E enjte, 28.03.2024, 01:21 PM (GMT)

Speciale » Alia

Lutfi Alia: 25 nëntor 1912, Elbasani ka pranue Indipendencën e Shqypniës dhe çlirimin nga pushtimi shumëshekullor ottoman

E hene, 23.11.2020, 09:07 PM


25 NËNTOR 1912,

ELBASANI KA PRANUE INDIPENDENCËN E SHQYPNIËS

DHE ÇLIRIMIN NGA PUSHTIMI SHUMËSHEKULLOR OTTOMAN

Nga Lutfi ALIA

Kryengritja mbarëshqiptare e vitit 1912 për t’u çliruar nga zgjedha shumë shekullore e Perandorisë Osmane dhe për bashkimin në shtetin Shqiptar të vilajeteve të Kosovës, të Shkodrës, të Manstirit dhe të Janinës, u kurorzuan me vendimin e Kuvendit Kombëtar në Vlorë me shpalljen e pavarësisë së Shqipërise më 28 nëntor 1912 dhe formimin e qeverisë të kryesuar nga patrioti Ismail Qemali. Shpallja e Shqipërisë shtet më vehte, është një nga ngjarjet kulminante të historisë të popullit tonë, ështe akti i parë politik mbarëkombëtar, që shpalli krijimin e shtetit Shqiptar.

Ky akt i rëndësishëm u parapri me shpalljen e pavarësisë në qyetet Elbasan (25 nëntor), Peqin (26 nëntor), Tiranë (27 nëntor) etj. Shpallja e pavarësisë në qytete të tjera të cilët e paraprinë Kuvendin e Vlorës, lidhet me rrethanat politiko – ushtarake të krijuara në muajt gusht – nëntor 1912. Vendimi për ndërmarrjen e akteve lokale të shpalljes së pavarësisë nga patriotët shqiptarë, ishte me rëndësi për faktin e vështirësive që krijuan klanet faanatike filo-osmane të Shqipërisë së mesme, bejlerët dhe kleri mysliman i Durrësit, të cilët me sugjerimet e Est Pashe Toptanit, nuk e lejuan Ismail Bej Vlorën të organizoi Kuvendin Kombëtar në Durrës. Në këto rrethana, më 14 nëntor Ismail Qemali kontaktoi telegrafikisht Aqif Pashë Biçakun, të cilin e lajmëroi të përgatiteshin për organizimin e Kuvendit në Elbasan, si e ka konfirmuar dhe Rudnay nën-konsulli austriak në Durrës dhe Mit’hat Frashëri, i cili tregon se Elbasani e kishte marrë njoftimin dhe kishte filluar të lidhej me trevat e tjera, për të bashkërenduar aktivitetet e shpalljes së pavarësisë. U cakua Elbasani sepse ky qytet me tradita patriotik kishte përvojë në organizimin e kuvendeve si ai i arsimit në vitin 1909.

Kur Kryengritja e p?rgjith?shme po konkretizohej drejt shpalljes së pavar?sis? së Shqipërisë, situata politike u ndërlikua nga ndërhyrjet brutale ushtrive serbe, greke dhe malazeze, q? u v?rsulën t? pushtojnë trojet shqiptare. Ushtria serbe, pasi pushtoi Prizrenin dhe Shkupin, në nëntor mori Manastirin, Ohrin e Strugën dhe po marshonte drejt Elbasanit. Kjo rrethan e detyroi Ismail Qemalin të ndërpresi përpjekjet per t’u mbledhur në Elbasan dhe shkoi në Vlorë.

M? 24 n?ntor 1912, ushtria serbe arrijti n? Quk?s dhe po marshonte kërcënuese drejt Elbasanit. Ushtria malazeze, m? 8 tetor 1912 sulmoi Shkodrën dhe e mbante të rrethuar. jug, grek?t mor?n Janin?n e Kosturin dhe rrethuan Korçën.

