Demir Krasniqi: Këngë burimore nga Lugina e Preshevës

KËNGË BURIMORE NGA LUGINA E PRESHEVËS :

 

1. VISHNJA PREJ RRAJËS THAHET

( Tërrnovc i Madh  )

 

Vishnja prej rrajës thahet –o,

Vajza prej nanës po ndahet – o !

Qaje moj nano, bijën – o ,

S’ ka kush ta fshinë , ty, ma shpijen – o !

 

Vishnja prej rrajës thahet – o,

Vajza prej babës po ndahet – o!

Qaje mor’  bab-o, bijën – o,

S’ ka kush ta banë , ty, sajgijen – o !

 

Vishnja prej rrajës thahet – o,

Motra prej vëllaut po ndahet – o !

Qaje mor’  vëlla , ti, motrën – o ,

S’ ka kush ta shtron , ty, ma sofrën – o !

 

Vishnja prej rrajës thahet – o ,

Motra prej motrës po ndahet – o !

Qaje moj motër , motrën – o,

S’ ka kush ta qëndisë , ty, pavotën – o !

 

***** E kanë këndua një grup vajzash nga Tërrnovci i Madh i Bujanovcit , diku kah fundi i viteve të  60-ta.

 

2. KOJKA E RASHIT LLUÇANIT

 (Lluçan - Bujanovc )

 

O, Rashit Lluçani , ni gjalë azgan ,

Boll do fjalë mas naj ka lanë –

Boll n’ këtë luftë, unë , kam luftue ,

S’ ish kanë kismet në luftë me dekë ,

Me duer lidhun ish kanë shkrue me dekë !

 

-Amanet , o vëlla , po ta la ,

N’ koftë kismet për me m’ vra mue ,

Varrtë e mia do t’ mi kqyrish mue ,

N’ kofsha n’ shpindë , ty t’ kam kallxue ,

Mirë ta dijshë , qi s’ kam qindrue ,

Sa t’ jenë jeta për me rrnue !

A , n’ kofsha n’ gjyks i plaguet ,

Mirë ta dijshë qi kam qindrue ,

As ni lot s’ ki me qitë për mue !

 

As tri ditë , ma shumë s’ ka vanue ,

Sahati nandë t’ ditës naj kanë rrethue ,

N’ tana kodrat strazhën*1) jav kanë vnue ,

Krejt sokaqet i kanë zaptue ,

Secilën derë e kanë zapue !

-Ngo , bre vëlla , ty t’ kam kallxue ,

Burri n’ shpi s’ po mujka me qindrue ,

Nashta m’ vrasin edhe mue ,

Por tybe ni lasha pa i tranue !

-Hiq nuk banë me qindrue ,

Se shpijen teme kanë me farue ,

Ni katund kanë me e farue ,

Paska thanë Zoti, qashtu me shkue !

 

Kur na ra sahati dhetë ,

Ka nja , ka nja zunë mej mledhë ,

Nizet e pesë krejt i kanë zgedhë ,

Mirë n’ hapsane*2) i kanë mshelë !

Komandanti cërrnagor*3) ish kanë ,

Ni komandë e ka dhanë –

Ka nja , ka nja keni mej prue ,

Secilit hakin me ja kallxue ,

Për çfarë haki n’ patare mej çue !

Këtë Rashitin me kallxue –

N’ qe ketë luftë për çka me luftue ?

-Kërkush me zor , mu , s’ um ka que ,

Kam pas qef vet kam  luftue ,

Qe ketë vend unë me e sundue !

Komandanti shumë e ka ngushtue –

Shumë , tha, gjermanit i ke ndihmue ,

S’a kanë iftijaçë , ti mej ndihmue !

Por apet e ka ngushtue

Niqind asker , ti mi ke farue !

-Komandant , tha , çka po thue ?

Boll , tha , n’ lufta kam luftue ,

S’ ti kam ngjehë sa t’i  kam farue !

Myzeviri*4) kamën përmi kamë –

Qata kryet e moqëm , Rashit, ti me e lanë !

-Jo, bre bir, nuk mujë me e lanë ,

Medet për mue , ti ma i ziu m’ ke pshtue ,

Se shumë vllaznit , ti mi ke farue !

 

Kur na ra sahati dhetë ,

Ka nja , ka nja naj kanë nxjerrë ,

Muerën djemtë për mej que ,

Nisen djemtë për rekë mej que .

