Albana Mëlyshi Lifschin: Rezervat vlerash kombëtare e fetare

REZERVAT VLERASH KOMBËTARE E FETARE

Nga: Albana Mëlyshi Lifschin

-Sh?nime udhëtimi nëpër Mirditë-

(Nga ditari i gazetares, NY,USA, vjeshtë 2011)

“…Njer?z t? till? ka dh?n? Mirdita, ndihmesat kulturore t? bij?ve t? saj

gjat? shekujve duhen njohur m? mir?, duhen zbuluar ende dhe ende.”

-Dhimit?r Shuteriqi-

Her?n e fundit q?  kam ardhur n? k?t? qytet  kam q?n?  f?mij?. K?t? radh? , pas disa dekadash, tek hyj me makin? n? Rr?shen v? re se qyteti n? t?r?si ?sht? pothuajse ai q? kam ruajtur n? kujtes?. Jan? ngritur disa godina t? reja, relativisht t? larta, por ato nuk jan? aq t? shumta,sa t’i humbasin qytetit fizionomin? e vjet?r. T? bie n? sy hapja e lokaleve modern, q? ndryshe nga kryeqyteti nuk  mbajn? emra t? Evrop?s apo Amerik?s, por t? Mirdit?s. M? p?lqen shum? rruga e re, q? nga hyrja e deri tek stacioni i autobuzave, p?rball? katedrales, aty ku kryq?zohet me pazarin. “N? k?t? gjysm? unaze me k?naq?si do b?ja sh?titjen e mbr?mjes”, them me vete. Por xhiroja  b?het  p?rmes qendr?s s? qytetit gjat? nj? p?rpjete e  tatpjete t? ?mb?l. Tirana ka koh? q? e ka humbur xhiron e saj.  Duket sikur at?  e ka “fituar” Rr?sheni. Esht? nj? xhiro e qet? dhe fiton t? drejt?n e vet q? nga ora 5 PM, kur policia vendos konat buz? xhades?, p?r t? ndaluar hyrjen e makinave n? qytet.Vajza t? reja, t? bukura, t? veshura sipas mod?s, por edhe qytetar? t? moshave t? ndryshme, sh?tisin ngadal? n? grupe duke shk?mbyer v?shtrime, buz?qeshje  dhe p?rsh?ndetje  me ata t? krahut tjet?r. N? stolat e trotuareve, buz?mbr?mjes, ulen m? t? moshuarit, Xhiroja e mbr?mjes, n? nj? kuptim, p?r vizitorin ?sht? nj? nga kuriozitetet e qytetit.  Njer?zit kur flasin p?r t? i referohen  mbijetes?s s? saj  n? 97-t?n, kur qytete t? tjera i humb?n sh?titjet p?rfundimisht .

Tragjedit? ndodhnin pasi dilje jasht? qytetit.

***

Gjergj Marku, Drejtori i Pallatit t? Kultur?s, publicist i njohur, ish botues dhe kryeredaktor i gazet?s Mirdita, sot kujton koh?n pas 91-shit kur iu desh “t? divorcohej me gazetarin? e me gjithçka publike”, e t? niste  nj? biznes t? vog?l, p?r t? mbijetuar.’Sikur m? ra tavani mbi kok? kur shita paket?n e par? me cigare,-m? thot? ai dhe mua m? kujtohet shum? mir? se çdo t? thoshte n? at? periudh? tranzicioni p?r nj? intelektual t? mir?fillt? t? sh?ndrohej n? ‘shit?s’ambulant, siç u detyruan t? b?jn?  disa nga koleg?t apo t? njohurit tan?. Gjat? vitit t? tmerrsh?m,’97, kur shteti kishte pushuar s? q?ni, treg?tar?t e vegj?l  rr?shenas, q? merrnin rrug?n p?r n? kryeqytet pa u gdhir? ende, jetonin makthin e grabitjeve e vrasjeve nga bandat e rrug?ve. Para se t? dilnin nga sht?pia p?rsh?ndeteshin me familjen sikur t? qe dita e fundit. Gjergji tregon p?r vrasjen e njeriut t? mir?, Mark Laskaza, i cili nisej çdo ditë për në Malësi të Shkodrës prej nga sillte qumështin për gjithë Rrëshenin. At? m?ngjes qytetar?t nuk u ushqyen me qum?sht, por  me lot.

