Fragmente nga krijimtaria e shkrimtarit Përparim Hysi

Pa më thoni:-Kush e di?

 

(poezi erotiko-humoristike)

 

Nga Përparim Hysi

 

Pa më thoni:-Kush e di?

Pse më ndjek syri i tij?

Sa më sheh,synë ma ngul

Aq ma ngul,sa nuk ma shkul.

 

Nuk ma shkul,më ndjek prapa

Ja,ja erdhi?! Dëgjoj hapa

Po afrohet,po afrohet

Sa po vjen e po"zmadhohet?!"

 

Po"zmadhohet?!",ndaj dhe ngutem

Hapu dhe!Atje të futem!

Hapu dhe të futem brënda

Se s'duroj dot fjalë të"rënda?!"

 

Të flet tjetri ashiqare

Sikur unë të isha "fare?!"

Dhe më flet,më thotë nuk pyes

Për mua,-thënka,- që po vdes?!!!

 

Unë u mbulova me bojë

Se dhe mbeta si pa gojë.

Ke parë s'pati hiç turp

Po zgjat dorën e më puth!

 

Dhe më puth në sy të botës

Mua më lojti çargu i kokës.

Skuqem,skuqem,edhe dridhem

Mu si grushti zë e mblidhem.

 

Sos më puth... thotë:-Dua më!!!

Çfarë të"dojë?!",- më thoni,-ë?

Dhe s'ma tha ashtu mënjan

Po aty:në sheshmejdan!!!

 

Tash dhe unë nuk e ha thatë

I përvishem me inat?!

Me inat zë i përvishem

Nga inati i tij,zhvishem!!!

 

Pse ç'kujtoni?Qe kollaj

Mos më bëni mua me faj.

Pastaj i "hidhem" në kokë

Në qe "faj",e ndamë tok...

 

14 tetor    2011

 

___________

 

Një cikël me poezi lirike

 

Nga Përparim Hysi

 

Më verboi bukuria

 

Më verboi  bukuria

Dhe je e mënçme dhe me sharm

Pse pak janë këto të tria

Që unë të mos ngrihem në alarm?!

 

Vështrimin e ke të kadifenjtë

Jo.Gjëkundi të tillë s'kam parë

Aq,sa po të isha dhe shenjt,

Tak dhe do kthehesha në djall.

 

Në djall u ktheva dhe humba

Humba pas atij shikimi

Ja firma,ja dhe"vula"

Si ti s'ka parë  Përparimi.

 

Sytë e tu

 

Sytë e tu  rrezatojnë një dritë të ngrohtë

Buzët të fryra dhe shumë eksituese

Po a mund të duroj,një si unë,zëmërdobtë,

Pa rënë në gjunjë,para teje,moj Venuse?!!!

 

Je si një  gur i lëmuar

 

Je si një gur i lëmuar plot shkëlqim

Sa të pashë dhe "shtrëngova dhëmbët"

Të gjithë sikur i shikoje me përçmim

Vendosa:do të t'i rrëzoj "pëndët".

 

More një pozë,pak tunduese

Sytë i pulite si djallëzisht

I njoh mirë ato"resurse"

E njoh "horoskopin" e dashurisë.

 

Qëndrove diku,e veçuar

Patjetër,"vëzhgoje":qe në pritje?

Tinëzisht unë jam afruar

Dhe t'i  rrëzova"pëndët" që kishe.

 

Ç'është kjo buzëqeshje?

 

Ç'është kjo buzëqeshje kaq tunduese?

Pse?Ç'më pandeh?Mos budalla?

Për mua ajo buzëqeshje është e "lexueshme"

Dhe mëndjen ma ngre në hava.

 

E kush mund t'i rezistoj asaj buzëqeshjeje

Që zë shigjeton fuqishëm

Sado që nisem pas një shprese,

Prapë jam pak i dyshishëm.

 

Se mosha ime më vë  në dyshim

Sado që buzëqeshja më tundon

Ç'më bëre kështu,o gazi im?

Pse në këtë moshë më tundon?

 

Po bie muzgu i jetës mbi mua

Mundime në këtë moshë s'duroj

Kurse ti me buzëqeshje më thua

E ç'tjetër?Por të dashuroj.

 

Duke më ftuar drejt një deliri

Ti më bën të arratisem nga mosha ime

Ajo buzëqeshje mu në zëmër më hyri

Dhe ja tek"dorëzohem",moj mikja ime.

 

Ç'shkruaj,e di:është sankrilegj

Por dashuria a nuk është njerëzore

Shpirtin ta kam falur(le të shkoj mu në dreq)

Ah,ajo bzëqeshje! Sa qiellore!...

 

21    tetor     2011

 

_____________

 

 

Kënga

 

"Ndër lëndinat plot me vesë

Nëpër shtigjet e dredhuar

Më përcolli një djalosh

Që në mbrëmje paçë takuar

  

Kur erdhëm afër shtëpisë

Më shikoi dhe tha ai:

-Unë do t'ju kisha puthur

Në se kisha mundësi?!

 

Unë atij ju përgjigja:

-Natyrisht,që nuk pranoj

Se unë kurrë një gjë të tillë

Askurkujt nuk ia lejoj.

 

Kur e pashë të mërzitur

(me që është

kështu"kjo punë") ***

-Epo mirë,atëhere,puthëm

Pa marrë leje,- fola unë.

 

M.Isakovski

 

Nga    Përparim     Hysi

 

Këtë këngë ne e këndonim

Sa herë dilnim për shetitje

Sa me  mall që e shikonim

Njëri-tjetrin,o moj mike.

