Krist Gjinaj: Shqiptarët dhe Spanjollët

Shqiptarët dhe Spanjollët

"Popullin e pa shkollë e ke lehtë të e sundosh"  (Platoni)

Nga Krist Gjinaj

Êshtë shumë e quditshme por edhe e dhimbshme historia Spanjolle e cila ashtu si shqiptaret , ishte me shekuj nen sundimin islam , mirpo, spanjollet nuk mbeten musliman , ata i´u rikthyen identitetit fetarë por edhe atij kombtarë gjë e cila mungoj dhe mungon akoma te shqiptarët.Sikur shqiptarët të vepronin sikur Spanjollet, atëhere para shumë dekadash e ndoshta edhe shekujsh , shqiptaret do të ishin aty ku kan qënë , pra të paret në të gjitha lëmit, qofshin ato shkencore, letrare, arsimore etj etj.

Përderisa , shqiptaret u konvertuan me dhunë në islam , ku nga shtypja fizike, ekonomike, psikologjike , sociale etj , shumë nga këta e rujten besimin e tyre të vjeter krishterë, dhe jetonin në jeten e dyfishtë, ku si e dijmë, në shtepi ishin të krishterë, ndersa jashtë shtepie ishn musliman.Faktet e tilla janë edhe sot të pranishme thuja në të gjitha tokat shqiptare, cka do të thotë se shqiptaret , jo që ishin  mësuar të jenë tolerantë ndaj fes islame, por ndiheshin shpirterisht me shumë të krishter sesa musliman.Por, për të e asimiluar totalishtë shqiptarin , Perandoria Osmane u mundua që të i´a shperlan trurin totalishtë duke sjellur  edhe fise dhe kombe të tjera ne tokat shqiptare¨ që mbain emrin  e edhe mbiemrin musliman njetë sikur e kishin të mveshur tash shqiptarëet, e ardhacaket mbeten në tokat shqiptare atë ditë e deri me sot, ndersa utoktonet shqiptarë edhe pse ishin obliguarë të ndrojnë emrin , ata mbiemrin do të e mbanin mbiemrin e vjeter të krishter sikur që janë, Hoti, Gashi, Krasniqi,Berisha,Thaqi ,Mazreku,Kelmendi etj etj , gjë e cila deshmon akoma thelbin e krishter ne fis dhe shtepi, dhe për ketë arsye , shqiptaret nuk u islamizuan totalishtë ose nuk u shkombtarizuan , por një gjë që është e rendsishme është ajo se, ardhacaket nuk i nxorren nga tokat e veta por ata mbeten aty , nuk ndodhi njetë si me spanjollet që i perzunë me dhunë ardhacaket nga toka e tyre  dhe i´u ri-kthyen besimit të vetë të krishterë.Duke u ndaluar shkollen , fen , punen , e të gjitha të drejtat , shqiptaret aty-këtu harruan të thirren si shqiptarë, dhe të vetmin mësim që u kishte mbetur dhe që ishte i lejuar , ishte mesimi i fjaleve të islamit (Kurani ) që shprendahej me të madhë nga hoxhallaret , jo që mesohej shkrim ose lexim , por ndegjoheshin thanje që vlenin vetem për boten arabe e aspak për gjakun shqiptarë, e thanjet e tilla u ngulen aq shumë në trurin shqiptarë, ku Kadia së basjku me hoxhen e kishin fjalen kryesore.Edhe pas shumë tentimesh që të lirohen nga zingjiri islam, shqiptaret ishin mbetur total të izoluarë nga bota e krishter, e përkrahja vinte shpesh nga bota e krishter , ndersa disa nga të ashtuquajturit shqiptarë, ata, kishin marrur frontin dhe ishin ngritur në begler e pashallar, vezir e agallarë dhe e ndjenin më shumë veten si turq e arab sesa shqiptarë, kishte edhe nga të tillët që ishin sjell nga vendet islame poaty.Duke i renditur shqiptaret si ushtarë ( asqer ) të  perandoris, turiqt arriten që të e forcojnë poziten dhe dominancen e vetë në boten e krishter, e tokat shqiptare ndaheshin  sikur të ishin prona të turqve dhe  vendet e krishtera e shifnin një rrezik të formimit të shtetit islam -pra Shqiperis, gjë e cila edhe sot ka filluar të vihet ne dyshim vetem për shkak të fes , për shkak të invazionit arab në tokat tona Arbnore.Deshten  apo nuk deshten ,shqiptaret rradhiteshin  në ushtrin turke, që ne femijeri mirreshin me dhunë dhe dergoheshin neper kazermat turke.Dukurit negative sot shfaqen haptaz dhe mundohen të i imponohen dikuj se shqiptari ka paur tolerancë fetare dhe ketë e " ka kultivuar me shekuj " cka në fakt, si e ceka më heret, ne nuk flasim për tolerancë fetare por flasim për një shpirt të fshehur të krishter i cili nuk guzon të del haptaz