N? vitin 2001, ndjeu q? koha “e divorcit” t? dhimsh?m me profesionin e gazetarit kishte mbaruar nd?rsa idea e ridaljes se gazet?s Mirdita kishte mbijetuar. Duke mbledhur nj? grup shok?sh, firmat m? t? njohura n? rreth, nisi t? botonte me shpenzimet e tij gazet?n Mirdita. “Ishim nj? grup kompakt shok?sh q? ushqenim gazet?n m? shkrime cil?sore-tregon ai dhe p?rmend emrat e Ndue Ded?s, Bardhok Pulajt, Gjon Markut dhe sht?pis? botuese Geer  t? Gjon Jakut. “E mbanim me pasion.Gazeta pritej me shum? interes nga qytetar?t e Rr?shenit por edhe jasht? tij. Nuk mbetej asnj? kopje pa shitur.U vler?sua si gazeta m? e mir? lokale e vendit. Por gjithçka b?hej me shpenzimet e mia private, deri sa erdhi nj? koh? q?, nuk munda m?. Burimet finaciare t? familjes mbaruan,sepse mu desh ta mbyllja bisnesin. Apo m? sakt? ma mbyll?n.”

Nj? koleksion i t?r?  shkrimesh informative, kritike q? ngrinin shqet?simet e koh?s, intervista dhe p?rshkrimet p?r vendlindjen u botuan n? organet e tjera t? shtypit q?ndror e veçan?risht tek Shekulli. Shum? prej tyre jan? p?rfshir? n? p?rmbledhjen publicistike n? botim”Shteg?time n? Shqip?ri t? ep?rme”. Lexuesi, n?p?rmjet p?rjetimeve t? autorit  q? n? mosh? t? re,  njihet me t? v?rteta t? jet?s n? malsi gjat? sistemit komunist dhe  m? pas. A e dini çfar? p?rfytyrimi i jepte nj? t? mituri fjala “i burgosur politik? “Armik i klas?s’? Çfar? alarmi krijohej n? familjet malsore kur l?shohej kushtrimi se nj? i burgosur  qe arratisur nga burgu i Spaçit? “Ngjiste që në mes të natës, prindërit tanë të merrnin pushkët gjermane e të zinin pozicionet e caktuara në pikëkalime për të kapur të arratisurit nga ky burg, kur ngjiste kjo gjë,tregon autori - Ne dridheshim më shumë për prindërit tanë, duke i menduar të burgosurit jo vetëm si xhindër, por dhe të armatosur më së miri, pa e ditur se ata të mjerë, për t’i rezistuar shijimit të lirisë, që e kishin provokuar nëpër tunele të hapur apo ikje nga rrethimet me tela, kishin nëpër xhepa veçse nga dy a tri qese sheqer e biskota 10 lekëshe, shqyer nga rrobat e murme, gjakosur nga këmbët, tretur nga frika”.Po armiku i klas?s n? fshat ku duhej k?rkuar? Sipas porosive t? partis?, ai duhej gjetur tek Lal Zefi me plakën e tij, Marën, q? nuk u ishin bindur” as porosive”,  të partisë në fshat dhe as hatrit të të bijëve p?r t’u futur n? kooperativ?... Nanë Mara, një plakë e urtë dhe punëtore, mbante shumë pula e gjela të bëshëm... Shkonim të blinim tinzash atje vezë, por dhe gjela kokosha 10 kilësh... Kështu deri sa vdiqën këta dy pleq të mirë, nuk u futën në kooperativë, pavarësisht se përveç emrit kulak, ç’mund t’u bëhej tjetër, burgu nuk ishte për atë moshë. Edhe tek këta njerëz fantazia jonë prej fëmije nuk po e gjente tamam imazhin e armikut”, shkruan autori.

