Istref Haxhillari: Ndeshje e vështirë

Istref Haxhillari

 

Ndeshje e vështirë

 

Tregim

 

Ditët e gjata të verës tkurreshin nën një qiell të jargavantë, të palëvizshëm për orë të tëra. Fundkorriku e nxehu tokën, pallatet, rrugët më shumë se javët e para marrë së bashku. Afër mesditës ajri u bë i prushtë. Një re avulli e ngadalshme, ngarkuar me lagështirën e liqenit, lëbyrte sytë e kalimtarëve të rrallë. Pemët e reja gjelbëronin disi mjedisin gri të qytetit buzë liqenit. Anëve të rrugës radhiteshin dyqane dhe ambjente gjithfarësh, nga të vegjëlit, që nuk binin fort në sy deri te supermarketet.

 

Nga lokali në pikëprerjen e unazës me rrugën “Naim Frashëri” vështronin  klientët e përhershëm të mesditës, sodisnin të ngeshëm syperënduar rrëshqitjen e kohës. Në atë vakt qarkullimi mpakej e fironte, kohës i merreshin këmbët dhe qyteti kridhej në heshtje, pas rrëmujës së mëngjesit kur pushuesit e shumtë pikëzonin plazhin me çadrat ngjyra-ngjyra. Barin me emër të çuditshëm “Alzastro”, me sa dukej bashkim rrokjesh, klientët e quanin “Xhamllëku”. Hotel, restorant, banesë dhe në katin e parë kafeneja. I bollshëm, pozicional me shumë tavolina, nuk mbahej pastër, ndaj frekuentohej nga njerëz dosido apo xhepzbrazur.

 

Në qëndër të kafenesë Miçua bojalli, i gjatë, kockanjar dhe pamje fisniku zaptonte mjedisin me trupin e madh. Në fytyrën e kuqërremtë, ndryshkur nga vitet dhe pija, zotëronte një shprehje e vazhdueshme habije. Hynte gjithnjë ngadalë, mundimshëm me lëvizje të kursyera. Mbi tavolinën e tij dy gota, përballë  njëra-tjetrës. Të krijohej përshtypja se priste dikë që nuk vinte kurrë. Përherë bisedonte gjatë me gotën në anën tjetër të tavolinës, njëlloj si me një shok të vjetër, të dashur  që i bënte shoqëri pandërprerje. Ulej afër shkrimtarëve, i pëlqente ta shikonte gruaja, kur kalonte rrugës përbri “Xhamllëkut”. Qetësinë e varur mbi hapësirën e barit e prishnin zhvendosjet e karrikeve me zhurmë të rëndë gërvishtëse.

 

Në tavolinën pranë dritares, një burrë rreth të gjashtëdhjetave dhe miku i tij porositën pulën e pjekur, ndarë në dy gjysma, kanën e vogël me verë të kuqe, shishen e ujit pa gaz. Më i riu nxitoi nga dyqanet në anën tjetër të rrugës, bleu një limon dhe dy mollë. I vjetri nuk pinte alkool, ishte absinent. Thoshte se i bënte dëm, punë presion gjaku a diçka e tillë. Në vend të verës pinte ujë me limon.

 

-Pa lëng, - tha teksa rrekej ta shtrydhte  në gotën mbushur përgjysëm me ujë. Limoni qe i fortë, i fishkur.

 

Thuhej se shkruante. Pati botuar një roman dhe dy vëllime me tregime, po klientët nuk interesoheshin, as e vrisnin mendjen për kësi punësh. Thjesht e dinin se bënte libra, qe shkrimtar.

 

-S’u mësove? - u përgjigj më i riu, - limonët e vjetër janë pa lëng, të rinjtë duan kohën e tyre.

 

Ky qe poet, thurte vargje moderne, që pëlqeheshin nga lexuesit e rrallë. Pati fituar edhe  dy çmime në një revistë të përjavshme në Tiranë, po këtë e dinin vetëm ata të dy. E dinte dhe Miçua, që lexonte rregullisht gazetat.

 

Pronari, njëherësh kamerier i lokalit, vendosi mbi tavolinë një tabaka të madhe, jo dhe aq të pastër. Nga këmisha jakëpërthyer, pantallonat pahekurosur, lidhësat e këpucëve të zgjidhura dhe lëvizjet e ngathëta kuptohej se nuk qe i atij zanati. Solli porosinë me qëndrim prej muratori kur mban tulla. Buzëqeshja e përhershme, ngrirë në cepat e buzëve, ndehej si cohë e zbërdhylur në shtatin kaba. Gjithnjë harronte diçka, ndonëse ata kërkonin pothuaj të njëjtën meny.

 

-S’ka djathë ? - pyeti shkrimtari.

 

-Oh, harrova, - u përgjigj i turpëruar dhe mori pjatën e vogël me djathin e prerë në feta të holla gjatoshe.

