Nexhat Halimi: Silueta e shpirtit në vetmi

Nexhat Halimi

Silueta e vetmisë së gurit

(Fragment)

Silueta e shpirtit në vetmi

-Të ikim, - tha Faiku.

-Prit pak, - e vëreja një punëtor  në kostume punëtorësh mes turmës.

-Rrotat e automobilit të puthitur  për trasenë e rrugës në çdo çast do ikin me furi.

E ndjek dhe pak turmën e i mbyll sytë dhe e  imagjinoj nga  shëtit atë punëtor-në prag të kremtes së Vitit të Ri, nëpër qytet. I njëjti, apo hija tjetër bredhë nëpër qytet dhe ndjehet i vetmuar. Nuk ka hapësirë te ai sipërfaqja e kremtes. I ec sheshet e ndritura para dyqanesh të stolisura, shumë i tendosur,   i shqetësuar. Silueta e punëtorit, në kostum të kaltra punëtorësh, ndërron hapat kumbueshëm. Ecën i pikëlluar, që më pastaj të ndalet aty pak, aty pak, vitrinë më vitrinë shikon me kërshëri. I fërkon sytë, përqendrohet pak në ndonjë send e prapë ecën sheshit me hapa të rëndë. I shikon përkrah ndërtesat e ndritura nga kuqërrimi i ditës në perëndim e merr frymë thellë. Zemra i bëhet mal nga përfton përmes vashash e djemsh, cilët ngarendin me libra në duar në cakun e tyre, në orë të  jetës.

Flamujt e shpaluar qiellit valojnë në secilën pëllëmbë.

Fluturon aty dhe zogu i zi sfondit bojëgjaku.

Lulet, flutura të bardha të borës, shkruajnë mrekullisht hapësirën. Ndjej të derdhin aromë të këndshme për cakun e ndërrimit të moteve. E ai ecën me hapa të fortë. Në duar e ka dritën, në ballë e ka qiellin, me dy yje farfuritës, në supe e bart jetën. Sytë i shndërrimin ngjyrë deti.

E harron për një çast  brengën e brendshme.

Buzëqesh, pikërisht siç i pikturohet ëndrra e përhershme në shpirt.

Ecën bulevardit e një dritë e djersës e pikur nga sferë e njohur mirë i shkruhet ëmbël nëpër fytyrë. Ecën me nxënësin, me studentin, me hijen e vet të përthyer ndër kalimtarë dhe shikon me kërshëri pullazet, verandat, shikon antenat televizive,  shikon shtëpitë shtatlarta, në dritaret e të cilave zbërthehet spektër ngjyrash, derdhen të gjitha ngjyrat e dritës, krahët e jetës, krahët  e të përditshmes, që e ndërtoi vetë me duart e veta të forta, me shpirtin e paepur dhe kurrë të dorëzuar para stihisë së kohës.

Tashmë pak i dridhen duart. Mendon çfarë të blejë për të kremte të Vitit të Ri e xhepat i ka të zbrazët. Ka kohë e kanë larguar nga puna e kot bën përpjekje të punojë punë krahu, kot ëndërron t`i lidh skajet e muajit me muajin tjetër dhe të rrjedhë mbarë e ardhmja.

-Çfarë dhurate të blej, t`i gëzoj fëmijët, ndërsa s`ka metelikë në xhep, - murmuritë dhe fytyra i merr ngjyrë  të pikëlluar, të hirtë. A mendon për këtë peshore të jetës, e cila nuk i ndanë në pjesë të barabarta pikëllimet e ngashërimet, nuk i qet në një drejtpeshim dhe secili të ndjehet njëjtë. Vallë, çfarë mediton brenda vetes. E  ndal me përzemërsi një djalosh, ia shtrëngon dorën e dorën tjetër e vë mbi kraharor. Qeshet pak. Lëviz me duar në të gjitha rrjedhat. Me gjasë e pyet diçka dhe prapë qeshet. Lëviz para, ecën. E kthen kokën prapa dhe e porosit të mësojë mirë, sepse vetëm aty është e ardhmja.

