Sabile Basha: Pse vonon Këshilli Europian për pranimin e Kosovës në gjirin e saj

PSE VONON KËSHILLI EVROPIAN PËR PRANIMIN E KOSOVËS NË GJIRIN E SAJ

Nga Prof. Dr. Sabile Keçmezi- Basha

Kohët e fundit, në valën e pritjeve të gjata dhe ëndrrave të papërmbushura, dëgjojmë se Kosova ende duhet të pres jashtë dyerve të Këshilli Evropian. Dhe shtrohet pyetja: edhe sa do të zgjasë kjo pritje? Sa kohë duhet të qëndrojë Kosova në këtë korridor të pafund, duke u shtrirë drejt një horizonti që herë-herë duket më shumë mirazh sesa realitet?

E kuptoj, natyrisht, se burokracia ka gjuhën e saj të ftohtë, se procedurat janë një valle e gjatë dokumentesh që mbushin dosjet, se çdo hap kërkon plotësimin e kushteve shtesë, të miratimeve, të negociatave. Por, përse kjo stërzgjatje që ndjehet si një përbuzje? Përse ky përjashtim i zgjatur, që flet në heshtje më shumë se çdo fjalë?

Kosova, si një shpirt i palodhur, ka pritur gjatë dhe ka kaluar përmes udhëve të dhimbjes dhe të sakrificës. Ajo e di mirë se si është të mbijetosh mes sfidave, të rindërtosh nga rrënojat, të shpresosh edhe kur shpresa shfaqet si një fije e hollë në horizontin gri. Por kjo pritje e pambaruar, ky refuzim që fsheh paragjykime të heshtura, lëndon shpirtin e saj.

Përballë kësaj padrejtësie të stërzgjatur, ngrihet një pyetje që nuk mund të shuhet: a është kjo një provë e durimit apo një tregues i harresës? Sepse Kosova nuk është një vend që duhet "të presë" pafundësisht; është një vend që meriton të jetë pjesë e një familjeje që pretendon të jetë e bashkuar dhe e drejtë.

Pra, derisa ditët kalojnë dhe pritja shndërrohet në një melodi të gjatë durimi, mbetet shpresa se një ditë Evropa do të shohë jo vetëm burokracinë e saj, por edhe të vërtetën që pulson në zemrën e Kosovës. Dhe atëherë, ndoshta, pritja do të marrë fund, dhe Kosova do të gjejë vendin që i takon në krahët e Evropës.

Ne, si pjesë e kësaj toke të lashtë, kemi të drejtë të ndjejmë peshën dhe dinjitetin e çdo të drejte që gëzojnë popujt e tjerë në Evropë. Është një e drejtë që buron nga vetë qenësia jonë si popull, një thirrje e brendshme që flet me zërin e historisë, i cili përçon dhembjet e të kaluarës dhe aspiratat e një të ardhmeje më të drejtë.

A nuk jemi edhe ne bij dhe bija të këtij kontinenti? A nuk i kemi mbajtur mbi shpinë shekujt e sakrificave, duke dhënë gjak dhe djersë për t’i mbrojtur vlerat që Evropa shpall si të shenjta? A nuk jemi edhe ne pjesë e mozaikut të kulturave që përbëjnë këtë tokë të begatë? Ne kemi ndërtuar, na kanë shkatërruar dhe jemi rindërtuar, kemi dashur, ëndërruar dhe vuajtur, njësoj si popujt e tjerë që sot gëzojnë të drejtat e tyre pa kushte.

E drejta jonë nuk është një privilegj; është një borxh që historia dhe drejtësia ia kanë këtij populli. Një popull që ka qëndruar i fortë përballë stuhive të padrejtësisë, që ka duruar harresën dhe ka ngjallur nga hiri i vet shpresën për një jetë më të mirë. Nuk kërkojmë mëshirë, as lëmoshë. Kërkojmë vetëm atë që është e drejtë, atë që na takon në bazë të parimeve që vetë Evropa i shpall si universale: barazia, liria dhe dinjiteti.