 

Këngën e shkroi Isakovski

(si ta kishte shkruar për ne?)

Pse nuk isha unë,djaloshi

Që në mbrëmje ti e pe?!

 

Kënga seç vazhdonte bukur

Ne po shisheshim sy më sy

-Unë do t'ju kisha puthur?!!!

Pse nuk qe për ne,të dy?!!

 

Kënga fliste ashiqare

Kënga seç po bënte my!!!

Epo unë nuk isha "fare?!"

"Fare" nuk ishe as ti.

 

Ndaj u skuqe,paparunë

Dhe po dridheshe si nga"ethe"

Tak dhe të putha unë

Siç thoshë kënga:ja,pa"leje?!".

 

"Faj" kishte Isakovski

Më shumë"faj" kishte kënga

Mu si dallgë të hidhej gjoksi

Mua si zokth më rrihte zëmra.

 

Eh,ç'na bëri Isakovski!

Ja,e freskët më erdh kënga

O kujtime mos u sos-shësi!

Mike,moj,po më dhëmb zëmra.

 

Se më erdhi e gjallë mbresa

Kur këndonim atë këngë

Dhe më kapi debulesa

Për atë,pas këngës,ç'bëmë.

 

O moj kohë e djalërisë

O moj kohë e gjitha:këngë!

Të kujtoj tash,pleqërisë.

Të kujtoj e shpirti dhëmb.

 

 

*** këngën e vura karshi,ashtu siç  e mbaj mënd.

Dy rreshtat e para tek strofa e fundit janë si me"tahmin".

Lexuesit dhe,sidomos ata që e dinë origjinalin,të më falin për"sklerozën".

Flitet për vitet 1958-1959.

 

17  tetor 2011

 

 

____________

 

Ku   je?

 

(poezi)

 

Nga    Përparim   Hysi

 

Tutje,tutje po bëjnë vitet

Por kujtimi më vjen t'hu

Vjen një mall që nuk më shqitet

Mike,moj,ku jini ju?

 

Shkuan vite,shkuan vite

Gjëkund gjurmën nuk ta gjej

Sos se janë vitedrite

Nga kujtesa që t'u shlyej.

 

E marrë foton,e vë afër

Dhe kujtimi më çon larg

Kur të dy ashikë të varfër

Ajo kohë na hapi plagë.

 

Qe një kohë,e gjitha shëmër

Kohë made in Mesjetë!

Lidhjen tonë e panë vëngër

E dënuan atë për jetë.

 

Larg mua më degdisën

60 kilometra larg shtëpisë

Ty,përkundrazi,të"sjadisën?!"

Se ti ishe e"partisë".

 

Dhe nuk munde.U dorëzove

Rezistenca qe e kotë.

Sa para bën që më shkrove:

-Jam penduar.(qaje me lotë)

 

Lotët kohën prapa s'kthejnë

Ç'qe,u zhbë sikur nuk qe

Ja që mbresat më mbërthejnë

Për atë që ndodhi "dje?!"

 

Ajo kohë mos ardhtë kurrë

Kohë që vrau dhe dashuritë

E shoh foton...them sikur

Të bëj zë e dil më prit.

 

Si më prisje,moj,përhera

Edhe mbyteshim përqafime

E të tjera... e të tjera

Bëmë një zë,o mikja ime!

 

Se sado me flokë të bardha

Sado shkuan plot 50-vjet

Po më prite,ja ku ardha

Kthehem prapë në djalë sherret.

 

* përjetim

 

 

15 tetor   2011

 

___________

 

 

Mu,atje,tek mëni i zi

 

"Mu,atje,tek mëni i zi

 

Popullore

 

Nga    Përparim    Hysi

 

Kam ardhur sot tek mëni i zi

Kur gjethet një nga një po bien

Dhe zë e më kujothesh ti

Përse?Përse?Më thuaj,moj Lenë!

 

Qe pjekur mëni,se qe qershor

Atëherë mënat ta bëjnë me sy

Ta bëjnë me sy,ta bëjnë me dorë

Tek mëni i zi,zu hipe ti!

 

Tek zgjidhje kokrrat një nga një

Nga lart shikon që vjen dikush

Pa vjen nën mën dhe hiç s'bën zë

S'bën,por ti u skuqe prush.

 

-Zotëri!-i flet.Mos doni mëna?

-Zotëri...po fjala në grykë të mbetë

-Jo! S'dua mëna.Më duhet "hëna"

Tash"hëna" lart,mbi mën,u mekë.

 

E zu jermi...alivan?!!!

Nga mëni bie pikë e "vdekur"

"Dikushi" paskej qenë asllan

E pret mbi krahët"hekur".

 

Pa zë të tund,pa zë të shkund

Që të sillte pak në vete

E sheh,e sheh që s'mund

Dhe gati e zunë "ethe".

 

Pastaj të puth me buzë,me sy

Të puth në gushë,në faqe

Dhe aty,nën mën të zi,

Të "ngjalli" pak "esnafçe".

 

Pa lindi kënga...shkoi  gojë më gojë

Se fshati,- thonë,- ka sy

Kjo këngë tek mëni i zi më çoj

O  Leni,oi, oi...

 

15 tetor   2011

 

___________

 

Di  e sheh ky,syri i plakut

 

(poezi)

 

Nga Përparim Hysi

 

Di e sheh ky,syri i plakut,

Në shezlongën që po fle

Në lëviz tensioni i gjakut,

Ka një shkak e ka një pse.

