Bedri Tahiri: Kujtime t? p?rjetuara

Recension

Kujtime t? p?rjetuara

(Idriz Mehmeti, Si e njoha Adem Jasharin!..., SHBPK, Prishtinë, 2012)

Nga Bedri TAHIRI

I nderuari z. Idriz Mehmeti!

T? nderuar t? pranish?m, krijues e  artdash?s!

Figurat e m?dha komb?tare u gjasojn? kodrave t? larta q? nga af?rsia nuk mund t’u shihet maja kurr?sesi. P?r t’i shijuar sado pak         ato, duhet larguar e shikuar nga distanca. I till? ?sht? edhe Komandant Adem Jashari, i cili, sa m? shum? q? kalojn? vitet, aq m? mir? reflekton n? planin e gjith?mbarsh?m  komb?tar. K?t? e v?rteton edhe libri q? po e promovojm? sot, i autorit Idriz Mehmeti, me nj? titull t? thjesht? e t? drejtp?rdrejt, por mjaft dometh?n?s, “Si e njoha Adem Jasharin!..”.

Koh?ve t? fundit edhe n? let?rsin? ton? ?sht? kuptuar seriozisht ajo th?nia e mençur filozofike se po nuk u bazove n? p?rjetimet e tua jet?sore, nuk ke as çka t? shkruash. Me fjal? t? tjera, shkrimet q? bazament kan? vet?m imagjinat?n, nuk japin rezultate t? duhura. Dhe, me t? madhe po e shohin drit?n dhe besa edhe po p?lqehen nga lexuesit ditar?t, kujtimet dhe shkrimet personale.

N? k?t? vazhd? ec?n edhe autori i librit q? sot na ka tubuar n? tempullin e dituris?, n? kuad?r t? jubileut ton? t? madh: 100- vjetorin e Pavar?sis? s? Shqip?ris? dhe n? dit?lindjen e komandant Adem Jasharit, z. Idriz Mehmeti.

Rr?fimet n? veten e par? q? p?rshkojn? fund e krye vepr?n “Si e njoha Adem Jasharin!..”, edhe pse kapin dimensione t? gjera kohore e kuptimore, kryesisht shtrihen n? dy rrafshe k?ndv?shtrimore:

a)   N? rrafshin personal- q? z? vendin kryesor, ku pasqyrohet rruga e veprimtaris? atdhetare e luftarake e vet autorit Idriz Mehmeti dhe

b)   N? rrafshin kolektiv- ku flitet p?r organizimet dhe luft?n ton? t? fundit çlirimtare, n? p?rgjith?si, dhe p?r Adem Jasharin e bashk?luft?tar?t e tij, n? veçanti.

Q? n? fillim autori p?rmend tri arsyet q? e kan? shtyr? t’i hedh n? let?r p?rjetimet e veta p?r luft?n e veçan?risht p?r kryeheroin Adem Jashari:

-      Q? t? l? gjurm? p?r njeriun q? m? shum? se legjend? ?sht? realitet,

-      Q? t? menjanoj vler?simet kund?rth?n?se p?r figur?n e heroit dhe

-      Q? t’i korrigjoj? ata q? p?rpiqen t’i shtremb?rojn? faktet historike.

Bazuar n? k?to tri arsye, autori Idriz Mehmeti, me fakte e p?rjetime reale, arrin t? pasqyroj shum? ndodhi, ngjarje e momente t? papublikuara deri sot, t? cilat ia shtojn? vler?n librit dhe i japin nj? sens t? veçant? josh?s p?r lexuesit kureshtar?.

Portretizimin e Adem Jasharit ai e nis me karakteristikat veçuese t? tij si personalitet historik:

-      Me dat?lindjen q? korrospodon me Dit?n e Flamurit ton? komb?tar, 28 N?ntorin,

-      Me emrat e f?mij?ve t? tij: Lulzim, Kushtrim, Fitim, Shqipe e Marigon?,

-      Me Prekazin e tij q? kurr? nuk e vrau k?ng?n e vet, si dhe

-      Me pamjen e tij p?rgjasuese me trimin Çerqiz Topulli.

Njohja e autorit me kryepersonazhin nis n? vjesht?n e 1988-s? gjat? protestave e demonstratave kund?r heqjes s? autonomis? s? Kosov?s, t? cilat shp?rthyn kudo, por n? Drenic? ishin m? t? fuqishmet, ngase udh?heqeshin nga Adem e Hamz? Jashari. Mir?po, takimin e par? me komandantin e pati n? pranver? t? vitit 1989, kur bashk? me të nipin, Adem Nur?n dhe kushëririn e tij Jakup Nurën, kishin vajtur n? kull?n e tij n? Prekaz. Dhe, pask?taj, ai bashk?punim do t? thellohet e do t? shnd?rrohet n? ideal t? pashuar komb?tar.

Ngjarjet rridhnin lum?. Dita- dit?s shihej qart? se me fjal? nuk ndreqej asgj?. “Liria i ka rr?nj?t n? gryk? t? pushk?s, shkau t? jep vet?m at? q? ia merr”- thoshte vazhdimisht Adem Jashari, duke marr? pjes? n? aksionin e madh unifikues “Pajtimi i gjaqeve”. P?r k?t? besimin e plot? e kishte t? N?na Shqip?ri, ku edhe u b?n? st?rvitjet ushtarake t? luft?tar?ve t? liris?.