Sepse të drejtat nuk janë as dhuratë, as privilegj. Ato janë një themel mbi të cilin qëndron njeriu, një frymë që na bën të ndihemi të plotë dhe të barabartë me të tjerët. Dhe derisa vështrimi ynë mbetet i ngulur te ky ideal, ne vazhdojmë të besojmë se drejtësia do të mbërrijë, njësoj si drita që shpërndan errësirën e natës. Ne jemi këtu, duke pritur, duke punuar dhe duke ëndërruar për ditën kur e drejta jonë do të respektohet plotësisht, si pjesë e pandarë e Evropës së lirë dhe të bashkuar.

Pa dëshirën tonë, pa zgjedhjen tonë, historia na vendosi aty ku kurrë nuk do të kishim dashur të ishim. Si një fletë e brishtë në erën e furishme të padrejtësive, ne u gjendëm të shtypur, të okupuar dhe të privuar nga të drejtat më elementare, ato që çdo qenie njerëzore duhet t’i ketë si të lindura e të pacenueshme.

Ishte një robëri që nuk lidhej vetëm me trupin, por që përpiqej të nënshtrojë edhe shpirtin tonë, të na heshtë zërin dhe të na shuajë ëndrrat. Ata që na mohuan lirinë, nuk ndalën vetëm te kufizimi i hapësirës sonë; ata deshën të na grabitnin identitetin, të na zhduknin kujtesën, të na bëjnë të harrojmë kush jemi dhe çfarë na përket me të drejtë.

E megjithatë, në atë terr të thellë, zemrat tona vijonin të rrihnin fort. Sepse, ndonëse pa dëshirën tonë u ndodhëm aty ku u ndodhëm, ne kurrë nuk e humbëm vullnetin për të ëndërruar përtej prangave. Ne kurrë nuk e humbëm dritën e brendshme që na ndriçonte shtegun drejt lirisë. Në heshtjen që na u imponua, zemrat tona këndonin këngët e rezistencës; në shtypjen që na u bë, ne e ndërtuam qëndresën tonë.

Historia na flakoi në një udhë të vështirë, por kurrë nuk arriti të na mposhtë plotësisht. Dhe kjo është fuqia jonë – një popull që mund të jetë shtypur, por që nuk u dorëzua kurrë. Një popull që, edhe kur i janë mohuar të drejtat më bazike, ka mbajtur të gjallë zjarrin e shpresës, të dinjitetit dhe të ëndrrës për një të ardhme më të mirë. Dhe ky zjarr do të vazhdojë të ndriçojë, derisa liria të bëhet realitet i plotë, derisa zëri ynë të dëgjohet pa pengesa dhe të drejtat tona të respektohen siç meritojmë.

Ne ishim pjesë e Evropës shumë përpara se të formoheshin këshillat dhe institucionet që sot e mbajnë atë si emblema të unitetit dhe qytetërimit. Ishim Evropë në shpirt, në kulturë, në histori, dhe në trashëgiminë që na rrjedh në gjak, edhe kur kufijtë dhe emrat e saj ishin ende të paqarta, një frymë që pulsonte në çdo kodër, luginë e brigje të trojeve tona.

Kur Evropa ishte ende duke formuar vetveten, ne ishim këtu, duke lëruar tokën, duke ndërtuar qytetërime, duke krijuar gjuhë dhe art që i dhanë kuptim kohës. Ishim pjesë e rrjedhave të saj, pjesë e luftërave të saj, dhe të fitoreve që u shkruan në faqet e historisë. Kënga jonë, fjala jonë, rezistenca jonë, ishin të ngulitura në themelet e asaj që sot quhet Evropë.

Edhe kur Evropa i kishte harruar vlerat që sot shpall me krenari, ne i ruajtëm ato brenda shpirtit tonë: mikpritjen, dinjitetin, dhe dashurinë për lirinë. Edhe kur ishim të izoluar, të pushtuar apo të përjashtuar, ne nuk e humbëm lidhjen tonë me këtë kontinent, sepse ajo nuk është vetëm një hapësirë gjeografike për ne – është një pjesë e identitetit tonë të thellë.

