Edgar Frashëri: Si u njohta me Peter Priftin

Si u njohta me Peter Priftin

Nga Edgar Frashëri

Per nje njeri qe nuk I perket fushes se letrave, nuk kisha sesi te dija ose te kisha  degjuar per Peter Priftin , sidomos kur je rritur ne nje bote teresisht te izoluar ku informacioni  jepej me pikatore ose nuk jepej fare dhe se shqiptaret qe jetonin jashte atdheut nuk ishin vecse “tradhetare” qofshin edhe ata qe kishin lindur andej. 

Pra I veshur me kete lloj “injorance” nje dite fare pa pritur ne ekranin e kompjuterin tim cfaqet virtualisht Peter Prifti i cili me pas u be njeri  I afert per mua.  Ai kishte perkthyer nga shqipja ne anglisht librin e tim ati - Stavro Frasheri - “ Permes Mirdites ne dimer” i botuar ne vitin 1930 ne Korce te cilin ai e shkroi mbasi shoqeroi neper malesite tona te veriut ciftin amerikan  Carleton S. Coon dhe gruaja, antropolog  i mirenjohur, te cilet erdhen ne Shqiperi ne vitin 1929.  Lajmi mbi librin e perkthyer me vinte nga nje kusheri ne Amerike I cili kishte zbuluar se libri ne fjale shetiste ne librarite atje, dhe une I biri I autorit nuk dija gje.! Si cdo shqiptar te cilit mendja ne fillim I punon per mbrapsh, mendova se ky  lloj “shqiptar amerikan” ose nuk e dinte se ketu ne Shqiperi  autori I vdekur prej kohesh kishte ende trashegimtare gjalle qe ruanin  te drejten trashegimore, ose ishte tip hajduti si ketu tek ne, ku perkthehet e gjithe literature e botes pa pyetur se I duhet marre leje autorit.

Por fale zotit qe, para se ti dergoja  Peter Priftit letren a pare e cila me siguri do te ishte e nxituar, u njoha ketu me anen ligjore te problemit e u qetesova kur mesova se veprimi nga ana e botuesit East European Monographs ishte ne perputhje te plote me ligjin amerikan. Libri ishte bere public domain. Atehere  porosita nje te tille ne SHBA te cilin sot e ruaj si kopje te vyer dhe deshmi se me sa pasion e ka perkthyer kete liber Peter Prifti. Ai kete perkthim e beri, sic thote edhe ai vete , se pari si nje shqiptar I mire ne dhé te huaj qe I digjej zemra per vendin e lindjes, dhe si mik I Carleton-eve gjithashtu per te cilet ai fliste me superlative.  Ai liber pervec Parathenjes se autorit, ishte pasuruar edhe me nje Mirenjohje nga vete perkthyesi, Parathenje nga vete Profesor Coon si dhe me nje Prezantim te mrekullueshem nga Znj. Rafaela Kondi ne New York. Shume fotografi te nxjerra nga shkencetaret amerikane, te nje cilesie fantastike , qe une nuk I kisha pare ndonjehereme sollen ne kujtese imazhin e babain tim si nje djale te ri ne pamje sic nuk ma kishte marre mendja kurre!  Ja se si shprehet studiuesi  Peter Prifti ne parathenjen e perkthimit te tij  per nismen qe kishte mare.

…Ne vitet shtatedhjete ai ( Carleton S.Coon) me pyeti  nese do te kisha deshire te perktheja ne anglisht librin e Stavro Frasherit “ Permes Mirdites ne Dimer” dhe une I thashe “Po,”. E pranova nje ftese te tille se pari sepse vinte si nje detyrim ndaj professor Coon per pjesemarrjen e tij ne Seminarin e vitit 1960 (organizuar nga “Vatra” per studimet shqiptare).  Se dyti pranova duke arsyetuar  se keshtu do te me jepej nje rast tu beja te njohur lexuesve anglishtfoles ekspediten  kerkimore ne vendin tim te  nje studiuesi te shquar Harvardas  I cili ka dhene nje kontribut te vlefshem ne njohjen e popullit Shqiptar lidhur me fushen e antropologjise e shkencave perkates….( perktheu E.F )

 Por per hir te rrefimit duhet te bej nje parantese e te theksoj se ky liber erdhi per se dyti ne drite, ne Shqiperi ne vitin 2002, fale punes se bere nga shtepia botuese “Mirdita” dhe pasionit mirditor te drejtuesit te saj Z. Ndue Dedaj, te zoterinjve Bardhok Pulaj e Gjon Marku dhe te ndikimit te pacmuar te Prof.Dr. Mark Tirta, per te cilet nuk gjej fjale falenderimi. ( kopertina eshte e ketij ribotimi). 

Keshtu  pra Peter Prifti  u be virtualisht pjesetar i familjes time, dhe per ate cfare ka bere e thene ne adrese te tim  ati, I jam mirenjohes  pamase.

Per vepren e tim  ati me pas ne vitin 2005, nga miku dhe studiusi I mirenjohur  Z. Sali Hidri u botua nje monografi  e titulluar ”Hulumtuesi I bukurise shqiptare - Stavro Thoma  Frasheri ”  nje kopje te te cilit ja dergova Peter Priftit prej te cilit mora nje leter falenderimi  me 2 Mars 2006 se bashku me nje kopje te librit te titulluar “Peter R.Prifti ne boten e dijetareve shqiptaro-amerikane” shkruar me dashuri dhe profesionalizem nga profesoresha Eleni Kramitro per veprimtarine shkencore te ketij studiuesi.

Me pas  i dergoj Peter Priftit kopje me dedikim te librit te botuar me titull “ England as I saw her-1927” me autor Stavro Frasheri i cili u publikua i plote ne version elektronik ne gazeten ALBANIAN MAIL te shqiptareve ne Angli.

Lidhur me botimin e ketij libri, korrespondenca me Peter Priftin ishta ajo qe me inkurajoi te merrja rrugen drejt Anglise ne vitin 2009 per ta promovuar ate pikerisht ne vendin ku ai zuri fill para tetedhjete vjetesh ne mendjen e babait tim Stavri Frasheri, ne Lincoln.