Ilmi Veliu: Ilindeni dhe Krusheva janë të shqiptarëve (II)

ILINDENI DHE REPUBLIKA E KRUSHEVËS JANË EDHE TË SHQIPTARËVE  (II)

 

Arben Llalla -Vebi Xhemaili, e Skender Asani e kanë gabim kur shqiptarët që kanë marrë pjesë në Kryengritjen e Ilindenit dhe Republikën e Krushevës i shpallin tradhetarë, shites armesh e profiteer lufte (gazeta Lajm dhe sajti Zemra Shqiptare)

Nga Dr.sc. Ilmi VELIU

Argumenti 9, Dokument në gjuhën bullgare i gjetur në Arhivin e Sofjes

Dokument në gjuhën bullgare i gjetur në Arkivin e Sofjes, i cili fillon me “Hasan Beg Prishtina...”  Në kopertinën e fontit shkruan “Bashkëpunimi i VMRO (Bullgare) me Organizatat Revolucionare Shqiptare”

Komenti im, Dhe nese i shpallim tradhetarë shqiptarët që morën pjesë në Kryengritje dhe ndihmuan me armatime, si qei kanë shpallur disa nga kolegët e mij, atëherë duhet ti shpallim tradhëtarë edhe udheheqësit e tyre si Hasan Prishtina qe u takua disa here me bullgaret rreth krijimit te nje fronti te perbashket edhe kunder turqëve po edhe kunder serbëve, pastaj Dervish Hima e Ibrahim Temo qe disa here u takuan  me perfaqesuesit e Todor Aleksandrov e Protogjerov. Jaku eshte edhe dokumenti origjinal i gjetur ne Arhivin e Sofjes. Dokumenti fillon me Hasan Beg Prishtina, i shkruar negjuhen bullgare dhe eshte proqesverbal nga nje takim qeka pasur H.Prishtina me Todor Aleksandrov ne Oher.

Argumenti 10, Historia e Popullit Shqiptar II, Tiranë 2002,faqe 208.

Çështjes së aleatëve te shqiptarëve në luftën e tyre kombëtare iu kushtuan dy trakte të veçanta. Ne njeren prej tyre te botuar ne  Sofje, më 1879 nga Jusuf Ali Beu me titull: ,, Bisedime të ditës qëmeritojnë vëmendje,,  ku autori shprehte mendimin se shqiptarët e bullgarët kishin mjaft interesa të përbashkëta, të cilët krijonin mundesinë  pëe të qenëbashkëluftëtarë në të gjitha betejat kundër osmanëve po edhe serbëve.

Në traktatin tjeter të botuar greqishtë në Athinë më 1880 nga Thimi Brandi, me titull ,,Ankime të shqiptarëve,, mbrohej teza se shqiptarët  e grekët rrezikoheshin nga rritja e shteteve sllave dhe se asnjera nga te dy palet nuk mund te shpresonte ne ndihmen e Fuqive te Medha, dhe se historia u diktonte rrugën e bashkëpunimit te ngushte politik e luftarak dhe se këtë bashkëpunim e pengonin vetem qarqet zyrtare greke të cilat mendonin pa te drejtë se me zhvillimin e saj lëvizja kulturore shqiptare do të pakësonte shkëlqimin e helenizmit.

Komenti im, Shqiptarët e ngratë janë i vetmi popull në Ballkan që nuk ka dhe nuk ka pasur se ku të mbështetet gjatë gjithë histories së tij.

Genti u mbështet me Perseun e Maqedonisë kundër romakëve, Skënderbeu me italianët kundër osmanëve, Ali Pashë Tepelena u lidh me disa nga shtetet evropjane poashtu kundër osmanëve, Enveri me jugosllavët, ruset e kinezet, Balli Kombëtar me italianët e gjermanët. Sot i kimi vënë shpresat te amerikanët dhe presim ten a e mbushin mendjen qe ta duam njeri-tjetrin.

Argumenti 11, Koço Topuzoski, vepër e cituar.

PRVATA REPUBLIKA NA BALKANOT,    (REPUBLIKA E PAR^E BALLKANIT)

Drzava - ,,????????? R????????,, -1903

????? - ??????? ??? ????

?????? ????- ???????

?????? upotrebeni - ??????????, albanski, vlaki

????????? - Demokratska ?????????

??????????? na Republikata - ?????? ?AREV

??????????? ?? P????. V????, Konstandin Vangeli (???? ???????)

Sekretar na P????emenata V???? or|i  ^aËe

Data ostanata vo ????????ta  -  2 ?????? 1903

??????? ??? ????????? ???????? 13 ?????? 1903

Broj na n????????to so se okolina -9 350 stanovnici

Upotrebena v?????- ????