Prandaj, të thuhet se ne duhet të presim për t’u bërë pjesë e Evropës, është një padrejtësi ndaj historisë sonë. Sepse ne ishim Evropë edhe kur ajo ishte ende një ëndërr në formësim, edhe kur Këshilli Evropian nuk ekzistonte. Dhe tani, ne kërkojmë vetëm që kjo të njihet – që të jemi aty ku gjithnjë kemi qenë, si pjesë e pandarë e kësaj trashëgimie të madhe që quhet Evropë.

Ishte një kohë kur ideja e një Evrope të bashkuar ishte thjesht një mendim i guximshëm, një ëndërr që dukej e paarritshme mes rrënojave të luftërave dhe ndasive të thella. Dhe pastaj, si një zë që vinte nga zemra e vetë kontinentit, Robert Schuman artikuloi një vizion që shkonte përtej kohës së tij – një ide që do të lidhte kombet e Evropës në një harmoni të re, duke kapërcyer konfliktet e së kaluarës.

Vonë në histori, por në momentin e duhur, kjo ide mori formë. Ishte një farë e mbjellë në një tokë të plagosur, por me potencial të pafund. Propozimi i tij për një Këshill Evropian ishte më shumë se një projekt politik; ishte një thirrje për të ndërtuar një të ardhme të përbashkët, për të gjetur një rrugë që bashkon në vend që të ndajë. Ishte një akt guximi dhe shprese, që u ngrit mbi themelet e bashkëpunimit dhe paqes.

Dhe kështu, si çdo ide e madhe që kërkon përkushtim dhe vullnet të palëkundur, ky vizion kaloi përmes labirintit të diskutimeve dhe kompromisit. Por falë përkushtimit të shteteve evropiane, falë dëshirës së tyre për t’u ngritur mbi kufijtë dhe ndasitë, ky vizion u bë realitet. Këshilli Evropian, nga një ide e thjeshtë, u shndërrua në një institucion që mishëron frymën e bashkimit dhe të solidaritetit.

Në këtë mënyrë, ëndrra e Schuman-it nuk ishte vetëm një propozim i shkruar në letër; ajo u bë një udhërrëfyes për një kontinent që kërkonte një fytyrë të re dhe një shpirt të përbashkët. Dhe sot, kur shohim Evropën si një simbol të bashkimit, duhet të kujtojmë se gjithçka filloi me një ide – një ide që gjeti vendin e saj në historinë e njerëzimit falë përpjekjeve dhe vizionit të atyre që besuan në të.

Në ato kohëra të errëta, Kosova gjendej nën barrën e një okupimi që nuk linte vend as për ëndrrat më të thjeshta, e lëre më për shpresën e të qenit pjesë e një bote më të madhe, më të lirë. Ishte një realitet i ftohtë dhe i pamëshirshëm, ku jo vetëm liria, por edhe vetë zëri i saj ishte i heshtur, i mbuluar nga hijet e padrejtësisë.

Më absurde se vetë robëria ishte heshtja që e rrethonte. Kosova nuk ishte vetëm e okupuar; ajo ishte e zhdukur nga bisedat, nga planet, nga horizontet e atyre që pretendonin të ndërtonin një Evropë të bashkuar dhe të drejtë. Si mund të kërkohej të bëhej pjesë e diçkaje, kur as emri i saj nuk përmendej? Ishte sikur Kosova të mos ekzistonte fare, një heshtje që lëndonte më shumë se çdo okupim fizik.

Por, në zemrat e atyre që e përjetuan atë padrejtësi, Kosova ishte gjithnjë e gjallë. Ajo pulsonte në çdo zemër që nuk pranonte të nënshtrohej, në çdo shpirt që ruante një grimë shprese për të ardhmen. Në atë terr, ajo mbeti një flakë e vogël, e ndritshme, që refuzonte të shuhej.

Heshtja për të ishte e rëndë, por jo përjetësisht e pandryshueshme. Sepse historia ka një mënyrë të veçantë për të nxjerrë në pah të vërtetën, dhe Kosova, sado e harruar, nuk mund të fshihej përjetësisht. Dhe ndonëse atëherë nuk kishte as shansin më të vogël, në shpirtin e saj jetonte një bindje – se një ditë, absurdi i heshtjes dhe padrejtësisë do të thyhej, dhe ajo do të ngrihej, jo vetëm për të folur, por për të marrë vendin që i takon në botën e lirë.

