Xhevahir Cirongu: Biri i shqipes, dëshmor në Kosovë

Biri i shqipes, dëshmor në Kosovë

(Me rastin  e 13-vjetorit të rënies )

Nga Xhevahir Cirongu

Ishte  vjeshtë e vitit 1998-të, kur nënë Qamilja përcolli djalin e saj, Astritin deri tek pragu i portës së shtëpisë.  E puthi në ballë, pastaj mbi gjoks afroi trupin e tij dhe e shtërngoi fortë. Ajo diçka ndjehu në gjithë qënjen e saj,  sa edhe vetë Astriti e puthi nënën e vet në faqe e gushë.

Vështruanë për disa minuta njëri -tjetrin në sy,  e prapë u përqafuan. Edhe me të atin, që qëndronte aty tek shtegu i shtëpisë; i jep dorën duke e shtërnguar fort. Përqafon  vëllezërit  dhe dy motrat;pastaj largohet pa kthyer kokën mbrapa e kapërxen kodrën matanë fshatit. U nis për rrugë të gjatë;kurbetli në shtetin fqinj, Greqi. Kjo ishte e disata herë për në rrugën e mërgimit.

Në malin e tomorrit,  retë e vjeshtës,  atje në majë paralajmëronin një dimër të ashpër.

-Eja të shkojmë brenda, -u dëgjua zëri drithërues,  por me një ton burrëror i  Hekuranit.   Era e lindjes që frynte nga "Baba Tomorri",  ishte e ftohtë. Në mbrëmje,  rreth sofrës u grumbulluanë të gjithë të afërmit e Hekuranit. Xhaxhai i Astritit,  Mustafai dhe e shoqja Kajame,  qëndronin ulur në dy karriget që ishin pranë televizorit.

-Epo,  të na kthehet shëndosh, -foli më së fundi Mustafai! Sipas zakonit,  me gota në duar, uruanënjëri-tjetrin që të gjith të pranishmit. Kaluan ditë e muaj, dhe me Astritin lidheshin me anë të telefonit. Që nga larg,  nëpërmjet telefonit,  tretnin fjalët e mallit. Këta në Shqipëri  e Astriti në Greqi.

Muaji mars i vitit 1999, erdhi me shi e borë. Bënte ftohtë .  Por, ai solli një ftohtësi akoma më të madhe,  luftën në Kosovë. Prangat e robërisë shekullore të Jugosllavisë në Kosovën martire, po i vinte fundi. Thirrjes:"Një popull,  një gjuhë,  një komb" iu përgjigjën të gjithë shqiptarët. Ata, kudo që punonin e jetonin nëpër botë, u bashkuan për çështjen e Kosovës.

-Edhe Astrit Suli,  ndonëse një djalë i ri, që ende pa mbushur 25 vjeç,  atje nga emigracioni,  vullnetarisht shkon e rreshtohet pranë njësive e formacioneve ushtarake të U. Ç. K-së. Një djalë i ri,  me një energji prej zjarri si gur meteori, dhe si djalë i shqipes,  fluturoi drejtë Kosovës. U përcoll  me shokët e punës atje në Greqi. Askujt nuk i tregoi se për ku po shkonte. Dhe. . . . janë fillim të pranverës të vitit 1999-ës,  inkuadrohet në formacionin luftarak të brigadës 28/ 28-të, të zonës luftarake në Pashtrik. Kudo,  Astriti ishte i pari në luftime kundër pushtuesit serb.

"Kujdes,  i tha një ditë një nga shokët e kompanisë Astritit. Shkau kërkon akoma jetë njerëzish nga ne shqiptarët!"

-"Jeta jonë dhe gjaku ynë,  le të derdhet për atdheun,  për kombin, - i kthen përgjigje Astrit Suli!"

Nëpër Kosovë kërciste pushka e lirisë. Lulet e majit të vitit 1999-ës në Kosovë,  lajmëronin ditëne çlirimit nga okupatori serb.

Ishte data 27 maj 1999. Në fshatin Grozhup u zhvillua një betejë e ashpër. Kompania që drejtonte Astrit Suli,  mbante peshën kryasore në këtë betejë. Në befasi, armiku qëllon në drejtim ku kishin pozicionuar Astriti dhe shoku i tij, Selami Ramiçi nga Ferizaj. Që të dy u plagosën rëndë. Selamiu u dërgua në spitalin më të afërt për kurim. Nga plagët e marra u derdh shumë gjakë. Por. . . plagën më të rëndë e kishte Astriti. Ajo i mori jetën. Toka kosovare thithi gjakun e djalit si shqiponjë edhe të Astrit Sulit. Nga gjaku i derdhur i djalit  nga fshati Luzaj i Beratit, e shumë djemëve e vajzave kosovare,  filluan e mbinë lulet e lirisë dhe të pavarsisë. Fjalët e fundit të Astritit ishin:"Rroftë Kosova e lirë!Edhe gjaku im,  le të shkruajë emrin Pavarsi!"Astrit Suli nuk ka vdekur. Ai është i gjallë e do të kujtohet brez pas brezi!

Pas vdekjes, ai është nderuar me shumë urdhëra e medalje nga autoritetet kosovare. Në Prizren,  një nga rrugët e këtij qyteti mban emrin e dëshmorit Astrit Suli. Emrin e Astritit,  mban edhe një nga djemtë e Selami Ramiçit në Ferizaj. Nga presidenti i Republikës së Shqipërisë nderohet me medaljen e artë të shqiponjës,  me titullin:"Dëshmor i Kombit".

Kurse,  një nga  këngët që i këndohet këtij dëshmori thuhet:

Astrit Suli - djalë i ri

Derdhi gjakun për liri,

Në flamurin kuq e zi

Shkroi emrin pavarësi. . . .

Në qëndër të qytetit  të Kuçovës është vendosur busti i  Astritit.

Dëshmorët e atdheut kanë vetëm përjetësi!.

Shënim:

Një i afërm i dëshmorit të kombit,  i cili quhet  Besnik Suli,  ka dhënë e jep një   kontribut të veçant për vidioklipin me këngë trimërie që i këndohet  këtij dëshmori. Këngët  folklorike këndohen në tre variante,  nga gjithë krahinat e shqipërisë: Me çifteli,  klarinetë dhe  labërishte.