Kulturë
Bedri Tahiri: Lapidar përjetësie për kryeheroin Galica
E merkure, 01.10.2014, 06:30 PM
Kumtesë
Lapidar përjetësie për kryeheroin Azem Galica
(Dr. Mehmet Rukiqi, AZEM GALICA, IAP Prishtinë, 3013)
Nga Bedri TAHIRI
I nderuari autor i librit që sot po e përurojmë, z. Mehmet Rukiqi!
Të respektuar familjarë të Azem Galicës e të bashkëluftëtarëve të tij!
Të respektuar të pranishëm!
Kryetrimi i Drenicës dhe mbarë shqiptarisë, që edhe për të gjallë qe shndërruar në legjendë, në vazhdimësi frymëzoi telat e çiftelisë, muzat poetike dhe pushkët çlirimtare. Kështu, komandanti legjendar i UÇK- së, Adem Jashari, dhe të gjithë trimat e lirisë, Azem Galicën e patën udhërrëfyes shpirtëror e jetësor dhe betejat i zhvillonin e i fitonin nën thirrjen “O prite, prite, Azem Galicën!”. Dhe, për të u thurën këngë, anekdota e tregime, u hartuan poezi, novela e romane, u shkruan monografi, biografi e punime shkencore, u luajtën drama e u xhiruan filma.
Mirëpo, studiuesi i zellshëm e i palodhshëm, dr. Mehmet Rukiqi, me librin që kemi përpara “Azem Galica në traditën popullore”, në mënyrë përmbledhëse e sintetizuese kurorëzon suksesshëm gjithë botën shpirtërore, luftarake, strategjike, njerëzore, familjare, edukative, filozofike, psikologjike, zakonore, emancipuese e emocionale të kryetrimit.
Me një
fjalë, figura e Azem Galicës dhe heroizmi i tij 12 vjeçar në luftë kundër
pushtuesve të ndryshëm, që pamëshirshëm u vërsulën mbi trojet tona
stërgjyshore, këtu
Libri, me 630 faqe, me 13 kapituj e me një aparaturë të përsosur shkencore-hulumtuese, paraqet një mal me fakte e dëshmi jetësore origjinale të shprehura nga vetë përjetuesit e atyre ngjarjeve, nga bashkëluftëtarët e bashkëkohanikët e kryekomandantit të çetave të lirisë, andaj me plot gojën edhe mund ta quajmë Lapidar përjetësie për kryeheroin Azem Galica.
Origjinaliteti i rrëfimeve të shënuara drejtpërdrejt nga pjesëmarrësit e atyre betejave fitimtare, i japin librit një rëndësi të veçantë dhe e bëjnë burim të pashtershëm për të gjithë ata që mendojnë të shkruajnë e të punojnë diçka për Azem Galicën dhe për heroizmin e atyre trimave që i dhanë jetë lirisë së sotme.
Autori, me një akribi të pashoqe studimore, qëmton thellë nëpër arkivin POPULL, deri në imtësitë më të vogla, duke shënuar besnikërisht gjithë veprimtarinë e kryeheroit, që nga ardhja e tij në këtë botë, më 5 dhjetor 1889 e derisa vajti në përjetësi, më 25 korrik 1924. Një shembull i rrallë në botë, 33 vjet jetë e prej tyre 12 në logun e mejdanit, më mbi 60 beteja fitimtare. Trimërinë, që e kishte trashëguar nga i ati, Bejtë Galica, luftëtar i shquar që ra heroikisht në betejën kundër Shemsi Pashës në malet e Deviçit, më 1907, e ngriti në ideal të pashuar jetësor. Edhe pse shumë i ri, shkëlqeu si meteor në betejën e Merdarit, në tetor të vitit 1912. Këtë e ka dëshmuar Hamëz Shtrubullova, pjesëmarrës i asaj beteje, kur thoshte: ”Trimi më i madh në luftë të Merdarit ishte djaloshi 21 vjeçar Azem Bejta, i biri i Bejtë Galicës...”.
Dhe,
luftërat e betejat e tij, s’kishin të ndalur. Luftoi kundër turqve të rinj,
kundër Serbisë së Parë, kundër austro hungarezëve e bullgarëve dhe kundër
Serbisë së Dytë, siç e quajti populli mbretërinë
E veçanta e librit që sot po e përurojmë është se autori Mehmet Rukiqi, trimin Azem Galica, gjithmonë e ka trajtuar në bashkëveprim me bashkëlutëtarët e tij besnik dhe me popullin e etur për liri, i cili përherë i pati dyert e hapura për trimat e lirisë. Ai shumë herë thoshte:“Më trima janë këta që po na mbajnë se ne që po luftojmë”. Kështu, brenda faqeve të librit, vend të rëndësishëm zënë: Hasan Prishtina, që ishte ideologu dhe truri i Lëvizjes, Luigj Gurakuqi, Bajram Curri, Hoxhë Kadri Prishtina e sidomos Komiteti i Shkodrës, i cili, në tetor të vitit 1918, Azem Galicën e emëroi Komandant suprem të të gjitha grupeve luftarake në gjithë Trojet Etnike Shqiptare.
Një pjesë e rëndësishme e librit i kushtohet Epopesë së Arbërisë së Vogël, zhvilluar më 15 korrik 1924. Aty, krahas tragjikes, vriten e masakrohen mbi 80 pleq, gra e fëmijë nga fshatrat Galicë, Lubovec e Mikushnicë, spikatet edhe heroizmi madhështor i liridashësve të pavdekshëm. Kështu, përkrah Azem e Shotë Galicës, atë ditë shkëlqyen edhe: Halit Bajrami, Bajram e Xhemë Tërnafci, Shaban Manxholli, Xheladin Luboveci, Hys Popova, Bekë Galica, Hazir Rama, Qerim Shashi, Vesel Haxha, Zenel Ujkani etj.
Tradita popullore, sipas autorit Mehmet Rukiqi, i ka portretizuar mjaft bukur edhe luftëtarët tjerë të Azem Galicës, si: Ahmet Delinë, Shaqir Smakën, Isa Boletinin, Mursel Ahmetin, Fazli Baranin, Emin Latin, Mehmet Konjuhin, Halit e Sali Bajqinovcin, Mehmet Delinë, Sadik Ramën, Kamer Loshin, Ramadan Shabanin, Nak Berishën, Dan Derovcin, Rifat Banjskën etj.
Mirëpo, ajo që i jep jetë gjithë Lëvizjes sonë çlirimtare dhe ishte dorë e djathtë e Azem Galicës, qe Nusja e Maleve, heroina Shotë Galica. Një çift luftarak e bashkëshortor i papërsëritshëm në historinë tonë e më gjerë. Dhe, jo vetëm në fushën luftarake, por edhe në atë të edukimit, të shkollimit e të emancipimit shoqëror. Në këtë aspekt mbase u kemi ngelur borxh këtyre dy bashkëluftëtarëve, sepse nuk i kemi trajtuar sa e si duhet dhe aq më keq, ende nuk arritëm t’i bashkojmë aty ku e kanë vendin, në oborrin e kullës në Galicë, që tash e dhjetë vjet e pret varri i zbrazët. Në të tilla raste duhet të ruhemi nga mallkimi i historisë, siç na këshillon i madhi Hasan Prishtina.
Kësaj here, pa e zgjatur më shumë, autorit i dëshirojmë jetë të gjatë, shëndet të mirë e suksese në realizimin e projekteve të tjera studimore, ndërkaq librit jetëgjatësi në shtëpitë dhe në bibliotekat tona.
Ju falemi nderit për pjesëmarrje dhe për vëmendje!