Nuhi Veselaj: Mohimi i historisë së përbashkët e fqinjësore shqiptaro-serbe, fobi e pravosllaves serbe (5)

Mohimi i historisë së përbashkët fqinjësore shqiptaro-serbe, fobi e pRavosllaves serbe        (5)

II. RRETH GJASHTË KOHËHAPËSIRAVE PËRSHKALLZUESE TË RRITËS SË SHTETIT NJËHERAZI TË DHUNËS DERI GJENOCIDALE SERBE

NË KURRIZ TË SHQIPTARËVE QË NGA SHEK. XIX

NGA DR. NUHI VESELAJ

Sihyrje

Para se të shënojmë vërejtje të veçanta për gjashtë kohëhapësirat përshkallëzuese të rritës dhe dhunës deri gjenocidale serbe në kurriz të shqiptarëve që nga shekulli 19, po i themi dy fjalë, reth lindjes dhe rrites së atij shteti në territorin e Pashasllëkut të Beogradit të përzier gjuhësisht e fetarisht me popullsi edhe shqiptare, por që pakashumë kuptohet se jetonin në harmoni fqinjësore, në njërë anë: miletshqiptaroserbo ortodokse (pravosllave) që quheshshin serbë dhe në anën tjetër shqiptaro-boshnjako-turko-muslimanë që quheshin turq ose turkoarnautë, të cilët ndërkohë bashkë me latino-arbërit e grekoepirotët shqipfolës do ta ripërtërijnë në Albani (Arnautistan) emërtimin shkipo-shqiptarë.

Kryengritja e Parë Serbe 1804 -1813, në krye me Karagjorgjin kur dështoi në luftë me Portrën e Lartë, atëherë Karagjorgje u detyrua të emigrojë në Austrohungari e Rusi, shtete që ishin në armiqësi me Turqinë Osmane, e cila atëbotë, ushtarakisht e politikisht ishte në rënie e sipër. Pushtetarët turq, edhe pse shpallën amnisti nuk e gëzuan aq gjatë atë fitore kundër serbëve pasi në pushtet u detyruan të kthenin dahinjtë-jeniçerë, të menjanuar më parë nga seruktura shtetërore-ushtarake turke, për shkak të kërkesës nga vendet përëndimore, të cilat në emër të reformimit të sistemit ushtaraki-shtetëror në atë Perandori, i paten kërkuar shuarjen e structures jeniçere. Në të vërtetë spahinjtë jeniçerë shfrytëzuan rikthimin dhe filluan ta rëndonin popullin me taksa e dhunë edhe jashtë kritereve të lejnueshme nga Porta e Lartë. Populli përsëri u revultua në formë kryengritjeje, në ktrye të kësaj revolte, pasi mposhti rivalët doli knjazi Millosh Obrenoviç, i cili për dallim nga i pari, tregoi sens edhe si udhëheqës politik, pranoi bisedime me pushtetin zyrtar turk, pushtet ky në krye të të cilit gjithandej qëndronte  Valiun, një bullgar i turqizuar,, i cili ishte kundër qeverisjes së spahinj-jeniçerëve rebelë. Në pëlqim me shtetin osman, Miloshi me ushtrinë e vet serbe neutralizoi dahinjtë rebelë. Me kokat e tyre si trofe, fitoi besim te Valia i Pashallëkut, andaj nuk u kërkua çarmatosja e ushtrisë pullore serbe me në krye tash Millosh Obrenoviqi. Kjo ishte fitore e tij dhe e kryengritësve serbë. Karagjorgji, duke i besuar në miqësi-kumarie që kishte me Milloshin, u kthye nga Rusia me porosi për me vazhdue luftën. Millosh Obrenoviqi, i dehur nga besimi që kishte fituar nga Turqit për drejtimin e ushtrisë shfrytëzoi rastin dhe të sapokthyerin, që mund ta kishte edhe rivalin më potencial, me të pabesë e likuidoi, madje edhe me kokën e Karagjorgjit si trofe ntrashi besnikërinë ndaj Portës së Lartë, eë cilit  vetë Sulltani i dhuroi autonomi qeverisëse dhe kështu në marrëveshje me Turqit Miloshi formëzoi  bazat e shtetit të mirëfilltë të shtetit serb. Veç tjerash, u muar vesh që ushtria turke të tërhiqej nga terreni- rural dhe të futet në kazerma dhe njëherazi, çka ishte me shumë rëndësi, ra në ujdi që bashkë ose paralel me ushtri të tërhiqej edhe adminitrata turke me familjet e tyre. Zbatimi i kësaj marrëveshtje në të vërtetë ishte fillimi me sukses i spastrimit të shtetit nga joserbët, boshnjakë e shqiptarë muslimanë, por meqë kishte shumë të tillë kjo shpërngulje nuk mund të realizohej pa përdorim dhune, madje siç do të shohim në vijim edhe u ndërmorën  masa të egra  edhe të përgjakshme.

