Baki Ymeri: Gjashtë autorë shqiptarë në një antologji të përbashkët

Gjashtë autorë shqiptarë në një antologji të përbashkët

(Ujërat e dashurisë, Amanda Edit, Bukuresht 2012)

Nga Baki Ymeri

Pas antologjive të përbashkëta me poetë rumunë, shqiptarë e të huaj (Bukuria e bukurive, Vullkani i durimit, Fontana e fjalëve, Altri Mondi, Fluturimi i fjalëve, Tensione sentimentale, Nuset e fjalës, Ekzili i ëndrrave, Magjia e fjalëve, Çelësi i shpirtit, Tempulli i fjalëve, Trup e shpirt, Shpirti i fjalës, Kujtimet e shpirtit, Pagjumësia e fjalëve, Zjarr i shenjtë etj.), kemi nderin të dalim para opinionit edhe me “Ujërat e dashurisë”, një miniaturë letrare ku defilojnë disa emra të njohur dhe disa tjerë që debutojnë për herë të parë me vargjet e tyre në kuadrin e një libri të përbashkët. Në bazë të pikturës në ballinë, titulli nuk na duket aq i qëlluar, sepse më bukur do të tingëllonte shqip “Lëngu i dashurisë”, apo “Dallgët e dashurisë”. Sidoqoftë, këto mbeten dy tituj të ri të antologjive të ardhshme, poashtu me autorë të përbashkët. Pas parathënies së Visar Zhitit, konform moshës (edhepse nuk e kemi respektuar moshën në krejt korpusin e lëndës), vjen për herë të parë në Bukuresht, Qerim Pllana.

Është autor i 3 romaneve, i 3 përmbledhje me poezi dhe 3 vëllimeve me publicistikë-histori, si dhe bashkautor i 3 monografive, redaktor, eseist dhe recensent i disa veprave letrare. Selman Pllana ishte gjyshi i babait të autorit, kurse Jonuz Pllana, katër/gjyshi i babait të tij. Kjo është gjeneza e cila rrjedh nga rrënja e familjes të ndjekur nga Toplica e Sanxhakut të Nishit, më dhunë ushtarake, gjatë Krizës Lindore (dhjetor 1877- janar 1878). Meshkujt e kësaj familje, me të ardhur në Kosovë do të marrin pjesë në luftërat e Lidhjes Kombëtare Shqiptare të Prizrenit, gjatë fund-vitit 1878 dhe gjatë gjithë viteve 1879/81. Këtë organizim, sipas autorit,  e bën Sheh Jonz Pllana, teqeja e të cilit gjendet në Suhadoll përtej lumit të Bardhë Ibrit, në Mitrovicën veriore. Qerim Pllana ka studiuar Historinë dhe Letërsinë (me korrespodencë) në Universitetin e Prishtinës. Në ndërkohë ka kryer edhe Gazetarinë. Sipas Pleurat Gjatës,  ka vepruar si arsimtar, gazetar dhe ushtar i betejave për çrobërimin e Kosovës nga kolonializmi serb. Ka qenë korrespondent shtypi, ka marrë pjesë në disa kongrese dhe ka fituar disa shpërblime për merita në fushë të arsimit dhe kulturës. Është fitues i disa konkurseve letrare për prozë dhe poezi. Që nga viti 1992 është anëtar i Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës. Njëherit shquhet si publicist dhe analist i pavarur në shtypin ditor, periodik dhe  në massmedian elektronike. Ja disa nga titujt e poezive të tij me të cilat merr pjesë në antologji: Testament i poetit, Diatribë me vetëveten, Tri silueta, Plak i Vlorës, trim i detit (Ismail Qemalit), Admirim i Atdheut (Adem Demaçit), kjo e fundit me vargje si: “Emblemë e pashuar sfidë mëmdheu e admirimi/ Moshë e papërkulur dhe rezistencë qëndrimi“.