Dhe tani, në këtë udhëtim të gjatë drejt të drejtës dhe barazisë, shtrohet një pyetje që nuk mund të injorohet: pse Kosova nuk mund të jetë pjesë e gjirit të Evropës? Një pyetje që rëndon në shpirtin e atyre që kanë dhënë gjithçka për lirinë, që kanë ndërtuar me mund dhe sakrificë një shtet të ri, të lirë, dhe të pavarur.

Kosova është një shtet që jeton me frymën e demokracisë, që qëndron mbi parimet e barazisë dhe drejtësisë, dhe që dëshiron të ndriçojë në mozaikun e kombeve evropiane. Është një komb që ka kaluar përmes plagëve të historisë, që është ngritur mbi dhimbjet e së kaluarës dhe ka shikuar përpara me besimin në një të ardhme më të ndritur. Liria dhe pavarësia e saj janë fituar jo me dhuratë, por me gjak dhe me besim në idealet që Evropa shpall si të shenjta.

Prandaj, pyetja mbetet pezull si një thirrje në heshtje: çfarë mungon? A mos vallë, në këtë udhëtim drejt Evropës, janë ligjet dhe vlerat tona më pak të vlefshme? A nuk janë përpjekjet tona për demokraci dhe drejtësi një dëshmi e dëshirës sonë të palëkundur për të qenë pjesë e një bashkësie më të madhe?

Kosova, me gjithë plagët e saj, është një shtet që pulson me jetë, me aspirata dhe me një dëshirë të zjarrtë për të qenë e pranuar dhe e barabartë. Dhe derisa kjo pyetje qëndron e hapur, ne presim një përgjigje që shpresojmë të jetë në harmoni me vlerat që vetë Evropa promovon – sepse Kosova e lirë, e pavarur, dhe demokratike meriton të jetë një ndër yjet që ndriçojnë flamurin e përbashkët të Evropës.

A duhet të matet Kosova me të njëjtin kandar si të tjerët që tashmë janë pjesë e Këshillit të Evropës? A duhet të krahasohet nëse i përmbush apo jo kushtet? Po, padyshim! Por krahasimi duhet të jetë i drejtë, i sinqertë dhe i ndershëm. Duhet thënë me zë të lartë, pa drojë, se Kosova i përmbush këto kritere – dhe më shumë se kaq.

Në këtë vend të vogël, por të pasur me histori dhe shpirt, jetojnë mbi 1,602,515 banorë që ndajnë të njëjtën frymë të barazisë dhe respektit. Ky nuk është vetëm një numër; është një dëshmi e gjallë e diversitetit që lulëzon pa konflikte. Në Kosovë, njerëzit jetojnë krah për krah, pa dallim kombi, race apo feje. Ky është një vend ku barazia nuk është vetëm një ideal, por një realitet i prekshëm, një vlerë që mbrohet dhe manifestohet çdo ditë.

Në Kosovë, tri konfesione të mëdha bashkëjetojnë në harmoni – një mozaik i mrekullueshëm besimesh dhe traditash që qëndron si një shembull i rrallë për botën. Në këtë tokë, nuk ndihet pesha e presionit fetar, as nuk shfaqet kurrë përçarja që shpeshherë ndan të tjerët. Ky është një testament i tolerancës, një dëshmi se njerëzit mund të bashkëjetojnë duke respektuar dallimet, duke përqafuar atë që i bën të veçantë.

Prandaj, pyetja nuk është nëse Kosova duhet të krahasohet – pyetja është pse duhet të vazhdojë të presë, kur përmbush jo vetëm standardet, por edhe ofron një model të rrallë të bashkëjetesës, të drejtësisë dhe të barazisë. Në zërin e Kosovës tingëllon një kërkesë e thjeshtë dhe e drejtë: pranoje atë për atë që është – një vend i lirë, i pavarur, demokratik, dhe një shembull i gjallë i vlerave që Evropa pretendon të mbrojë.