Posle 1912, ostanala pod Srpska vlast

Posle 1914, pod Bugarska vlast

Posle 1918 pod vladata na SKS

Posle 1940 g. Pod vladata na Albanija

Posle 1945 g. Pod SFR Jugoslavija

????? ??? ??  R. ??????????
Argumenti 11, Zografski, citirano, str, 19  (Zografski, veper. e cituar.f,19)

Përkthimi; Masat popullore hynin në zjarrin e kryengritjes ku luftohej për jetë a luftë me pushtuesit 5 shekullorë dhe për tësiguruar barazi politike, ekonomike, shpirtrore e kulturore, te drejta dhe liri për të gjithë ,,rajën,, (popullatën jo turke) në Maqedoni, duke mos bere dallim ne perkatesine kombetare, fetare, ose perkatesi fisnore. 

Komenti im; Te njejtat premtime na i dhan ne Mbëledhjen e Mukjes, te njejtat premtime na i dhan Brigadat shqiptare kurkaluan neper Maqedoni me 1944, te njejtat premtime na i dhanë Fadil Hoxha e Tito, te njejtat premtime na i dhanë edhe Cervenkoski e Grueski me 2001 dhe vazhdimisht kemi ngelur te genjyer dhe, perse tash ne ,sipas 3 historianëve tone, shqiptaret qe muaren pjese ne Krushevë duhet ti shpallim tradhetarë, tregëtarë e profitorë lufte, dhe ata qe moren pjese ne te gjitha lufterat e mevonëshme, bashkë me serbet, ti shpallim heronjë.

Perse ta shpallim heroj Ahmet Zogun qe serbet e kthyen ne Shqiperi dhe e bene mbret dhe vrau burrat me te mire te Shqiperisë për hater te Serbisë, Nexhip Dragen qe luftoi dhe fitoi te shkonte deputet ne parlamentin e Serbise, Qemal Agollin, Hamdin Demen, Fadil Hoxhen qe luftuan per Jugosllavinë dhe i vrau Jugosllavia, ose përse ta shpallim tradhetar shokun tim te dashur Vebi Xhemailin qe luftoi te bahet deputet ne parlamentin e Maqedon.

Sipas meje, duhet shpallur heronjë te gjithë ata shqiptarë qe morën pjesë në kryengritje dhe shpallen Republikën e Krushevës, sepse atë republikë e kanë llogaritur si të tyren njelloj si sot shqiptarët e Maqedonisë, Malit te Zi, Serbise që luftojnë për të marrë votat dhe te shkojnë si deputetë në parlamentet e ketyre shteteve edhepse keto shtete i trajtojne si pakica kombetare.

Argumenti 12, Zografski, citirano, str, 9.  (Danço Zografski, vepër e cituar, faqe, 9)

Perkthim dhe komenti im Në këtëdokument permenden  edhe tregëtarët, qiraxhinjët që kanëpasur edhe nga 1000 kuaj për transport të mallërave tëndryshëm por thuhet se kanë bere tregëti te ndryshme dhe jo shitje të armatimeve, dhe si tregëtar e qiraxhi i madh permendet Sterju Gjusho qe sipas emrit del te jete vllah dhe jo shqiptar. Por edhe nese ka pasur edhe tregëtarë shqiptarë dhe janëmarrë me tregëti tëndershme,  nuk do te thote se ne tash duhet ti shpallim ata tradhetarë ose shfercues te armëve e profiterë lufte, si qe deklarojnë  historianët e lartepermenduar.

Argumenti 13. Zografski, citirano deslo. Str. 22,  (zografski, veper ecituar, f.22)

Përkthimi;     Fitorja e demokracisë revolucionare dhe principi i vëllazërim-bashkimit, i shpallur nga Lëvizja çlirimtare arritën deri te zgjedhja e organeve udheheqese ne menyre demokratike dhe themelimi i Qeverisë sëPërkohshme…    Ne kete menyre, Këshilli i Përkohshëm ose Qeveria e perkohshme, e zgjedhur në mënyre te lire dhe demokratike nga e gjithë popullata e Krushevës, mund te llogariten si organet e para  pushtetare te zgjedhura në mënyre te lire dhe demokratike ,sepse ata i kishin zgjedhur perfaqesuesit e tri kombësive shumicë në Krushevë, te bashkuar ne luftë për liri e qe do ti mbronin interesat dhe lirine e te gjithe asajë popullate.