Florica Bud, vjen për herë të pestë në faqet e antologjive tona, sepse, jo vetëm që e hap kuletën për botimin e tyre, por edhepse ka pregaditje profesionale në fushë të letërsisë, talent dhe vlera adekuate. U lind para 50 vitesh në veri të Rumanisë, në një zonë të bukur të Maramureshit që konsiderohet si perla turistike dhe arkeologjike e këtij vendi. Derisa në dasmat tona me tradita osmane mbretëron një atmosphere e zymtë, madje edhe në momentin e mbylljes së dhëndërrit me nusen, apo në darkën e shtruar para kësaj ceremonie, në vend të argëtimit parashtrohen pyetje qesharake se kush ka qenë Stalini, Enveri apo Hitleri (siç pata rastin të marr pjesë në një ceremoni të këtillë në një fshat të Malësisë së Sharrit para 15 vitesh), në varrezat e Maramureshit të Florika Budit, në vend të atmosferës së zymtë, derdhesh duke qeshur, duke lexuar epitafe me përmbajtje si: “Kam jetuar 77 vjet, kam pirë 77 tonelata me verë dhe i kam lumturuar 77 dashnore”. Florika Budi është anëtare e Lidhjes së Shkrimtarëve të Rumanisë, autore e dy vëllimeve me poezi në gjuhën shqipe, prezente edhe në antologjitë Çelsi i shpirtit, Tempulli i fjalëve, Fluturimi i fjalëve, Trup dhe shpirt dhe Shpirti i dashurisë. Në këtë vëllim i botohen dy pamflete verore (Tekst pa emër – Po shkoj në Kuernavaka, dhe: Tekst pa emër – Po shkoj në Bali).

Sadulla Zendeli Daja është legjenda e kulturës shqiptare në Suedi, autor i disa veprave të mrekullueshme që mbeten në memorjen e historisë. Ndër to shquhet Fjalori Suedisht-Shqip me 950 faqe dhe 28.550 fjalë.  U lind në Sërmnovë të Gostivarit, me pregaditje shkollare dhe profesionale si intelektual me ide përparimtare. Sipas Murat Gecajt, që heret nisi aktivitetin e tij atdhetar duke iu kundërvënë në mënyra të ndryshme pushtetit të atëhershëm komunist, i cili me çdo kusht tentonte t´i zhbëjë shqiptarët nga faqja e dheut. Pikërisht aktiviteti i tij prej atdhetari u bë halë në sytë e regjimit të asaj periudhe  famëkeqe rankoviqiane, e cila nisi ta ndjekë këtë atdhetar të devotshëm. Mu për këtë, Daja u shtërngua ta braktisë vendlindjen dhe të kërkojë  strehim në Suedi (1966), në qytetin universitar Uppsala. Fillimisht kreu kursin e paraprak të gjuhës suedeze, pastaj diplomoi për shkencat filozofike në Universitetin e Uppsalës, studioi dy vjet gjuhën shqipe në Universitetin e Sofjes (dega e Albanologjisë, duke patur për shef të katedrës albanologjike, profesorin e ndjerë Thoma Kacorri). Në ndërkohë kreu shkollën e lartë Bibliotekare (drejtimi universitar dhe i sipërmarrjeve) në Borås.  Një kohë punoi si shef i biblotekave të shkollave në Nybro.]