Sa për dijeni po shënojmë se nën sundimin i sukseshëm të Milosh Obrenoviqit që zgjati pa ndërprerje 24 vjet (1815- 1839) lindi një shtresë intelektuale nacionaliste serbe e shkolluar jashtë, të cilët fomuan organe e komisone shtetërore apo krijuan shtet ligjor me Kuvend, duke pasur model Francën e gjithandej.

Kuvendi pas dhjeta vitesh e  detyroi Miloshin të abdikojë nga posti në emër të djalit të  tij të sëmurë Milan Obrenoviq, i cili qëndroi në fron vetëm 26 ditë, në vend të tij jo Miloshin, po e semnuan djalin tjetër të tij në moshë jomadhore Mihail Obrenoviq, të cilin e shfrytzuan grupet naconal romantike dhe pas tri vitesh (1838-1842), e zëvendësuan kryet e pushtetit me djalin Karagjorgjit, princ Aleksandar Karagjorgjeviq, të cilin e mbajtën në fron 26 vjet (1842 -1858), kur në vend të tij e sollën nga ekzili Milosh Obrenoviqin, i cili e gëzoi rikthimin në pushtet vetëm dy vjet (1858-1860). Në vendin e tij  pas 44 vitesh e rikthyen të birin e MiIloshit  Mihailo Obrenoviq, i cili mbajti fronin 8 vjet (1860-1868), dhe për qendrimin e tij absolut autoritar, kundërshtarët e vranë, mirëpo pasi pinjolli i asaj familjeje Milan Obrenovic ishte 14 vjeçar për 4 vjet shtetin e drejtoi Grupi intelektual (nacionalist), nga i cili sundim - fronin e mori Milan Obrenoviç 1872-1888 në një faze shumë të rëndësishme të shtetit serb, por pasi e humbi luftën me bullgarë abdikoi në emër të djalit Aleksandar Obrenovic, i cili mbajti fronin 31 vjet deri në vitin 1903, kur u vra nga kundërdhtayrët dhe kështu nga ky rast u shua sundimi i familjes Obrenoviq, ndërkaq në fron e rikthyen dinastinë Karagjorgjeviç.

Këtë rokadë mbajtësish froni e shënuam me qëllim, sepse si duket pas shkarkimit të parë të Milosh Obrenoviqit politikën nuk e kishin më në dorë as njëri nga princat apo kralat, po grupi apo grupet rivale intelektuale nacionaliste racistë të mbështetur nga bekimi i Kishës Ortodokse Serbe (SPC – Sprpska Pravosllavna Crkva).