 

Në shullë tek"piqesh" shtrirë

Si të jesh në botën tjetër

Mëndja ime zë vë "brirë"

Nuk gjykon më si i vjetër.

 

Zë afrohem me ngadalë

Mos nga gjumi mos të zgjoj

Tash sa "s'të ha të gjallë"

Se shikoj... e mbes pa gojë.

 

Bëhem gati belbacak

Mëndja doli nga burgjia

Harroj fare që jam plak

Më verboi,moj,bukuria.

 

Ashtu mbes... i verbuar

Pamja jote më hutoi

Në shezlong tek fle shpenguar

Seç të shoh,plakun harroj.

 

13  tetor   201janar

 

____________

 

 

Dora e ngrohtë e mikes sime

 

(rrëfim në vetë të parë nga një mik)

 

"Në katundin tonë vashat

 

Nuk i gjeje

kaq të hijshme"De Rada "Milosao"

 

Tregim

 

Nga Përparim Hysi

 

Unë kisha dy vjet që kisha ardhur tek kjo

shkollë.Qe larg nga qyteti rreth nja 12 km.Qe një zonë që,krahasuar me

atë ,tjetrën,ku kisha punuar tri vjet, më e prapambetur dhe mund të

them pa frikë:nga më pak arsimdashëset.Unë punoja në shkollën

7-vjeçare,se fshati qe aq i madh dhe me një shtrirje gjeografike,sa

rrallë gjeje  fshat tjetër si ky.Pa besuar se bëj ndonjë zmadhim,po

fshati fillonte në Fier e soste në Lushnje.Se fshati i

fundit,kufizohej me një fshat të Lushnjes.Dhe aq të ngjajshëm qenë

fshatrat,si modele të njëjta,sa ndodhte që dikush nisej për Lushnje e

soste në Fier.Është pak për të qeshur,por ka ndodhur vërtet.Ndaj dhe e

tregoj.Në fshatin që kufizonte me këtë fshatin e Lushnjes kish ardhur

inspektori i arsimit.Qe nga seksioni  i arsimit Lushnje dhe tek do

kontrollonte shkollën e fshatit që varej nga Lushnja,iu bë"peshqesh"

një kolegut të shkollës anekse që varej nga Fieri.Ngjarja qe qesharake

dhe  mori dhenë.Ta them këtë,- tha miku im,- që të kuptosh seç

shtrirje kish fshati.Kish apo nuk kish shtrirje fshati,por nxënësit e

të tri fshatrave për të vazhduar 7-vjeçaren duhet të vinin në

qendër.Atje ku  qeshë unë dhe,veç meje,edhe 15 kolegë të tjerë.Qemë 12

burra dhe tri femra.

Drejtor kishim një që po bënte stazhin e partisë në atë kohë.Një David

Toska.Sado që po bënte stazhin ky,drejtori,nuk para sillej keq.E

hëngrën ato punët e stazhit dhe  aq harxhonte kohën atje,në fshat,sa

ndodhte që nuk kthehej,si të gjithë ne,të tjerët,në shtëpi,por flinte

në një kthinë të shkollës.Atje,tek kthina,kish vendosur një krevat

dërrase,e kish pajisur me dyshek e jorgan dhe kaq.Qe i thjeshtë dhe

nuk para e hante lastarin lart.

 

*    *    *

Vetëm tre qenë vëndas.Të tjerët qemë të ardhur.Nga të tri femrat,vetëm

njëra qe vëndase.Po kjo,nuk merrej vesh në qe femër apo mashkull.Sos

se vë shpirtin në gjynah,po nuk kishte pikën e kripës:as kujdesej për

vete,por sikur kish lindur në ferrë.Kështu me shëndet,nuk qe keq jo.Po

brumë...dhe aq.Dy të tjerat erdhën nga qyteti.Njëra qe e fejuar,kurse

tjetra e re,e porsa dalë nga një shkollë pedagogjike dy-vjeçare.E

re,po sa ta shihje dhe aq më e bukur dukej.Të gjithë e shihnim me

neps.E shihnim,lëpiheshim dhe aq.Ajo po,sikur ta dinte se si

zilepseshim për të,sa vinte e llamburiste si një trëndafil i bukur,i

freskët dhe erëplot.Nga të gjithë,vetëm unë e drejtori qemë të martuar

e me fëmijë.Të tjerët:kërrutë.Domethënë,beqo.Epo djem në vaktit.Erdhi

trëndafili,por na ,kundërmoj era.Sytë  na kullonin.Epo a mund t'i

mbyllnim dot para asaj bukurie?Se më kujtohej De Rada që përmjet gojës

së Milosaos,i thotë Rinës:

-Bilë,e kujt je,moj vashë?

-Jam e bijë e Kalogresë...uli ballët e zbardhuar.

Kështu,më duket se thotë.Pastaj dialogu vazhdon dhe,me sa më

kujtohet,thotë:-Në katundin tonë,vashat/nuk i gjeje kaq të hijëshme!!!

Pse po t'i them të gjitha këto,se kështu ndodhi dhe me

atë,trëndafilin,dhe me ne.

Tha ajo:-Mua më quajnë Mesovite!!!