Aty pa se gjëja më e shtrenjtë për fëmijët është ruajtja dhe kultivimi i gjuhës dhe traditave kombëtare. Mu për këtë u angazhua që të  hapë shkollën shqipe për fëmijët e  mërgimtarëve shqiptarë. Kësaj ia arriti me  sukses dhe kështu hapi shkollën e parë në Nybro. Kështu pra, që nga 5 marsi i vitit 1975, nisi të punojë si arsimtar i gjuhës shqipe në Nybro me 12 nxënës. Më vonë hapi shkollën e parë shqipe në Emmaboda me 5 nxënës dhe në Kalmar me 10 nxënës, punë kjo të cilën vazhdoi ta kryejë me entuziazëm dhe kënaqësi të veçantë. Përveç punës së palodhshme si arsimtar i gjuhës shqipe, Daja është autor i një varg shkrimesh publicistike dhe botime të fjalorëve dhe librave për fëmijë. Në vitin 2001 doli në pension duke i lënë arsimtarit Raif Mehmetit 65 nxënës në Nybro dhe arsimtarëve Sali Komoni, Hasan Sula dhe Milaim Lekajt, me rreth 70 nxënës  të gjeneratës së dytë. Për këtë konribut 27 vjet si arsimtar i gjuhës shqipe në Nybro, Emmaboda dhe Kalmar, si dhe për punën e palodhur për çështjen kombëtare  Sadulla Zendeli Daja shprehet: ”Unë jam njëri ndër mërgimtarët e parë në Suedi, i dëbuar me dhunë para 46 vitesh. Rrethanat e jetës në mërgim, siç mund ta dini, janë mjaftë të ndërlikuara e të vështira. Duke qenë larg atdheut, mërgimtarët tanë i pret pashmangshëm asimilimi i pjesshëm ose ai i plotë. Ajo që brengos çdo njeri në rrethanat e jetës jashtë atdheut është ruajtja e gjuhës shqipe”.

Sadulla Zendeli Daja ka qenë dhe është shumë i afër me bashkatdhetarët tanë në Suedi, të cilët kishin marrë rrugën e mërgimit ugurzi nga dhuna që bëhej në trojet e tyre shekullore. Këtë gjë e dinte mirë sepse e kishte përjetuar në kurrizin e vet, gjatë veprimtarisë së tij në vendlindje. Në komunën Nybro, përveç shkollës shqipe, bashkarisht me bashkatdhetarët e tij, hapën  shoqatën  e parë shqiptare  me emrin ”Ilirida”. Për herë të parë u ndanë shqiptarët nga shoqata ”Vuk Karadjic”, e cila bënte presione me ambasadën jugosllave që fëmijët e mërgimtarëve shqiptarë të vazhdojnë të ndjekin shkollën e përzjerë serbe-jugosllave. Në anën tjetër pason hapja e shkollave shqipe në Nybro, Kalmar dhe Emmaboda,  hapja e shoqatës shqiptare “Ilirida” në Nybro dhe hapja e një Restorani me emrin “Shqiponja”. Kaq sa për këtë shqiptar të prekur nga flatrat e engjëllit, i cili defilon në faqet e antologjisë me disa poezi në gjuhën rumune, si: Shpirti (mërgimtarëve që vdesin në mërgim),  Lisat e atdheut tim, Pranë tregut, Miq të betuar, Përgjakje prej tradhëtisë, Nëpër shkallë, dhe Drita e varrosur në qeli (kushtuar Ukshin Hotit). Për vlerat e tij lirike pason një faqe me konsiderata kritike nga Skënder Hasko.

E pranojmë lajthitjen (publicistike) se për dikend shkruajmë më shumë e për dikend tjetër më pak. E kemi thënë edhe më parë se poetit çdo gjë i falet pos një gjëje: poezisë së dobët. Remus Valeriu Giorgioni është një poet i mrekullueshëm, prozator botues dhe shkrimtar i pasionuar edhe ndaj letërsisë shqipe, të cilën e ka prezantuar në faqet e revistës së tij, Actualitatea literara, që del në Lugozh të Banatës rumune. Ka botuar një numër të konsideruar vëllimesh si Të kërkoj (poezi fetare për fëmijë), Nga rrëfimet e pelegrinit, Apartamentet e tmerrit, Një shpirt ektopik, disa romane etj. Është prezent në disa vëllime kolektive si Violinat e kështjellës, Përhershmëria e shpresës, Libri i poetëve. Ka përkthyer nga hungarishtja ndërsa për librat e tij kanë shkruar kritikë të njohur të këtij vendi, si Alex. ?tef?nescu, Alexandru Spânu, Gheorghe Grigurcu, Constantin Buiciuc, Constantin Buiciuc, etj. Prezantohet rumanisht me poezitë I don’ t believe, Rruga e Rozës në drejtim të Poemës, Njeriu i lartë e i bardhë me violin, etj. Pason Ana Calina Gara?, me origjinë nga Banata, e lindur buzë ujrërave të Danubit. Pas studimeve, në kohën e Çausheskut, emigroi nga Rumania në Belgjikë, nga Belgjika në Paris dhe nga Parisi në Amerikë. Vargjet e saj janë një ilaç i mirë për shërimin e shpirtit. Po i citojmë disa nga poezia Adoleshenca: „Mblidhemi çdo mbrëmje djem e vasha/ Posa të mugulluar në adoleshencë/ Të qeshim dinim fort mirë/ E të mbahemi për dore./ Nën qartësinë e hënës loznim/ Jetën bashkëshortore/ Duke i kërkuar si do të verbët buzët/ Fjalë të ëmbla mes nesh/ Fluturonin njësoj si/ Lëngjet e tubuara nga era/ Për dashurinë e pemëve.”