 

Të dy miqtë e ngushtë buzëqeshën.

 

Në rrugë, e shqetësuar, me vështrim të përngritur u duk gruaja e Miços. Shikoi me bisht të syrit ngadalë si padashur hapësirën e lokalit. Vuri re të shoqin, i erdhi zemra në vend. Ky përkëdhelte gotën e gjashtë të vodkës. Me duart e hapura lëvizte trupin ritmikisht, seç u thoshte gotave të boshatisura. Ngriti kokën, i bëri shenjë gruas të ikte. Ajo u largua tërë merak. Miçua i ra tavolinës me dorë e majtë.

 

-Dy të tjera, - tha.

 

-U bënë shumë, mjaft tani, ja edhe gruaja të kërkoi, - sugjeroi pronari-kamerier.

 

-Ajo ka punën e saj, - u përgjigj Miçua, pa u vënë veshin fjalëve të tij.

 

Pronari hodhi vështrimin nga tavolina e shkrimtarëve me pamjen e njeriut të bezdisur. Ç’ti bësh thoshin sytë e teptisur, klient i rregullt, paguan, le bakshish. Sa më shumë vonohej  aq më i lartë bakshishi.

 

Miçua vuri njërën gotë para vetes, tjetrën e largoi në cepin e përballtë të tavolinës.

 

-Tani, - tha Shkrimtari.

 

- Jo, shpejt, - kundërshtoi tjetri.

 

Miçua vështroi gotën përkarshi, mërmëriti diçka ngadalë dhe priti. Ajo qëndronte palëvizur. Ai përsëri iu drejtua me të mirë, sikur donte ta bindte. Në fytyrën e skuqur iu ravijëzua pakënaqësia e zakontë. Gota kundërshtonte, nuk jepej.

 

-E fundit po të them, - kërcënoi Miçua, - si nuk e kupton, kurrë s’ma bëre qefin.

 

Gota heshtte, e patrazuar.

 

-Më beso, nuk të gënjej më.

 

-U inatos, - vuri re poeti.

 

-Do t’i lutet edhe dy herë, - tha shkrimtari.

 

-Jo, tani, - kundërshtoi poeti.

 

-Për herë të fundit, - iu drejtua Miçua gotës, - pastaj nuk të flas më.

 

U mendua pak, ngriti të tijën, çukiti gotën e pabindur, piu çerekun. I mërzitur, ktheu sytë nga rruga, ku u afrua, si gjithnjë në atë orë, Lili budallai. Gjatovinë, i palarë, me  rripin e pantallonave shtrënguar deri në fund, dukej sikur do të këputej. Në fytyrën e madhe me veshët llapush u ndeh buzëqeshja e dhimbshme. Nuk ia vari Miços, filloi varavingot e zakonshme rrotull tavolinës së shkrimtarëve. Kaloi një copë herë, u mërzit. Sfilitur nga uria e mundimshme nuk duroi më, ndërpreu ecejaket e njëtrajtshme.

 

-Ej shoko, - iu drejtua shkrimtarit. E kishte kushëri të largët.

 

Ata i kërkuan pronarit-kamerier pjatë, vendosën mbeturinat e pulës, një gotë verë, bukën e mbetur. Lili hëngri shpejt e shpejt në këmbë, piu përnjëherë gotën me verë dhe filloi sërish rrethrrotullimet përqark tavolinës.

 

Miçua e sodiste me vëmendje, lëvizte kokën sipas rrugës së Lilit. I lodhur hodhi sytë nga rruga. Blloqet e shtëpive të përhimta, pemët e rralla, vezullimet e largta të liqenit i ngjallnin një ndjenjë braktisjeje, që përpiqej ta mbyste në vodkë. Kalimtarët e rrallë ecnin shkalafitur nga dielli i nxehtë. Një vajzë e shëndoshë, gjysmëzbuluar tërhoqi vëmendjen e klientëve. Poeti i ra me bërryl mikut të tij më të vjetër.

 

-Ç’ka, - tha shkrimtari duke vështruar në profil.

 

-U plake, - e ngacmoi poeti.

 

-Jo dhe aq, - tha ai me sytë mbi femrën dërdënge.

 

Vajza ndjeu vështrimet, drejtoi trupin dhe eci sebres. Vithet e kërcyera lëkundeshin  nën ritmin e hapit. Rripi i kanotjeres varur gjer poshtë i përkëdhelte të ndenjurat.

 

-Jo keq, - tha shkrimtari.

 

-Prapanicat të tërheqin më shumë te femrat, e kam vënë re, punë moshe - konstatoi me humor poeti.

 

-E vërtetë, - ia ktheu tjetri.

 

Në cep të trotuarit stivat e pllakave majolike të Orhanit të Lapes pengonin lëvizjet e kalimtarëve.

 

-Bashkia nuk punon mirë, - iu drejtua Miçua fqinjëve, - bllokon trotuaret, ato janë për njerëzit.