Shkrime, realiste t? sinqerta, t? marra nga jeta kompletojn? koleksionin publicistik t? Gjergj Marku. Prej natyre, operativ,i palodhur, kryeredaktor i televizionit M+, hulumtues, gjithnj? n? l?vizje, i dashuruar me bukurit? natyrore e historin? e krahin?s, i fal asaj dhe vendit  dokumentarin turistik me metrazh t? gjat? me skenar t? shkrimtarit, e studiuesit t? njohur Ndue Dedajt. N?p?rmjet xhirimeve t? bukura ftohen turist?t vendas si edhe t? huaj t?  njohin mrekullit? natyrore t? krahin?s. Pik?risht ato q? albanolog? e studiues t? huaj dikur, i kan? par? n? shtigje e monopate, hipur mbi kuaj. Ne nuk e njohim sa duhet vendin ton?, deri sa na i tregon bota. Ka ardhur koha t’i njohim e t’i shpallim ato me krenari para saj.

***

Tavolin?s son?  n? lokalin Mirdita, at? pasdite iu bashkua Gjon Marku, nj? djal? energjik,emrin e t? cilit p?r her? t? par? e kisha ndeshur n? nj? p?rmbledhje artikujsh nga nj? sesion shkencor. M? pat t?rhequr referati i tij q? n? titull”Mirdita-trev? e pamposhtur-kjo kresht? e  krenaris? komb?tare’. E kisha lexuar me kureshtje dhe mbaj mend q? e mbusha me n?nvizime. Mu krijua p?rshtypja se kisha t? b?ja me nj? historian apo studiues t? p?rkushtuar. Autori sillte vler?sime t? ndryshme t? studiuesve  t? huaj p?r Mirdit?n dhe prej andej hidhej n? analiz?n  historike t? trev?s s? Mirdit?s,doket e zakonet e saj, fliste p?r Kanunin, vetqeverisjen dhe burrat p?rfaqsues t? saj, te cil?t b?n? q?  n?  historin? e Shqip?ris? me Fuqit? e  M?dha per?ndimore, kur, siç thot? Dr.Aurel  Plasari, "ka periudha kur emri 'Mirdit?’?sht? shum? m? i p?rmendur se emri Shqip?ri”.

Por Gjon Marku, nuk ka mbaruar p?r histori, madje ka mbaruar dy fakultete t? nj? natyre krejt tjet?r  agronomi dhe  bio-kimi. Hulumtimet historike jan? pasioni i tij, dhe pasioni ?sht? m? i fuqish?m  se vitet akademike shkollore. ?sht? ajo çfar?  realizon njeriu n? jet?, çfar? i jep ai shoq?ris?, p?r t? cilat respektohet e mbahet mend. Mirditori sot dhe i gjith? vendi ka t? disponueshme  vepr?n e Gjon Markut: “Antologji e mendimit t? sot?m p?r Mirdit?n”-nj? prezantim dinjitoz i krahin?s n?p?rmjet intervistave me personalitete t? spikatura t? vendit dhe t? huaj.  Nj? lib?r  i nevojsh?m p?r bashk?kombasin, t? cilin e pasuron me kultur? p?r k?t? trev? historike, kur shum?kush deri dje  nuk e dinte se nga binte, e kur  mjerisht edhe njer?z me shkoll? e rendisnin at? n? viset me t? larg?ta t? Shqip?ris?,  madje edhe pas Tropoj?s. Libri hapet me intervist?n brilante Dhimit?r Shuteriqit prej nga lexuesi m?son shum?. Edhe nj? fragment i vet?m k?tu, ?sht? esencial  p?r Mirdit?n.”Mirdita ka q?n? pjes? q?ndrore e shtetit t? Arb?rit. N? shek. e XIII ajo nd?rtonte  kisha ose manastire. Gazullor?t e shek. XV ishin njer?z t? politik?s dhe t? shkenc?s,  ishin mirditas…N? periudh?n e Rilindjes Prend Doçin mund ta marrim “ si nj? prej intelektual?ve m? kryesor? t? Shqip?ris?….Abati i Oroshit themeloi Shoq?rin?”Bashkimi” n? Shkod?r. Alfabeti me t? cilin shkruajm? shqipen dhe q? u pranua n? Manastir ?sht? ai i Doçit dhe i shoq?ris? kulturore t? tij. Edhe fjalori i Shqipes, q? njihet si “fjalor i ri i shqipes” ?sht?  vep?r e Kolecit, mirditas nd?r m? t? diturit e zot t? s? njejt?s periudh?..’