Maria Niculescu vjen në faqet e antologjisë me një bibliografi në gjuhën rumune dhe me një cikël poetik shqip/rumanisht, inspirime lirike kushtuar dashurisë. Ja vetëm disa: “Lasciatemi con essa, serafica Regina,/ Un soave inizio nel cuor pulsando lento/ Che strano,se non c`era, non c`ero un momento!/ Iddio sa: e la mia amante, e divina!/ Ah, cara influire benefica e santa/ Non c`e piu persistente nel mondo dolce essenza”. Pason Miradije Ramiqi me vrrullin e ndjeshmërisë së saj lirike, me një bibliografi në gjuhën rumune, dhe me poezitë: Klithmë dashurie, Ai ishe ti, Sa shumë të gjason ty, Thanë për mua dhe Teutën, Shtegtimë mirësie. Përndryshe, Miradija vjen nga Pozharani i Kosovës. Është poete dhe piktore e afirmuar në përmasa kombëtare dhe ndërkombëtare. Merret aktivisht me krijimtari letrare e artistike dhe, pos pjesëmarrjes në ekspozita të shumta të arteve figurative, kolektive e individuale, ka botuar edhe disa vëllime poetike si Drithërimë ngjyrash, Shi në pasqyrë, Pëshpërimë mbretërie, Shpirt i përflakur, Heshtje e (k)thyer, Hirësi përrallore etj. Sipas Agim Vincës, poezinë e Miradijes e karakterizon përpjekja e autores që me një gjuhë të figurshme poetike të shprehë preokupimet e saj jetësore. Krijuese që u falet hireve të fjalës, të ngjyrave dhe të perspektivës, Miradije Ramiqi është në kërkim të identitetit krijues. Ecejaket e saj imagjinative në botën antike shqiptare, po aq sa edhe në përditshmërinë tonë jetësore, me imazhet dhe topografinë e saj autentike; rurale e urbane, përfundojnë në studion e poetes-piktore dhe të piktores-poete, ku ajo rikrijon botën e saj artistike.