Ky rashiti, ni gjalë azgan ,

-Ngoni vëllazën, çka ju thamë ,

Unë ni kajkë po due me knue ,

Se dajm azganat kam pas qef mej knue ,

Edhe vetën kam pas qef me knue !

Aga Heset , çka mi ka thanë –

Mo , bre vëlla , se s’ banë me knue ,

Se na ndiejn gjemtë tue na que !

-Bash për qata po due me knue ,

Le ta ngojnë kanë janë tue que !

Nisi kojkën për me e knue ,

Atëherë dypçik naj kanë mshue !

Ngoni shkije,  ju paska  thanë –

Boll , tha , n’ luftë kam luftue ,

Por me dru lidhun s’ ju kam que !

Nisi kojkën për me knue ,

Deri n’ vend me kojkë kanë shkue ,

Veç nja i gjallë qi ka pshtue ,

Sa gazepet mej kallxue !

 

* 1) Strazha (serbisht) = Roja

* 2) Hapsane (turqisht) = Burg

*3) Cërrnagor (serbisht) = Malazezë

* 4) Myzevir – i, (turqisht) = Spiun, tradhtar

Këtë këngë e ka këndua Xhemajl Fejzullahu , nga fshati Lluçan i Bujanocit, më 1972.

 

3. QE MOTMOT O UNË I MJERI

( Vërban - Bujanovc )

 

Qe motmot , o , unë i mjeri ,

N’ zanat në Bilaç ;

Kah pe heci tanë ulicën ,

Gja , as gjin s’ po shoh !

 

Ni ditë të bardhë ,

Shkova në Raincë –

Pashë ni vajzë të bulur ,

N’ bahçe tuj qëndisë .

 

Qitëm Zot , o mori vajzë ,

Hajde mashalla ;

Kah pe heci tanë ulicën –

A s’ po t’ vjen gjynah ?!

• Këtë këngë e ka këndua Isa Ajeti, nga fshati Vërban i Bujanocit, më 1972 .

4. RRUGËS ME GURË

( Rrethi i Preshevës)

 

Rrugës me gurë , moj nanë,

Une kur kaloj- e ,

Shoh nji vajzë të bukur , moj nanë ,

Shumë e dashuroj –e !

 

Zemra fort ma don , moj nanë ,

Se asht simpatike ,

E kam dashuru, moj nanë,

S’e la pa e ik – e !

 

Prej dritares sate , moj vajzë ,

Me dorë kur ma ban – e ,

Prej merakut , vajzë e bukur ,

S’ dijta çka me t’ than –e !

 

Çou dashnore , çou dashnore ,

Dil , moj , prej kësaj shpije ,

Ta ndërtojmë nji çerdhe t’ bukur –

Fole dashurie !

 

**** Këtë këngë e kanë këndua këngëtarë të ndryshëm nëpër dasma e ahengje popullore gjatë viteve të 80-ta .

 

 

5. TRIMAT PRESHEVARË

 ( Preshevë)

 

Sot , Presheva jonë ,

Me g’zim po kremton ,

Ditën e Çlirimit ,

Ajo e feston .

            Refreni:

            Abdullah Krashnica ,

            Selami Hallaqi –

            Trima luftëtarë ,

            Trima preshevarë .

 

Anë e mbanë Preshevës ,

Flamujt po valojnë ,

Ditën  ma t’ hareshme ,

Ata e festojnë .

            Refreni:

            Abdullah Krashnica ,

            Selami Hallaqi –

            Trima luftëtarë ,

            Trima preshevarë .

 

*****Sipas të gjitha gjasave, autor i kësaj kënge është Mevlan Halimi, arsimtar i muzikës nga Presheva .

Këtë këngë e ka këndua këngëtari kumanovarë Salim Arifi , i lindur në fshatin Runicë , rrethi i Kumanovës, në vitet e 80-ta, si dhe në audiokasetë në PGP – RTB më  1988 .

Këngët i mblodhi, i shënoi dhe i publikoi : Demir Krasniqi, arsimtar i muzikës, pedagog, kompozitor, etnomuzikolog, mbledhës i folklorit, këngëtar popullor, gazetar hulumtues dhe publicist i shumë veprave dhe studimeve muzikore.

Jeton dhe vepron  në Gjilan .