Gjon Marku ka edhe nj? krenari tjet?r edhe m? personale: Nd?rfan?n apo Trifandin?n, -G?ziqin e sot?m ,vendlindjen e tij, t? cilit i ka kushtuar nj? lib?r m? vete. G?ziqi ?sht? nj? fshat historik q? ndodhet fare af?r Rr?shenit. “Nd?rfana”apo “Trifandina”-G?ziqi i sot?m, ka q?n? epiqendra e shtetit t? Arb?rit.(1190-1216) K?t? e d?shmon gjetja e gur?ve t? mbishkruar, ku jan? gdhendur emrat e sundimtar?ve Progon dhe Dhimit?r s?bashku me stem?n e Arb?rit, shqiponja e gdhendur n? gur?. Me Nd?rfan?n dhe Abacin? e saj jan? marr? studiues shqiptar? e t? huaj t? cil?t gjejn? nj? citim t? gjer? n? lib?r.

* **

At? t? shtun?  u nis?m p?r  tek Kisha e Oroshit. Ishte nd?r vizitat e para q? kisha planifikuar t? b?j. Kisha e Oroshit lidhet me emrin e Abat Prend Doçit nj? nga rilindasit m? t? r?nd?sish?m t? vendit ton?. Ky prift patriot ,diplomat, luft?tar i liris? dhe  arsimit shqip, “m?m?dhetari vet?flijues”, ka fituar admirimin e t? atyre q? e pat?n njohur n? t? gjall? dhe e gjith? atyre q? lexojn? e m?sojn? p?r aktivitetin e tij,edhe  sot  90 vjet pas vdekjes. Si nuk na  kan? m?suar n? shkolla p?r t? ?