Zyba Hysen Hysi vjen në faqet e antologjisë me tregimin “Shqisa e dashurisë”, që justifikon edhe titullin e veprës respektive, me fragmente si: “Pa vështrime, pa shtrëngim duarsh, pa përqafime, pa puthje, pa... veç me fjalë që valët elektronike transmetonin mijëra dhe mijëra kilometra duke kaptuar male, fusha, lumenj, dete e oqeane, çonin e binin tek njëri - tjetri rreze drite të padukshme, si Ultra Violet, pa u ndjerë depërtonin në zemrat e tyre dhe pushtonin të prekshmin e padukshëm që ne e quajmë shpirt. Kush e bën këtë mrekulli që më pas të krijon furtunë dhe shpirti kurrë nuk gjen qetësi, njeriu kërkon shpëtim dhe s’di kujt t’i drejtohet, veç thërret përmes tërbimit dhe katastrofës valore që godet pa mëshirë shpirtrat e dashuruar. “O Zot! O Zot!” dalin thirrje duke mos ditur çfarë t’i kërkojnë Zotit. T’ua largojë? T’ua qetësojë? T’i rrëmbejë më shumë deri në çmenduri?!” Dhe më tej: “Zoti qoftë me ty, shpirt në çdo çast e të ruajt dhe të dhëntë shëndet e jetë, se fatkeqësisht shqisa ime e dashurisë m’i përcjell të gjitha në shpirt. Nëse unë të lëndoj e të bëj keq, më thuaj, kjo do jetë letra e fundit që po të nis, por nuk di sa kohë do të shkruaj.” Impresionuese janë edhe inspirimet lirike të poeteshës rumune Silvia Butnaru, autore e disa vëllimeve poetike, me banim në Gjermani që nga koha e diktatorit Çauehesku: „Minutat e trishtme degdisen/ Orët rrjedhin/ Përmes hiçit të kohës/ Ditët i tubojnë valët/ E kohës/ Muajt i gërshetojnë/ Stinët të masin bukurinë/ Vitet zbaviten shtigjeve/ Të jetës/ Me fatin e një dashurie”. Apo: “Desha të të kem pranë meje/ Duke ma përfshirë belin/ Duke e gjetur mendimin e fshehtë.// Desha.../ Të zbuloj universin/ Në netën e kthjellta/ Duke menduar se më pret te kroi.” Sipas eseistit Gheorghe-Cristian Popa, vargjet e poeteshës Silvia Butnaru, rimojnë me përjetësinë.

Muzafer Ramiqi u lind më 31.08.1967 në Pozharan të Vitisë. Shkollën fillore dhe të mesmen i kreu në vendlindje. Studioi në Fakultetin e Mjekësisë të Universitetit të Prishtinës, dhe ka diplomuar ka diplomuar për Menaxhimin e Burimeve  Njerëzore në Institutin për Studime “Pjetër Budi”, në Prishtinë. Shkruan poezi, duke botuar në revistat e kohës, në Kosovë dhe Shqipëri. Me shkrime merret që nga fëmijëria. Deri tani ka botuar këto vepra: “Anemia e kujtimeve” (1997), ”Mendoj për ty” (2003)  dhe ”Portat e heshtjes”(2011). Muzafer Ramiqi është anëtar i Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës dhe defilon në faqet e kësaj vepre me poezitë (bilinguale) Vaji i Fjalëve (“Me sy mallëngjimi shoh mallin e syve/ Lotët e dhimbjes rrëshqasin me dhimbje loti/ Buzët e zjarrta puthin zjarrin e buzëve/ Moti i harresës na harron ndër mote/ Mos më qaj me vajin e kësaj bote”); Serenatë, Fundi i parë, Ku ishe ti, Pse të harrova, Fjalë e pathënë dhe dy poema në gjuhën shqipe: Spjegoma ëndrrën time, dhe Gota e thyer. Pason Daniel Marian-i, nga Deva e Transilvanisë. Ka kryer Fakultetin e Informatikës në Universitetin e Timishoarës, ka botuar disa vëllime poetike dhe prezantohet me disa poema në gjuhën rumune: Mbarimi i hënës së plotë, Hark elektrik, Përpjekja e gomës, Ide në bardhësi, Ikona e varfër, Ende, Goblen (II), E përsosura e thejshtë, Këngë për të rendur nëpër mjegull etj.