 

Shkrimtarët tundën kokën në shënjë pëlqimi.

 

-Orhani e ka rregulluar punën, - tha poeti, - di ta vërtitë.

 

Flladi i ngrohtë ledhatoi gjethet e rralla të pemëve anës rrugës. Përmes tyre dukeshin dyqanet përballë. Si i gjezdisi sytë në krejt hapësirën rreth e rrotull, Miçua iu kthye gotës.

 

-Përse mendohesh? - tha gjysmë i inatosur, - nuk e shikon se jam vonuar? Vetëm për hatrin tënd. Ti e pe gruan.

 

Në anën tjetër të tavolinës heshtje. Kamerieri-pronar, mbështetur mbi banak, dremiste. Flokët e pakrehur përmbi sy e shfytyronin, dukej tjetër njeri.

 

Miçua ngriti zërin.

 

-Hajde me fund, - tha. Ktheu të tijën, pastaj me shpejtësi zbrazi edhe tjetrën.

 

-Ja kështu ka lezet, - e la në vendin e vet. Pastaj iu kthye kamerierit-pronar.

 

-Edhe nga një.

 

Ai mori shishen e vodkës, mbushi dy gotat dhe po largohej. Miçua e ndaloi.

 

-Asaj shtjeri edhe ca, ka bërë hile sot.

 

Kamerieri qeshi nën buzë, e mbushi derisa lëngu i tejdukshëm rrodhi në syprinën e tavolinës dhe formoi një hartë në mbulesën e njollosur.

 

-Tani u deh, - tha shkrimtari.

 

-Perditë njëlloj, si nuk u lodh më këtë komedi, më duket pa kuptim.

 

-Ku ta dish, - ia ktheu tjetri, - anjëherë veprimet e përsëritura nuk janë pa kuptim, ashtu si u duken të tjerëve. Miçua ka filozofinë e vet të errët. Ndoshta kujton kohën e shkuar, rininë, brengat e vjetra. Ngjan me personazhet enigmatikë të Kafkës.

 

-Mund të shkruash një tregim, - tha poeti i menduar.

 

-Ku i gjen paratë? - shtoi pas pak.

 

-Ka dy djem jashtë.

 

-Punon?

 

-S’më duket të punojë gjëkund.

 

-Meze nuk merr kurrë.

 

-Pi me lezet, nuk bën sherr asnjëherë, paguan.

 

-Do ta ketë një hall, - pranoi poeti.

 

-Gruan e dëgjon nganjëherë, - tha shkrimtari.

 

Miçua grindej me gotën e pabindur, herë ngadalë, herë e ngrinte zërin. Nga prekjet e tavolinës gota lëkundej sikur trembej. Pas porosisë së pestë po i hante fjalët, nuk merrej vesh tamam çfarë i thoshte. Lëvizjet u bënë të ngadalta, humbën energjinë e parë. Gota lëkundej më pak.

 

-Po më dëgjove këtë rradhë e mbyllim, - tha Miçua.

 

Heshtje.

 

-Folë një fjalë, vetëm me shënja mezi të kuptoj.

 

Heshtje.

 

Dialogu hyri në fazën finale. Miçua dukej i tërhequr, nuk e kishte forcën e parë, mezi i nxirrte fjalët, lëvizjet iu pakësuan krejtësisht. Gota karshi mori pamje krenare, përkëdhëlej ngadalë me qesëndi. Pothuaj nuk lëkundej më.

 

-Ndeshje e vështirë, - rënkoi Miçua dhe shikoi i dorëzuar shkrimtarët.

 

Dukej i rraskapitur, i mundur nga kundërshtari i padukshëm. E hodhi shikimin nga rruga, ku kalimtarët qenë shtuar. I dukeshin të përhitur nën shkëlqimin e diellit, ndërsa godinat dhe dyqanet luhateshin ashtu të murrme e të rreshkura. Pushuesit po ktheheshin nga plazhi. Ai e dinte se asaj rruge përmes njerëzve të tjerë do të shfaqej gruaja e tij, e sëndisur si gjithënjë. Shpirtin ia pushtoi angushtia. Si dreqin humbiste përherë? Vërtet ndeshje e vështirë.

 

Kundër natyrës së tij, shkrimtari u ngrit i vajti pranë në tavolinë. Zakonisht, i pashoqërueshëm, vëzhgues i largët, kërshëria nuk e la.

 

-Më pëlqen, - tha.

 

-Çfarë të pëlqen.

 

-Si e pi vodkën.

 

-Mua nuk më pëlqen fare.

 

-Ç’thua, pse?

 

-Humbas përherë, fiton ajo.

 

-Kush, gota?

 

-Jo, mendja. Kam qef të më lërë këtu e të ikë, po nuk e bën asnjëherë.

 

Buzëqeshi i pakënaqur dhe u ngrit. Te dera e priste gruaja e merakosur.