Mendime
Rrezart Kalaja: Intervistë me Prof. Shaljanin - Rrëzimi i mitologjisë së rrejshme të islamit politik në Kosovë
E merkure, 19.03.2025, 08:35 PM
Rrëzimi i mitologjisë së rrejshme të islamit politik në Kosovë dhe angazhimi i Profesor Shaljanit për ruajtjen e identitetit shqiptar
Intervistë
me Profesor Shqiptar Shaljani
Nga
Rrezart Kalaja
Rrezart Kalaja: Profesor Shaljani, është një nder i veçantë të kemi mundësinë të
zhvillojmë këtë intervistë me ju. Për të filluar, mund të na flisni pak për
jetën dhe karrierën tuaj, për hapat që keni ndjekur në fushën arsimore dhe për
angazhimin tuaj në ruajtjen e trashëgimisë kulturore shqiptare?
Profesor
Shqiptar Shaljani: Padyshim, kam
kaluar një rrugë të gjatë në fushën akademike dhe kulturore, duke u angazhuar
për ruajtjen e trashëgimisë shqiptare, historisë dhe identitetit tonë kombëtar.
Kam botuar disa artikuj dhe libra që trajtojnë këto tema, dhe gjithashtu kam
kontribuar në projekte që kanë për qëllim mbrojtjen e traditave dhe vlerave
tona. Kjo është një detyrë që kërkon pasion dhe angazhim të thellë.
Rrezart Kalaja: Profesor Shaljani, ju shpesh keni folur mbi ndikimet e islamizmit politik
në shoqërinë shqiptare. A mendoni se kjo ka shkaktuar një prapambetje në
formimin dhe edukimin e brezit të ri, dhe si ndikon kjo në formimin e
identitetit shqiptar në ditët e sotme?
Profesor
Shqiptar Shaljani: Po,
fatkeqësisht islami, veçanërisht islami politik, ka ndikuar në një pjesë të
rinisë shqiptare dhe në shoqërinë tonë në përgjithësi. Ky ndikim ka kontribuar
në një prapambetje, duke formuar një identitet të shtrembëruar dhe të varur nga
vlera që nuk janë të lidhura me traditat dhe kulturën shqiptare. Ky është një
fenomen që e ka zbehur formimin e një identiteti të qartë dhe të qëndrueshëm
shqiptar.
Rrezart Kalaja: Në kontekstin e ndikimit të islamizmit politik, a mendoni se kjo ka
penguar Kosovën të bëhet pjesë e familjes evropiane, si një shoqëri me vlera
dhe tradita të integruara evropiane?
Profesor
Shqiptar Shaljani: Po, kjo është
një nga pengesat kryesore. Pavarësisht se Kosova është një vend me potencial,
ndikimet e islamizmit politik kanë ngadalësuar integrimin tonë në familjen
evropiane. Kjo ka bërë që të na mungojnë disa vlera themelore evropiane, që
janë të nevojshme për të arritur një shoqëri të zhvilluar dhe të hapur.
Rrezart Kalaja: Duke pasur parasysh historinë tonë, si mund të përshkruani rolin e
krishterizmit në formimin e identitetit shqiptar dhe në ruajtjen e vlerave tona
kombëtare? A mund të thuhet se shqiptarët kanë arritur këto vlera pa ndikimin e
islamit?
Profesor
Shqiptar Shaljani: Roli i
krishterizmit në forcimin e identitetit kombëtar shqiptar është i
jashtëzakonshëm. Krishterizmi ka formuar strukturën e kulturës, traditave dhe
mentalitetit shqiptar për më shumë se 2000 vjet. Ndikimi i islamit, ndonëse ka
qenë i pranishëm, nuk ka kontribuar në ruajtjen e vlerave tona kombëtare, por
ka sjellë vlera të huaja, si ato turke dhe arabe.
Rrezart Kalaja: A mendoni se qarqet e organizuara të islamizmit politik në Kosovë, të
udhëhequra nga figura si Naim Ternava, janë financuar nga burime të njohura që
janë antishqiptare, sidomos nga shtete si Serbia, Rusia dhe disa shtete
islamike që ende nuk e kanë njohur Kosovën si shtet të pavarur?