Sa tha kështu,unë që jam më gojëshqyeri nga të gjithë,ia prita:-Ti nuk

je Mesovite,por je muaj dhe vite.Batuta ime sa bëri për të qeshur

kolektivin,aq bëri që të skuqte "trëndafili".E brishtë dhe e njomë ajo

qe gati t'ia merrte të qarës,po të mos ndërhynte drejtori,që tha:-Mos

ia vër vesh,se ky nuk rri pa bërë shaka.Pse shaka ta kisha?Po jo,mor

vëlla,nuk e kisha hiç shaka.Kish ndodhur as më pak dhe as më shumë,ajo

që përshkruan Emil Zola në një tregim.Në qendër të tregimit është një

si kjo"Mesovitja" që në atë tregim shoqërohet me dy zonja që,sa t'i

shihje,ta shpallnin.Dhe thotë Zola:"Në doni që e bukura të shfaqet sa

më e plotë,vëreni të pozojë me dy të shëmtuara".Këtë po mendoja.Ore

sikur ky francezi të kish ardhur këtu,në këtë fshat të humbur,dhe kish

vënë të bukurën"Mesovite" midis dy atyre,të tjerave.Po thanë që unë

bëja shaka dhe Mesovtua sikur e mori pakëz veten.

 

*     *    *

Kishim nja dy javë që kishim filluar mësimet.Atëhere shkolla fillonte

më 1 shtator.Mesovites i kishin dhënë klasën e parë.Punonte me

pasion,ç'është e drejta.Po fillimi si çdo fillim është i

vështirë,dhe,kur mblidheshim,në kolektiv ankohej se s'para kuptonin

nxënësit.Ndërhynim ne që kishim përvojë dhe e inkurajonim.Po më

tepër,drejtori,që e kish dhe detyrë.Kur,papritur e kujtuar,ia behu

inspektori i seksionit.Me pompë ky,se,elbete,kështu bënin gjithmonë

inspektorët.Unë e njihja dhe kisha një përshtypje të keqe për të.Po se

mos vinte gjë nga përshtypja ime.Qe inspektor dhe hiqej sikur kish

zënë qiellin me dorë.Sa erdhi,urdhëroi që t'i jepnim ditarët.Ia dhamë

dhe zuri t'i shfletonte,pak me nervozizëm(pse të kesh gjithë atë qiell

mbi krye?!) dhe,pasi i hapi një nga një-ama,fare kot- tak dhe ndaloi

tek ditari i kësaj,trëndafiles.Ah,se ç'qafir! Donte ta vinte nën

terror.Se qe beqar,pak i vonuar,zotëria,dhe kish dalë për "gjah".Një

rrugë e dy punë:edhe punën e shtetit,por dhe të tijën.Po qëndroi,e

hapi përsëri dhe tha:(hiqej sikur nuk e dinte sekush ishte ajo!)-Kush

ësthë Mesovite Bala! Trëndafili që ishte bërë lulkuq,sikur kish bërë

turp,u çua dhe mënd po dridhej.Qe takimi i parë me"shtetin"

dhe"shteti",pa më thoni a nuk e ka hijen të rëndë.Jo vetëm hijen,por

edhe dorën.Jo.Gabova.Shteti nuk ka dorë.Ka putër.Putër të rëndë si

prej ariu.

 

*     *    *

 

-Pa më thuaj,- tha ai,- a kështu bëhet ditari?!!!  Trëndafili tani po

dridhej nga kjo trysni si ngricë e vërtetë dhe,siç m'u duk,po

vyshkej.Mundohej që të përgjigjesh,po e mbytën lotët.

Kur tak u ngrita unë,"gojëshqyeri",dhe fola,pa marrë leje:

-Shoku inspektor,sikur e ke marrë pakëz përpjekur,duke tentuar që të

terrorizosh një mësuese që sa ka lënë bankat e shkollës.Edhe në ditari

i saj nuk të pëlqen,gjej pak mënyrën për t'i folur.Se,në fund të

fundit,mësimi s'varet nga ditari,por se si e zhvillon mësimin.

-Ti do më japësh mënd!- e ngriti zërin ai.Se qe pushteti.

-Unë nuk të jap mënd,por  i njoh mirë përpjekjet e saj,dhe nuk e shoh

të udhës atë gjuhën tuaj.

-Mirë,- u dha fund ai diskutimeve.Ti je i pezulluar nga puna dhe duhet

të paraqitesh në seksion qysh sot!-urdhëroi.Drejtor,- i mëshoi zërit

tani ca më shumë,.vetëm me një shkresë nga shefi i

seksionit,ky,Adhurim ...,do të pranohet në punë.

Kaq.Dha urdhër që të fillonin mësimin dhe iku.Drejtori më pa me

keqardhje,por  duhet të zbatoja urdhërin.Mora biçikletën dhe po

nisesha andej,nga të qëllonin me"putërariu".Trëndafili u afrua,desh të

thoshte ndonjë fjalë,por nuk e la loti.-S'ke ç'më thuaj,-i erdha në

ndihmë.Do ta bëja për këdo.Dhe ika.Drejt e në seksion.Inspektori kish

mbrritur para meje dhe shefi qe nxirë siç nxihet moti kur bëhet gati

për shi.

Sa hyra,shefi më priti me këmbët e para:

-Punën tënde do ta shohim atje në kolektiv,- bubulloi.Më dha shkresën

për të filluar punën( dita e punës nuk do më paguhej ) dhe në shkresë

thuhej se problemi do të shihje në kolektiv  në datën...epo kush e

mban mënd më?