Nga gërshëtimi i politikës: Kisha Pravosllave Serbe + Grupet intelektuale socio- shoviniste serbe të prekura nga romantizmi dhe pansllavizmi të ndihmuara nga shtete perëndimore e Rusia armik të Turqisë,  lindi dhe u rrit shteti serb në kurriz dhe armiqësi me shqiptarët, sidomos të shtresës muslimane e katolike, i vetmi shkak ishte se shqiptarët ishin banorë joserbë dhe që komunuteti i tillë ishte shumicë në Kosovë e Maqedoni, territore këto   parashihej se do të pengonin shtrirjen e Serbisë në mit Kosovën e Lazarit dhe daljen në det si dhe për  përtëritjen e shtetit imagjinar serb të car Dushanit, andaj donin që gjthsesi muslimanët shqipfolës t’i konsideronin siç edhe i quanin turq dhe t’i dëbonin si të tillë në Turqi/ Në anën tjetër edhe Turqia ishte krah ndihme e serbëve se punonte për turqizimin  e tyre, sepse edhe ajo me ta donte ta forconte kombin turk.. Ky ishte ai fatii i zi i shqiptarëve që pa provokuar kënd në trojet e veta historike pa zgjidhur mjete e luftonin serbët edhe turqit. Serbët donin gjithsesi donin t’i shpërngulnin nga ato troje, madje për atë qëllim qe hartuar  Naçertynie dhe e pasuan dhe afro  40 plan-projekte të tjera, jo për bashkëpunim, por shfarosjen e. shqiptarëve. Ky ishte edhe shkak–motivi i lindjes së shprehjeve vetëm në gjuhën serbe që i përmendëm  në nëntitullin e mësipërm të këtij punimi. Projekt-programet e tilla që filluan së zbatuari në Pashallëkun e Beogradit që në shekullin 19 për shqiptarët e Kosovës dhe të Maqedonsë do të vazhdojnë  me u zbtue edfhe gjatë tërë shekullit 20.

Pikërisht këtyre kohëhapësirave përshkallëzuese të problemeve të rritës së shntetit serb në kurriz e armikqësi me shqiptarët ua kemi kushtuar të gjashtë nëntitujt vijues:

1) Dhuna në Pashallëkun e Beogradit e specifkuar shqiptarofobe nga elita e Knezhevinës, kohgëzgjatja 74 vjet, konsolidim e përgatritje për ekspansion);

2) Rritje territoriale dhe dhuna gjatë e pas pushtimit të pjesës veriore të Vilajetitz të Kosovës 1878-1912, 34 vjet sundimi e përgatitje për zgjerim pushtimi;

3) Pushtimiii Kosovës e Maqedonisë 1912-1915, 3 vjet Përpjeta serbe me veprime entuziaste euforike e dhe 2 muaj taëpjeta ose golgota serbe me vuajtje marramendëse.

4) Ripushtimi i Kosovës dhe Maqedonisë 1918-1941, konsolidim e dhunë kolonizim e shpërngulje me marrëveshje të shqiptarëve, 23 vjet;

5 Ripushtimi 1944-1966 vazhdimi i masave të dhunës për shpërngulje nën tymnajen komuniste për dominim mbi shqiptarët 22vjet

6)  Risforcim pushtetimi 1966-1999, dhunë i masave shtetërore, vrasje e shpëngulje masive, dhuë të pandërprerë e luftë, 33 vjet;

(1) Lindja e shtetit sllavoserb dhe dhunë-shpërngulja pa

provokim e shqiptarëve nga Pashallëku i BeogradiT

(74 vjet konsolidim i shtetit homogjen, përgatje për ekspansion,1804-1878)

Lidhur me këtë kohëhapësirë 74 vjeçare, duke pasur në fokus dhunë-shpërnguljen pa provokim të shqiptarëve autoktonë nga Pashallëku i Beogradit kontatimet tona po i japim në disa pika:

E para, gjatë kryengritjes së parë serbe të udhëhequr nga Karagjorgje Petroviq, etnia shqiptare edhe pse shumicë muslimane, jo vetëm nuk ka kundërshtuar, por i ka ndihmuar asaj levizjeje për pavarësi nga Perandoria Osmane edhe pse serbët aspak nuk ishin dashamirës ndaj saj. Madje pas dështimit të Kryengritjes së Karagjorgjit etnia shqiptare nuk ishte në krah të dahijve-jeniqerë që silleshin keq me popullin, gjithsesi edhe ajo si dhe etnia ortodokse serbe u pajtuan me mendimin e shtetit osman që të përkraheshin forcat vendëse serbe të Millosh Obrenoviçit për mposhtjen dhe eliminimin e dahinjve rebelë.