Profesor
Shqiptar Shaljani: Po, është
shumë e mundur që qarqet e islamizmit politik në Kosovë janë të strukturuara
dhe të sponsorizuara nga shtete dhe organizata që kanë interesa antishqiptare.
Shtetet si Serbia, Rusia dhe disa shtete islamike, që ende nuk e kanë njohur
pavarësinë e Kosovës, mund të kenë një rol në financimin dhe mbështetjen e
këtyre qarqeve.
Rrezart Kalaja: Cili është, sipas jush, roli i intelektualëve dhe i komunitetit shqiptar
në luftën për të mbrojtur vlerat tona kombëtare, dhe çfarë mesazhi do t’i
dërgonit brezave të rinj, të cilët po përballen me këto sfida të identitetit?
Profesor
Shqiptar Shaljani: Roli i
intelektualëve dhe i komunitetit shqiptar është thelbësor. Të gjithë, nga
shteti deri te individët, duhet të mbrojnë vlerat dhe identitetin tonë
kombëtar. Mesazhi që kam për brezat e rinj është që të mos bien pre e
manipulimeve dhe të ruajnë lidhjen e fortë me historinë dhe traditat e kombit
shqiptar.
Rrezart Kalaja: Profesor Shaljani, mund të na tregoni më shumë rreth idesë për ndërtimin
e kishës apo bazilikës në Bajgorë? Çfarë do të përfaqësojë kjo ndihmë në
ruajtjen e identitetit shqiptar?
Profesor
Shqiptar Shaljani: Ky projekt ka
një rëndësi të jashtëzakonshme. Kishë apo bazilika do të simbolizojë fuqishëm
ruajtjen e identitetit shqiptar dhe forcimin e lidhjes me traditat dhe besimin
tonë të krishterë. Ky është një projekt që ka për qëllim të nxisë një
ringjallje të vetëdijes kombëtare, duke e kthyer shqiptarët në burimet e tyre
të vërteta të historisë dhe kulturës.
Rrezart Kalaja: Çfarë besoni se mund të arrihet me ndërtimin e kësaj kishe apo
katedraleje në një zonë me një histori të pasur kulturore, siç është Bajgora?
Profesor
Shqiptar Shaljani: Ky projekt do
të krijojë një pikë referimi për shqiptarët, jo vetëm në Kosovë, por edhe në
diasporë. Do të shërbejë si një simbol i bashkimit dhe i ruajtjes së
trashëgimisë shqiptare. Ai ka potencialin për të forcuar lidhjet ndërkombëtare
dhe do të ofrojë mundësi për zhvillim turistik dhe kulturor për këtë rajon.
Rrezart Kalaja: Si mendoni se ky projekt mund të ndikojë në bashkimin e shqiptarëve, jo
vetëm në Kosovë dhe Shqipëri, por edhe në diasporë?
Profesor
Shqiptar Shaljani: Ky projekt ka
një potencial të madh për të bashkuar shqiptarët kudo që janë. Kisha në Bajgorë
mund të shërbejë si një simbol i unitetit, që i përfshin shqiptarët në një
kauzë të përbashkët për ruajtjen e trashëgimisë tonë kulturore dhe fetare.
Rrezart Kalaja: Si mund të kontribuojnë shqiptarët e Kosovës, Shqipërisë dhe diasporës në
realizimin e këtij projekti? Cila është thirrja juaj për angazhimin e
komunitetit në mbështetje të kësaj nisme?
Profesor
Shqiptar Shaljani: Shqiptarët e
Kosovës, Shqipërisë dhe diasporës mund të kontribuojnë duke mbështetur
financiarisht dhe duke angazhuar vetveten për realizimin e këtij projekti
historik. Kjo është një mundësi e madhe për të treguar se ne si komb mund të
bashkohemi për një kauzë të përbashkët.
Rrezart Kalaja: Si mund të përfitojnë shqiptarët nga një projekt i tillë që ka në qendër
ndërtimin e një simboli të identitetit dhe bashkimit kombëtar?
