Alban Cakalli: Gjiganti arvanitas i Amerikës

Gjiganti arvanitas i Amerikës

Shkruan Alban Cakalli

Jim Londos (Kristos Theofilos ) , kampioni i permasave Boterore, “arvanitasi qe fliste shqip”. Ne vitet 1930, Jim Londos ishte kampion i padiskutueshëm botëror i mundjes. Londos qëndroi në një pozitë të barabartë me Jack Dempsey, kampion i padiskutueshëm i boksit të peshës së rëndë të botës. Kjo ishte në një kohë kur sporti i mundjes mbante ende kredibilitetin atletik. Përmes aftësive të tij të pamohueshme atletike, Jim Londos ishte, që nga viti 1930 deri me 1946, tërheqja “idhulli” më i madh i mundjes së kohës.

Nga vitet 1880 e më tej, emigrantët grekë njiheshin si mundës të nivelit të kampionit në të gjithë Amerikën e Veriut. Lidhjet e drejtpërdrejta midis grekëve të lashtë dhe pasardhësve të tyre modern ishin një temë që përsëriste në shtypin amerikan. Të paktën dy breza grekë në Amerikën e Veriut i paraprinë Jim Londos. Deri në kohën e ngritjes së Londos, emera të emigrantëve grekë u gjetën në të gjitha fushat e sporteve amatore dhe profesionale amerikane. Ajo që vijon është vetëm skica e thjeshtë e jetës publike të Londos.

Christos T. Theophilou, lindi më 2 janar, rreth vitit 1895, në fshatin Koutsopodi pranë Argos, i cili është rreth 60 milje në perëndim të Athinës. Kristos ishte, në varësi të burimit, ose fëmija i dymbëdhjetë ose trembëdhjetë i Theophelos dhe Maria Theophilou. Para se të arrinte në Shtetet e Bashkuara, rreth vitit 1912, i riu Londos ishte një bari. Babai i Jimit Theophelos Theophilou, një mundës amator me reputacion të konsiderueshëm, vlerësohet të ketë udhëzuar djalin e tij të vogël në disa nga bazat.

Fillimisht, i riu punoi ne një ujësjellës në hekurudhat perëndimore dhe si një kamerier. Me kalimin e kohës, Londos u regjistrua në YMCA të San Franciskos, ku ai ndoqi klasat e mundjes tri ditë në javë. Ai ishte ose 16 ose 17 vjeç kur hyri në konkurrencën e mundjes së bregut të Paqësorit të YMCA dhe u shfaq si kampion i peshes së mesme. Gjithashtu dikur gjatë kësaj periudhe Christos Theophilos u bë Jim Londos. Supozohet Theophilos, ishte një lexues i tregimeve të shkurtra të Jack Londrës, dhe kështu mori kete emer.

Ashtu si Londos hyri në botën e mundjes profesionale, një stil i ri i mundjes erdhi në dominimin e sportit. I njohur si "catch-as-catch-can”, ky stil evoluar duke marrë mbajtjet më të mira dhe taktikat nga traditat e mundjes të gjetura anembanë planetit. Shume mundës te rinj nga e gjithë bota filluan të konkurrojnë për herë të parë në tokën amerikane ata me vetëdije përdorën taktikat më të mira që dinin për të fituar.

Londos shum shpejt u quajt si "Njeriu me Trupin nje Milion Dollar", Londos ishte futur ne boten e yjeve dhe ishte gjithmone ne faqe te pare te shtypit Amerikan.

Londos si fillim fitoi titullin e mundjeve në Filadelfia më 29 korrik 1930, nga Dik Shikat në një ndeshje që zgjati një orë e 29 minuta. Pas mbajtjes së kurorës për pesë vjet, Londos e humbi atë tek Danno O'Mahoney në Boston, por e rifitoi atë në vitin 1937 duke e lidhur Bronko Nagurskin në një orë e 27 minuta. Londos pastaj mbajti titullin deri në daljen e tij ne pension në vitin 1946. Ai gjithashtu mbajti definitivisht (të paktën) dy tituj të ndryshëm që u njohën në të gjithë vendin: Kampionati Botëror i Pesha të Shoqatës Kombëtare të Wrestling dhe Kampionati Botëror për Heavyweight (New York).