E dyta, mirëpo me vazhdikm-konsolidimin e shtetit serb, të nxitur sipas parimit homogjen kishtar një fe një komb (milet-serbo-ortoks), dhe atij nacionalist një gjuhë një komb (nacionalizëm romantik), duke pasur të gjallë urrejtjen kundër turkut sundues (musliman), fakeqësisht edhe muslimanët (shqiptarë) indentifikoheshin si turq, atëherë fillojnë masat e dhunshme për shpërngulje të banorëve shqiptarë të fesë muslimano–turke, të cilët, pra,  si pjesëtarë të fesë islame zyrtarisht nga serbë e turq quheshin turq (milet-turk). U përmed më sipër se me tërheqjen e ushtrisë turke në kazerma u miratua propozimi në parim që pa dallim edhe nga “turqit”, shkipo-muslimanët deh ej  të tëhiqeshin përmenjëherë, zakonisht në lagjet afër kazermave apo në grujmbullime të tjera përkatëse të përkohshme. Me këtë marrëveshje, në të vërtetë, fillon spastrimi i parë i terreneve rurale të shtetit serb nga shqiptarët e miletit: muslimano-arnautë, mirëpo meqë vende-vende ishte milet shumicë që ishin autoktonë gjë që dëshmonte shtrirja e tyre e hershme në zona e fshatra të tëra, dhe ishin lojalë ndaj qeverisjes vendëse, shpërngulja e tyre hasi në rezistenca të forta deri edhe të përgjakshme.

E treta, megjitatë shpërngulja në parim me detyrim do të vazhdonte. Madje nga ortodoksët ndaj fqinjve muslimanë për interesa të ngushta , uzurpim pronash krijoheshin insuniata të ndryshme zënkash, ku krijoheshin qëllimisht probleme sociale. Meqë Pashallëku formalisht ende ishte në njëfarë sisuvereniteti shtetëror ndaj Perandorisë osmane, lypsej  ndërhyrje e përbashkët shtetërore serbo-turke.  Po gjithsesi në ndarjen e të drejtës, tashti, do të fitonte forca e shtetit serbjan. Lexova që në qytetin Aleksinac më 1824, për ndërhyrje të tilla ishte implikuar edhe vetë MiIloshi. Lexova gjithashtu që në Srebernicë, kundër familjeve muslimane më 1832 nga sundimtarët lokalë serbë ishte aplikuar kjo mënyrë e dhunë-dëbimit. Së pari, u është shqiptuar urdhëri i përgjithshëm që ata duhej të shpërnguleshin deri në afatin e caktuar, ndërkohë verifikohej zbatimi dhe nëse nuk ishte bërë ftohej i zot ii shpisë  nëse nuk ishte pravosllavizuar, për mosshpërngulje është rrahur me 25 të rëna me shkop. Kemi ndeshur në këtë fakt që pjesëtarlë nga qevertë serbe e turke në Paqen e Parisit 1836 kishin rënë në ujdi që nga Shumadia dhe Hercegovina të shpërnguleshin joserbët dhe përgjithësisht, por ata banorë që dëshmonin autoktoninë me tapi u vendos që për pasuritë e tilla qeveria serbe t’i paguante njëfarë vlere Turqisë. Së andejmi duke përdorur të gjtha mënyrë-masat e shpërnguljes që ishte në enteres të Qeverisë serbe bëhej spastrimi nga shqipo-turqit. Qeveria turke merrte para dhe ndahej miqësisht me serbët, ndërsa pësonin të shpërngulurit. Pësonin turko-arnautët, ndërsa Serbia fitonte teiritor e pasuri të konsiderueshme të patundshme e të tudëshme.  Për këtë pasuri të fituar përmenden qytetet, si: Aleksinci, Qupria, Valeva, Uzhica e të tjerë, madje edhe vetë Beogradi, ku serbopravosllavët deri atëherë kishin qenë pakicë ndaj turko-shqiptarëve shumicë.

