Fahri Xharra: Ballafaqimi me maskarenj është shumë i vështirë

Ballafaqimi me maskarenj është shumë i vështirë

Shkruan Fahri Xharra

Rastësisht hasa në nje postim ku me të drejt kërkohej :

“Kjo eshte nje harte e emërtimeve sllave në Shqipëri. Nuk është fjala vetëm për toponimet e vendeve në kufi me Serbinë dhe Malin e Zi, por për qytete e fshatra, male, lumenj etj. që gjenden thellë brenda territorit shqiptar, madje në Shqipërinë e Jugut. Duke filluar nga Zagoria, Leskoviku ( emertim bullgar), Novobërdë, Novoselë, Cërkovinë, Gradishte, Peshtan, Gradec, Pogradec, Mokra, Gora, Opari, Çorovodë, Velipojë, Shibenik, Podgorje, Sllovë, Gollëbordë, Çerenec, Cernicë, Golem, Jezercë, Tropojë, Dragobi, Viçidol, Selenicë, Golem, Zadrimë, Terpan, Drobonik, Qereshnik, Gllave, Rehove, Kucovë. Qyteti i lashtë 2400 vjeçar me emrin ilir Antipatrea, quhet Berat me formën e shqiptarizuar të emrit nga “Beligradi” bullgar. Një fshat në hyrje të Korçës mban emrin “Bulgarec”, që do të thotë “Bullgar”  (shkruan Sokol Neçaj)

Autori e vazhdon : “Toponime sllave gjendeshin deri ne Peloponez të Greqisë, por ne vitin 1936 Greqia krijoi një komision që nderroi emërimet e huaja të fshatrave dhe qytete, duke i zëvendësuar ato me greke…Në më shumë se një shekull pavarësi shteti shqiptar topinimet sllave duhej kishte ndërruar me emërtime shqiptare që në të shumtën e rasteve kanë ekzistuar përpara se sllavët të na linin të tyret për viset tona. Mirëpo, duhet të ketë ekzistuar mendimi aktual “se ka vend për të gjithë”!”

Shumë e drejt !

Edhe unë jam i të njejtit mendim që të ndërrohen këta emra, jo  me anën e pëkthimit por duke kërkuar emrin  parasllav nga hartat e vjetra të cilat sot nuk janë “sekrete” por gjënden me të madhe në internet.

Në Kosovë kanë filluar ndërrimin e tyre por me një pakujdesi të madhe duke menduar që e shqipërojnë ia humbin lashtësinë dhe autoktoninë atij qyteti, fshati apo fusheje; shembull : fshati Gjurakovc është bërë “ Gurrakoc” dhe është dashur të bëhet vetem Gjuraj. Me Gjuraj e tregon se ishim këndej pari para sllavëve dhe turkut. Ky ishte vetëm shembull.

Të kaloj në fshatin Llukë në Komunen e Deçanit, i cili duhet të  shqipërohet vetem “ Lukaj” . E kemi  fshatin Mulliq në rrethin e Gjakovës. E vërteta është “ Mulaj” , çdo emërtim tjetër ia humb autoktoninë këtij vendi.

Po shkruhet që emërtimet sllave kanë ardhur dhe kanë hyr në “ përdorim emërimet që na lanë pushtuesit sllave te Stefan Dushanit.” Kjo nuk qëndron. Të gjithë emrat sllav janë të kohës së pushtimit gati 200 vjeçar të Perandorisë Bullgare ( shek. 9 deri 11 )

Se çka ësht serbe e kemi shembull emrin e qytetit “ Ferizaj “ kus serbët ia patën shtuar –içi dhe e bën Ferizoviq, më vonë e panë “gabimin “ dhe ia futen Uroshevac. Ose përkthim shumë i voshëm serb për fshatin “Ujëmir “ në “ Dobravoda”

Kur jemi tek nisma e Sokol Neçajt, aty na del një maskara dhe shkruan : “Të ndërrosh toponimet është të falsifikosh Historinë. Toponimet i ndërrojnë vetëm ata që i druhen fakteve historike. Ai që nuk e ka frikë Historinë, nuk e ndjen nevojën t'i ndërrojë toponimet.( Thana Pilafos )

Në reagimin tim që emrat e cekur janë bullgar, i apostrofuari shkruan :” Nëse njëri prej nesh është dallkauk, ky me siguri JE TI!  Joo! Fahri Zharra. Nuk mund të fshihet dielli me shoshë.

Toponimet janë prezente. Me kuptim të qartë në përkatësinë e tyre."Historianë" sharlatanë dhe patriotë allaturka si puna jote, ia bëjnë mendjen pordhë (ndjesë për banalitetin) njerëzve me broçkullat, koçkullat dhe gazrat patriotikë. Ajo që është shqiptare, duhet thënë me plot gojën e me zë të lartë: ËSHTË SHQIPTARE. AJO QË ËSHTË SLLAVE, ËSHTË SLLAVE. AJO QË ËSHTË GREKE ËSHTË GREKE. Haka tek i zoti.

Pra , i apostrofuari ngulë këmbë : “Thanas Pilafas :Fakti që në territorin ku jetojmë sot, nuk ka toponime romake, përveç emrave të disa qyteteve të lashtë si Dyrrahium, Lisus etj, tregon se romakët nuk patën ngulime me popullsi në këto troje në thellësi të vendit dhe në largësi nga këto qendra të zhvilluara.

Sllavët nuk i ndërruan toponimet, por vunë toponimet e veta, gjatë shekujve që jetuan në këto troje.

Në ato kohë të lashtë, njerëzit as që e kishin haberin çfarë ishin toponimet (në kuptimin teorik të termit) Ata thjesht emëronin vendet për nevojat praktike të përditshme dhe për t'u orientuar. Pra, u vinin emra vendeve në gjuhën e vet: Golem, Tropojë, Shishtavec, Zagradec etj.

Nëse do ekzistonin toponimet romake, atëhere sllavët nuk do kishin nevojë të vinin toponime të tjera (ashtu si nuk patën nevojë shqiptarët të vinin toponime të tjera, sepse toponimet (sllave) ISHIN. Dhe trashëgoheshin nga brezi në brez. Po, toponimet duhet të ruhen PËR RESPEKT TË HISTORISË.

E mirë apo e keqe, e lavdishme apo e turpshme, historia duhet të mbetet ashtu siç është. Nuk duhet t'i bëhen as makiazhe, as retushe.  Sepse ashtu ajo falsifikohet dhe i humbet vërtetësia.”

Pra sipas këtij lloji njerëzish :  “Po, toponimet duhet të ruhen PËR RESPEKT TË HISTORISË.”

E njeta me Olsi Jaseci-un i cili me këmbëngulje thotë ende për Lezhën që quhet “Selimije “

Fahri Xharra, 16.08.19

Gjakovë