Mendime
Selim Hasanaj: Inskenimi, montimi, trillimi dhe fabrikimi i rasteve të konflikteve ndëretnike në Istog dhe rrethinë gjatë viteve 1981- 1989
E marte, 08.06.2010, 09:00 PM
INSKENIMI, MONTIMI, TRILLIMI DHE FABRIKIMI I RASTEVE TË KONFLIKTEVE NDERETNIKE NË ISTOG DHE RRETHINË GJATË VITEVE 1981- 1989
NGA SEKRETARI I SEKRETARIATIT KOMUNAL TË PUNVE TË BRENDSHME - ISTOG , ÇETNIKU RADIVOJE DUMANOVIQ DHE KAMPANJONET E TI
Nga Selim Hasanaj
Me perkushtimin ma të madh dhe seriozitetin profesional të analistit, studjuesit dhe edhe deshmitarit të asaj kohe unë këtu po bëjë nji paraqitje të rasteve dhe ngjarjeve të kohës 1981 - 1989 në Istog dhe fshatrat e ti , raste të inskenimeve, trillimeve, montimeve dhe fabrikimeve të gjoja sulmeve ,vandalizmave, dhunimeve, zjarrvenjeve, rrahjeve, kerrcnimeve, tentimdhunimeve e formave të tjera të dhunes që sipas raporteve dhe lajmeve të sekretarit të Sekretariatit të Punëve të Brendshme të komunes së Istogut çetnikut Radivoje Dumanoviq i kanë ushtrue shqiptaret e Istogut dhe rrethines kunder qytetarve të nacionaliteteve tjera, kryesisht të atij serb dhe malazez.
Njeriu i Parë i institucionit të komunes per ruajtjen e rendit dhe qetsisë publike Radivoje Dumanoviq, në bashkpunim me strukturat tjera shoqroro-politike të Istogut, pra me personalitete udhëheqëse të komunes të nacionalitetit serb dhe malazez sikur ishin: Vojo Rakoqeviq, Mijat Vulloviq, Momqillo Pumpalloviq, Vuko Krivokapiq, Radosh Terziq, Marinko Tripkoviq, Milivoje Mirkoviq, Millosh Ashanin, Filip Millosavleviq, e dhjetra të tjerë serb dhe malazez që kishin pushtetin dhe autoritetin kommunal panderpre inskenuen dhe trilluen raste të eksceseve ndernacionale në Istog dhe rrethinë.
Kjo politikë ndiqej me porositë e ASHA të Serbisë me seli në të ashtuquajturen Francuska 5 në Beograd nga ku akademiket serb dhe malazez të prir nga ideologet e gjallë në atë kohë ma të njohur serb Dobrica Qosiq, akademiku Antonije Isakoviq, etj, etj nxoren memorandume antishqiptare dhe kerkonin zhdukjen e shqiptarve duke perdor format ma perfide, per ti detyrue ata të shperngulen në boten e jashtme prendimore, apo vendet pertej Atlantikut dhe per tu realizua kjo kunder shqiptarve Krahines Autonome Socialiste duhej ti mirrej statusi i antarit konstitutiv i Federates Jugosllave , status që i ishte dhanë me Kushtetuten e vitit 1974. Dhe per ta arrijt qellimin duhet të binden republikat tjera si dhe popujt e tyre se si shqiptaret në Kosovë qenkan vandal, dhunues, vrasës dhe pakicë e cila punon per ta shkatrrue bashkësinë shtetrore dhe rendin kushtetues të Jugosllavisë.
Kështu menjiherë pas të ashtuquajturave demostratat e vitit 1981 që paten fillue në Prishtinë në mars të të njejtit vit dhe të cilat u perhapen gjithandej neper qytetet e Kosoves e edhe në Istog me 30 prill 1981, serbet dhe malazezet e Kosovës të perkrahur nga politika hegjemoniste e akademikve të ASHA serbe filluen të ndjekin politikë revanshiste dhe kështu ata filluen të inscenojnë raste per ta paraqitë veten si viktima dhe per ta bind opinionen vendor dhe nderkombtarë se kunder tyre populli shumic i Kosovë, pra populli shqiptarë ushtron dhunë dhe se jeta e tyre atje per shkak të shqiptarve është e pamundur andaj duhet të ndihmohen ata nga organet shtetrore federative, sepse në ato krahinore ata ma nuk besonin. Nese ndihma nuk ju vjen ata do detyrohen të shperngulen nga Kosovo . Pra serbet dhe malazezet per mrekulli perdoren taktiken “ SULMI ËSHTË MBROJTJA MA E MIRË” kështu ata per ti ik pergjegjësisë per fakten se Kosova sado që ishte element konstitutiv i barabartë me Kushtetuten e vendit në Jugosllavi , megjithate ajo vazhdonte të ishte vendi ma i pa zhvilluar, ma i pa perspektivë dhe shqiptaret , popull autokton që ishin populli i tretë per nga madhësia në Jugosllavi pas serbve dhe kroatve ata trajtoheshin si pakicë jo vetem në nivel federativ por edhe në vetë Kosoven. Serbet dhe malazezet edhe në Kosovë kishin pushtetin faktik dhe real ndersa shqiptaret ishin vetem kukulla të ati pushteti sado që mbanin poste me emra të lartë në hierarkinë e byrokracisë shtetrore.
