Hysen Dibra: Fustanet e Çio Çio San -it

Fustanet e Çio Çio San -it

-Ngjarje e jetuar-

Nga Dr. Hysen Dibra

Në vitet e para të Demokracisë me ndodhi dicka qe shumekush nuk do e besoje. Me te drejte lexuesi ben pyetjen:Si eshte e mundur te kete ndodhur keshtu ne vitet 96 e 97 kur gjithcka ishte e pasigurte? Dhe jo vetem  ne Shqiperi por edhe rrotull nesh? Une po perpiqem ta tregoj e ju n'dac besojeni, n'dac jo. Mora rrugen edhe une, si mjaft te tjere per te bere ndonje tregeti te vogel jashte Atdheut. U ndodha ne Sofje. Kisha mbetur ngushte per para. Atje takova Shpendin, nje te njohurin tim  kohe me pare ne Tirane.  Në   bisedë e sipër, ai kuptoi se kisha nevojë për diçka që nuk ia thosha dot: do blija një mall por nuk me mjaftonin paratë. Shpendi e kuptoi hallin qe kisha dhe me thotë: "Per sa ke nevoje?" Shifra  nuk ishte e vogël për kohen. Ai mori çelsat, hapi kasafortën, i numëroi paret dhe m’i hodhi përpara në tavolinë. "Urdhëro dhe mbaro punë"-me tha. Si?!- e pyeta, dhe nxora letrën për të shkruar. Ai, menjëherë vuri dorën mbi leter: "Nuk ka nevojë për asnjë lloj deklarate-tha-, kur të vish herën tjetër, do m’i kthesh”.

Une u shtanga sepse shuma ishte goxha e madhe ndersa ai nuk me vuri asnje kusht!? Me Shpendin isha njohur para vitit 1990, ai kryetar i ekzekutivit te Rajonit 2, une keshilltar i  ketij rajoni ne Tirane. Per problemet e punes te asaj kohe kishim kembyer mendime, ne ndonje rast edhe kritike per disa mangesi ne lagjen ku une banoja. Mes nesh kish mbetur sinqeriteti dhe respekti per punen. Shpendi kishte shkuar me heret ne Sofje. Une e gjeta drejtues te nje firme te perbashket Bullgaro-Shqiptare. Ai nuk kishte ndonje interes per mua, por u tregua i gatshem, te me ndihmonte, sidomos per punet zyrtare qe lidheshin me Dhomen e Tregetise. Hallin  m’a zgjidhi, jo per mundesine qe kishte, por me teper per respektin qe ruanim ndaj njeri- tjetrit.Dikush me te drejte mund të thojë se kjo është një sjellje normale midis dy të njohurve nga i njejti vend. E drejte, por do te thoja e pa mjaftueshme. Baza e nje maredhenie te mire eshte korektesia dhe vleresimi per tjetrin qe perpiqet per me mire.

Kjo sjellje, le t’i themi edhe pervoje, me ka sherbyers dhe per njohje te tjera, me te huaj, per punen me bisnesin. Duke u treguar i kujdesshem, korekt dhe serioz, munda te  krijoja lidhje te besueshme, pa te cilat une kurr nuk mund te prisja rezultatin qe kerkoja. Sofja ne ato vite, te fillimit te tranzicionit, u be treg i rendesishem ne Rajonin e Ballkanit, sidomos per mallrat e vendeve Arabe dhe me teper per ato te Azise se Larget. Kjo ndoshta se tek ato, puna paguhej me lire.  Njerez te mire qe besojne ka kudo.... Me qelloi nje here ne Sofje, qe pasi kisha mbaruar pune, dhe po ecja per qefin tim,  per te pare tregun por edhe per te takuar ata qe i njihja. Pershendeta tregetaren simpatike nga Azia e Larget tek e cila shpesh kisha blere mallra te cilet dalloheshin nga te tjeret..

Ajo ishte nga Vietnami. Emrin e kishte disi te veshtire, por aty njerzit per rreth e thirrnin  Çio-San. Me ftoi per te pare disa modele te reja fustanesh per femije, te moshave 2-8 vjeç. Xhaxhi keto i kam ruajtur per ty... tha vajza me dashamiresi. E verteta ishte se me pelqyen shume, ishin modele te rralla dhe me ngjyra te bukura. Duke i pare  po thosha me vehte: "Keto fustane kerkohen  ne tregun e Tirane, po edhe nga kosovaret te cileve qeveria "Majko" u hapi  kufirin dhe u priten me dashamiresi nga populli…….

