Asllan Dibrani: Aziz Murati, krijues dhe piktor

Aziz Murati krijues dhe  piktor nga ish (Hajkobilla) Gjelberishta  e Gallapit !

Nga Asllan Dibrani

Aziz Murati  njëri ndër  personalitet e para që ndoqi   arsimin   dhe u bë   juristi i  tretë   në gjithë Kosovën.   Ai pos ,   punës profesionale  shkruante  ndërkohë, po edhe   ishte një piktor  autodidakt  i cili  la peizazhe    dhe vepra arti si piktura ne mesin e tyre edhe librin . Fshatin e tij e përshkroi edhe me  bukurinë  siç e  përjetonte në shpirt me  gjithë   banoret e saj përmes  lapsit dhe brushës . Azizi  ishte një njëri modest, i qet   nuk  u thirrte, kurrë në  pozicionin  që kishte.

Malësinë e Gollakut,   për nga  peizazhet, malet,  thyerjet , lartësitë e pyjeve   dhe   regjioni   hynë në   rangun e   bukurive të natyrës me pamje mahnitëse. Edhe përkundër rrethanave të pafavorshme për  të jetuar  atje,    braktisja e  banorëve e ka bërë të veten,  nga e cila  shumë vendbanime janë   shpopullzuar, pas  furtunave   dhe përndjekjeve  të vazhdueshme  nga pushtuesit   sllav  në   shekujt e fundit. Ajo anë , fatkeqësisht  u harruar edhe nga  pushtetet  e ma vonshme,    po edhe të këtyre aktuale!

Malësia e Gollakut – krahinë kjo që shtrihet në pjesën verilindore të Republikës së Kosovës , shënon vijën kufitare me shtetin e Serbisë fqinje . Territori gjeografik i kësaj Malësie , administrohet nga këto komuna: Prishtina, Podujeva, Novobërda, Kamenica, Bujanoci, Vraja dhe Medvegja .

Që nga mbirjet e para të popullit autokton shqiptarë mbi këto troje etnike , kjo Malësi ka shërbyer nëpër shekuj si beden i gjallë , në mbrojtje të kësaj popullate nga luftërat, sulmuesit dhe armiqtë e shumtë, që pareshtur  iu vërsulen këtyre anëve  me popullatë ma  bujare , me një popullatë  ma  besnike  e sinqertë dhe   trime .Ata jetuan dhe mbijetuan nën kushtet më të rënda për ekzistencë, por asnjëherë nuk u zhgënjyen dhe nuk u gjunjëzuan para okupatorëve , plaçkitësve, grabitqarëve dhe kasapëve të etur gllabërimin e kësaj ane shqiptare!

-Në këtë krahinë kanë lindur , janë rritur dhe kanë vepruar shumë talent , krijues,interpretë , humoristë , instrumentistë popullor , të cilët në amfiteatrin popullor të odave , gazmendeve , ahengjeve dhe tubimeve të ndryshme popullore , kanë shënuar gjurmë në piedestal artin e krijuar nga shpirti i popullit , i cili në historinë e kulturës sonë kombëtare do të jetë një thesar i çmuar për shumë breza që do të vijnë në vazhdimësi.

Njëri nga  këta krijues ishte edhe Aziz Murati  njëri ndër     personalitete e para që ndoqi   arsimin   dhe u bë   juristi i  tret   në gjithë Kosovën.   Ai pos ,   punës profesionale  shkruante  ndërkohë, po edhe   ishte një piktor  autodidakt  i cili  la peizazhe    dhe vepra arti si piktor në mesin e tyre edhe librin "Jeta  në udhëkryqet e historisë".

Fshati i lindjes së Aziz Muratit është  Gjembërishta ish Hakjkobilla   i cili fshat  shtrihet, po në  pjesën  e vargmaleve të bukura     në Gallap . Një fashat  me peizazhe të  bukura     i cili përkufizohet me   fshatin Dabishec , Gllogovicë, Zajçec  Gregjenik dhe    me   vinë kufitare me Serbinë e tashme   fshatin Merkojë  qe përkufizohet me   Tullar dhe Banjën e Sjarinës. Përkundër reprezaljeve serbe  deri  tash ishte i banuar me  shqiptarë, pjesa dërmuese.

Në  Gjembërishtë kanë mbetur shumë pak banor, por  është një     fshat  me toka pjellore  ,male ,   kullosa  një lum   kalon përmes fshatit që i shton bukurinë   .