-Ja, unë, - i thotë. – Puno, puno me krah e asgjë!

E ndalë më pastaj një vajzë, të cilës i tha diçka duke lëvizur me duar  dhe prapë ecën. Ngjante në një figurë të hutuar, në një figurë në vetmi. Ai që e kishte trazuar heshtjen, ai që e kishte zgjuar nga gjumi i thellë rrjedhën. E kishte ndërtuar, me duart e veta të forta, muzeun e qytetit… Ecën prapë, ecën nëpër  amshimin e frymëmarrjes e tokës e të gurit, nëpër frymimin e lules e të drurit të gjelbër, të ndarë në dy degë, në tri degë, në pesë degë, në shtatë degë, ndërmjet të gjelbrës e pjesërisht të thatës, të cilat secila në mënyrën e vet i dhemb mbi gji, i dhemb nën gji, i dhemb ngul mbi maje të cicës. Ofshan ashpër. E ecën nëpër udhët e këputura, nëpër damarët e zemrës së  moçme e përherë të re, e cila përmes tiktakut të vet lidh fijet e kohës me fije brezash.

-Të mëdhenjtë natyrisht falin, - psherëtin e ecën me mendimin e çuditshëm, të prekur, të kafshuar nga secila anë, veç pse është i madh dhe i pa zhdukur. Ecën. Prapë e ndalë një burë me mustakë të gjatë, të thinjur. E pyet diçka e me buzëqeshje të ngrirë lëviz hutueshëm. E shpejton pak hapin. Vallë, nga ngutet?

Kë e kërkon?!

A do të arrijë ku është nisur?

Sa ka rrugë të ecën deri te vetvetja?

E njoh, zbret nëpër poret e së kaluarës, bie bashkë me copëtimin e atdheut të mbetur. Ja, i afrohet ullirit. I mbledh disa kokorra e i përtyp. Ngjitet në Kalanë e vjetër të Ulqinit. Në një gur flet me Gencin, e noton ujit. Lodhet e prapë merr not. Nuk ndalet. Arrin në Risan. Shikohet në pasqyrë, ndërsa Teuta, shtrihet e mërzitur në shtratin e mëndafshtë. Mirë e njoh. Është punëtor. Me shkollë është. Kaq mirë e njoh, veç pse është fuqia kryesore e qytetit të robëruar… Ec ky punëtor, ky baba i dritës.  Është  autor i fjalisë më të bukur  të dëgjuar ndonjë herë nga ndonjë studiues i jetës. Thotë, nga pika e gjakut të vet, të ndritur. Me zemër. “S`i ndalë unë vajzat nga shkolla. Kurrë si ndalë! Më parë vdes sesa ta bëj një gjë të tillë!” Është filozof. Është arkitekt. Është mjeshtër i pallatit të rinisë, i pallatit të Bibliotekës, mjeshtër i Lagjes Dardania, i Kodrës së Diellit, i Ulpianës. E ka riemëruar të kaluarën me emrat e gjakut të vet. Punëtor është. Mjeshtër i shquar i kopshtit të lumturisë së thurur me ura të reja. Është brez i klasës punëtore, bimë e së përditshmes.

Pa punë është, veç pse nuk e mohon kush është. Në kostume të kaltra ec bulevardit, ec hapësirës së kohës, ik lart ndërmjet imagjinatës dhe ëndrrës për një të nesërme të ngjyer me të kuqen dhe të zezën mitike . Ec bulevardit të ndritshëm,shikon në secilën anë pjesën e vet të atdheut të lashtë. Shikon e qeshet, veç pse djersa e tij ka pikuar e do të pikojë në secilën  udhë të mësyrë nga e ardhmja. Ecën me hapa të fortë, krenar, e në duar e ka ditën, në ballë i ka dy liqene të kaltra, i ka magjiken, e ka realen,e ka zjarrin mitik në supe e tiktakun me ritëm të përjetshëm në zemër. Në sytë ngjyrë deti, të cilët ia trazon loti pakëz. Loton. I fshin lotët. Pse nuk ka metelikë në xhepa t`u blejë fëmijëve ndonjë dhuratë për të kremten e Vitit të Ri. I fshin lotët prapë dhe i mendon një nga një fëmijët – shtatë, të cilët tërë natën e presin me kokë në dritare të gëzohen në këtë ndërrim  motesh, me ndonjë dhuratë dhe me buzëqeshje të hareshme, ta shkruajnë të kremten.