Të nesërmen u ktheva në punë,por pashë që sytë e "trëndafilit" më

ndiqnin pas.Unë bëja sikur nuk i vija re,por,të them të drejtën,më

kish zënë një zili sa mënd haja buzën time nga e keqja.Po më ndodhte

ashtu siç i kish ndodhur,një mbreti judeas.Ai i i kishte të gjitha të

mirat,po,për dreq,i kishin mbetur sytë tek vreshti i Nabotit.Vreshti i

Nabotit,i plotë,i pjekur dhe ta bënte me sy.Çfarë nuk bëri mbreti që

këtë vresht ta shrinte në dorë,por Naboti as që lëshonte pe.Dha e dhe

dhe,- thonë,- që mbreti plasi.Pra,"trëndafili" u bë ,për mua,si

vreshti i Nabotit.Më zuri qymyri dhe shkoi e vajti.Po ajo?E ndiqja nga

larg me sy dhe hamëndësitë që më vinin qarkas,flisnin të gjitha në

favorin tim.E vetmja e dhënë që më pengonte në ato,hamëndësitë e

mia,qe se jo vetëm qeshë i martuar,por dhe me fëmijë.Kur aty përballë

meje dhe"trëndafilit" qenë jo pak po nja dhjetë nga ta që të merrnin

gjak në vetull.Logjikisht,duhet ta quaja veten të mundur,por ku

dëgjoja me këtë vesh,unë?

 

*    *   *

Erdhi "dita e gjyqit".Në krye të shpurës së atyre që qëllonin

me"putra",shefi i seksonit,dora vetë.Zunë vënd në

presidium.Shefi,inspektori,drejtori dhe sekretari i partisë për

fshatin(fshatar dhe njeri i mirë,pse t'i ha hakën?).Ne,të tjerët,këtej

nga salla.Me gjithë mësuesët e shkollave anekse bëheshim nja

20-vetë.Epo pak nuk ishim.Dhe filloi fjalën shefi.Tha,në vija të

prëgjithshme,se "Adhurimi si mësues është i përgatitur,zot për lëndët

e tij,por është ca mëndje madh dhe,veç se është mëndjemadh dhe ca

llafazan,por... Unë kam qenë tip impulsiv dhe,kur shefi po e shtonte

atë dozën e "qëllimit me putër ariu",e ndërpreva dhe i thashë:-Shoku

shef,nuk i meritoj ca nga ato"lëvdatat" tuaja.Ai,(po ku mund të

duronte që mund t'i ndërhyje një eprori të rangut të lartë,kështu),u

nxeh apo bëri sikur u nxheh dhe shtoi:-Po,po.Jo vetëm je

mëndjemadh,por ti je dhe horr!!! Kur tha,këtë"horr",atëherë e humba

fare dhe brof ia bëra nga vëndi,shkova para presidiumit dhe i bërtita:

-Këtë "horr" ke për ta pauguar atje,në sallën e gjyqit.Se

dëgjo,mor"lartmadhëri"(qeshë bërë bishë nga inati),si paske arritur në

këtë përfundim për mua?Mos kam ardhur dhe kam kapur tëtë

shoqe,gjëkafshë?

-Shefi,mënd hyri si doku në ujë dhe,ca më shumë u frikësua,kur njëri

nga kolegët,Arqilea, mbështeti mendimin tim:-Vij unë dëshmitar në

sallën e gjyqit.

Aq u trëmb dhe e humbi pusullën,sa u ngrit dhe tha:

-Më fal,se u nxitova. Ndërsa komardarja e fryjtur tej mase u shpua dhe

salla u mbush me frymë,përsëri Arqilea:-Nuk ka falje.Mos e fal.Na ka

fyer të tërëve,me gjithë atë"pleshtin"(inspektorin),se për atë plesht

donte të digjte jorganin.Unë e fala duke kërkuar që atë vit shkolla

mos kontrollohej më nga ai"pleshti".Kështu u ndamë nga"gjyqi".

 

*    *   *

Kuptohej nga të gjithë që i gjithë ai sherr,kish një shkak.Ky qe

"trëndafili".Dhe ajo,si të gjithë e dinte mirë,ndaj tek po rrija një

nga ditët vetëm në klasë,hyri dhe më tha:-E di seç do të them?-Jo,bëra

të paditurin.-Unë,- tha ajo,e skuqur flakë,- e di që ti u dogje për

shkakun tim.Kur shefi të quajti "horr",e kishte për mua dhe,pse u

binda,unë... dhe iku.