Poetesha e re, Kadrije Meniqi, vjen me poezitë Mërgimi, Dashuri engjëllore, Pritja më është e rëndë, Më mungon, Ylli i jetës sime etj. Në kuadrin e një medalioni estetik, autori i këtij shkrimi thekson: “Poezia është çelsi i buzëqeshjes magjike dhe pasqyra e shpirtit. Vargjet e Kadrije Meniqit reflektojnë sentimentin e brishtë të dashurisë (”Dhe vargu im i dashur,/ Bukur ritmon,/ Bashkë me zemrën time”). Poezitë e një subjekti të këtillë janë vlera të çmuara të botës shqiptare ku mund të zbulojmë ikona të gjalla poetike, ku “dielli ju jep jetë e dashuri”, kurse “unë shtrihem në shtratin e ëndrrave”.  Autorja shkruan në gjuhën e nënës për atdheun e bukur që të jep energji hyjnore për ta dëbuar zërin e trishtimit në mërgim. Poetesha e ndjen se pritja është një padurim i rëndë, një durim i gjerë dhe i pamatur, njësoj si jeta që është e përmbushur me evenimente/ngjarje të papritura e të paharruara (”Ëndërrova pak qetësi e lumturi,/ Dhe e tëra më solli pasiguri./ Sonte të them lamtumirë yll i jetës sime”). Sentimenti i dashurisë herë pas here ndërlidhet me një shqetsim poetik që i ka hije”.  Poet i fundit dhe më i ri përnga mosha është Rudi Berisha. U lind më 1982 në Gërdovc të Besianës (Podujevë). Shkollën fillore e kreu në fshatin Llugë dhe Lluzhanë, ndërsa të mesmen në Besianë. Është duke studiuar ne Fakultetin Filologjik në Prishtinë në degën: Letërsi shqip, si dhe në Fakultetin AAB-RINVEST në degën Gazetari Mediale. Me shkrime ka filluar të merret qysh si nxënës i shkollës fillore, kur herë pas here ka botuar nëpër revista letrare për fëmijë dhe të rritur. Përveç poezisë, ky autor shkruan prozë dhe tregime. Më 2009 themeloi Klubin Letrar ‘’Zahir Pajaziti’’ në Podujevë, ku tani   është  kryetar  i këtij Klubi. Ka bërë gjithçka që është e mundur për të nxjerrë revistën e parë letrare që u botua në dhjetor të vitit 2009 me titullin Ringjallja. Jeton dhe vepron në vendlindje. Ka botuar librat  me poezi: Foleja e dashurisë,  2007; Dallëndyshja e Lirisë,  2008; Kohë e përflakur, 2010 etj. Malli për ty (me kalendarin që numëron dhembjet), Lotët e tu (me dashurinë dhe lotin si aromë e përjetshme), Dashuria në flakën e duarve, Do puthemi, O sa mall kur të them të dua, Të dua zjarri im, etj., janë disa nga poemat inspirative që e përmbyllin këtë vepër vlerash të veçanta që i lumturon autorët e përfshirë në gjirin e saj.

Rëndësia, pesha dhe vlera e antologjive

Ekzistojnë zëra të revoltuar që e kontestojnë rëndësinë e antologjive letrare me autorë të njohur e të panjohur, respektivisht me disa që debutojnë për herë të parë në faqet e një antologjie. Ka edhe të atillë që nuk janë në gjendje së paku faleminderit të thonë, e ku më të pyesin sa të kushton mundi dhe botimi i një vepre të këtillë. Mund të teoretizohet deri në pakufi lidhur me këtë subjekt, por neve nuk na intereson tjetër veçse afirmimi dhe mediatizimi, duke i prezantuar vlerat madhore,  paralelisht me ato minore, siç veprojnë edhe disa autorë tjerë, për t’i kënaqur të gjithë, duke i anashkaluar vetëm ata që ëndërrojnë të bëhen shkrimtarë të mëdhenj brenda një nate. Qëllimi është që të jenë të kapshëm nga lexuesi, të cilit i jepet mundësia të verifikojë cilësinë e veprës apo autorit, edhe përmes komenteve të shkruara nëpër site të ndryshme, pa krijuar skandale letrare. Po qe se bazohemi në vërejtjet e kritikëve “të rëndë”, apo të autorëve të afirmuar, ekziston reziku i eliminimit nga perimetri i arteve aktuale, i atyre që kanë talent dhe prirje për t’u bërë nesër krijues të mirë. Përfundimisht, finalen e dëshmon jo antologjia respektive, por vëllimi i botuar, i shkrimtarit që i jep legjitimitet vetëvetes, prestigj dhe, eventualisht edhe famë, nëse këtë e dëshmon me punë titanike, sepse puna është emblemë nderi e shoqërisë. Ku qëndron rëndësia e antologjive?