Në keto rrethana të ndërlikuara, shpallja e pavarësisë në Elbasan dhe në trevat e tjera shqiptare nga 25 deri 28 nëntor 1912, ndonëse në përmasa lokale, përbente akte të rëndësishme patriotike për krijimin e një realitet të ri polititk, që i kundërvihej hapur dhe guximshëm pushtetit të Perandorisë Ottomane, por ishte dhe një mesazh ndaj shteteve ballkanike, që të njihnin pavarësinë e shtetit të ri Shqiptare. (Kristo Frashëri. Shpallja e pavarësisë së shqipërisë: 28 nëntor 1912. Tiranë 2008).

Kryengritja e Përgjithëshme e vitit 1912, e gjeti Elbasnin vatër ndezur luftës antiosmane. Çetat e komiteve të lirisë të Martaneshit, të Shpatit, Dumresë, të Byshekut dhe Strugës, ishin më aktivet n? Vilajetin e Manastirit në luftën për shpalljen e Pavarësisë së Shqipërisë. Patriotët Elbasanas në muajin gusht të vitit 1912 filluan organizimin e kryengritjes. Në kujtimet e tij, patrioti Foti Papajani, për këto ngjarje shkruan:

Patriotët e Elbasanit … thirrën një mbledhje, e cila u mbajt në një vend të mëçefët pranë katundit Kryezjarrth. Këtu murën pjesë Ahmed Dakli, Ali Hysen Çaushi, Ali Çelirama, unë e të tjerë. Në mbledhje u diskutua për organizimin e nji kryengritje të aarmatosun në zonën e Elbasanit, në bashkëpunim edhe me kryengritësit e krahinave të tjera të Shqipënisë. Mbledhja vendosi të formohehin çeta në të gjitha anët e trevës së Elbasanit dhe për këtë punë të ngaarkoheshin ata paatriotë që njiheshin më mirë me katundarët e asaj ane dhe që kishin me ta miqësi familjare. Aty për aty i ndamë krahinat ku do të vepronim. Në Shpat dhe në Martanesh u caktua Ahmet Dakli, Ali Hyseen Çaushi, Ali Çelirama, unë dhe të tjerë. Këta ishin bektashinj dhe më të shumtët e fsshataarve të Martaneshit ishin të këtij tarikati. Teqja e Martaneshit ka pasurr influencë të madhe në tërë krahinën. Mjerisht nuk e mbaj mend emrin e patriotit që u caaktue të formoi çetën në fushë. Të gjitha këto çeta do të kishin një udhëheqie të vetme. Çetat e krijueme, para se me fillue luftën, u mblodhën në Kruyezjarrth. Në mbledhje u spjegue qëllimi i kryengritjes së përgjitheshme

(Lufta pë çlirimin kombëtar në vitet 1878 – 1912. Kujtime veteranësh. Botim i Akademise së Shkencave, Insstituti i hisstorisë. F. 465)

(Hilmi Dakli. Ahmet Dakli. Botim Onufri, 2017, f. 45 – 46).

Sipas shkrimeve Hasan Prishtinës (udhëheqës i kryengritjes mbarëpopullore vitet 1911 - 1912) dhe kujtimeve Ismail Tatzati, rezulton se n? atmosfer?n lëvizjes mbarekomb?tare kunder Perandorisë Osmane, paritë e Matit dhe të Dibr?s, nuk e pranonin pavar?sinë e Shqip?ris?, por donin vet?m autonomi n?n var?sin? e Perandoris? Osmane. Kundër pavarësisë ishte dhe Ahmet Zogu, i cili u bashkua me mikun e tij, gjeneralin turk Ibrahim Pasha, i dërguari i Portës Lartë për shtypur kryengritjen e popullit shqiptarë.

(L. Alia. Çeta e lirisë e Martaneshit dhe pavaresia e Shqiperise. Martaneshi në vite lufte 1939 – 1944. Tirane 2018, faqe 113 – 120).