Kishte rënë brënda,se qe  e re dhe nuk kishte kurajo të flistee më

shumë.Tani,zaret u hodhën.Nuk kisha seç prisja më shumë.Shkova dhe,kur

e gjeta vetëm,pa i thënë asgjë me gojë,e zura dhe e putha.Ajo m'u dha

e plotë dhe tani e dija se ai "trëndafil"do çelte veç për mua.U deshëm

dhe zumë e ndërtuam "çerdhen" tonë.Dashuria të zë sytë dhe,kur

dashuron,bënë axhamillëqe që,kur i shikon me kthiellësi,zë e skuqesh

dhe vetë.Sa herë e kisha shtrirë tek krevati ku flinte drejtori,sikur

atë kthinë ta kish ngritur për ne.Se klasa e saj qe ngjitur me kthinën

e vogël.Sado që qe tetor,për ne qe pranverë e vërtetë,mbushur veç me

lule.Dhe,tek shkruaj,s'kam si mos më vinë ndërmënd fjalët e

drejtorit,që thoshte(qemë shokë me të),për këtë,trëndafilin:-Eh,lum ai

që do t'i marrë erë! Dhe kur?Kur  bash mbi krevatin e tij ish lozur

ajo"lodër"kaq e vjetër sa bota.Jo vetëm  që bënim nga këto

lloj"lodrash",por,për të qenë më intimë,të gjitha,çfarë bënim,i

hidhnim në një ditar të përbashkët.Kishim mbushur plot 16 fletore

ditarësh dhe  të 16-fletoret i kisha unë në shtëpi,fshehur atje,pas

rafteve të bibliotekës sime dhe puna vinte  "vaj".Vallë,po a kishte më

bukur se kaq?Ajo më donte,unë e doja dhe ajo e dinte mirë se unë kurrë

nuk mund të ndaja time shoqe.Dhe nga ana tjetër,kurrë nuk do bëhesha

pengesë që "trëndafili" të martohej si të gjithë çupat e tjera.Vetëm

një kusht i kisha vënë:nuk do parnote të martohej me as dhe njërin nga

ata që unë i kisha shok.Kushdo që e kërkoj prej të njohurëve,ajo e

refuzoi.Dhe qenë me të vëretë djem të mirë,me punë të mirë.Njëri  në

Tiranë,por nuk u realizua.Kur më pyesnin mua për "trëndafilin" ,e

ngrija në qiell(pse a nuk qe e tillë) dhe,pastaj,kur shokët morën vesh

të vërtetën,m'u zëmëruan.Po a kisha faj?

 

*     *   *

Qe pragviti i ri dhe ne,tek "shkëmbenim tepsitë",lamë dhe urimet

reciproke.Fletorja(kishte numrin 17-të),mbeti atë ditë tek ajo.Mbeti

dhe,për fat të keq,ajo e harroi në sirtarin e tavolinës në

klasë.Dikush,prej kolegëve,hyri dhe,tek e hapi,gjeti "thesarin".Po

çfarë nuk shkruhej atje brënda?Jo vetëm për aty ,në shkollë,por deri

dhe për ata,të seksionit."Gjetësi",pasi u çeplendis me nge me shkrimet

tona,drejt e tek drejtori.Ky,sa pa"blasfeminë",e kuptoj që e

kisha"ngrënë në besë",dhe më raportoi.Bomba ra dhe,sa u cënova

unë(kish thënë shefi:-Kot thashë unë që Adhurimi është horr!!!),aq më

shumë u cënos nderi i trëndaflit.Një pozitë e mjerë e qesharake që na

baltosi të dyve.Po pjesa e madhe e fajit ra mbi mua.Më thirrën dhe në

komitet të partisë dhe,pasi më bën për ujë të ftohtë,më degdisën nja

60 km larg,në kufi me Tepelenën.

Për"trëndafilin,u kujdesën që mos rëndohej shumë.Shpejt e shpejt,e

transferuan në qytet dhe u martua me një kuadër të asaj kohe.Buja qe e

madhe dhe,me që nijihesha me shumë nga qyteti,më dukej sikur e dinin

të gjithë.Nuk më erdhi keq për veten,po për atë.Dhe m'u bë qejfi

shumë,që u rregullua.

U rregullua dhe në krye të vitit qe bërë me fëmijë.Unë mund ta shihja

kollaj,po nuk doja ta rëndoja as pozitën e saj,por dhe as timen.

 

*   *  *

Kishin kaluar nja 4-vjet të mira që nuk ishim parë më.Isha transferuar

në një shkollë afër shtëpisë dhe një ditë,me kolektivin,vendosëm të

vinim në kinema.Biletat kolektivisht do t'i prisja unë,se drejtorin e

njihja dhe më njihte.Preva 25 bileta për kolektivin dhe,për

mua,drejtori më tha se do ma jepte biletën në llozhë,po kur të afrohej

orari i filmit.Ua dhashë shokëve e shoqeve të mia biletat dhe,sa do

fillonte filmi,drejtori më zgjati biletën për në llozhë.Shkova me

biletë në dorë dhe karrikja ime qe ngjitur me"trëndaflin"(kjo qe me të

shoqin).Natyrisht,nuk e bëra veten,por e ndjeva veten keq.Filloi

dokumentari (se kështu qe proçesi dhe po lutja që,pas dokumentarit,mos

hapeshin dritat) dhe,sa u ula,ndjeva dorën e "trëndafilit" që kërkonte

prehërin e dikurshëm.Pata emocione të mëdha,por,të them të

drejtën,fillova me atë dorë ato "përkëdheljet" aq  e aq të njohura që

u ndërprenë për një kotësi apo pakujdesi.Mbaroi dokumentari dhe,ndërsa

unë rrija me sytë drejt nga salla,pashë disa nga kolegët që po më

kërkonin me sy.Sa më panë,e pashë që ia dhanë të qeshurit.Pa tjetër,e

merrnin si një"grackë" të ngritur nga unë,kur,me të vërtetë,nuk di pse

e bëri ai,miku im,drejtori.Kur filloi filmi,"loja,u bë dhe më e nxehtë

se dora e mikes që më kërkonte,sikur më bënte apel për gjithë atë kohë

që nuk ishim parë dhe kushedi mbase më bënte apel për një"rifillim".

Mund të them vetëm kaq:kurrë  ajo dorë nuk më është dukur më e ngrohtë

se atë natë,në atë film që,thuajëse,nuk e pashë fare.Dora e ngrohtë e

mikees sime.

 

19 tetor   2011

 

_________________

 

 

Një imazh që nuk dua të harroj...