e të shprehet se tash nuk e ndin veten musliman sepse tash ka liri, e ata që e ndijn veten musliman , medoemos ata sigurishtë se duhet të jenë pjellë e huja që ka mbetur ne tokat tona,ose rrethohet nga rrethi familjar, social etj që të benë veprime ashtu si duhet dhe ashtu si ndjen, i vjen veshtirë të e ndrron emrin e mbiemrin , por me e veshtirë duhet të i vjen perderisa e mbanë fen e huj , perderisa lutet ne xhamia të pushtusve , e për ketë ka argument të mjaftuar që do të i nevoitej se perse nuk e përfill  emrin e huaj dhe fen e huaj të trasheguarë me dhunë. Vrazhdesia dhe propaganda islame mundohej e mundohet të mbijeton duke u servuarë njerzve genjeshtra se gjoja islami paska ruajtur identitetin kombetarë, e duke harruar se identiteti kombetarë është  humburë thuja total nga vetë islami , sepse shqiptaret e kishin të ndaliar cdo gjë që i përkiste të drjetes së arsimit ,studimit etj , ndersa serbet, greket , bullgaret nuk kishin asgja të ndaluarë, dhe cka është më e keqja është ajo se sot hoxhallaret dhe proislamet servojn dicka të quditshme dhe qesharake kur pohojnë se shqiptaret kan qenë në pozita shtetrore ne kohen e sundimit osman , ndersa ne syrin shqiptar , këta pozitarë duhet të vlersohen sikur  tradhetarë dhe shtypsa të kombit, e në histori nuk futen të tillet as nuk kan vend aty , sepse pozita kan pasur edhe ne kohen e Jugosllavis dhe të sundimit komunist e si të vlersohen të tillet si njerez me të drejta dhe pozita , fakti tjeter është se  as Gjermanin , Zvicrren , Austrin Kroacin , Sllovenin , etj etj nuk i ruajti islami që të mos e humbin identitetin e tyre , dhe në fakt, përderisa shqiptaret ishin të krishter , ishin aleatet e të krishterve  ata gëzonin pozita dhe  shkolla , e cka është më interesanjtja është se para invazionit osman ,nuk u ndan tokat shqiptare cop-cop, por mbroheshin nga të krishteret e tjerë, e luftat e principatave ishin të pranishme ne të gjitha mbrendsit mbretrore të botes.Shembja e kishave , rrenimi i objekteve kulturore, arkeologjia dhe cdo gjë u shua për shqiptarin ne kohen e sundimit osman , e vorrezat masive u zhduken dhe nuk u shkruan askund, sepse hoxhallaret gradista nuk shkrunin asgja se cfarë dhunë i bëri islami shqiptarit , e as sot nuke flasin as se nxjerrin nga goja. Turprishtë, sot  mendojnë se janë në majen e lirisë, duke harruar se bota e krishter nuk i don ashtu si janë sot, por mshifen pas petkut  e tolerances, sepse për një ofendim që ekstremisti Shefqet krasniqi i bëri Nenes Tereze para tri vitesh , atij i´u cungua vajtja në Zvicerrr dhe ishte një ???? se a do të shkon , kjo u publikua haptas neper gazeta se shkak ishte se ka ofenduar një të krishtere një Nanë të botes.Veprimet e tilla nga ana e Zvicrres  duhet të jenë mesazh i qartë për cdo kend se shqiptari si musliman , nuk ka derë askund por do të mbetet i izoluarë dhe i sprovuarë me vite dhe dekada.Organizimet për lirimin nga zgjedha turke ishin të shpeshta , por për keto, ata denoheshin me vdekje, internime, terrore etj , dhe shqiptari u obligua që të humb shumë ndjenjen kombtare, fen e krishter të e paramendon si një rrezik për egzistencen familjare qoftë nga ana ekonomike po edhe nga ana fizike.Kleri i krishter mbeti i vetmi që akoma a mbante gjallë frymen kombtare, gjuhen dhe lirin , entuziazmin dhe zjarrin e lirisë, pra që atehere e deri ne ditet e sotme.Ata të cilet  ngrehin zërin sot kunder herojve kombtarë shqiptarë, figurave kombatere të perkatsis shqiptare , deshmojnë kjart se nuk janë aspak gjakë shqiptari, por ardhacak dhe të mbetur në tokat tona , e kjo është një mesazh që duhet të e kuptojnë të gjithë se ardhacaket , mundohen të krijojnë një dominacë në tokat shqiptare , ashtu si mundohen grekrit, serbet , maqedonet etj , e për ketë shkak, distancimi nga të tillet është vetm një fitore për të miren kombetare, për të miren qytetare dhe për  ardhmerin e gëzuar të kombit shqiptarë.