Ndue Dedaj , portreti intelektual m? i njohur n? rreth, apo “profesori”siç e th?rrasin t? gjith?, m? ndihmoi p?r realizimin e k?tij udh?timi. Ish student i  tij, Arturi, qe treguar i gatsh?m p?r t? na shp?n? atje me makin?n e tij, p?r hir t? respektit q? kish p?r profesorin. N? or?n 8.00 t?  m?ngjesit u takuam tek Filopati, nj? lokal i bukur, n? hyrje t? qytetit. N? verand?n e tij, n? tavolin? s?bashku me profesorin dhe Arturin ishte edhe nj? zot?ri, t?  cilin s’m? qe dh?n? rasti p?r  ta njohur m? par?. Ma prezantuan: Bardhok Pulaj. Do ta mbaj mend k?t? prezantim me nje sens humori, pasi n?se Bardhokun e njohin n? Rr?shen, si m?sues i let?rsis?  n? gjimnaz, autor i librit “Njohuri p?r vendlindjen, (Mirdita II), si shkrimtar e mik me Nduen dhe Gjonin, un? vet?m kisha nj? memorje t? zbeht? nga  nj? botim me p?rmbledhje kumtesash nga nj? seminar dikur, aktivitet t? cilin e kishte hapur ai, Bardhoku, n? cil?sin? e  n?nprefektit t? rrethit. Disi e pasigurt?, por e sinqert?, i thash? q? m? kujtohej emri i tij nga nj? ngjarje pak a shum?  e t? till?. Ai nuk foli n? fillim, e la padijen time  t? shpallej dhe pastaj ma ktheu q? edhe ai ma kishte d?gjuar emrin, madje ishte i sigurt? p?r k?t?. Dinte q? un? kisha botuar nj? lib?r me titullin:”Afshe…”  Por  m? kot u p?rpoq t? gjente nj? titull t? plot?.U habita me insistimin e tij, dhe pastaj qesha. Natyrisht nuk kisha shkruar jo m? nj? lib?r, por as edhe nj? poezi t? vetme me nj? titull t? till?. Mos po ‘hakmerrej’ Bardhoku ndaj padijes sime rreth krijimtaris? s? tij ? Qesha v?rtet. Mu kujtua nj? k?shill? e tim v?llai:” Mirditor?t jan? t? zgjuar dhe me humor. Shpesh p?rdorin edhe nj? ironi fine…”  Pak dit? m? pas, kur do t? lexoja librin e tij me tregime do ta kuptoja q? p?rbri meje  kishte qen? nj? shkrimtar i talentuar q? b?nte nj? let?rsi  t? ndjer?.  M? mbet?n n? mend personazhe t? spikatura si ato t? minator?ve tek tregimet “Kolla”, ” N?nsupa”, “Qum?shti”-tregime realiste deri n? rrengjethje. N? tregimet “Nata e par?, “E bukura, i bukuri” shpaloste  madh?shtoren tek njeriu. Jan? tregime q? t? b?jn? t? p?rjetosh ndjenja t? mrekullushme e pas leximit t? tyre, k?rkon nj? pauz?, p?r t? q?n? m? gjat? n?n magjin? e tyre.

Por le t? vazhdojm? udh?timin n?p?r autostrad?n drejt Oroshit dhe kish?s historike. Shijoja rrug?n e gj?r? me disa korsi dhe  as q? me shkoi mendja q? n? makin?n ton? do t? ndizej  debat politik, pas komplimentit q? b?ra un? p?r autostrad?n e cila e kishte shkurtuar  e leht?suar udh?n mes maleve e kodrave. Mendo sa t? v?shtir? e kan? patur  dekada e shekuj m? par? albanolog?t e vizitor?t e huaj,por mbi t? gjitha vendasit.

-Ai q? ka nd?rtuar k?t? autostrad?, ka p?r t’u kujtuar pik?risht p?r k?t? vep?r, sepse ka b?r? nj? pun? shum? e nevojshme.. Praktikisht ne jemi bashkuar me Kosov?n. N? plazhin e Durr?sit, k?t? vit, kishte shum? pushues q? vinin nga Kosova. Ishin n? detin e  tyre, n? vendin e tyre.Vet?m kjo ide t? ngjall emocion,-thash?.

-V?ri emrin, Albana. Kjo ?sht? rruga e Berish?s,- tha Ndue Dedaj.

-E ka b?r? duke e futur vendin me borxhe deri n? fyt, -ia ktheu Bardhoku. Dhe debati partiak u ndez. Por n? Rr?shen njer?zit mund t’i p?rkasin partive t? ndryshme  politike por antagonizmi n? mendime nuk e prish miq?sin? mes tyre dhe as i sh?ndron n? armiq. Bardhoku dhe Ndueja jan? miq “shekullor?”.

Dol?m nga autostrada dhe makina mori nj? rrug? t? p?rpjet? t? pashtruar  t? ngusht? dhe me gropa. Pas disa minutash filloi zbritja posht? dhe far? papritur u gjend?m n? nj? l?ndin? t? bukur ku lartohej Kisha historike e Oroshit t? cil?n e kisha par? sa e sa her? n? ilustrime shkrimesh me diçitur?n:Abacia e Oroshit. Kisha ?sht? djegur, plaçkitur disa her?, e  m? pas restauruar duke u p?rpjekur p?r t’i q?ndruar arkitektur?s origjinale. Kisha ka q?n? projektuar nga vet? imzot Doçi e nd?rtuar n? vitet 1889-1890.