Sido që të ketë qenë, së andejmi, u detyruan të shpërngulen gjatë asaj perudhe 813. 000 shqiptaro-turq të regjistruar, por dihet se numri i të shpërngulurve ishte më i madh, ngase nuk janë llogaritur të tjerë të dëbuar më herët si rebelë si edhe disa të fshehur në familjet e përziera mike ose mikse ortodokse-katolike e shkipo-muslimane. Të mbeturit e tillë ndërkohë faktibisht do ta pranojnë asimilimin e plotë me ndërrim gjuhe e feje.

E katërta, sa e dobët ose e kalbur, nga ana pushtetore ishte qeveria turke po japim këtë shembull që me rastin e formimit të autonomisë më 1815 sipërfaqja e Pashallëkut të Beogradit apo shteti autonom serb kishte vetëm 2400 km katrorë sipërfaqe, ndërsa ndërkohë duke lëshuar pe gjatë presionit të autoritetit të ushtrisë së Millosh Obrenoviqit, pra pa luftë s  pa marrëveshje zyrtare më 1833 kishte 3740 kilometra katrore, ishte rritur për 1340 kilometra, prej nga njëherazi do të përjashtohen të gjithë joserbët. Kështu kjo ishte rritja e parë e sahtet-kombit serb në kurriz e armiqësi kundër shqiptarëve Tërheqje të tilla do të ndodhin edhe më vonë,, pothuaj, në të gjithat zonat kufitare, gjatë atmosfesë para incidenteve luftarake q serbo turke, e cila do të zhnillohetn gjatë periudhës 1876-1877,-1878,  kur edhe filloi luftë e vëtetë serbo-turke, me ç’rast,  jo vetëm nuk u mbrojt populli, por as që u ndihmua së paku  qëshpërngulja e tij të bëhej pa masakra e barbarizma.

E pesta,  për të pasur më të qartë se ksush i printe pustet-shtetit serb të Pashallëkut të Beogradit, po theksojmë se fill pas largimit të Mllosh Obrenoviqit (1839), si i pashkollë, situata politike e shtetërore merret plotësisht në duart e grupeve të të rinjve të shkolluar (të dresuar) në shtete e Perëndimit e në Rusi, shtete armike kundër Turqisë e botës muslimane. Kështu këto grupe, të dehura nga sukseset e shtetit të ri serb dhe të brumosura nga dy levizjet të mëdha romantike-politike të asokohshme serbe

së pari, nga  Preporodi - Rilindjes romantike serbe nën ndikimin e botës perëndimore, ku bën pjesë edhe oreksi i kolonializimit të  vendeve të egra, aziatiko- afrikane, kryesisht edhe ato  nën Perandorinë Osmane, ku bente pjesë edhe Kosova me Shqipni (në Rumelinë europiane të Turqisë)  dhe

së dyti, nga Pansllavizmi, kryesisht ruso pravosllav që gjithsesi kërkonte hapësirë ndikimi, duke forcuar bogosllavizmin me spastrimin e shtetit serb  nga joserbët që paralelisht bëhej edhe zgjerimi i territorit shtetëror.

E gjashta, në këtë kontekst Kisha autoqefale serbe këtij brezi intelektualësh i ofroi nga kujtesa e të kaluaren e artë imagjinare se gjoja që në shek l2-13, paska ekzistuar shtet-kombi i kulluar serb  i drejtuar nga Dinastia  Nemanjite, ku nga ana fetare pravosllavja kishte lulëzuar e drejtuar nga Shenjtin Shën Sava  dhe nga ana shtetëror identifikohej me me mbreëri të sukseshëm, si Stefani i Kuroëzuari, Milutimi,  konsolidues fetar e burrështetës dhe sidomos nga Car Dushani sundues rreban i njohur i për zgjerimin e territorit ë Carevinës së tij që  niste . nga Bosnja, Mali i Zi, Rashkë Nish-Shkup (Kosovë)i dhe kapte Arbaninë me brigjet e Adriatikut e të Jonit e gjithandej nga Greqia e Bullgaria, territore këto që tani mbaheshin nën pushtimin e Tuqisë së sëmurë, të cilat sa më shpejt duhej çliruaar dhe kjo ishte e mundue pasi nga kjo Perandori Osmane mëzi mbahej me frymë nga barra e armiqsisë nga jashtë që rezikohej    nga shtetet  e  fuqishme Perëndimore e Rusia si dhe nga brenda edhe nga zgjimi i fiseve shqiptare që kërkonin bashkim apo autonomi vetëqeverisëse  brenda shtetit të Perandorisë  Osmane.