Kosova është një mozaik i gjallë i diversitetit, një vend ku ngjyrat e kulturave, besimeve dhe traditave bashkohen për të krijuar një harmoni unike. Ky diversitet nuk është thjesht një fakt i ekzistencës; është një pasuri që ushqen shpirtin demokratik të këtij vendi, një burim force dhe stabiliteti që e bën Kosovën të veçantë.

Në këtë truall të lashtë, ku historia ka lënë gjurmë të thella, diversiteti nuk është një pengesë, por një urë që lidh të kaluarën me të ardhmen, një dëshmi e gjallë e bashkëjetesës dhe respektit. Është pikërisht kjo larushi njerëzish, idesh dhe besimesh që mbron dhe forcon demokracinë në Kosovë, duke e bërë atë më të qëndrueshme dhe më të drejtë.

Demokracia lulëzon kur ushqehet nga pluralizmi, dhe Kosova është një shembull i kësaj të vërtete. Në këtë vend, diversiteti nuk perceptohet si një sfidë për t'u kapërcyer, por si një mundësi për të mësuar, për të ndarë dhe për të ndërtuar së bashku. Në një botë që shpesh lufton me përçarjet dhe ndasitë, Kosova qëndron si një dëshmi e asaj që mund të arrihet kur diversiteti shihet si një forcë dhe jo si një dobësi.

Kjo shumëllojshmëri është një shtyllë që mban gjallë demokracinë, një dëshmi se liria dhe barazia janë të mundura vetëm kur të gjithë zërat dëgjohen dhe respektohen. Kosova, me të gjitha ngjyrat e saj, është një shembull frymëzues i një shoqërie që ndërton mbi themelet e diversitetit një të ardhme më të drejtë dhe më të ndritur.

Kosova është një vend që pulson me energjinë dhe gjallërinë e një popullate të re, një gjenerate të edukuar dhe të arsimuar, që përfaqëson jo vetëm të ardhmen, por edhe krenarinë tonë të sotme. Kjo rini është pasqyra e ëndrrave dhe aspiratave tona, një dëshmi e përpjekjeve tona për të ndërtuar një shtet që ecën përpara, duke e mbajtur kokën lart mes kombeve të tjera.

Ata janë bij dhe bija të një toke që ka kaluar përmes vështirësive të pafundme, por që kurrë nuk ka reshtur së shpresuari dhe punuari për një të ardhme më të ndritur. Me arsimimin e tyre, me idetë dhe energjinë që sjellin, këta të rinj janë ambasadorët tanë më të mirë – një dëshmi se Kosova është më shumë se një vend i vogël; është një zemër e madhe që rreh me forcë dhe pasion.

Atëherë, përse vonon pranimi i Kosovës në Bashkimin Evropian? Pse zgjat kjo pritje për një vend që ka shumë për të dhënë dhe shumë për të ofruar? Pse duhet të qëndrojë në prag, kur e ka dëshmuar se është e gatshme të jetë pjesë e një familjeje më të madhe?

Kosova nuk kërkon thjesht një vend në tryezë – ajo kërkon të njihet për atë që është: një vend i lirë, demokratik, dhe me një popull që përfaqëson frymën më të mirë të Evropës. Rinia e saj është dëshmia më e fuqishme e kësaj. Prandaj, vonesa është jo vetëm e pakuptimtë, por edhe një padrejtësi që rëndon mbi një popull që meriton të jetë aty ku i takon – në gjirin e një Evrope të bashkuar, të drejtë dhe të barabartë.

Është detyra jonë, një thirrje e brendshme dhe e pamohueshme, që të kërkojmë me ngulm këtë të drejtë të natyrshme të Kosovës – të drejtën për të zënë vendin që na takon në Evropë. Kjo nuk është një kërkesë e bazuar në privilegj apo mëshirë, por në drejtësi, në merita dhe në vlerat që vetë Evropa i shpall si themelore.

Kosova nuk ka njollë në ndërgjegjen e saj, nuk ka bërë gjenocid ndaj asnjë populli, nuk ka lënë pas plagë të tilla që shkatërrojnë shpirtin e një kombi. Ne kemi mbijetuar, kemi qëndruar të fortë dhe kemi luftuar për lirinë tonë, pa cenuar lirinë e të tjerëve. E vërteta jonë është e pastër, një dëshmi e qëndresës dhe dinjitetit që e karakterizon këtë popull.