Unë nuk kamë mundësinë të bajë perfshirjen e ngjarjeve dhe rasteve që me shpejtësi marramendëse filluen dhe u zhvilluen neper krejt Kosoven në periudhen 1981-1989, por unë kryesisht jamë i interesuar të paraqes kronologjikishtë shumë nga eksceset e trilluara dhe montuara të ashtu quajtura ekscese ndernacionale që paten ndodhë në këtë kohë në Istog dhe fshatrat e ti.
Ata që kanë mbajt mend ju kujtohet se njeriu i parë që pat potencue “SHPERNGULJEN E SERBVE DHE MALAZEZVE NGA KOSOVA “ ishte serbo- komunisti çetnik Dushan Ristiqi. Andaj nga kjo filluen edhe të ashtuquajturat tubimet e solidaritetit të serbo-malazezo-maqedonve, e besa këta gëzonin perkrahjen edhe të bosanve musliman të Bosnes dhe Hercegovinës e poashtu edhe nga shumë kroat, apo udhëheqes të lartë komunist të Kroacisë. Hiq ministrin e punve të mbrendshme të Jugosllavisë sllovenin Stane Dollanc të tjeret slloven si populli ashtu edhe politikajt nuk e perkrahen politiken hegjemoniste serbo-malazezo-maqedone e cila në realitet ishte politikë fashiste antishqiptare. Një tubim i tillë dhe i pari u mbajt në Fushë Kosovë pas burgosjes së çetnikut Kosta Bullatoviq. Pas kësaj tubimet e tilla mbaheshin pothuej per çdo jav në ndonji qytet të Kosovës. Mjaftonte vetem nja zënkë apo fjalosje e zakonshme mes një shqiptari dhe një serbi apo malazezi dhe atë vend e vershonin serb, malazez, boshnjak e maqedon nga të gjitha anet e Jugosllavisë.
Kështu në fshatin Prekallë , në stator të vitit 1987, serbi Nikolla Dimiq lajmron SPB-në në Istog se si vajzat binake të Shefqet Avdyl Hasanaj nxanëse të kl. së dytë të shkollës fillore ikishin rrah per vdekje vajzen e Nikolla Dimiqit e cila ishte nxanëse e kl. së tetë të shkollës fillore. Atë kohë Shefqet Hasanaj punonte si politolog në qendren marksiste në Istog, ndersa në bashkësinë lokale të Dobrushes ishte Sekretar i Konferencës aksionale të Lidhjes së Komunistve të Kosovës. Shefqetin menjëherë e suspenduan nga puna, ndersa të nesermen në Dobrushë u mbajt tubimi i protestes çetnike me çrast Dobrusha u vërshue me mijra serb e malazez të ardhur enkas per rastin “ekscesiv” dhe per ta perkrah Nikolla Dimiqin. Nikolla Dimiqi u garantue se ate askush nuk guxon ta prek me dorë, nuk guxon ti mungojë as nja qime e floket etj, etj. U brohoriten dhe u barten parulla e pankarte me permbajtje të hapur dhe urrejtje racere antishqiptare. Gazetar dhe reporter nga Beogradi e vërshuen Prekallen, ndersa ndaj Shefqetit u ndermoren edle masa të tjera. Ate e largoen nga antarësia e LKJ dhe ndaj families së ti u vu në jetë i ashtuquajturi diferencim apo leqitje nga fshati. Kjo ishte masa ma e rrezikshme sepse të gjithë ata q në të ardhmen do e kontaktonin, do e pershendetnin, do e ndihmonin në ndonjë rast apo nevojë Shefqetin apo dikene të families së ti rrezikonte masa dhe represalie të papara.