 

Kujtimit të shkrimtarit të

persekutuar,Dr.Astrt   Delvina

 

 

Tregim

 

 

Nga    Përparim       Hysi

 

Kur u emërova mësues në zonën e  Libofshës (flitet për

rrethin Fier) , atje njoha për herë të parë Dr.Astrit Delvinën.Në

Libofshë atë e kishin sjellë,pas një burgu(politik,sigurisht),se nuk

kish se si që në prag të viteve  '60-të,kur numri i mjekëve numërohej

me gishtat e duarëve,një mjek si Dr.Astiriti që qe diplomuar në

Itali,të emërohej nja  15km larg Fierit.Natyrisht,ky emërim qe si një

thelë përmbi bishtin,por në inversin e shtrëmbër të kësaj shprehjeje

popullore.Pra,thënë më shkoqur qe një internim.Sado që tek ky emërim

kish një"hije",kushdo e dinte dhe e lexonte në vijë të drejtë.Por,nga

ana tjetër,s'kam si mos vë në dukje faktin tjetër që askush nuk  e

hiqte veten sikur e njihte këtë të vërtetë kaq domethënëse.Edhe

doktori nga ana e tij shërbente me qytetari dhe qe i gatshëm që t'u

gjendej me dijet e tij cilësore të gjithë atre që kishin nevojë.

Unë qeshë gati 10 km larg nga Libofsha dhe me doktorin shiheshim

rrallë.Nuk kam qenë ndonjë i njohur i veçantë i tij dhe as ndonjë mik

i tij intim.Kemi patur vetëm ato përshëndetjet që njiheshim dhe aq.

 

*   *   *

Unë nuk marrë përsipër mendimet e kolegëve të mi të shkollës 7-vjeçare

të Libofshës,por,ma do mëndja,që zor se ka patur dijeni ndonjëri prej

tyre(me përjashtim të dy elbasanësve që jepnin mësim atëherë në atë

shkollë) ,se Doktor Astriti qe dhe shkrimtar.Them kështu se në ato

vite(1959-1960),atij i qe ndaluar që të shkruante.Dhe ndaj them që pak

vetë e dinin.Kur them për ata,elbasanasit,e kam fjalën për dy

Uranët:Uran Hastopallin dhe Uran Asllanin.I pari jepte gjuhë-letërsi

dhe them do ketë këmbyer ndonjë muhabet me doktorin dhe tjetri,Uran

Asllani,sado  që qe profilizuar për shkencat,qe një erduit i

vërtetë.Se  qe i biri i intelektualit me zë,të ndjerit,Suad

Asllanit.Uran Asllani mund të vinte me shpatulla për muri qoft dhe për

librat e lexuar,cilindo prej nesh në atë kohë.Tek shkruaj,dua të jem

sa më racional dhe nuk dua që të krijohet ndonjë përfytyrimi i përçud

për imazhin që më ka lënë  i ndjeri,DR,Astri Delvina.

 

*     *   *

Ka qenë ditë e shtunë (se vetëm pasditeve të të shtunës mund të shkoja

në shtëpi se qeshë 25 km larg shtëpisë) dhe,pasi kisha bërë nja 10 km

në këmbë.mbrrita në Libofshë.Kur hyra në të vetmin klub që kishte

Libofsha asaj kohe,takova dhe doktorin.-Hë,-më tha,- do shkosh në

shtëpi?-Po,- i thashë.

-Mirë,- më tha.Rrugën do ta bëjmë bashkë se dhe unë do vij për në

Fier. -Aq më mirë,- doktor,se kush e bën gjithë atë rrugë vetëm.

Piva kafen dhe pasi lamë qendrën e fshatit,morëm të përpjetën e

vështirë për tek Manastiri i Ardenicës.Rruga e makinave që ka mbi

tridhejtë e ca vjet që është bërë,asi kohe nuk ekzistonte.Dhe e gjithë

zona,ngjt-te të përpjetën e Mansatirit (e quaj kështu se ky objekt

s'ka si nuk njihet nga shumica e shqiptarëve) dhe,mbasi mbrrin

atje,tek kodra dominuese,merr,pastaj,një tatëpjetë thikë për të

zbritur në KolonjëDhe sa herë e bëja këtë rrugë me të përpjeta e të

tatëpjeta,më vinte në mënd Nastradini,ky personazh pak internacional e

butaforik,që kur ngjitej zë qeshte dhe kur zbriste,qante.Kur e

pyesnin,shpjegohej:se pas të mirës kish të keqe dhe

anasjelltas.Mendoja kështu dhe ia thashë dhe doktorit.Ky qeshi me

battutën time dhe ,si i ditur që qe,bëri sikur e dëgjoi për herë të

parë.Unë po harroja se po i tregoja arat babait.Unë riosh,17-vjeçar

dhe doktori  qe  gati 40 vjeç atëherë,por kish bërë  goxha shkollë dhe

kish parë dynja me sy.Po pse thonë që rrushi i papjekur nuk

hahet.Sidoqoftë,e pashë që qe në qejf dhe më tha:-E di  atë këngën

dhe,papritur përgjigje nga unë,zuri të thoshte vargjet:

"Ma ngjisje përpjetën/...(unë,pa e lënë të vazhdonte)

Porsi dhelpëri/

Ai:-Seç t'u duk këmisha

Unë:-Lëkurë gjarpëri.

 

Ore,qerrata,- më tha pa e mbajtur gëzimin,- po qenke esnaf.

Aha,doktor,i thashë:-Këngët  i dua shumë.Por Zoti më ka dënuar,nuk di

të këndoj.Nga "inati" i përpij vargjet e këngëve,sidomos,ato

popullore.

-Ashtu?!-pyeti si me habi ai.Por mjafton që i di dhe ua di

vlerën.Dhe,mes udhëtarëve,siç jemi unë e ti,mjafton që të dish

vargjet,se nuk ka se kush të shanë.

Kështu,për të mos e ndjerë këtë përpjetë,pa na sill dhe ndonjë tjetër.