Vlen të ripërkujtojmë faktin se një antologji përfaqëson atdheun në miniaturë, një totalitet (artistik) ndjenjash, mendimesh, aspiratash, përfytyrimesh, dhe jo vetëm kaq. Kemi në atdhe e diasporë poetë të shkëlqyer, por disa nuk kanë mundësitë e nevojshme për t’u mediatizuar, apo për të nxjerrë një libër. Atëherë e zgjedhin rrugën e thjeshtë të participimit në ndonjë antologji, për botimin e së cilës paguajnë më pak, por janë të receptuar nga më shumë lexues. Avantazhet e antologjive, me një fjalë, janë të shumëfishta. Botuesi mund të bëjë lansime publike, mund t’i prezantojë në panaire librash etj.  Qëllimi nuk është te emri, por te vlera e vargjeve. Nëse botohesh në një antologji të mirë, po qe se ke vlera, mund të bëhesh i njohur brenda një kohe të shkurtë, dhe po qe se s’ke, mund të mbetesh i panjohur, edhe po qe se del në dhjetra antologji të parëndësishme. Poashtu site-të letrare janë një dhuratë tejet e rëndësishme. E kanë zëvendësuar praktikisht cenzurën komuniste që kishte një aparat fort mirë të organizuar, me formën demokratike të saj, domethënë, sa del diku një tekst yti, ke mundësi ta verifikosh në pikëpamje të cilësisë, duke lexuar komentet e shkruara nga njerëz të të njëjtit profesion, shkrimtarë, kuadro universitare, gazetarë, apo madje edhe nga lexues të rëndomtë.

Ajo që ndikon në perfeksionimin e antologjive të ardhshmë është vërejtja (private) e njërit nga autorët e përfshirë në antologjinë paraprake (Zjarr i shenjtë). Sipas tij, “Ajo që vlen të theksohet është se antologjia është një përzgjedhje e individuale e përpiluesit, është në njëfarë mënyre dhe pjesë e shijes së tij letrare, dhe në këtë mes nuk ka asgjë kontestuese. Mirëpo, me shpresën se do të më kuptosh drejt, dëshiroj të jem shumë i sinqertë. Në përpilimin e antologjive të tilla megjithatë duhet të vendosen disa kritere: përzgjedhja e autorëve, përzgjedhja e poezive (lirika përgjithësisht, poezia e atdhedashurisë, e dashurisë, refleksive etj.). Ndërkaq, një peshë të veten e ka dhe duhet ta ketë edhe renditja e autorëve, e cila mund të jetë sipas moshës së autorit, që është më serioze apo sipas alfabetit (që nuk duket fort serioze). Ndërkaq, më duket se renditja në këtë mënyrë, e cila mund të jetë pjesë e shijes suaj, më duket se nuk lë për të kuptuar se kemi të bëjmë me një antologji serioze, sepse kemi të bëjmë me një renditja ad hoc, tek e cila unë nuk mund të ndikoj. Unë vazhdimisht e përcjellë e poezinë e sotme shqipe përgjithësisht dhe vazhdoj ta përcjell madje edhe poezinë e poetëve të cilët shkruajnë vetëm sa për të shkruar por edhe të atyre që nuk mund të shpërthejnë në opinion, e të cilën kanë vlera të pamohueshme letrare. Më vjen keq të të them, por me një renditje të tillë çfarë e pashë unë, në mesin e të cilëve ka poetë të cilët nuk quhen pothuajse fare për vlera letrare, artistike dhe estetike. Po të ishte fjala për ndonjë revistë apo periodik, nuk do të më prishte punë aspak, sepse revista është promovuese (aty mund të ketë fillestarë, provues e sprovues, të shquar e të pashquar etj.), ndërkaq antologjia është krejt diçka tjetër – është prezantim i vlerave të verifikuara.” Autori ka të drejtë. Ka të drejtë edhe një krijues tjetër, sipas të cilit, prezantojmë edhe vlera minore. Kjo është e drejta jonë, për t’i lumturuar të gjithë, sepse disa nga krijuesit e famshëm që i mundon kompleksi i narcisoizmit, si pasojë e grandomanisë ballkanike me konotacione otomaniste, nuk janë në gjendje as Faleminderit të thonë.