E shtata, dhe në këtë kontekst, siç u cek më sipër nga inteltualët serbë u hartua dhe u përkrah programi politik Naçertanie e Grashaninit (1844) që ishte program orientues mobilizues që Serbia si shtet gjithsesi duhet të vepronte në drejtim të atij objektivi që u përmen në emën të Duishanit . Kështu Serbia gjeti shtegun ëndërrues të rilind me të drejtën histoike si një shtet i madh në kurriz të pushtimit të territorit sern nga Turqia, e cila që nga shek. 14 e mbajtka të pushtuar. Dhe ja tani shansi që që Serbia në shek. 19 pas pesë shekujsh njeh historinë e vet dhe ka gjasa të ripërtrihet mbi ngordhinën e Perandorisë Osmane dhe kështu Serbia do të mund të matet me shtetet e forta perandorake kolonialiste të kohës.

E teta, ky zbulim shtoi entuziazmin dhe ishte shkas-motiv që qeveria e kisha serbe të fillojnë të hetonin situatën në Siujdhesën Ilirike, që tani filloi tlë quhet Siujdhesa Ballkanike, për të definuar detyrat përkatëse, madje pa u konsultuar me Austri e Francë Serbia filloi të vepronte ashtu si edhe Rusia, duke shtrirë agjenturë nët ërë  atë hapësirë duke e riaktivizuar legalisht, më mirë sa s’ka, rrjetin kishtar për interesa të saj që përputheshin edhe me ato të Rusisë. Ndër të tjera, u konstatua mirëfilli që, elementi serb me gjuhën e tij pothuaj ishte shuar, po megjithatë gjuha slave si gjuhë kishtare kishte gjurmë, madje vende vende edhe në masë besimtarës ortodoksët shqipfolës, edhe pse shumica e kësaj etnie ishin islamiziuar. Së kënejmi, . i vetmi problem madhor pengues për shtrirjen gjithandej të Serbinë nuk ishte Turqia, as arbanasit ortodoksë, por ishin  shqifolësit  arnauto-muslimanë që jetonin si shumicë etnike në gjitha këto territore.

E nënta, shqiptarët në të vërtetë ishin të ndarë në tri fe: muslimane, katolike e ortodokse. Gjithsesi veç studimit të situatës gjatë e pasgarashanine u konstatua më në hollësi çështja shqiptare, konkretisht preopblemore  në analizë dilte pjesa e islamizuar edhe ajo katolike shqiptare, që ishin jashtë kontrollit të autolqefalisë së kishës pravosllave (ortodokse., Së këndejmi agjentura kishtare  serbe të situatënfuti nën survejim situatën Në radhë të parë, në vewnd të bashkëpunimit me shqiptarët , me sugjerimin e kishës intelektualët autirittativë githasndej zgjodhën përforcimin e serbizimin e elementit ortodoks shqipfolës dhe kjo ndër të tjera u bë me rrugë legale, me edukimin fetar  e me propaganda të tjera nëpërmjet shkollave serbe që punnin, andaj u joshen të rinjve ortodoksë shqiptarë pë të vazhduar shkollimin në Serbi e Rusi, të cilët pasi njihnin gjuhën shqipe brenda  masës  do të shëbenin me shumë sukses për çështje serbe, për fetarizim-serbizimin e shqiptarëve në konfropntrim të hapur me  islame e katolike shqipfolëse .