Le të shikojmë disa nga statistikat. Për 27 janar 1931, New York Times raportoi se 22.200 tifozë shkuan që Londos të ruante titullin e tij në një takim me Jim McMillen në Madison Square Garden. 30.000 njerëz morën pjesë në periudhën e tij me Ray Steele (The New York Times, 30 qershor 1931). Më vonë po atë vit, 17,000 shkuan për të parë ndeshje Londos-Calza (The New York Times, 17 nëntor 1931). Kushdo që dyshon për famën e qëndrueshme të Londos, duhet të shikojë vetëm seksionin sportiv të New York Times, për shembull, 1934-1937. Pas çdo periudhe Londos, shikon një titull flamur që kalon në të gjithë pjesën e sipërme të faqes dhe pastaj detajet e ndeshjes specifike si tipar kryesor që luan në kolonën e parë.

Londos kishte vetëm një armiqësi të vërtetë në karrierën e tij të gjatë: Ed "Strangler" Lewis.

Më 20 shtator 1934, Londos u takua me Lewisin në Çikago. Pasi kishte aq shumë publicitet në lidhje me këtë ndeshje të veçantë është e vështirë të llogarisë nga kjo distancë në kohë. Lewis kishte mundur Londosin rreth 14 herë në ndeshjet e mëparshme. Pra, pse dikush do të shkojë për të parë Londosin me sa duket të rrahur përsëri nuk ka të vërtetë kuptim. Megjithatë, mund të ketë qenë fakti se të dy nuk ishin takuar në 10 vjet. Një turmë e raportuar prej 35.265 njerëzish, që besohet të jetë më e madhe ndonjëherë për të parë një ndeshje mundimi në Shtetet e Bashkuara në atë kohë. Londos fitoi ndeshjen e tij në rënie mbi Lewis në 49 minuta, 27 sekonda, për kampionatin botëror të mundjes.

Jeta e Londos nuk ishte e gjitha me njerëz të shëmtuar e brutalë. Pak para pensionit të tij, ai u martua me Avra C. Rochwite (1912-1998), i lindur në Clayton, Montana. Në kohën e martesës së tyre, Rochwite u përshkrua në raportet e shtypit si një "Shën Louis Aviatrix. "Çifti kishte tre vajza: Diana, Demetra dhe Christina. Londos zyrtarisht u pensionua në vitin 1946. Familja Londos u zhvendos në Escondido, Kaliforni, ku u vendosën në një vend prej 10 hektarësh. Atje, Londos menaxhoi në heshtje frytin e tij dhe investimet e tjera; ai i kushtoi pjesën tjetër të jetës së tij publike për bamirësi.

Këto përpjekje të vazhdueshme nuk u vlerësuan. Më 12 nëntor 1961, në Los Anxhelos, Jim Londos mori Urdhrin e Feniksit nga gjenerali i Përgjithshëm i Greqisë Sotirios Bouphidis në emër të mbretit Paul I. Në vitin 1970, presidenti Richard Nixon ia paraqiti Londos me një citim të veçantë, i cili vuri në dukje punën e tij bamirëse për fëmijët në veçanti. Përveç trofeve të shumta të mundjes dhe turneve që u emëruan pas tij, Jim Londos u përfshi, si "All-Time Greatest Wrestler", në Sallën e Famës të Breitbard në San Diego Hall of Champions Sports Museum më 11 janar 1967. Londos vdiq më 19 gusht 1975, në Spitalin Memorial të Palomar, dhe u varros në Parkun Memorial të Oak Hill. Meqenëse kampioni i guximshëm Arvanitas u shfaq në rreth 2.500 ndeshje individuale të mundjes gjatë karrierës së tij profesionale kjo tregon dhe faktin se shqiptaret e kane ne gjak sportin, dhe shpjegon me se mire se pse shqiptaret arrijne te jene kampion me permasa boterore ne; mundje, peshengritje, boks etj.