Vonova  paksa per t’i dhene pergjigje, por ajo e kuptoi se kisha nje problem. "Pse nuk po i merr?- pyeti  e vendosur, me sa duket per te ndihmuar-Sa do? Merri..Dhe parate silli herën tjetër". Vlera ishte e konsiderueshme. Pyetja që i bëra vehtes ishte: "Si është e mundur që kjo vajzë, tek të 30-at, e ardhur nga larg, të jep në mirëbesim, pa pagesë e pa asnjë lloj deklarate, një mall të kërkuar, e me goxha vlerë? Kujt? Një të huaji, një të moshuari?! Te pakten nuk mendoi ajo, se këtij 60 vjeçari mund t’i ndodhte ndonjë fatkeqësi rrugës apo ndonje pengese, që për kohën ishin të shpeshta?! Si nuk  merakoset ajo për fatin e atij malli që e ka  sjellë nga larg, nga nje here dhe me avion, per te kenaqe klientët e saj!?"

Ndersa prisja furgonin per te mare mallin, brenda meje behje monologu: " Me ndodhen dy raste bamiresie, le te themi keshtu, ne Sofje. Pse valle Shpendi shqiptar dhe  Cio Sani vietnameze paten  besim tek une?! Mbase dhe une pavetdije kisha treguar veç miresjellje edhe besim tek te dy partneret bisnesmene? Isha munduar te sillem korekt dhe serios ne maredheniet me punen. Ndoshta ata me respektonin edhe per perpjekjet qe beja ndaj disa veshtersive  per te permirrsuar jeten e familjes. Po te ishte keshtu, kjo  rriste me tej besimin midis njeri-tjetrit".

Furgoni erdhi, dhe une, shikoja disi me habi ngarkimin e mallit. Po mendoja te kthehesha sa me shpejt, me nje detyrim moral e pergjegjesi me te madhe. Siç trgonte kujdes vajza vietnameze ne perzgjedhje, ashtu edhe nipi im 8 vjeçar e priste mallin me gezim dhe kujdesej per t’i ndare sipas modeleve e ngjyrave te kerkuara. Ne ndonje rast, kur gjyshja e tij donte te “mbante me hater” ndokend, te afert apo shoqe, duke ia dhene me lire, Klajdi i vemendshem, e korigjonte me ato qe kishte degjuar: “Jo nana, gjyshi ka paguar  doganen edhe maqinen”. Ne bisnesin familja respekti per mundin shkon deri tek femija.

Kur shkoja ne Sofje ose ne Bukuresht, shpesh here, merrja me vete bashkshorten ose njerin nga djemt. Ne kthimin e radhes, per t'i shlyer pagesen vietnamezes mesova se ajo kishte pesuar aksident me makine, por pa pasoja te renda, plagosje te lehte. Me nje tufe lule ne dore, shkuam me Zanen dhe i shprehem keqardhje per çka i kishte ndodhur. Duke e falnderuar, shlyem detyrimin dhe ajo me miresjellje me kthen dy nga monedhat jeshile qindshe, qe gabimisht i dhashe teper.

Per respektin e besimin qe tregoi e falenderuam perseri dhe si me shaka e thira ndryshe, duke i shtuar emrit te saj nje  tjeter“Çio” ,  doli emri i Batterflayt te Puçinit, qe  ato vende e quajne “ Çio-Çio-San”. Sigurisht shkoi si nje kompliment i arsyeshem qe çdo vajze normale e pranon pa  keqkuptim, sidomos kur thuhet me dashamiresi.

Ne ditet qe vijuan, miqesia midis nesh u forcua me tej. tashme une merrja nga magazina gjithçka qe me duhej, me dhe pa para. Kjo beri qe edhe dyqani im, ne tregun tek Medrezeja te kisha modelet dhe ngjyrat  me te bukura.

Ne se nje prind ose gjysh desheronte te gezonte voglushen e tij, fustani i Çio Çio San-it, ishte dhurata me e bukur.

Vietnamezja, ishte kuriozie  per Shqiperine. Vereja se kishte nje deshire te "nenkuptuar", per  njohjen e ketij vendi interesant per te. Kjo ishte nje e drejte e saj dhe vajza simpatike e priti me kenaqesi ftesen qe une i bera. Ajo perveç njohjes me njerzit ne Tirane, u surprizua kur tek dyqani im tek Medrezeja, pa te reklamuar fustanin me mbishkrimin " Fustanet e bukura te Çio Çio Sanit".

Viziten ne Shqiperi e ruajti te gjalle dhe kudo fliste me simpati.

Edhe sot e kujtoj me mirënjohje,  këtë marëdhënie të sinqertë. Kur bie rasti që e tregoj diku, ka dhe nga ata që e dëgjojnë por e kanë të vështirë t’a besojnë…Por kështu ka ndodhur.....