(Irfan Bej Ohri. Kujtime: Roli i parisë dhe i çetës së Martaneshit, në luftën për pavarësinë e kombit shqyptar. Tiranë, janar  1913)

Qendrimet filoturke parisë Matit dhe Dibrës, rrezikonin të tërhiqnin pas vehtes dhe paritë e fushës Tiranës, andaj p?r të parandaluar ndërlikimin e situatës, Aqif Pashë Biçaku d?rgoi në Martanesh Irfan Numan Beun, Ahmet Daklin, Ali Hysen Çaushin, Ali Çelirama dhe Foti Papajani, cilët i k?rkuan paris? të kësaj treve patriote, t? ftonte parin? e Matit dhe t? Dibr?s, për t’i bindur t? bashkoheshin me kryengritjen e përgjithëshme p?r pavarësinë dhe shpalljen e Shqipërisë shtet mëvehte. Takimi u zhvillua në Martanesh në gusht 1912. Pas shume debatesh, pjesa e madhe e parisë Dibrës, pranoi dhe u bashkua me kryengritjen e përgjithëshme për çlirimin e Shqipërisë nga robëria osmane, ndërsa paria e Matit me krye Zogollët, që donin autonominë varësi Sulltanit, nuk pranuan të bashkohen me kryengritësit.

Patrioti Hasan Prishtina, udhëheqës i kryengritjes mbarëpopullore vitet 1911 - 1912, në kujtimet e tij, ndërmjet shumë dokumentave përfshinë dhe letr?n e Nën-kolonel Ismail Haki Tatzati, i cili tregon p?r aktivitetin patriotik të çet?s së Martaneshit.

Shkodër, me 15. 6. 1921

Fort të ndertit Zotni

Zot. Hasan Beg Prishtinës Deputet i Dibrës në Shkodër.

Kam marrë vesht, se Zoteria e Juej jeni tue gatue nji broshurë mbi ndodhinat e kryengritjes shqyptare në vjetin 1912.

Ju lutem keni mirësin m’e pranue edhe ket pjesën teme e m’e shti broshurën e siperthanun; mbasi ka bajë me kryengritjen qi bahet fjalë.

vjetin 1912, me qëllim për m’u bashkue me kryengritjen e Kosovës, kjemë nisë prej Elbasanit: Ymer Bej Ohri, unë (atë herë ishe kapitan), Ahmed Dakli e shumë atdhetar tjerë e gjithë bashkut u bamë kund 40 vetë qi patëm formue nji komitë dhe kjemë mbledhë katundin Martanesh; vend i permetueshëm për sjellun komitës. Këtu kje bashkue me ne edhe Zoti Ismail Haki Libohova, kapiten, i cilli kishte ikë prej Dibre. Çeta e jonë mbet në Martanesh nja dy javë e në këtë kohë pat ardh deri në kufi të Martaneshit nënprefekti i Matit, kapiten Esadi me një batalion ushtarë e dy topa për gjurmimin e kësaj çete, por kjo u ndalue prej saj. Tue qenë se prapë në këtë ditë patën ardhun në Martanesh katër batalione ushtri të rregullshme, të ardhur prej Dibre, çeta u detyrue me u largue në një mal të fortë të Martaneshit, ku filloi me ba gatitjet e nevojshme, për të mos lanë në qetësi ushtrinë e ardhur. .. edhe çeta e jonë qi kje ba prej 80 vetësh shkoi në Dumre e Shpat të Elbasanit. Këtu u bashku me ne dhe kapiten Tajar Begu me shumë oficerë te tjerë…Tue qenë në Dumre e Shpat, patën ardhë dhe shumë atdhetarë të tjerë e qe ba forca e jonë afër 800 vetë. Kjo çetë u mashtronte prej Aqif Pashë Elbasanit dhe shumë atdhetarëve të tjerë”.