Dhe fillova:"Në sokak të ngushtë/ku na solli era.Doktori,tanimë

çakërrqejf,ma priti:-S'më the kalimera/moj t'u mbilltë dera/.Është e

bukur kënga e popullit,- më tha.E di,- shtoi,- populli përmjet këngësh

bën apo shkruan historinë.Historinë me luftë dhe pa luftë.Se dhe

këngët e luftës populli ynë i ka të bukura.

Tash mua më erdhi gjahu në shteg dhe,për t'i dhënë të kuptonte se e

dija "sekretin" që ai kishte shkruar që paraçlirimit dhe,për këto

shkrime,kishte bërë dhe burg,tak dhe citova rreshtat e një kënge

popullore që e kisha lexuar në ndonjë prej atyre shkrimeve të

pragviteve '40-të.

Dhe ia fillova:

"Vjen ushtria porsi bletë  (pashë që ndaloi dhe u bë sy e veshë!)

-Pse s'u bie,more Gjolekë?

Unë u bie,po s'kam fishekë...

Tash pashë që u përmallua dhe më tha:-Ore,ku  e ke gjetur këtë këngë?

-Në një shkrim të Doktor Astrit  Delvinës tek një revistë e asaj kohe

që ma ka dhënë Efendi Yzeir Sallata.Një lot përmallimi iu varë ndër

sytë dhe,pasi bëri pikiatë,ra për tokë. -Eh,- tha...

Kënga u pre.I thashë:-Më fal,në të lëndova.-Po,jo,more djalë,nuk më

lëndove,por hoqe koren e një plage të herëshme.Dhe plagës,po i hoqe

koren,zë dhe të dhëmb.

Sakaq kishim mbrritur tek Manastiri dhe,si të lodhur që qemë,u ulëm

nën hijen e selvive.Kur pranë nesh erdhi,siç duket roja i

Manastirit.që na përshëndeti siç bëhet kudo atyre anëve.Doktori,siç

duket,e njihte dhe pyeti:-Është Hirësia e tij aty?-Jo,-tha,- ka shkuar

në Lushnje.

Unë i them:-Po për një prift manastiri vete dhe thuaj "Hirësi!".

-Dëgjo,- më tha,-ky nuk është si ata priftërinjtë që njeh

ty.Ky.Imzot,Hirësia e Tij,Irenea Banushi,është një erudit si një

institucion që duhet të kesh nderin sikur dhe njëherë të flasësh  me

të.Pa më thuaj,- më tha,- njeh ndonjë prift që të ketë karizmën e një

fetari të veçantë.Njoh vetëm njërin,doktor.Papa Polizoii Ikonomin në

Fier.Aq autoritar është që,sa e sheh,po qe ulur,do ngrihesh në

këmbë.Dhe ka një portret prej burri të pashëm.Rrobën fetare e mban

akull dhe  mjekrra e bardhë,kur reflekton nga dielli,sikur të vretë

sytë.Aq impozant është ky klerik,sa ne,myslimanët,themi:-Papë Alizoi!

Sikur,medemek,ky prfit orthodoks është dhe yni.

Doktori qeshi  me përshkrimin tim dhe,pastaj,më tha:-U lodhëm nga kjo

malore e "egër".-U lodhëm,- e mbështeta dhe unë. Dhe mos kujto se ta

di njeri,- tha doktori,- përveç nënës.

 

*      *    *

U ngritëm dhe morëm të tatëpjetën thikë për të dalë në

xhade.Tatëpjetë,pothuaj,nuk thamë asnjë fjalë.Se nga lodhja,këmbët

sikur nuk zinin në tokë dhe,prapë m'u kujtua Nastradini.Dolëm në xhade

dhe,për fat,hipëm në një karroceri të një makine nga ato të

naftës.Atje u përziemë me punëtorët dhe nuk thamë dot asnjë fjalë.Unë

zbrita në Mbrostar-Ura(4 km larg nga Fieri) dhe doktori vazhdoi rrugën

për në Fier.

Dhe më,për çudi,nuk e takova dot.U transferova para tij nga zona e

Libofshës dhe,siç mora vesh,pasi kisha ikur unë dhe atë e kishin

transferuar në Levan.

Një ditë prej ditësh,kur unë kisha ikur ushtar-më duket në vitin 1967-

mora vesh që doktorin e kishin arrestuar për së dyti.Akuza:për

agjitacion e propagandë.Ashtu,gojë mbi gojë,thanë që i kishin gjetur

dhe ca shkrime.Më erdhi shumë keq për mikun tim të dikrushëm.Kur erdhi

demokracia,mora vesh që kish dalë nga burgu dhe lexova atëherë romanin

e tij "Globi në rrjetë".Por,siç duket,shumica e shkrimeve të tij

mbetën qelive apo në duarët e hetuesëve sharlatanë.Ca më keq do të

jetë,që ato të kenë rënë në dorën e ndonjë plagjiati që,duke përfituar

nga fakti  se Dr.Astrit Delvina ka vdekur qysh në vitin 1990,dhe t'u

bëj veprave të tij ndonjë"retushim" dhe të dalë  sikur i ka shkruar

vetë.Se janë çudira që nuk më çudisin këto.Aq më shumë më lind ky

dyshim se burgun e dytë e paska bërë sipas dëshmisë të një shkrimtari

mediokër që paska ngjitur  shkallët drejt kupolës.

Sidoqoftë,miku im i asaj të përpjetme,ka mbetur në kujtesën time si

një imazh i bukur.Për të mos u ndarë nga ky imazh,unë e solla për ju.

 

16 tetor    2011

 

_____________