Aziz Murati  lindi në vitin  1923. Rrjedh nga një familje   me tradita atdhetare. Sikurse  shumë familje  që  i rezistuan   stuhive   zullumqare  të pushtuesve    osman , serb ,  bullgar, pushtuesve gjerman  në luftën e dytë  deri në luftën e fundit   nga barbaria  serbe, qëndroj  edhe   veproj   edhe   kjo  familje. Kjo familje   rezistoj   dhe  luftoj  besnikërisht për   interesat   kombëtare. Shkollën fillore e filloj në fshatin e lindjes dhe në Dabishec .Shkollimin e parë  që posedonte kjo  anë  ishin mejtepet , ku edhe ky   e ndoqi  mësimin  aty. Nuk i flente zemra diçka si i ri në atë shkollë . Lexuar s'kishte, por  nga gojëdhënat   familjare   vetën e quante shqiptare ,  shkollë shqip s'kishte  ndjekja e mësimit   në mejtep  ishte ajo arabishtja?!.  Okupimi nga Turqia   s'kishte shumë kohë që    e kishte  lëshuar  vendin tonë . Ky në atë periudhë   fëmijërore  përjetoj terrorin serb nga e cila si fëmijë nuk mund  ta perceptonte vetën ,  përse    mejtep? Përse në gjuhe arabe qe   asnjëri nuk e njihte as që kishte dëgjuar për ta dhe ta  mësonte  gjuhën e tyre ,  sikur    ju bë një     mllef i brendshme në vetvete?.

-Po ngadalë  e kupton se  veprimet   antishqiptare   me qëllime të caktuara ishin nga Serbia, që shqiptarët  t'i shndërronin , t'i asimilonin edhe përmes  fesë.     I angazhonin të gjithë  vetëm në fe, pa përfshirë, as gjuhën , as kulturën shqiptare, as   zakonet   as artin?. Shpesh kapelën e obliguar  nuk e vente  në kokë . Arroganca e tij ndaj  shkollimit fetar  ju ra në sy edhe    atyre qe  udhëqnin    shkollën e mejtepit, po edhe  familjarëve të vet.

-Pa e mbaruar    këtë mejtep  famëkeq,   iku në qytetin e Prishtinës për të vazhduar  prapë mësimin,  po fatkeqësisht,  prapë jo në gjuhën shqipe,  po në atë  serbe. Synimet e armikut  ishin ta vazhdojnë    politiken  e osmanëve qe vetëm  shqiptarëve nuk ju mundësoj  përdorimin e  gjuhës shqipe. Vjedhurazi    regjistroj edhe fakultetin  juridik në Beograd   në vitet e 60-ta,  ku me  përpjekjet e tij      rezultojë  pakënaqësia e studenteve në vitet 68-ta për hapjen e  Universitetit në Prishtinë. Në bankat  e para  në fakultetin juridik në Kosovë ishte si student i parë , nga e cila edhe e mbaroj me sukses të shkëlqyeshëm. Ka punuar në shumë vende të  Kosovës, po edhe në vende dhe funksione të ndryshme. Ishte ndër të parët që    kërkoj të hapet  shkolla   e policisë së  Kosovës  në gjuhen shqipe. Aziz Murati  krijoj familje dhe   i  ka  4 djem që u shkolluan të gjithë.     Edhe ata traditën   dhe   frymën kombëtare nuk e shmangen,  por   i kapen  armët në duar  për t'i dal zot  atdheut kundër  hordhive  serbe  që po përpiqeshin akoma ta mbajnë Kosovën  nën okupimin e egër të tyre në vitin 1998 -99. Nagip Murati   inxhinier  dhe  doktor i teknologjisë,   profesor në Fakultetin Metalurgjik në Mitrovicë , mori pjesë aktive  në   radhët e  UÇK-së  për  çlirimin e vendit. Po ashtu edhe   nipi ,  djali i madh  Rexhep Muratit,  profesor në universitetin e Kosovës,  Valon Murati  i nipi (djali i Rexhepit)  luftëtar      ndër celulat e para të UÇK-së . Ka mbaruar studimet e larta në Fakultetin Ekonomik dhe studimet master për të drejtat e njeriut dhe demokraci në Universitetin e Sarajevës dhe të Bolonjës në Itali. Aktualisht është drejtor i Qendrës për të Drejta e Njeriut në Universitetin e Prishtinës.  Anëtar i LKÇK-së 1993-2000, Kryetar i LKÇK 1999, pjesëtar i UÇK-së. Anëtar i kryesisë së AAK-së 2000-2001. Kryetar i Aleancës së të rinjve të Kosovës 2000-2001. Anëtar i KP të Lëvizjes për Bashkim nga viti 2008 e gjer më sot. Vet situata  e krijuar dhe  dalja në ilegalitet   e Valonit ,  Azizit   i krijoj një  mërzi dhe pa siguri ,  që me muaj nuk e shihte edhe para  lufte  në kohen   e paraluftës qe    nga  ilegalja  ishte  aktiv   i guerilës   së UÇK-së . Ishte  i shqetësuar Azizi  per te  që cdo dite   Serbia  bente    arrestime  dhe burgosje po edhe  vrasje   kundër forcave paraushtarake  te UÇK-së  , prestar i së çiles ishte edhe Valoni.  Azizi përkrah punës që mbante dhe qe jetonte në kryeqytet shpirti ,  kujtimet dhe ëndrrat   ishin dhe lundronin   atje ku lindi në  Gjembërishtën e  shkrepave, përroskave, kalldrëmeve arave dhe  fushave të bukura dhe të dashur.Pas pensionit    ma tepër  kohën e kalonte ne shkrime dhe pikturë nga e cila , vdekja e rrembeu po ne vitin 1997 ne Prishtinë.