Ne u afrohemi portik?ve t? saj, ku na pret busti i Abat Prend Doçit. Ndoshta nj?qind e ca vjet p?rpara, do t? kishim fatin t? takoheshim  me emocion me k?t? figur? t? mrekullushme t? Rilindjes son? komb?tare, atdhetarin  kolos, themeluesin e shoq?ris? gjuh?sore e kulturore Bashkimi ku p?rfshiu elit?n intelektuale t? Gegnis?, At Gjergj Fisht?n, Dom Dod Kolecin,  Luigj Gurakuqin, Imzot Laz?r Mjed?n, At Pashk Bardhin,e plot t? tjer?, k?t? diplomat t? shquar dhe  modelin fisnik?ris? dhe t? modestis?. Pa p?rs?ritur çkan? th?n?  p?r At Prend Doçin, bashk?komb?sit e tij dhe ata evropjan?, po shk?pus nj? fragment nga p?rshkrimi i Edith Durhamit” …fliste me m?nçuri t? madhe… Ndoshta ishte nj? nga m? tejpam?sit nacionalist? shqiptar?.  Nga lart?sia e k?tij vendi ne sodisnim Shqip?rin?….Tej n? ato an? ,tha ai ?sht? nj? vend q? serb?t e quajn? Serbi e vjet?r.Por atje ?sht? nj? Shqip?ri shum? m? e vjet?r. Tani ajo ?sht? populluar me shqiptar? shum? prej t? cil?ve jan? viktima ose bijt? e atyre q? b?ri viktim? Traktati i Berlinit, shqiptar? t? v?rtet? q? kan? jetuar n? ato vise brez pas brezi….V?shtro atje posht? Ulqinin. Qytet thjesht shqiptar q? u k?rc?nua nga luftanijet e Fuqive t? M?dha. Na i rr?mbyen me forc?. Si do t’i  kund?rshtonim ne gjith? Evrop?s? Populli yn? u p?rdor me shtaz?ri prej serb?ve dhe malazes?ve shkel?s.Dhe i madhi Gladstone b?nte sikur nuk shihte. Tani b?hen ankime se  shqiptar?t e Kosov?s keqp?rdorin sllav?t… Ç’mund t? pres?sh prej tyre? Ata e dijn?  fare mir?  se gjersa n? nj? vend ndodhen 10 serb? bashk?, Rusia b?n be q? e gjith? krahina ?sht? slave!”

Dhe pyet veten: a nuk ting?llojn? aktuale edhe sot k?to fjal? t? t? m?nçurit Abat Doçi?

Shkrepim aparatet fotografike pran? bustit t? tij “p?r t? marr? me vete” mirditorin e  madh t? cilit aktiviteti i tij atdhetar, i kushtoi 11 vjet ekzil.

***

Me Ndue Dedajn isha prezantuar n?p?rmjet tim v?llai n? nj? nga ardhjet e mia n? Rr?shen, por vet? Ndueja m? tregoi q? n? paskeshim qen? njohur me koh?, at?here kur un? punoja si redaktore tek  Z?ri i Rinis? e kisha shk?mbyer let?rk?mbim m? t? p?r shkrimet q? na sillte n? gazet?. Emrin e Ndue Dedaj  sot e rreshtojn? t? parin kur flitet p?r intelektual?t q? kan? kontribuar m? shum? p?r Mirdit?n.