Profesor
Shqiptar Shaljani: Ky projekt do
të kontribuojë në forcimin e identitetit shqiptar dhe do të shërbejë si një
kujtesë për brezat e ardhshëm për rëndësinë e trashëgimisë sonë kulturore dhe
historike. Shqiptarët do të ndihen më të bashkuar dhe do të kenë mundësinë të
ruajnë vlerat e tyre në një botë gjithnjë e më të globalizuar.
Rrezart Kalaja: Cili është roli i intelektualëve dhe të rinjve në ruajtjen dhe promovimin
e këtyre iniciativave që lidhen me trashëgiminë dhe historinë shqiptare, duke e
demaskuar një islamizëm politik në Kosovë?
Profesor
Shqiptar Shaljani: Roli i
intelektualëve dhe i të rinjve është shumë i rëndësishëm. Ata duhet të
angazhohen në promovimin e vlerave kombëtare dhe të kundërshtojnë çdo lloj
ideologjie që dëmton identitetin shqiptar. Ata janë pasardhësit që do të mbajnë
të gjallë kulturën dhe historinë tonë.
Rrezart Kalaja: Profesor Shaljani, ju keni kaluar një rrugë të gjatë në fushën e arsimit
dhe atdhetarizmit. Si ka ndikuar angazhimi juaj në jetën tuaj personale dhe
profesionale pas gjithë kësaj sakrifice që keni bërë për kombin dhe atdheun?
Profesor
Shqiptar Shaljani: Angazhimi im
ka pasur një ndikim të thellë në jetën time personale dhe profesionale.
Përballja me ekstremizmin islamik dhe mbrojtja e identitetit shqiptar ka
kërkuar shumë sakrifica, por çdo hap që kam bërë ka qenë për një kauzë më të
madhe – për të mbrojtur të ardhmen e kombit tonë.
Rrezart Kalaja: Lidhur me lëvizjet e fundit në Kosovë, si i shihni ato dhe mesazhin që po
dërgojnë për të ardhmen e kombit shqiptar?
Profesor
Shqiptar Shaljani: Lëvizjet e
fundit janë një përgjigje e nevojshme ndaj kërcënimeve që vijnë nga islamizmi
politik dhe qarqet antikombëtare. Ne duhet të jemi të kujdesshëm dhe të mbrojmë
identitetin tonë, ndërkohë që angazhohemi për një të ardhme të sigurt dhe të
qëndrueshme për kombin shqiptar.
Rrezart Kalaja: Si mund të kontribuoni shqiptarët e Kosovës, Shqipërisë, trojeve
shqiptare në Ballkan dhe diasporës në realizimin e këtij projekti? Cila është
thirrja juaj për angazhimin e komunitetit në mbështetje të kësaj nisme,
përfshirë edhe mbështetje financiare?
Profesor
Shqiptar Shaljani: Shqiptarët e
Kosovës, Shqipërisë, trojeve shqiptare në Ballkan dhe diasporës mund të
kontribuojnë në këtë projekt në shumë mënyra. E para dhe më e rëndësishmja
është mbështetja financiare. Ky projekt ka nevojë për burime të qëndrueshme
financiare për të arritur synimet e tij dhe për të realizuar një ndërtim të
qëndrueshëm dhe të denjë për simbolikën që ka. Angazhimi i çdo shqiptari, qoftë
në Kosovë, Shqipëri, trojet shqiptare apo diasporë, mund të bëjë një ndryshim
të madh në realizimin e këtij projekti historik.
Përveç mbështetjes financiare,
është e rëndësishme që secili shqiptar të angazhohet me mundësitë që ka, qoftë
përmes mundësive të tjera materiale, qoftë përmes angazhimit të drejtpërdrejtë
në organizimin e aktiviteteve që mund të rrisin ndërgjegjësimin dhe mbështetjen
për këtë kauzë.
Thirrja ime për komunitetin
shqiptar është që të kuptojnë rëndësinë e kësaj nisme, e cila nuk është vetëm
një ndihmë për një projekt ndërtimi, por është një investim në ruajtjen e
identitetit tonë kombëtar dhe në forcimin e lidhjeve mes shqiptarëve kudo që
janë. Angazhimi i çdo individi, në çdo formë të mundshme, është një hap më afër
qëllimit për të forcuar unitetin dhe identitetin shqiptar.