Komenti im; Edhe nga ky dokument shihet kjarte pjesëmarrja e barabartë e shqiptarëve ne kryengritje, ne luftë po edhe ne organet e pushtetit te rinje dhe të qeverisë së perkohshme të Krushevës. Pra shkaku i pjesëmarrjes së shqiptarëve në Ilinden dhe Krushevë ka qene i njejtë, per te cilin edhe sot shqiptaret marrin pjese ne Parlamentin e Maqedonisë, e ruajnë dhe e duan Maqedoninë si nënën e tyre.

Nga dokumenti del se ateher per ata dhjete dite të Republikës, shqiptaret kane qene shtetformues dhe plotesisht te barabarte me vllehet e maqedonet, dhe perse ne duhet ta mohojme luften qe kimi bere per çlirimin tone nga sundimi osman, po edhe nese ajoluftë ka qenë në bashkëpunim me bullgaret, grekët ose dike tjeter.

. Nese  pjesemarrjen  nekëtë kryengritje e mohojme, atehere duhet te pohojme se nga Turqia na çliruan serbet, grekët, bullgarët e sllavomaqedonet.Na qudit teoria e  historianit Llalla, i cili vazhdimisht permend se Greqine e kane çliruar shqiptaret nga turku dhe se shqiptaret e kane bere shtet ne krye meBoçarin dhe tash mohon me kembengulje pjesemarrjen e shqiptarëve ne luftat dhe kryengritjet tjera kunder osmanëve, dhe gjate te gjitha atyre luftërave shqiptaret kane qene te detyruar te bashkeluftonin me dikend.

Argumenti 14 D. Zografski, citirano delo, str. 23 (Zografski, vepër e cituar, f.23

Përkthimi; U formua Keshilli i Përgjithshëm i perberë nga 60 përfaqësues, nga te gjithë kombesitë që jetonin në qytet dhe ata zgjodhën ,, Këshillin e Përkohshëm,, (Qeveria e perkohshme) ne perberjen e te cilit u emruan 6 perfaqesues  e qe ishin përfaqësues të tre nacionaliteteve më të mëdha ; Maqedonë, Vllehë, dhe Shqiptarë. Këta ishin personat që u ygjodhën  në Këshillin e Përkohshëm:

1.Dinu Vangel, kryetar i Këshillit ose i Qeverisë sëpërkohshme

2.Gjorgji Çaçe, Sekretar i Qeverisë….

3.Tehar Neshkov, arkatar dhe drejtues i finansave…

4.Hristo Çurçiev, i policies dhe kryetar i qytetit…

5.Dimitar Sekullov, drejtues i prodhimit dhe ushqimit…

6.Nikolla Balu, drejtues i shendetësisë…

Argumenti 15, ?? ???????????? ????? ???? ?????????  ???????? ??????:

...............................Në qeverinë e parë kanë qenë të përfaqësuar këta resorë.

 

--??????????? ?? ???????,  Dinu Vangeli (Konstandin Vangeli) vo nekoi spisi e prestaven  kako ,,Pogr~en Vlav,,

a vo nekoj kako Albanec  pravoslaven.  Bazirajki se na prezimeto, (Van|eli a ne Vangelov ili Vangelis)  konstatirame deka bil od albansko poteklo.

(Kryeta i Qeverisë së përkohshme ka qenë Konstantin Vangjeli i cili sipas emrit dhe mbiemrit del se ka qene shqiptarë ortodoks edhepse disa nga shkrimet thone se ka qene vlah i greqizuar)
   --Sekretar na privremeniot sovet bil , o|i ^aËe,, (Sekretari ka qenë Gjorgji Çaçe)

Marrë nga; Nikola Topuzoski, ,,Nikolla  Karev,, Skopje, str, 113.( N.Topuzoski, Nikolla Karev, 113.)

Gjorgji Çaçe,skretari i Qeveris se Perkohshme, me kombesi ishte shqiptar dhe ishte i bindur se eshte shqiptar, dhe bukur e fliste gjuhen shqipe.........rrjeshti i katert.....Me rastin e fitores së Revolucionit Gjonturk, ai mbajti miting ne Krushevë dhe foli ne gjuhen shqipe. Ka qene banor i Krusheves dhe ka punuar te mulliri ne Krusheve.

- -Vnatre{ni Raboti, resorot predvoden od Gligor D. Bo`inov,  ?????????

(Policia udhehiqej nga Gligor D. Bozhinov, maqedon)

--I?????a, Toma Markov (?????????), Aleksi Kolev , Ta{ko Vangelov (Vlasi) ? Nikola Borjari  ???????)[1].