(Hasan Prishtina. Një shkurtim kujtimesh mbi kryengritjen shqyptare t? vjetit 1912. Shkoder. Shtyp shkronja Françeskane, 1921, f. 5 – 23)

Grumbullimi i patrioteve elbasanas, bashkimi i tyre me çeten e Martaneshit dhe q?ndrimi i paris? t? Martaneshit, i shqet?soi komandat turke të kazave t? Matit dhe t? Dibr?s, të cilat reaguan me urgjencë, duke dërguar ushtrinë kundër çetës së lirisë dhe popullit Martaneshit.

Jav?n e par? t? shtatorit 1912, nënprefekti i Matit, kapiteni Esad Beu, me nj? batalion ushtarësh turq dhe dy topa fushor, marshoi drejt Martaneshit, por çeta e komit?ve e komanduar nga Murat Zhaboli dhe Ahmet Dakli, iu doli para dhe i thyen forcat turke në livadhet e Skenderit. Edhe nënprefekti i Dibrës d?rgoi katër batalione ushtarësh turqë, t? cilët ndesh?n n? rezistenc?n e çet?s të Martaneshit. Në betejën e zhvilluar livadhet e Luçanës, ushtria turke u shpartallua dhe u kthye n? Peshkopi, ndërsa komandanti i tyre kapiten Ismail Haki Libohova, u bashkua me kryengritësit. Pas k?tyre dy betejave, çeta e Martaneshit u ngjit Ballejë.

Të nesërmen, arrijti mesazhi i Aqif Pashës, i cili i urdhëronte zbrisnin sa shpejt në Elbasan, ku do te mblidheshin t? gjitha çetat e komit?ve t? Sanxhakut t? Elbasanit.

N? shtator 1912, me iniciativ?n e Aqif Pash?s, në Byshek Elbasanit u mblodhën mbi 2000 komita çetave lirisë, që vepronin Sanxhakun e Elbasanit, si Çeta e Martaneshit me komandant Murat Zhabolin, Çeta e Byshekut me komandant Ahmet Daklin, Çeta e Shpatit me komandant Sif Nosin, Çeta e Dumresë me komandant Irfan Numan Beun etj. Qëllimi i këtij tubimi ishte bashkoheshin gjitha çetat, n? nj? njesi të vetme luftarake, për sulmuar garnizonin turk, institucionet e administratës turke kazasë dhe Sanxhakut të Elbasanit. Këto çeta bashkuara, Aqif Pashë Elbasani, i pagëzoi me em?rin Çeta e Martaneshit. Komandant u caktua Sheh Hysen Sulova.

Vendimin, kjo forcë e bashkuar komitësh, quhej çeta e Martaneshit, Aqif Pashë Biçakçiu e bazoi faktin, se çeta e Martaneshit ishte e vjetra jo vetëm e Sanxhakut të Elbasanit, por dhe e Vilajetit Manastirit dhe ishte çeta e shquara luftimet kundër pushtuesve osmanë.

24 nëntor 1912, Çeta e Martaneshit, rrethoi garnizonin turk t? Elbasanit. Komanda dhe ushtria turke të bllokuara brenda gazermës, ishin pafuqishëm ragonin kundër komitëve te bashkuar. Të nesërmen me 25 nëntor 1912, komitet e çetaave të lirise, me flamurin e kuq me shqipen dy kren?she në krye, hyn? triumfues në qytetin e Elbasanit, kaluan para ushtrisë dhe autoriteteve turke të Sanxhakut. Me këtë akt trimërie, luftëtarët e lirisë e ngrijtën lart moralin politik dhe ndërgjegjien kombëtare të popullit të Elbasanit.

M? 25 nëntor 1912, Aqif Pasha, çeta e lirisë e Martaneshit dhe populli i Elbasanit kryen një akt lartë patriotik dhe atdhedashurie. Si qyteti i parë që shpalli pavarësinë, shprehu dhe kapacitetin politiko-juridik të patriotëve elbasanas, të cilët në rrethanat e ndërlikuara të nëntorit 1912, bënë një zgjidhje të guximëshme, të drejtë dhe të domsodoshme.