E dhjeta, kuptohet që deri atëherë ortodoksët shqipfolës të këtyre viseve ishin pjesë përbërëse active edhe në ushtritë vendëse të Pashallëqeve autonome apo të bajraktarllëqeve në veri, siç paten shërbyer, qoftë nënë komandën e Bushatlinjve, qoftë të Dervish Carës, që jo vetëm si shkie, por po mund të jenë quajtzur, sipas kishës edhe serbë, ndërsa katolikët e muslimanët nga turqit quheshin latinë e turko-arnautë, por kishte filluar që shqipfolësit pa dallim feje të quheshin shkipë-shqiptarë, andaj pikërisht ky etnitet shkipo-shqiptarë, muslimanë e katolikë paraqitnin pengesë për serbë e grekë,  por edhe për turqit osmalinj, andaj kundër shkipo-shqiptarëve e zgjimit t kombëtar të tyre do të bëheshin bashkë si ortodoksët fanatikë serbë e grekë, ashtu si edhe fanatikët osmalinj.

E njëmbëdhjeta, as konstatimi i studiuesve gjerman e anglezë dhe as i studiuesit francez Bue që konstatonin se në Ballkanin turk jetonin afro 2 herë më shumë shqiptarë (muslimanë e katolikë) se ashtuquajturit serbo-ortodoksë, nuk i penguan serbët e shkolluar as popat që fetarisht patalogjikisht të shkalluar të dehur nga euforia të mohonin  të vërtetën që krejt atë histori që e kishin të përbashkët me shqiptarët ta manipulonin me emrin serb dhe me argumente fallse  kishin arritur që si nën hije që edhe historinë e këtyre shkipo-shqiptarëve para botës si dhe vetë të pasholluarve e injoranttëve shqiptarëe, sidomos atë fetare kishtare ta paraqitnin si histori të veten serbo-sllave pa asnjë gjurmë  anase shqiptare, apo jo?!

E dymbëdhjeta, kështu me këto veprime , serbët ia hapën derën fatkeqësisë së vet e të shqiptarërëve,  që në vend të bashkëpuninimit për lirinë e pavarësinë e pëbashkët, siç ishte oferta e Muastafa Pashë Bushatliut, deri edhe e  edhe e Ali Pashë Tepelenës, serbët e rinj i refuzonin dhe kështu nën ndikimin e Rusisë, besa edhe të vetë Turqisë vazhduan me manipulime  të përqindjes së numrit të shqiptarëve në raport me serbët në Kosovë e gjetiu, Ka shumë prova tmanipulimi ë kësaj natyre, Mjafton të përmend raportin misionarit serb, Milosh Milojeviç, i cili në udhëshkrimin të tij Putopis trajton mjaft në hollësi këtë çështje. Sipas statistikës së tij regjistruar 1866-68 nga terreni i Kosovës si Serbi e Vërtetë (e Vjetër) (Prava (Stara) Srbija) e botuar 1871-72-73 gënjen me qëllim që gjoja shumica e popullsisë në këto zona deri 90% ishte serbe, ndërsa sipas lexim –verikimit që i bëmë origjinalit, d.m.th. nga i njëjti tekst e vërteta del krejt ndryshe Kështu në zona  rurale  sipas shënimeve të MIloshit, lexuar drejt nga ne: 78% e populates del joserbe shqiptare dhe vetëm 22% serbo-ortodokse, edhe këta shumica shqipfolëse, ndërsa në qytete 86% ishin shqiptarë joserbë ndaj vetëm 14% serbortodoksë, gjithashtu shumica shqipfolëse.

E trembëdhjeta, kështu, si ky rezultat i genjeshtër ar nga Milojeviçi ka shumë të tjerë, që u sajuan nga Serbia e Rusia dhe në këtë mënyrë e patën mashtruar opinionin e gjerë vite më parë  Kongresit të Berlinit se gjoja Albania turke, sidomos Vilajeti i Kosovës si Serbi e Vjetër që arrinte spërfaqësisht deri në Krushevac e Nish, ishte e populluar me shumicë serbosllave,po megjithatë Kongresi miratoi pushtimi-zmadhimin e Serbisë vetëm  të një pjese të atij Vilajeti. Periudhë kjo që do të trajtohet në vijim.