Rrezart Kalaja: Si mund të përfitojnë shqiptarët nga një projekt i tillë që ka në qendër
ndërtimin e një simboli të identitetit dhe bashkimit kombëtar?
Profesor Shqiptar
Shaljani: Shqiptarët mund të përfitojnë
nga ky projekt përmes forcimit të identitetit kombëtar dhe bashkimit. Kisha në
Bajgorë do të shërbejë si simbol i ruajtjes së trashëgimisë kulturore dhe
besimit tonë, duke i lidhur shqiptarët në Kosovë, Shqipëri dhe diasporë. Ky
projekt do të nxisë ndjenjën e krenarisë kombëtare, do të forcojë lidhjet mes
shqiptarëve dhe do të kontribuoni në zhvillimin turistik dhe kulturor të
rajonit.
Rrezart Kalaja: Cili është roli i intelektualëve dhe të rinjve në ruajtjen dhe promovimin
e këtyre iniciativave që lidhen me trashëgiminë dhe historinë shqiptare, duke e
demaskuar një islamizëm politik në Kosovë, duke promovuar prapambeturi,
primitivizëm, abuzim me femrën shqiptare, terror ndaj fëmijëve dhe vogëlushëve
shqiptarë, duke u përpjekur të lexojnë Kur'anin në gjuhën arabe pa hyrë fare në
klasën e parë?
Profesor
Shqiptar Shaljani: Roli i
intelektualëve dhe të rinjve është i jashtëzakonshëm në ruajtjen dhe promovimin
e trashëgimisë shqiptare. Ata duhet të jenë të vetëdijshëm për rreziqet që
sjell islamizmi politik dhe të luftojnë për vlerat tona kombëtare.
Intelectualët dhe të rinjtë duhet të demaskojnë çdo tentativë që përhap
prapambetur, primitivizëm, dhe abuzime me fëmijët dhe gratë shqiptare. Ata
duhet të promovojnë një arsim të shëndetshëm, ku fëmijët mund të zhvillohen pa
pasur frikë nga ideologjitë e huaja dhe të kenë mundësi të lexojnë dhe mësojnë
në gjuhën e tyre natyrore, duke u fokusuar në zhvillimin intelektual dhe
kulturor të shëndetshëm.
Rrezart Kalaja: Profesor Shaljani, ju keni kaluar një rrugë të gjatë në fushën akademike
dhe atdhetarizëm. Si ka ndikuar angazhimi juaj në jetën tuaj personale dhe
profesionale pas gjithë kësaj sakrifice që keni bërë për kombin dhe atdheun,
duke u përballur me grupe të ekstremizmit islamik politik që, në njëfarë
mënyre, ju dhe shoqata dhe lëvizje të tjera kundër islamizmit politik, e thyet
mitin e tyre propagandistik të rrejshëm se islami është një "Kala"
mbi identitetin shqiptar?
Profesor
Shqiptar Shaljani: Angazhimi im
ka kërkuar sakrifica të mëdha, si në jetën profesionale ashtu edhe në atë
personale. Ky angazhim ka ndikuar thellësisht në formimin e pikëpamjeve dhe
filozofisë time, duke u bërë një mision për të mbrojtur identitetin shqiptar
nga çdo ndikim të huaj që rrezikon ta deformojë atë. Pjesëmarrja në këtë betejë
kundër ekstremizmit islamik politik ka qenë një sfidë e madhe, por gjithashtu
një mundësi për të demaskuar mitet e rrejshme dhe për të treguar se shqiptarët,
me historinë dhe kulturën e tyre, mund të kenë një identitet të fortë dhe të
pavarur pa u mbështetur në ideologji të huaja që janë të dëmshme për traditat
tona.
Rrezart Kalaja: Si e shihni të ardhmen e kombit
shqiptar dhe çfarë mesazhi do të kishit për ata që po luftojnë për të ruajtur
dhe zhvilluar identitetin shqiptar kundër këtyre forcave që për çdo ditë i
mihin varrin popullit tonë, në krye me Naim Ternavën, Shefqet Krasniqin, Mazllum
Mazllumin, Irfan Salihin, Milazim Krasniqin dhe shumë hoxhallarë të tjerë?