Profesori punon me or? t? shkurtuara n? gjimnazin e Rr?shenit dhe g?zon respektin e qytetit. Nga pena e tij kan? dal? vepra me vler? p?r krahin?n dhe  krejt vendin.  Ndue Dedaj ?sht? autori i librit“Toka e katedraleve” dhe “ Kanuni n? mes kuptimit dhe keqkuptimit” –q? p?r mendimin tim, ?sht? kontributi m? i madh i tij n? edukimin e publikut dhe medias kur vjen puna p?r t? patur nj? koncept t? qart? mbi Kanunin e Lek Dukagjinit,  q? ka qeverisur malet tona nd?r shekuj. Ky lib?r i  Ndue Dedajt, m? kujton  here pas here vepr?n e Fisht?s me parath?nien  p?r  Kanunin  n? vepr?n e Gjeçovit, por n? nj? koh? m? t? re, sepse mediok?r –apo 'kok?kunguj' siç i quante At Gjergj Fishta, ka patur e ka gjithnj?. Ata t? shqet?sojn?  sepse p?rpiqen t? dominojn? me opinione t? gabuara  “duke ia dashur  t? keqen k?tij vendi, e t? paraqesin malsin? ton? si barbare”. Libri i qart? e bind?s i  studiuesit Ndue Dedaj ?sht? nj? ndihm? e madhe  p?r çdo individ t? interesuar p?r t? njohur kanunin e maleve. Kanunin e  Lek Dukagjinit e kan? studiuar albanolog? e diplomat? t? huaj dhe kan? gjetur tek ai jo vet?m nj? rregullues perfekt t? jet?s nd?r male, p?r koh?n q? ai qe n? zbatim, por n? aspektin qeveris?s theksuan edhe karakterin demokratik t? tij  .

N? vepr?n tjet?r  “Toka e Katedraleve’,  lexuesi m?son se  n? Mirdit? feja katolike qe faktor i r?nd?sish?m n? bashkimin e malsor?ve p?r  ruajtjen e liris?  dhe idenditetin  komb?tar. Feja dhe Atdheu-nj? binom i pandar?. Prift?rinjt? katolik? t? Mirdit?s, nuk kan? qen? veç sh?rbyes t? Zotit n? kish?, por   mbi t? gjitha u p?rpoq?n p?r nj? popull t? ditur, hap?n shkolla e shkruan libra, gramatik?, e fjalor? shqip dhe ngrit?n kushtrime p?r lirin? e atdheut dhe e organizuan at? n? kryengritje p?r liri.  Faik Konica i çmonte prift?rinjt? katolik? shqiptar t? veriut, q? predikojn? shqip, ua m?sojn? n? shqip  fen?  njer?zve, duke n?nvizuar  se “k?to pun?” duheshin b?r? shqip dhe nga shqiptar?t e dy feve t? tjera.. “Klerik?t e famullive dhe Abacis? s? Mirdit?s,-shkruan autori Ndue Dedaj- qen? jo vet?m apostolik? t? katolicizmit, por edhe hulumtues t? zellsh?m t? vlerave arkeologjike, historike, etnologjike, folklorike, gjuh?sore…Shum? m?sues t? shkollave shqipe t? krahin?s, ishin prift?rinj. Ata shpinin p?rpara tradit?n e shquar  q? e kish zanafill?n me Gjon Gazulin, Pal Engj?llin, Gjon Buzukun, Pjet?r Budin, Frang Bardhin, Lek? Matreng?n e Pjet?r Bogdanin” .

Po e mbyll këtë reportazh, këto shenime udhetimi nëpër Mirditë,duke cituar vler?simin e Dom Lush Gjergjit  n? intervist?n e tij dh?n? Gjon Markut publikuar tek"Antologji e mendimit t? sot?m p?r Mirdit?n": “Mirdita ?sht? rezervati yn? natyror dhe burimor p?r vlera e virtyte t? mir?fillta komb?tare dhe fetare dhe si e till? meriton shum? m? tep?r kujdes, p?rkushtim…”

Pik?risht k?t? po b?jn?  sot bijt? e Mirdit?s, Ndue Dedaj ,Gjon Marku, Bardhok Pulaj, Nikoll Loka q? e ka nxjerr? “Fanin nga Muzgjet” e t? tjer? z?ra q? meritojn? respekt.

./.

(Për revisten ZemraShqiptare, nga redaktori ynë në USA, Zeqir Lushaj)