Kishte filluar   që herët   të  shkruaj   kujtime ,   për kulturën,  zakonet dhe  përjetimet  qe i kishte   prekur dhe shkelur vet   në  periudhën e luftës.  S Përmblodhi  kujtimet  si pjesëmarrës në luftën e dytë botërore, e pasuroj   bagazhin e vet    në dorëshkrimet e veta e pasuroj .  Kujtimet dhe  tregimet Azizi i  përmblodhi në librin  "Jeta në udhëkryqet e historisë" .  Dorëshkrimet e tij   ishin shumë  interesante ,përfshiu aktivitetet  të ndryshme, por edhe  ato biografike. Azizi  ishte një njëri modest, i qetë   nuk  u thërriste, kurrë në  pozicionin  që e kishte . Në takime shoqërore , lente përshtypje   shoqërore dhe miqësore  nga e cila, dera e tij ku do që ishte, nuk   ishte e mbyllur  për njerëzit   nevojeli. Dorëshkrimet e përmbledhura   kane një zanafillë  nga vitet  1934 e deri ne   vitet e  90-ta. Dashurinë,   respektin,  ëndërrimet, lojërat, zakonet dhe  toponimet. Në përmbledhjen e librit janë     përfshirë  periudhat e   rezistencës shqiptare kundër    regjimit serb   edhe ne aksionin e  armëve, vitzet 68-ta , 81-ta etj.    Përshkruante  emocionalisht  me motiv  nga  fshatit  dhe Malësia e Gallapit . Atje në ato male  të  bukura  e gjente veten me     aromën  e luleve     nga ajo natyrë që u   inspironte të shkruaj, për  bagëtinë , për   rrugët   , arat e fshati , zakonet , dasmat këngët. Ai i futi në  atë libër  shumë gjëra    që  i përmbyti edhe lufta e dytë botërore  atë anë  të Gallapit. Fshatin e tij e përshkroi edhe me  bukurinë  siç e  përjetonte në shpirt me  gjithë   banorët e saj përmes  lapsit dhe brushës.

Për tu afruar ma  tepër  me   atë vend qe    ja kithin      dhuruar dashurinë  ndaj fshatit  (Hajkobillë) Gjembërishtë  ,   ai  ju përvesh edhe  brushës   qe realizoj disa piktura   me motive nga fshati. Aziz Murati gërshetoj   artin pamor të pikturës që  me ngjyrat e kombinuara   të ngrohta  krijoj  një    stil të pikturës në vete  . Ngjyrat  i përdori ato të vajt që    realizoj   stilin   artistik të peizazheve nga fshati në stilin  e realizimit. Ne pikturat  e tij  i gjënë lulet  , gurtë , shpatet , arat ,  livadhet    me  ngrohtësinë e ngjyrave.   Ma së miri tregojnë     vlerat e këtij  piktori   autodidakt që   la     gjurmë      në fushën  e kulturës     edhe ne  shkallë rajoni nga  të cilat  do t'i  shijojnë    në të ardhmen     brezi   i ri i  Gallapit piktoresk.