Profesor
Shqiptar Shaljani: Të ardhmen e
kombit shqiptar e shoh me shumë shpresë, por vetëm nëse ne si komb qëndrojmë të
bashkuar dhe mbrojmë vlerat tona autentike. Mesazhi im për ata që luftojnë për
ruajtjen e identitetit shqiptar është që të mos lodhen dhe të vazhdojnë të
luftojnë me të gjitha mjetet që kanë në dispozicion. Këto forca që po përpiqen
të minojnë kombet tona, si Naim Ternava, Shefqet Krasniqi e të tjerë, duhet të
kuptojnë se nuk mund të shkatërrojnë një identitet të lashtë dhe të pasur si ai
shqiptar. Ne duhet të jemi të qartë në misionin tonë dhe të angazhohemi pa
mëdyshje për të ruajtur kulturën, historinë dhe vlerat tona kombëtare, duke
qenë të fortë dhe të qëndrueshëm përballë çdo sfide.
Rrezart Kalaja: Profesor Shaljani, duke pasur parasysh ndikimin e feve të ndryshme në
shoqërinë shqiptare, pse mendoni se shqiptarët duhet të kthehen te feja e të
parëve të tyre, katolikizmi? Cilat janë dallimet thelbësore mes kishës dhe
xhamisë në lidhje me identitetin shqiptar? Pse thoni se në kishë shqiptarët
lindin dhe vdesin me gjuhën dhe kulturën shqiptare, ndërsa në xhami ky
identitet shpesh humbet dhe lidhet me kultura të huaja, si ato arabe dhe turke?
Po ashtu, a iu bëni thirrje shqiptarëve që të ndryshojnë emrat, duke i larguar
ata që kanë origjinë arabe, turke, iraniane dhe t'i kthehen emrave të pastër
shqiptarë, si një mënyrë për të forcuar lidhjen me identitetin dhe kulturën
tonë?
Profesor
Shqiptar Shaljani: Në kishë,
shqiptarët lindin dhe vdesin me gjuhën dhe kulturën shqiptare, sepse kisha ka
luajtur një rol të rëndësishëm në ruajtjen e traditave dhe vlerave tona
kombëtare. Ajo ka qenë gjithmonë një vend ku ne mund të shprehim kulturën,
këngën, festimet dhe simbolet tona shqiptare. Nga ana tjetër, xhamitë shpesh
lidhen me kultura të huaja, kryesisht arabe dhe turke, duke e larguar
identitetin shqiptar nga traditat e veta të thella. Kisha ka qenë një mbrojtëse
e kulturës shqiptare dhe ka kontribuar në ruajtjen e gjuhës dhe historisë sonë,
ndërsa xhamitë shpesh ngatërrojnë shqiptarët me ideologji dhe praktika që nuk
janë të lidhura me origjinën dhe kulturën tonë të vërtetë. Kjo është arsyeja
pse kthimi te feja katolike është një mundësi për të ruajtur dhe forcuar
lidhjen me identitetin shqiptar, duke mbajtur gjallë pasuritë tona kulturore
dhe historike.
Po ashtu, do t'u bëja thirrje
shqiptarëve që të rishqyrtojnë përdorimin e emrave që kanë origjinë arabe,
turke apo iraniane dhe të rikthehen te emrat shqiptarë. Ky është një akt i
thjeshtë, por shumë i rëndësishëm për të ruajtur identitetin tonë të pastër dhe
për të forcuar lidhjen me historinë dhe kulturën shqiptare. Emrat që lidhen me
gjuhën, traditën dhe kulturën tonë janë një mënyrë e fuqishme për të theksuar
se kush jemi dhe nga vijmë.
Rrezart Kalaja: Profesor Shaljani, ju falënderoj shumë për këtë intervistë të vlefshme
dhe uroj që angazhimi juaj të vazhdojë të ketë ndikim të fuqishëm në ruajtjen e
identitetit shqiptar.
Profesor
Shqiptar Shaljani: Faleminderit
edhe juve. Uroj që ky projekt dhe ky angazhim të shërbejë si një shembull për
brezat që vijnë.