Kjo ngjarje patriotike, është pasqyruar në historinë dhe në kulturën qytetare elbasanase, kështu shume gra e qendisnin flamurin e kuq me shqiponjen dy krenëshe me datën e shpalljes së pavarësisë 25 nëntor 1912, si rasti i flamurit të qendisur në jastek nga Marie Buda, vajzë 19 vjeçare vitin kur u shpall pavarësia në Elbasan. Ky flamur ruhet dhe është dëshmi me vlera të mëdha historike.

M? 25 n?ntor 1912, Aqif Pasha, ngriti flamurin e kuq me shkab?n dy krer?she n? Elbasan dhe njoftoi Ismail Qemalin, me telegramin e firmosur nga 35 patriot?t, p?rfaq?suesit e popullit t? Elbasanit, t? cil?t deklaruan se “kanë pranue indipendencën e Shqypniës.

Nr. 12050 – fjalë 100 – O. T

Elbasan 12 Vjesht e Tretë 1328 (25 nentor 1912)

1. 25 ora e natës

Shk. Tija Ismail Qemal Beut

Vlonë

Gjithë popylli ynë, mysliman e të krishtenë, me nji za kanë pranue indipendencën e Shqypniës.

N’emën të të gjithë popullit të Prefekturës s’Elbasanit

Haxhi Hafëz Sulejman Kungulli, Zav. i Mitrop. Papa Dhimitër Dhimitrruka, Aqif Pashë Biçakçiu, Shefqet Bej Vërlaci, Hasan Bej Biçaku, Abdulla Bej Tirana, Fuat Bej Biçaku, Kahreman Beu, Servet Zylfi, Ismail Bej Xhelayddin Bej, Ali Agjah Bej, Adil Beu, Maliq Bej Riza Beu, Demir Bej Sulçe Beu, Refik Myftiu, Sheh Mahmut Guma, Sheh Xhafer Pasmaqi, Sheh Hysen Sulova, Kryetari i Bashkiës Ruzhdi Alush Saraçi, Papa Beniamin Deliana, Beniamin Nosi, Taq Buda, Kolë Papajani, Lazër Papajani, Serafin Jorgaqi, Haxhi Nikolla Jorgaqi, Mihal Profti, Dhimtër Paparisto, Emin Haxhiadem Shijaku, Rrapush Demeti, Mahmut Hakani, Hysein Dakli, Jusuf Bej Taushani, Hasan Çifte, Ymer Peni, Hysein Hastopalli, Demir Zenel Hoxha.

(Marre nga dokumentat historike të Lef Nosit, botim Viti I – 1924, Nr. 2, faqe 38)

(Arkivi Digital i Elbasanit: 20. 11. 2020)

(Hyqmet Kotherja. Pavarësia e Elbasanit 1912 (35 firmetarët). Tiranë 2012, f. 3 – 114)

Në pasditen e 25 nëntorit 1912, krijohet Qeveria e Përkohëshme Lokale e Elbasanit dhe në ditet e më pasme u organizua milicia, per ruajtjen e rendit publik. Aqif Pashë Biçaku është Prefekti i parë i Elbasanit të çliruar nga zgjedha osmane dhe i pari në historinë e administratës vendore kombëtare Shqiptare.

Më 25 nëntor, çetat e komitëve dhe populli u mblodhën në sheshin qendror të qytetit, një manifestim i përgjithshëm për të shprehur gëzimin për lirinë e fituar dhe shpalljen e pavarësisë. Dokumenti i shpalljes se pavarësisë në prefekturën e Elbasanit i firmosur nga 35 patriotët dhe përfaqësuesit e të gjitha shtresave shoqërore dhe të besimeve fetare, me pas u shoqërua me një deklaratë, të cilën me shumë të drejtë Mësuesi i Merituar Rudolf Deliana e quan “Karta e lirisë e Elbasanit”, të cilën po e prezantojmë në vazhdim:

Vjesht’ e 3 1912 Shpallje për vetëqeverimin e Shqipëniës

25 – XI – 1912

Na gjindja e Elbasanit, pa ndonjë shtërngim të jashtëmi ose së brendëshmi, po nga dëshiri’i ynë i lirë bashkë me të gjitha qytetet e Shqipëniës po bajmë të ditunë gjithë botës së qytetëruarë se sot shpallim vehten tonë fare të shkëputin nga mbreënija Ottomane tue numëruar si nje komb i lirë, i cili me ndihmën e të madhit Zot, mbrojtësit të të gjithë kombeevet edhe me mprojtjen e qeverive të Europës, shpëreh se do të qeverisë me nderë, drejtësi, dhe me një panësi të plotë pa vënë re ndryshim feje ose dogme. Ç’ do shqiptarë ose i huaj, ndën këtë qeverië shqipëtare, do të mundi  të rroi lirisht, dyke i gëzuar të gjitha të drejtat njerëzore.

E na kemi ndërmend të rrojmë vëllazërisht edhe me qeveritë fqinje, pa dashtun t’u bajmë as të paktin damë, po duke iu lutun të na ndihmojnë në vetëqeverimin tonë, sikur na ndihnë edhe në rrëzimin e qeverisë Ottomane.

Rroftë Shqipënia e lirë

Kështu e baftë Zoti!

Na përfaqësuesit e Elbasanit vërtetojmë të sipërmen dyke vumë ndënshkrimin tonë.

(Rudolf Deliana. Arkivi Digital i Elbasanit; 04. 01. 2018)

P?r t? p?rballuar sulmin e serbëve kundër Elbasanit, Aqif Pasha u detyrua ta anulloi udhëtimin për n? Vlor?, pra nuk shkoi e nuk mori pjesë n? Kuvendin Komb?tar t? shpalljes s? Pavar?sis?. Ne kuvendin e Vlores, Elbasani u përfaqësua me delegatet Lef Nosi, Shefqet Daiu (avokat sekretar i Kuvendit), Qemal Bej Karaosmani dhe Dervish Bej Biçaku, të cilët janë firmëtarët e aktit histroik të shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë. Aqif Pashe Biçaku qendroi ne Elbasan dhe se bashku me Sheh Hysen Sulova, Ahmet Daklin, Irfan Ohrin, Murat Zhabolin, Sif Nosin organizoi çetat e komit?ve dhe vullnetarëve, p?r mbrojtjen e Elbasanit nga sulmet e ushtrisë serbe, q? po c?nonte pavar?sin? e Shqip?ris? t? saposhpallur vend sovran dhe i pavarur.

28 nëntor 1912, ndërsa Vlorë u ngrit flamuri dhe Kuvendi Kombëtar shpalli Shqipërinë shtet me vehte dhe po festohej pavarësia, disa pjesë të Shqipëris? t? brisht? dhe t? porsalindur, u pushtuan nga ushtrit? greke, serbe dhe malazeze.

këto rrethana ndërlikura, Aqif Pasha urdhëroi një pjesë e çet?s t? Martaneshit, e komanduar nga Man Bala dhe çetën e Shpatit të komanduar nga Sif Nosi, te shkonin Labinot, për ndaluar marshimin e ushtrisë serbe drejt Elbasanit. Njëkohësisht, me 29 nëntor 1912 qeveria e Vlores i dërgoi Aqif Pashë Biçakut, tekstin e dokumentit, per t’ia dorëzuar komandantit të ushtrisë serbe, që po marshonte në trojet e shtetit shqiptar të sapo shpallur i pavarur. Më 29 nëntor, Komisioni i Elbasanit u takua në Qukes dhe i dorëzoi dokumentin, komandantit të ushtrisë serbe.