Sakaq, m? 30 dhjetor 1991, ngjau edh sulmi i par? mbi b?rtham?n e Ushtris?    Çlirimtare t? Kosov?s. At? nat?, drejt Prekazit, ngarendi gjith? Drenica. Trimat kaptuan malet dhe dhan? kushtrimin e fillimit t? luft?s s? hapur kund?r Serbis?. Edhe autori i librit nga arka nxori pushk?n, trash?guar nga t? par?t, dhe  u vu n? sh?rbim t? atdheut. Ai nuk ngurron t? tregoj hapur falsitetin e liderve t? koh?s q?  p?rpiqeshin ta bindin Adem Jasharin p?r ta l?shuar Kosov?n, madje p?rkoh?sisht, sepse, sipas tyre, ende nuk ishin krijuar kushtet p?r luft? t? armatosur. Ama, trimi kishte dh?n? betimin: O sot, o kurr?!

Udh?timet e autorit t? librit “Si e njoha Adem Jasharin...” n?p?r Shqip?ri zbulojn? detaje interesante. Mjaft mbres?l?n?s ?sht? takimi i tij me Aziz Zhilivod?n n? sht?pin? e tij n? Elbasan. Ai, kur i kishte par? helmimet e nx?n?sve shqiptar? n? Kosov?, i kishte th?n? vetes: O Aziz, nuk ke b?r? asgj?, n?se edhe  nj?her? nuk del andej p?r t? vrar? serb?!”. Ato dit?, n? Tiran?, pos t? tjer?ve, kishte takuar edhe Shaban e Rifat Jasharin, ku ia kishin bler? Hamz?s çiftelin?, me t? cil?n k?ndoi deri n? çastin e r?nies heroike...

Acarimi i gjendjes n? Kosov?, p?rndjekjet e maltretimet e familjar?ve, e detyruan edhe autorin t? migroi n? Zvic?r. Atje gjendeshin edhe shumica e veprimtar?ve tan?. Brenda kishte ngelur vet?m Adem Jashari me nj? grusht shok?sh...

Megjithat?, ata as atje nuk q?ndruan duarkryq. Idriz Mehmeti ishte n? ball? t? atyre organizimeve. Ai, p?rmes Xhafer Shatrit, organizoi vizit?n e gazetarit amerikan Chris Hedges t? “Nju Jork Teimsit” n? Prekaz tek Adem Jashari, i cili me shkrimin e tij sensebilizoi ç?shtjen shqiptare.

Nj? dilem? q? prap? mbeti dilem?, ?sht? mosrealizimi i k?rkes?s s? fundit t? Adem Jasharit p?r furnizimin e luft?tar?ve t? liris? me arm? e municion, e b?r? n? shkurt t? vitit 1998. Ai kishte k?rkuar 1000 arm? t? ndryshme e 1000 çanta me municion, n? vler? prej 620. 000 DM, e cila nuk u sigurua kurr? nga Qeveria e Ekzilit, me fajin e Bukoshit a Shatrit, n? mos me fajin e t? dyve,- siç gjykon autori.

N? p?rgjith?si, m?rgata b?ri shum? p?r luft?n n? Kosov?. Edhe autori i librit q? po e p?rurojm? kontribuoi mjaft atje, por atij kurr?sesi nuk i qet?sohej shpirti pa u futur drejtp?rdrejt n? frontet e luft?s. Dhe, zbriti n? Tiran?, u uniformua n? Krum? t? Hasit dhe shkrepi pushk?n n? Drenic?, n? pik?n “Arra” t? komandant Jakup Nura n? Prelloc. Aty, me arm? n? dor?, gjeti edhe v?llez?rit Besimin, Sk?nderin e Selimin. Edhe sht?pin? e tyre e shnd?rruan n? spital ushtarak e n? shtypshkronj?. Ofensiv?n e shtatorit 1998 e p?rjetova edhe vet? (B. Tahiri) me Berta Luzh?n. Idriz Mehmetin e luft?tar? t? tjer? n? Qyqavic?.

N? fund t? n?ntorit 1998, pas konsultimeve me krer?t e luft?s, Idrizi kthehet s?rish n? Zvic?r dhe merr pjes? n? protesta e demonstrata n? Rambuje e n? Paris.

M? 1 prill 1999 rikthehet n? luft?. K?saj here ndalet n? Kuk?s si z?vend?skomandant i Xheladin Gashit (Komandant Plakut), p?r tri pikat ushtarake t? zon?s kufitare: Helshan, Vlahne e Cahan.

Libri “Si e njoha Adem Jasharin...” i autorit Idriz Mehmeti shoq?rohet edhe me mbi nj?qind e pes?dhjet? foto me d?shmor?, luft?tar? e komandant? si dhe personalitete ushtarake e politike bot?rore q? vulos?n fatin e Kosov?s, t? cilat jan? d?shmi t? shk?lqyera t? nj? kap?rcyelli historik.

N? fund, autorit i d?shirojm? sh?ndet e suksese t? reja n? krijimtari, nd?rkaq librit jet?gjat?si n? shoq?rim me lexuesit e t? gjitha moshave e niveleve.