Deshiroj të e lidhi vetem pak historin spanjolle me atë shqiptare.

Që ne vitin 711 ,Spanja e krishter u sulmua nga ushtria islame dhe për 8 vjet, pjesen më të madhe të Gadishullit të krishter Spanjoll, Tariq ibn-Ziyad  e la nën sundimin islam. Pas kësaj , duke tentuar të kryej invazionin e tij ai vazhdoj për në veri por u pengua nga mbreti francez  Karl Martell (23.8. 686-22.10. 741 ) në fushbetejen  afër vëndit Poitiers në vitin 732.

Gadishulli Iberik  në përjashtim të disa principatave të krishtera në veri të rrethit bask në rrethinen e Pyrenéernas , u benë pjesë e ekspandimit Umajad që më vonë u quajt al-Andalus.

Në vitin 1031 kalifati  filloj të shkatrrohet dhe u nda në shumë principata dhe dinasti të pamvaruara , të ashtuquajtura( taifa-mbreterit), gjë e cila do të ju sherbej vendeve të krishtera që të forcohen më shumë dhe të fillojnë luften për lirimin e vendit të krishter të pushtuar nga kalifatet islam.

Hap pas hapi , vendet e krishtera nga jugu dhe veriu  filluan të marrin forcën mbi Spanjen , Galicin , Asturin  së bashku me Baskin ,Navvaren , Katalanin , ndersa baza kryesore ishte te Karli i  Madhë  Marca Hispanica i cili në vitin 800 ishte emruar si perandorë romak dhe përforcimi i bazës ushtarake për shekujt e ardheshem u bë  një forcë për të krishteret e Kastilis dhe Aragonis.

Në vitin 1085 u  zhvillua një përleshje kur Kastilia e mori në dorë  kryeqytetin historik  Toledo.

Në vitin 1090 tokat e sunduara nga  islamistet  merren dhe bien  në doren e dinastis barbare Almovaride dhe që nga 1140 e më tutje në duart e dinastis barbare Almohadike .Këto me masakrat e tyre dhe dhunen e tyre , i obliguan judejtë dhe krishteret që t´i braktisin tokat e veta për të shpetuar të gjallë duke emigruar ne vendet ku kishte akoma të krishter.

Pas luftes së përgjakur në Las Navas de Tolosa mes muslimanve dhe të krishterve  në vitin 1212 një ushtri e krishter  e udhehequr nga Alfons Vlll nga Kastilia i detyroj muslimanet që të largohen nga aty dhe të kthehen për në Spanjen Jugore.

Mirpo , kshtjellat islame  egzistuan akoma edhe për  3 shekuj perderisa  Boabdil (Abu Abdullah) sundusi i fundit  i Granades i cili shpresoj  që të forcon pozicionin e vetë  duke e invaduar Kastilin por u nxua rob në  Lucena në vitin 1483  dhe përseri , bazuar në fen e krishter ky nuk u vra por u lirua duke i´a leshuar vasalitetin e Granades  Ferdinardit  dhe  Isabeles l dhe më pas Boabdil iku për në Alpujarras e më pas u largua nga Spanja  dhe u vendos në Fez  ku edhe u vra në luft kunder të afermive të vetë që e sundonin qytetin Fez.Boabdil  kapitulloj me 2 janar të vitit 1492 ,kur edhe  ushtria  e krishter u bashkua me Isabelen I të Kastilis dhe Ferdinandin ll i Aragonis , dhe me ketë kohë al-Andalus pushoj së egzistuari.