Me zemër!

Nuk presin shumë, sepse ai shumë nuk ka. Sepse ai ka vetëm dashuri. E në orët dhe çastet që rrjedhin dashuria nuk është çdo gjë!

Ec e buza në vaj i dridhet.

Rrotat e automobilit  Faiku i ndal para këmbësh të punëtorit. Ai e kthen kokën në anën tjetër dhe do të ikën, to ia shikojmë lotët që i rrjedhin nga sytë e vet të ndezur. Niset të largohet.

-Ej ti, ndal pak, - e thërret Isani.

Ai e kthen kokën dhe nuk beson ta thërras dikush, të cilin nuk e njeh. Atë e thërrasin vetëm ata, që kanë nevojë për krahun e tij të lodhur, por të mbushur me dashuri.

-Me mua e ke fjalën ti, or?!

-Me ty. Prit pak… - Isani zbriti nga automobili. Na e ktheu shpinën, të mos e dëgjojmë për çfarë flet me të.

Çfarë do, fol, - do ta dëgjojmë të thoshte ai.

Isani shikoi nga ne e prapë eci pak larg automobilit. Fliste diçka me të.

- Ndoshta njihen mes veti, - tha Faiku.

Isani pandërprerë i shpjegonte me duar diçka. Në fund Isani nxjerr nga xhepi pak para dhe ja lëshoi në dorë. As unë e as Faiku nuk kuptonim çfarë ndodhte. Punëtori i shikoi dhe një herë metelikët në dorë e mori të largohej. I gëzuar do të kthehet dhe një herë, do ta shikojë me vëmendje Isanin, e do të humb në turmën e atyre, të cilët blinin e shisnin.

Ai gëzohet. Kthehet dhe e shikon me vëmendje.

-Mos kij merak. Çdo gjë do të jetën rregull! Është punë e kryer… - E i habitur kthehet, e ndjek rrugën. Largohet, ndërsa pandërprerë e prek xhepin, në të cilin i lëshoi metelikët, me të cilët do t`i gëzojë fëmijët…

Nuk i fali asgjë Isani. Vetëm do të jetë marrë vesh me të, që ai, me mjeshtërinë e  vet t`ia kryej një punë të vogël, e cila në këtë vigjilje të Vitit të Ri është tepër e madhe për të. Ata e njihnin njëri tjetrin  kohë më parë.

Isani, me lot në sy iu afrua automobilit, ndërsa ai, punëtori i së ardhmes, hyri në dyqanin më të afërm të bëj pazar e të kthehet në gjirin familjar, te fëmijët – shtatë, të cilët tërë natën e presin me kokë në dritare të gëzohen në këtë ndërrim  motesh, me ndonjë dhuratë dhe me buzëqeshje të hareshme, ta shkruajnë të kremten.

-Ecim, Faik!

Rrotat e automobilit të puthitur  për trasenë e rrugës ikin me furi. Mbyll sytë dhe e  imagjinoj nga  shëtit një punëtor-në prag të kremtes së Vitit të Ri, nëpër qytet.

-Prapë me minatorët, në qytetin e tyre, - foli Isani. – Prapë për gëzimet e pikëllimet e tyre, prapë për ëndrrat e tyre.

-Për të njëjtat ëndrra krijojmë vinjeta dhe unë e ti, e secili,apo jo?

-Eh, - do të përpihet me hidhësi Faiku, rrotat e automobilit të puthitur  për trasenë e rrugës ikin me furi...