Por, kur shikojmë nga Serbia, historia nuk mund të heshtë. Krimet që janë kryer nga ajo, genocidi dhe shkatërrimet, janë të gdhendura thellë në kujtesën e njerëzimit. Askush nuk mund t’i mohojë ato; janë dëshmi të dhimbshme të një kohe kur padrejtësia mbizotëroi mbi të drejtën dhe kur vuajtjet e pafajshme u shkaktuan nga duart e një regjimi të pamëshirshëm.

Prandaj, të kërkojmë vendin tonë në Evropë nuk është vetëm një çështje e aspiratave tona, por një thirrje për të vendosur drejtësi në një botë që shpeshherë e ka lënë Kosovën në periferi. Kosova meriton të jetë pjesë e këtij unioni, jo vetëm për atë që është sot, por edhe për atë që ka kaluar dhe për atë që përfaqëson – një simbol i lirisë, i barazisë dhe i një populli që kurrë nuk e ka harruar dinjitetin e tij. Evropë, na dëgjo! E drejta është me ne.

Asnjëherë nuk është e tepërt, as e mjaftueshme, të flasim për të vërtetat e hidhura dhe për masakrat që kanë rënduar mbi shpinën e popullit shqiptar. Historia jonë është e gdhendur me dhembje dhe sakrificë, dhe çdo fjalë që i kushtohet kësaj së kaluare është një akt kujtese, një sfidë ndaj harresës dhe një dëshmi e fuqisë së të vërtetës.

Dhembjet e popullit tonë nuk janë thjesht statistika apo rrëfime të largëta – ato janë plagë të gjalla në trupin e historisë sonë. Janë rrëfime për njerëz që u flijuan, për shpirtra të pafajshëm që u shuan padrejtësisht, për një tokë që u njollos nga barbaria, por që kurrë nuk u dorëzua. Çdo kujtim është një përpjekje për të mos lejuar që e kaluara të mbulohet nga pluhuri i harresës.

Të flasësh për këto të vërteta nuk është vetëm një detyrë ndaj atyre që nuk janë më; është një thirrje për drejtësi, një kërkesë që të mos lejohet kurrë më përsëritja e një tragjedie të tillë. Sepse kur historia hesht, krimi fiton. Dhe ne, si popull, nuk mund ta lejojmë një heshtje të tillë.

A thua vallë është pikërisht kjo e vërtetë që i frikëson disa? Një e vërtetë që nuk mund të mbulohet me heshtje, një zë që nuk mund të shuhet pavarësisht përpjekjeve për ta varrosur në harresë. Kosova nuk mund dhe nuk do të heshtë për krimet që janë kryer ndaj saj. Ajo ka kaluar nëpër flakën e padrejtësisë dhe dhimbjes, por nga ajo flakë ka dalë më e fortë, më e vendosur për të thënë të vërtetën, për ta mbrojtur atë.

E vërteta nuk është një armë për të goditur, por një dritë që shpërndan errësirën, që i rikthen dinjitetin atyre që kanë vuajtur dhe që kërkon drejtësi për ata që nuk janë më. Në emër të jetëve të humbura dhe plagëve që ende dhembin, e vërteta duhet të zbardhet. Nuk është një kërkesë për hakmarrje, por për drejtësi – një drejtësi që është gur themeli i paqes së vërtetë.

Ata që janë përgjegjës për këto krime nuk mund të fshihen pas harresës apo heshtjes. Fajtorët duhet të përballen me pasqyrën e veprimeve të tyre dhe të marrin dënimin e merituar. Vetëm atëherë plagët mund të fillojnë të shërohen, dhe shpirti i një kombi të gjallë mund të marrë frymë lirshëm, duke mos mbajtur më mbi supe peshën e padrejtësisë.

Kosova, me gjithë dhembjen e saj, është një shembull i qëndresës dhe i forcës së shpirtit njerëzor. Dhe në këtë udhëtim drejt së vërtetës dhe drejtësisë, ajo nuk është vetëm – e drejta dhe dinjiteti janë aleatët e saj më të fuqishëm. Sepse e vërteta nuk mund të mposhtet, dhe drejtësia, sado të vonohet, gjithmonë do të gjejë rrugën për të triumfuar.

