazhdoi për 45 vjet më radhë.

60 vjet më parë, 10 tetor 1947, ora 3 pas mesnate, i ngarkuari me cilësinë e prokurorit, përshkoi rrugën deri në burg e mori në dorëzim të dënuarit me vdekje, deputetët:

Shefqet Beja (me varje në litar)

Riza Alizoti (me varje në litar)

Sulo Klosi (me varje në litar)

Selaudin Toto (me varje në litar)

Sheh Ibrahim Karbunara

Paolo Saggioti

Agathokli Xhitoni

Mehmet Prishtina

Abdul Kokoshi

Beqir Çela

Salim Kokalari (me varje në litar)

Tefik Deliallisi

Irfan Majuni (me varje në litar)

Pertef Karagjozi

Enver Sazani (me varje në litar)

Hysen Shehu

Me heqje lirie të përjetshme u dënuan:

Foto Bala
Ramazan Tabaku
Rram Marku
Gjovalin Vlashi

Me nga 20 vjet heqje lirie u dënuan:

Shefki Minarolli
Rustem Sharra
Xhevat Xhafa

Me 15 vjet heqje lirie u dënua:

Sulo Konjari

Trupi gjykues

Kryetar

Major Niko Çeta

Anëtar

Kapiten I

Nexhat Hysejni

Kapiten II

Mustafa Iljazi

Kryesekretari

Aspirant Thoma Rino

Prokuror,

Zv/ Prokuror i Përgjithshëm

Josif Pashko

Aktakuza

“Rrëzimi me forcë i pushtetit popullor”