(Ushqimi udhëhiqej nga Toma Markov,(maqedon)Aleksi Kolev e Tashko Vangelov (vllehë) Nikolla Borjari, shqiptar)

[1]).Za da se uveru{ deka Nikola Borjari, anga?iran vo sektorot za hrana, i negoviot brat Todu Borjari uËesnik vo vostanieto, bile Albanci, vidi po op{irno www.slideshare,net/ D4M3/ Krusevska  Republika od Mirko Ampov

Ps.1). Nëse do te vërtetohesh se Nikolla Borjari i angazhuar në sektorin per ushqime dhe vëllau i tij Todor Borjari, pjesmarrës në kryengritje,kanë qenë shqiptarë, shfleto www.slideshare,net/ D4M3/ Krusevska

Republika od Mirko Ampov

--?? ??????????? ?? ??????????? ??? ?????? ?????????? ?? ?????? ?? ??????????? vostanici, Nikola Karev,koi se interesira{e i za ???????????to ?? ??????????? ? ?????????? ?? ?????? ?? ??????? ??????, ????????? ?? ???????? i drugi materijali. ???? ???????????? ? ?????????? ?????? ?? ??????????? ?? ??????????? ? ?????????? ?? ?????? ?? ??????? ??????, ????????? ?? ????????

Argumenti 16. Zografski, citirano delo, str. 25

………………..Zografski, vepër e cituar, faqe 25.

Perkthimi; Dimo Haxhi Dimov, në shkrimin e tij ,,Ilindenskoto Vostanie i poukata od nego za segmentite

Makedonski revolucioneri,, thotë se, R. e Krushevës ka përfaqësuar dhe prezentuar në të njejtën kohë një shoqëri të vllazëruar të disa kombësive të ndryshme që sëbashku kanë jetuar në atë vend dhe nëatë moment historik.

Komenti im; Nëse vlejnë diçka dokumentet historike per tre historianet qe shkruan  dhe mohuan se Krushevaës duhet ti dalin zot edhe shqiptarët. Ky eshte nje dokument i rradhes  nga Dimo Haxhi Dimov ku thuhet se Republika e Krushevës ka perfaqesuar një shoqatë të vëllazëruar të disa nacionaliteteve qe jane gjetur bashkë ne ate vend dhe ne ate moment historik. Është tjeter problem ai që sot shqiptarët eKrushevës nuk guxojnëtëparaqiten si shqiptarë sepsedo te humbin benificionet qe ua ka dhene shteti qe te hiekin dore nga identiteti i tyre.

Argumenti 17; D. Zografski, ,,Makedonskiot Taen Revolucioneren Komitet,, Skopje, 1954, str. 26

Perkthimi;Pasiqë Maqedonia eshte e banuar nga kombësi te ndyshme,Komiteti deklaron

Se nuk do ti jape perparsi asnjeres kombesie ne dem te kombesise tjeter, nuk do te veproi asisoji qe te ashpersoi antagonizmat kombetare, dhe do te mundohet ti organizoi një teresi te perbashket kunder osmanëve në Maqedoni. Pasi kjo do te arrihej, atëherë do tu lejohej qe vetë kombësitë ta rregullonin pyetjen:Te bashkohen me ndonjeren nga shtetet perreth ose te organizojnë një shtet te perbashkët të pavarur.

Komenti im; Keto jane premtimet që u jane bere shqiptarëve më 1903, keto ishin premtimet që u benë më 1944 dhe po keta ishin premtimet qe na u bene edhe pas vitit 2001. Dua te skjaroj se pjesmarrja e shqiptarëve ne Ilinden dhe Krushevë nuk ka qenë tradhëti por marrëveshje nëmes dy apo tre kombësive për luftë të përbashkët

Argumenti 18

Topuzoski gi naveduva fusnotite za materijalite {to gi upotrebil  i vo prvo mesto gi stava Se}avawata  na Todor Borjari, zapi{ani od Mihail Andreev, 1954.Skopje. Vo sajdot; www.slideshare,net/ D4M3/ Kru{evska Republika od Marko Ampov se naveduva deka Nikola i Todor Borjari bile albanci, a toa mo`e da se utvrdi i od nivnoto prezime-Borjari .

Nikolla Topuzoski ne librin e tij ,,Nikolla Karev,, i ka shënuar në fusnotë materijalet qe i ka perdorur dhe ne vend te pare ka vënë kujtimet e Todor Borjarit  te shenuara nga Mihail Andreev, 1954, Shkup, Pastaj faqen e internetit

www.slideshare,net/ D4M3/, Nikolla Ampov, Krushevskata Republika,ku thote se Nikolla dhe Todor Borjari kane qene shqiptarë dhe ajo mund te shihet edhe nga mbiemri i tyre, Borjari.