Të kujtosh masakrat që ka përjetuar populli shqiptar është një akt nderimi, një dëshmi e forcës sonë për të qëndruar të gjallë dhe për të kërkuar një të ardhme ku e drejta dhe paqja mbizotërojnë mbi padrejtësinë dhe dhunën. Dhe kështu, çdo tregim bëhet një urë mes të kaluarës dhe të ardhmes – një urë që na kujton se e vërteta, sado e dhimbshme, është e vetmja rrugë për të ndërtuar një botë më të drejtë dhe më humane.

Pse duhet të vonohet pranimi i Kosovës në Këshillin Evropian, kur kjo është një e drejtë që buron natyrshëm nga vetë qenësia e saj? Kosova, si një shtet i lirë, demokratik dhe i pavarur, nuk kërkon diçka që i përket dikujt tjetër – ajo kërkon vetëm atë që me të drejtë i takon: vendin e saj në gjirin e familjes evropiane.

Kosova nuk është një kandidate e rastësishme për këtë bashkësi; ajo është pjesë e Evropës në zemër, shpirt dhe histori. Këtu, mes maleve, luginave dhe fushave të saj, rrahin zemrat e një populli që ka mbrojtur vlerat evropiane edhe në kohët më të errëta. Vendi ynë nuk ka nevojë të përshtatet me Evropën – ai ka qenë gjithmonë pjesë e saj, edhe kur Evropa e harroi apo e injoroi.

Vonimi i pranimit të Kosovës nuk është thjesht një çështje burokracie; është një padrejtësi që rëndon mbi një popull që ka dëshmuar përkushtimin e tij ndaj lirisë, barazisë dhe drejtësisë. Është një pengesë për një të drejtë që është e lindur, një e drejtë që nuk kërkon argumente të pafundme, por vetëm një njohje të sinqertë të realitetit.

Kosova e ka vendin e saj në Evropë, jo si një privilegj, por si një pjesë e natyrshme e saj. Çdo ditë vonese nuk është vetëm një pengesë për ne, por një dështim për të gjitha ato vlera që Këshilli Evropian pretendon të mbrojë. Prandaj, është koha që kjo pritje e gjatë të marrë fund dhe Kosova të njihet për atë që është: një shtet evropian, i denjë dhe i gatshëm për të ndarë të ardhmen e përbashkët me popujt e tjerë të kontinentit.

Pse Këshilli Evropian vazhdon të luajë të njëjtën lojë që dikur e luajti me liberalizimin e vizave? A thua historia nuk ka mësuar ende se padrejtësitë ndaj një populli të vogël, por të fortë si Kosova, nuk mund të justifikohen me asnjë pretekst burokratik? Dikur, ky popull mbahej në një izolim të padrejtë, të heshtur nga bota, ndërsa të tjerët lëviznin lirshëm dhe gëzonin të drejta që për Kosovën mbeteshin ëndrra të largëta.

Ai izolim ishte më shumë se një pengesë fizike; ishte një plagë morale, një ndjesi se Kosova po dënohej për fajet e të tjerëve, ndërsa vetë kishte luftuar për liri dhe drejtësi. Ishte një padrejtësi që peshonte rëndë mbi krahët e një populli të etur për frymën e lirisë dhe për të qenë pjesë e një bote që pretendon barazi dhe drejtësi.

Tani, duket sikur e njëjta lojë vazhdon, por me një tjetër emër – një vonesë e panevojshme dhe e pajustifikuar për të dhënë atë që është e drejtë dhe e natyrshme: vendin e Kosovës në Evropë. Ky popull, që ka përballuar izolimin me dinjitet dhe qëndresë, meriton më shumë se sa të jetë subjekt i një loje që vonon të drejtën e tij për të qenë i barabartë.