“Duke formuar një organizatë tradhtare-sabotatore, të lidhur me kriminelët e luftës jashtë dhe brenda Shqipërisë dhe të shtyrë e të ndihmuar nga agjentët e imperializmit anglo-amerikan, kanë kryer akte sabotazhi, spiunazhi, terrorizmi për rrëzimin me forcë të pushtetit popullor dhe për sjelljen në fuqi të regjimit shtypës të Ballit e Legalitetit. Mbas kësaj u bë apeli i të pandehurve, të cilët u ndodhën të gjithë prezent. U mor identiteti i tyre: 1) Shefqet Beja, i biri i Hasimit dhe i Havasë, lindur më 1912 në Durrës dhe banues atje, me profesion tregtar, i martuar, me fëmijë, me arsim fillor, i padënuar. 2) Enver Sazani, i biri i Hilmiut dhe i Nafijes, vjeç 37, lindur në Himarë dhe banues në Tiranë, i martuar, me një fëmijë, me arsim të lartë, me profesion mjek, i padënuar. 3) Sheh Ibrahim Karbunara, i biri i Rushitit dhe i Hamdijes, vjeç 67, lindur dhe banues në katundin Karbunarë të Lushnjës, me profesion Fetar, mbaruar Medresenë, i martuar, me fëmijë, i padënuar. 4) Selaudin Toto, i biri i Rizait dhe i Hilvijes, vjeç 34, lindur në katundin Progonat të Kurveleshit e banues në Tiranë, me profesion profesor, me arsim të lartë, i padënuar. 5) Irfan Majuni, i biri i Hiqmetit dhe i Havasë, vjeç 36, lindur në Dibër dhe banues në Tiranë, me profesion nëpunës, i martuar, me fëmijë, me arsim të mesëm, i padënuar. 6) Tefik Deliallisi, i biri i Masarit dhe i Nurijes, vjeç 37, lindur në Shijak dhe banues në Durrës, me profesion mësues, i martuar, me fëmijë, me arsim të mesëm i padënuar. 7) Hysen Shehu, i biri i Ibrahimit dhe i Sulltanes, lindur më 1912 në katundin Karbunarë të Lushnjës, i martuar, me 2 vjet gjimnaz, i padënuar. 8) Salim Kokalari, i biri i Selimit dhe i Xhevos, vjeç 50, lindur në Gjirokastër dhe banues në Durrës, me profesion mësues, i martuar, me fëmijë, me arsim të mesëm, i dënuar në vitin 1935 politikisht dhe në muajin shkurt 1946 për kontrabandë floriri. 9) Sulo Konjari, i biri i Idrizit dhe i Ballkëzit, vjeç 44, lindur në Gjirokastër dhe banues në Durrës, me profesion farmacist, i martuar, me fëmijë, me arsim fillor, i padënuar. 10) Ramazan Tabaku, i biri i Hysenit dhe i Gjyles, vjeç 46, lindur në Tiranë dhe banues në Durrës, me profesion telegrafist, i martuar me fëmijë, me arsim fillor, i padënuar. 11) Gjovalin (Gjon) Vlashi, i biri i Gjergjit dhe i Rozës, vjeç 34, lindur dhe banues në Durrës, me profesion avokat, i pamartuar, me arsim të lartë, i padënuar. 12) Rustem Sharra, i biri i Haxhiut dhe i Nurijes, vjeç 40, lindur dhe banues në Kavajë, me profesion tregtar, i martuar, me fëmijë, me arsim fillor, i padënuar. 13) Xhevat Xhafa, i biri i Hasanit dhe i Bakushes, vjeç 34, lindur dhe banues në Kavajë, me profesion mësues, i martuar, me fëmijë, me arsim të mesëm, i padënuar. 14) Rram Marku, i biri i Haxhiut dhe i Hatixhes, vjeç 46, nga katundi Shatol i Shijakut, me profesion bujk, i martuar, me fëmijë, me arsim fillor, i dënuar në kohën e Zogut me 21 vjet burg për vrasje. 15) Beqir Çela, i biri i Mustafait dhe i Emines, vjeç 34, nga Durrësi, me profesion mësues, i martuar, me fëmijë, me arsim të mesëm, i padënuar. 16) Riza Alizoti, i biri i Fejziut dhe i Ismihanit, vjeç 37, lindur në Stamboll të Turqisë dhe banues në Kuçovë, me profesion inxhinier, i martuar, me fëmijë, me arsim të lartë, i padënuar. 17) Sulo Klosi, i biri i Ismailit dhe i Zakijes, vjeç 31, lindur në Klos të Mallakastrës dhe banues në Tiranë; me profesion inxhinier, i martuar, me fëmijë, me arsim të lartë, i dënuar në kohën e Zogut politikisht. 18) Paolo Saggiati, i biri i Domenicos dhe i Gjinevrës, vjeç 40, lindur në Manutto dhe banues në Gova të Italisë, qëndrues në Kuçovë, me profesion nëpunës industrial, i pamartuar, krye Institutin Industrial, i padënuar, i cili u pyet me anën e përkthyesit Kapiten i Gafur Korçës. 19) Foto Bala i biri i Dhimitrit dhe i Marisë, vjeç 37, lindur në katundin Vuno të Himarës dhe banues në Korçë, me profesion profesor, i martuar, me fëmijë, me arsim të lartë, i padënuar. 20) Abdyl Kokoshi, i biri i Asimit dhe i Meshtanes, vjeç 37, lindur në Vlorë dhe banues në Tiranë, me profesion kafexhi, me arsim të lartë (fakultetin e drejtësisë), i martuar, me fëmijë, i padënuar. 21) Shefki Minarolli, i biri i Refatit dhe i Gjylizarit, vjeç 44, nga Pogradeci, dhe banues në Elbasan, me profesion Hotelier, i martuar, me fëmijë, me arsim fillor, i padënuar. 22) Pertef Karagjozi, i biri i Samiut dhe i Bedrijes, vjeç 39, lindur në Gjirokastër dhe banues në Tiranë, me profesion nëpunës, i martuar me fëmijë, me arsim të mesëm, i padënuar. 23) Mehmet Prishtina, i biri i Jahjajt dhe i Gjylizarit, lindur më 1926 në Shijak dhe banues në Tiranë, me profesion tregtar, i pamartuar, me 3 klasë gjimnaz, i padënuar. 24) Agathokli Xhitoni i biri i Thomait dhe i Athinasë, vjeç 59, lindur dhe banues në Përmet, me profesion shkrues-publik, i martuar, me fëmijë, me arsim të mesëm, i dënuar me 5 vjet burgim për kundërvajtje”.

Dokumenti

Shënimet e Enver Hoxhës

Nuk kaloi as një vit nga koha kur ky grup kishte filluar nga veprimi konkret dhe kur Enver Hoxha konstatoi personalisht që në muajin e tretë të Parlamentit diçka po lëvizte pas personit të Riza Danit dhe misionarëve amerikanë. Ky moment kishte qenë diskutimi i bujshëm i Danit, i cili në emër të grupit po kundërshtonte me gjithfarëlloj argumentesh projektkushtetutën e parë. Pas kësaj, do të vinte mbikëqyrja e deputetëve në mënyrën më të sofistikuar dhe më të rreptë, derisa së fundmi të vinte arrestimi i tyre. Në këtë pikë ka ndërhyrë dhe vetë Enver Hoxha. Është pikërisht urdhri i tij, pothuajse verbal që vendoste përfundimisht fatin e një pjese të deputetëve të Parlamentit të parë shqiptar. Konkretisht, në një letër të lëshuar me firmën e tij shkruhet:

"Rendi i ditës: Sot, më 14.05.1947, shqyrtimi i çështjes së arrestimit të disa të burgosurve. U muar vendim për arrestimin e 10 deputetëve dhe gjithashtu u muar vendim për arrestimin e Kadri Hoxhës, meqenëse ishte ngjarje urgjente dhe kjo çështje do t'i paraqitej Komitetit Qendror të PKSH. Partia do të skjarohet në lidhje me këtë për luftën që duhet bërë kundra reaksioneve dhe gjithë elementëve nacionalistë. Duhet të kuptohet se ata që punojnë shtrembër, do të dënohen, ndërsa ata që punojnë drejt e ndershëm duhet të veçohen. Partia jonë kërkon të sqarohet proçesi".

(Poshtë janë firmat e nënshkruara nga Enver Hoxha, Shefqet Peçi, Hysni Kapo dhe Nako Spiru.)

Dokumenti sekret

Proces - Verbal - Ekzekutimi

Sot më datën 10. X. 947 ora 3 paradite, unë Josif Pashko, i ngarkuar me cilësi Prokuror, i shoqëruar dhe nga ndihmësi Harito Nashi dhe Dr. Major Ibrahim Dervishi, shkuam në burg dhe muarmë në dorëzim të pandehurit të dënuar me vdekje: Shefqet Beja, Riza Alizoti, Sheh Ibrahim Karbunara, Hysen Shehu, Agathokli Xhitoni, Abdyl Kokoshi, Salim Kokalari, Beqir Çela, Mehmet Prishtina, Paolo Saggioti, Tefik Deliallisi dhe Pertef Karagjozi dhe mbasi u siguruam për identitetin e tyre të shoqëruar dhe nga rojet, shkuam në vendin e caktuar për ekzekutimin e të pandehurve. Mbasi u kënduam vendimin e Gjykatës së Naltë Nr. 187 dt 27. IX. ,947 që dënon të gjithë të pandehurit e naltpërmendur me vdekje, mbasi u kënduam shkresën e Presidiumit të Kuvendit Popullor Nr. 180 të Regj. Dt 9. X. ,947 që refuzon lutjet e tyre për falje dhe mbasi u pyetën dhe thanë fjalën e fundit, në bazë të vendimit të naltpërmendur u ekzekutuan.

Nënshkruar sot më 10/X/1947

Prokuror

Josif Pashko

Ndihmës prokurori

Ibrahim Dervishi

Nga fjala e Kryetares së Kuvendit të Shqipërisë, Jozefina Topalli

Seancë përkujtimore në nderim të 16 deputetëve të ekzekutuar në vitin 1947

“Pasi u lexoi vendimin e Gjykatës së Lartë dhe shkresën e Presidiumit të Kuvendit Popullor, që refuzon lutjet e tyre për falje, në orën 14:30 urdhëroi ekzekutimin e tyre dhe, siç kishte dhënë urdhër diktatori më i egër i të gjitha diktaturave që ka njohur njerëzimi, Enver Hoxha, trupat e deputetëve u hodhën tej... Këto ngjarje të mallkuara na kujtojnë, duke na kapur prej mënge, se është më se e nevojshme t’i shohim në sy, të mësojmë e t’ua tregojmë me zë të lartë brezit të sotëm, por edhe xhelatëve ende të gjallë, se “istoria maestra vitae” (historia është mësuese e jetës). Deputetët e ekzekutuar punuan me pasion, për të mos e ndarë Shqipërinë nga Perëndimi, nga vlerat që vendi ynë ndante me botën e lirë të pas Luftës së Dytë Botërore. Kjo nuk është një ngjarje aq e largët, sa të mos na bëjë të mendojmë kthjellët."

Përgatiti për botim: Leonard Veizi

Të pandehurit

1. Shefqet Beja
2. Enver Sazani
3. Sheh Ibrahimi Karbunara
4. Selaudin Toto
5. Irfan Majuni
6. Tefik Deliallisi
7. Hysen Shehu
8. Salim Kokalari
9. Sulo Konjari
10. Ramazan Tabaku
11. Gjovalin Vlashi
12. Rustem Sharra
13. Xhevat Xhafa
14. Rram Marku
15. Beqir Çela
16. Riza Alizoti
17. Sulo Klosi
18. Saggioti Paolo
19. Foto Bala
20. Abdyl Kokoshi
21. Shefki Minarolli
22. Pertef Karagjozi
23. Mehmet Prishtina
24. Agathokli Xhitoni