Duhet cekur se me rastin e kapitullimit , banoret  musliman te Granades nuk u vranë e as masakruan , përkundrazi , ata  e mbajten besimin e tyre islam që njifet me emrin mudéjares , një term i cili përdorej për ardhacaket islam në Spanjë që ishin sjellur nga vendet  e ndryshme jashta Spanjes.Fitorja ishte një rezultat i mirë për banoret ardhacak për 9 vite me radhë perderisa u shpall dekreti që banoret musliman ose të konvertohen në të krishter ose të kalojnë në egzil,por të konvertohen në meshirë aq sa mëshira lejonte, cka do të thotë që të veshen simbas tradites së tyre, të përdorin alfabetin dhe gjuhen e tyre pa përdorur aspak dhunë ndaj tyre.Ata të cilet u konvertuan ne të krishter quheshin mariscos Lëxo: ( Moriscos of Spain: Their Conversion and Expulsion, av H. C. Lea, (London 1901) që do të thotë  se u konvertuan  dhe njiheshin si laramanë, deri  në vitin 1609  kur u nxorr një dekret i fundit i cili i obligoj të gjithë këta që të largohen për me Maghreb , pra të e lëshojnë Spanjen.Pasi Spanjollet kishin vujtur në turtura,masakra dhe shumë dhunë të papërshkruar nga muslimanet, kjo metodë e lehtë e konvertimit nuk ishte e njejtë sikur ajo që ndodhi me Spanjollet me heret të cilet u konvertuan në islam dhe kjo bëri që Kardinali Cisneros të ndermarrë metoda me të rënda  gjë e cila dërgoj në një revoltë në vitin 1500-1502.Revolta u shua dhe këta kapitulluan , mirpo ato tradita të mehershme që ishin lejuar si ishte veshja , gjuha dhe shumë të tjera u ndaluan tërsishtë në vitin 1508.Kur në vitin 1568 Filipi ll nxorri një dekret i cili i obligonte moret që femijet e tyre t´i dërgojn tek priftnat  e krishter për t´u shkolluarë , atëhere plasi një revoltë  në Alpujarras e cila zgjati deri ne vitin 1571.Lëxo:(Bibliographie generale d'etudes morisques, av A. Temimi (Zaghouan 1995) Mirpo, situata u qetsua , por këtyre nuk u besohej , edhe pse ishin puntorë të mirë dhe dukeshin të urtë , këta në fshehtsi bashkpunonin me Perandorin Osmane dhe vendet Barbare-islame gjë e cila dërgoj deri të një teori e konspirimit , dhe ata që i mbronin këta të ashtuquajturit moriscos=laramanet ,filluan të e humbin besimin tek këta dhe për ketë , në vitin 1609 Filipi ll nxorri një dekret ku i obligoj të gjithë laramanet që të e leshojnë shtetin e Spanjes dhe diku afër 300.000 laramanë u larguan menjihere nga shteti spanjoll.Këta gjysemkrishter u shprengulen për në Maroko nën mbikqyrjen e sulltanit .Lëxo:(Muslims in Spain, 1500 to 1614, av L. P. Harvey, (Chicago 2005)

Pra , që nga viti 711 e deri ne vitin 1478 spanjollet ishin të islamizuarë me dhunë , mirpo Spanjollet i´u ri-kthyen besimit fetarë të ndaluar me dhunë dhe të imponuarë me dhunë nga barbaret islam.Duke e pastruar veten nga islami, Spanja u bë një shtet i fortë dhe një aleatë i fortë i krishter gjë që është edhe sot.

Të lartëcekurit kan ditur sesi të e mbrojnë të kaluaren e tyre, fen dhe kombin dhe duke kaluar nga erresira në dritë këta hapen rrugen e drejtë të civilizimit nacional spanjollë.

Përvoja e hidhur e Spanjes nga e kaluara historike e venë në dyshim faktin se perse shteti i Kosoves nuk pranohet  nga këta, nuk mund të jenë shkak Basket të cilet kërkojnë një pamvarsi nga Spanjollet , por shkaku kryesorë qendron në atë se perderisa Turqia e cila që dy dekada kërkon antarsimin ne gjirin e Evropes, atehere pse të pranohet Kosova e cila në syrin e botes sot shifet si një shtet islamik e jo shqiptarë e as Evropjanë, e krejt kjo për shkak të qeverisjes së mjerë e cila fund e krye është një qeverisje islame, duke e deshmuarë ketë me falje neper xhamija sulltanash , duke pasur si zadhendes ekstremistat islam , duke vendosur ne krye të kultures ekstremista islam e shumë dukuri të tjera , të cilat, medoemos duhet të hjeken nga mbrendsia qeveritare , ose përndryshe, nuk do të kemi nevojë të mashtroehmi si femijet për një " tolerancë fetare " e cila nuk shifet askund si parim ose si ndergjegjje qytetare e të mos flasim për atë fetare.

" Është i njejti rrezik , si t´i dërzosh  budalles shpaten , dhe të pandershmit pushtetin " (Pitagora)

Shqiptarët duhet të ken një pergjegjsi morale ndaj historis, një pergjegjsi kombtare ndaj të kaluares së hidhur , e të i mbrojnë vlerat e veta të perdhunosura dhe të humbura nder shekuj.