Evropa duhet të shohë përtej kalkulimeve të ftohta politike dhe të dëgjojë zërin e Kosovës, një zë që kërkon vetëm atë që i takon me të drejtë. Është koha që loja e padrejtësisë të marrë fund, dhe që Kosova të mos mbahet më në pritje të pafundme, por të mirëpritet si një anëtare e denjë e familjes evropiane. Sepse çdo vonesë e mëtejshme nuk është thjesht një lojë, por një plagë që vazhdon të hapet në shpirtin e një populli që kërkon drejtësi.

Liberalizimi ndodhi – një hap i gjatëpritur, i vonuar padrejtësisht, por që më në fund u realizua. Dhe çfarë ndodhi? Asnjë fatkeqësi nuk e goditi Evropën, asnjë stuhi nuk trazoi stabilitetin e saj. Përkundrazi, ajo zbuloi diçka të çmuar: një popull të urtë, fisnik dhe bujar, që sjell me vete vlera të rralla dhe një energji të jashtëzakonshme.

Populli shqiptar është një pasqyrë e asaj që njerëzimi ka: një racë e përkushtuar, me zemër të madhe dhe shpirt të thellë. Besnikëria dhe punëtoria e tij janë gurë themeli që e bëjnë çdo shoqëri më të fortë. Ky popull, i forcuar nga historia dhe i ndritur nga shpresa, nuk kërkon asgjë tjetër veçse të jetë i barabartë dhe të kontribuojë me dinjitet në familjen evropiane.

Pranimi i Kosovës në gjirin e Evropës nuk është thjesht një akt drejtësie, por një mundësi për Evropën që të përfitojë nga vitaliteti dhe forca e këtij populli. Kosova është një thesar kulturor, një shtet që mishëron vlerat e lirisë dhe demokracisë, dhe një partner i besueshëm për të ndarë përgjegjësitë dhe sfidat e një bote gjithnjë e më të ndërlikuar.

Evropa ka shumë për të fituar nga përqafimi i plotë i Kosovës: një aleat të vendosur, një popull të përkushtuar dhe një shembull të guximit dhe rezistencës. Prandaj, vonesat nuk janë vetëm të pajustifikueshme, por edhe të dëmshme për të gjithë. Është koha që Evropa të shohë përtej paragjykimeve dhe të mirëpresë Kosovën, duke përfituar nga ajo që ky popull i jashtëzakonshëm ka për të ofruar.

Është një thirrje që nuk mund të injorohet: vendimet e duhura duhet të merren në kohën e duhur. Sepse vonesat nuk janë thjesht pengesa; ato janë padrejtësi që rëndojnë mbi ata që kanë të drejtën të jenë aty ku u takon. Për Kosovën, vendi është vetëm një – në gjirin e Evropës, në mozaikun e saj të popujve dhe kulturave, aty ku ka qenë gjithmonë pjesë e natyrshme.

Kosova nuk është një vend që kërkon të gjejë një vend në Evropë – ajo ka qenë aty, pjesë e historisë, pjesë e shpirtit të këtij kontinenti, shumë më përpara se disa të tjerë të zbrisnin nga malet e Karpateve. Ky truall i lashtë, ku kanë lindur dhe lulëzuar qytetërime, dëshmon se ne nuk jemi të huaj në këtë tokë të përbashkët; ne jemi themeli, rrënja, fryma që ka ndihmuar në formësimin e Evropës.

Prandaj, vonesat dhe justifikimet burokratike janë një shkelje e asaj që është e drejtë. Të pranosh Kosovën në vendin që i takon nuk është vetëm një akt drejtësie për një popull që ka kaluar përmes sfidave të pafundme, por edhe një detyrim moral ndaj historisë dhe të ardhmes. Sepse të mos pranosh Kosovën është të injorosh një pjesë të rëndësishme të vetë Evropës.

Koha është tani, momenti është i sotmi. Kosova duhet të jetë aty ku e ka vendin – në zemër të Evropës, jo si një mysafir, por si një anëtare e barabartë dhe e denjë. Sepse ne kemi qenë Evropë, edhe kur historia ishte ende duke u shkruar në faqet e lashtësisë, dhe sepse e ardhmja jonë është e pandashme nga kjo familje e madhe. Evropë, na prano për atë që jemi: një pjesë e pandarë e vetvetes tënde.

1 janar 2025

Prishtinë