Në fund të vitit 1912 dhe fillimet e vitit 1913, Shqipëria e porsa çliruar nga zgjedha shume shekullore e Perandorise Osmane, u ballafaqua me ngjarje te nderlikuara politike. Ushtria e Mali te zi nga 8 tetori 1912 kishte rrethuar Shkodrën. Në këto rrethana Aqif Pashë Biçaakçiu, çetën e Byshekut komanduar nga Ahmet Dakli dhe një pjesë të çetës të Martaneshit të komanduar nga Murat Zhaboli, i d?rgoi n? Shkod?r, ku u bashkuan me forcat e tjera, q? po luftonin kund?r ushtrisë malazeze, që kishte hyrë në trojet shqiptare. Populli i Shkodrës, rezervist?t shqiptar?, çetat e lirisë dhe forcat vullnetare, i rezistuan gjatë sulmeve ushtrisë malazeze, nga Zogaj Tarabosh, nga Kraja deri Bushat, nga Hani i Hotit fushat e Shtojit, nga Shengjini në Lezhë.

(Fatos Baxhaku. 1912 – 1913, Rethimi i fundit i Shkodrës. Gazeta Shqip. Gusht 2012).

Gjatë udhëtimit për Shkodër, kur arrijtën Lezhë, çetat e Elbasanit u ndeshën me forcat malazeze, cilat kishin pushtuar Shengjinin dhe kishin depërtuar deri te ura e Drinit në Lezhë. Pas luftime ashpra, forcat malazeze u thyen dhe u tërhoqën Shengjin, ndërsa komitët elbasanas vazhduan marshimin për në Shkodër. mbrojtjen e Shkodrës, u zhvilluan luftime ashpëra. Sa arrijtën, komitët e ardhur nga Elbasani i dërguan frontin e malit Tarabosh, ku hynë luftime ditën e parë dhe iu takoi p?rballen me sulmet m? t? eg?ra t? ushtrisë malazeze.

frontin e Taraboshit, komitat e Çetës së Byshekut dhe të Martaneshit, bashku me çetën e Malësisë Madhe, zhvilluan luftime ashpra deri përleshje trup me trup, duke rezistuar heroikisht sulmeve të ushtrisë malazeze, që u detyrua të tërhiqej me humbje. Trim?ria e martaneshasve b?ri jehon? n? popull dhe në shtypin e koh?s. Të gjithë ndiqnin me preokupim luftimet për mbrojtjen e qytetit Shkodres. Aqif Pasha i d?rgoi telegram Esat Pash? Toptanit, aso kohe zv-komandanti i forcave që mbronin Shkodr?n, të cilit i k?rkoi ta informonte urgjencë me telegram, p?r shendetin e Ahmet Daklit, të Murat Zhabolit dhe gjëndjen e luftëtar?ve martaneshas.

Mbrojtjae Shkodrës, bëri jehonë në vendet perëndimimore. Giulio Barella, korespondenti i gazetës italiane “Corriere della sera”, i cili ndiqte luftimet nga fronti i malazezëve dhe gazetari anglez Henry Nevinson, korespondenti i gazetës “Times”, frontin shqiptar, kanë botuar artikuj me lajme nga lufta e Shkodrës dhe shpesh kanë treguar trimëritë e komitave të Martaneshit, te Byshekut dhe të Malësisë së Madhe.

(Giulio Barella. La guerra turca – balcanica. Vista e vissuta agli avamposti dei montenegrini. Diario di G. Barella, corrispondente di guerra in Montenegro. Ribotim: Roma 2013).



(Vota: 10 . Mesatare: 5/5)

Komentoni
Komenti:


Gallery

Pëllumb Gorica: Magjia e bukurive të nëntokës sulovare
Fotaq Andrea: Një vështrim, një lot, një trishtim – o Zot sa pikëllim!
Pëllumb Gorica: Grimca kënaqësie në Liqenin e Komanit
Shkolla Shqipe “Alba Life” festoi 7 Marsin në Bronx
Kozeta Zylo: Manhattani ndizet flakë për Çamërinë Martire nga Rrënjët Shqiptare dhe Diaspora