Ndersa realiteti i kësaj ndodhie ishte krejtësishtë i natres tjener. Unë fshatin Prekallë e njoh mirë sepse është fshati i lindjes së nënës sime dhe aty kamë ba fëmijrinë. Aty jetojnë familjet Hasanaj që në realitet janë me mbiemrin Kukleci dhe kanë ardhë aty nga fshati Isniq i Deqanit. Të gjithë janë vëllazni mes veti dhe veç tyre aty ka pas ma heret edle 6 familie serb kolonist të cilet ma vonë u shperngulen dhe aty në kohen kur ndodhi rasti i vajzes së Nikolla Dimiqit kishtembet vetem Nikolla me familie të vetë dhe Millan Millovan Saviqi me familje. Vajza e Nikollës në klasen e tetë, e rritur dhe e zhvilluar dhe ajo ishte në moshen e hershme të pjekurisë sepse kishte 16 vjet
Si duket kishte fille të con dashuri fshehurazi me ndonjë nga djemet e families së gjërë Hasanaj, dhe këtë babai serb nuk kishte mujt ta pranon, andaj ai e rrahi tmerrsishtë vajzen e vetë, por kur shef se e ka lende teper shkon vetë në stacionin policor në Istog dhe lajmron apo denoncon veten. Mirpo kujdestari intrigash per të kurdis dhe trillue raste dhe ekscese Sekretari i Sekretariatit të Punve të Brendshme në Istog, çetniku Radivoje Dumanoviq e trillonë historinë se gjoja vajzat e Shefqet Hasanaj e kanë rrah vajzen e Nikolla Dimiqit tmerrsishtë. Krejtë kjo sepse Shefqeti posa kishte mbarue fakultetin e shkencave politike në Sarajevë dhe posa ishte punsue në një vend pune nga i cili mund të avancohej si kuader dhe per ta nal këtë dhe per ta fillue avazin e tmerrshem të trillimeve dhe kurdisjeve me porositë e Beogradit , çetniku Radivoje Dumanoviq shfrytzojë rastin e Nikolla Dimiqit dhe vajzes së ti.
Me plotë pergjegjësi e ceku se njoh mirë Shefqet Hasanaj sepse ai është kusheri i parë i nënës sime, njoh edhe Nikolla Dimiqin ashtu sikur njihja atë kohë edhe vajzen e ti dhe vajzat e Shefqet Hasanaj dhe asesi , kurr nuk kanë pas shansa dy vajza të moshes 8 vjeç ti shkaktojnë lendime trupore të atyre permasave një vajze të rritur 16 vjeç e cila tashma kishte fille edhe të qojë dashuri. Vajza e Nikolla Dimiqit po të kishte qenë e sulmuar nga vajzat e Shefqet Hasanaj, ajo padyshim do i mbytëte të dyjat. Nikolla Dimiqi kishte rrah vet vajzen e vetë per arsye morali dhe tash faji u mbet dy viktimave të pafajshme dy fëmijve të mitur.
Per këtë rast të trilluar per shkak se nuk u pajtue me trillimin dhe kurdisjen e paskrupullt ma vonë u arrestue babai i Shefqet Hasanaj , z. Avdyl Hasanaj dhe u denue me 90 ditë burg të cilat i mbajti në burgun e Mitrovicës. Shefqet Hasanaj pau se ka humb perspektiven të jetojë në token e vetë andaj ai me familien e ti të ngusht shtatë antarshe u arratis dhe sot jeten në Suedi.
Jo shumë muaj pas rastit, Radivoje Dumanoviq raporton per gazetarin e JEDINSTVOS Arsenije Llukiq se rasti i Prekallës nuk ka qenë i vertetë. Mirpo pasojat e ti i vujten njerzit e pafajshem, një familje shqiptare u deturue të emigrojë, një plak 65 vjeç mbajti 90 ditë burg.
Pas këti rasti per ta alarmue opinionin shkinat e Prekallës delin ta punojnë fushen dhe arat me pushkë në supe, çfar ironie, nga kush frigoheshin ato, nga fëmijet e shqiptarve apo nga pleqet që i burgosnin kur tu tekej?!
Rast tjeter. Në vjeshten e vitit 1988 nje serbe me mbiemrin Llutovac së bashku me të bijen lajmrojnë në SPB në Istog se naten dikush , apo disa veta- shqiptarë kanë prova tu thejnë deren e shtëpisë me qellim per me i dhunue. Të nesermen në Gurrakoc u mbajt tubimi i protestes së serbve dhe malazezve me çrast u tubuen 6000 veta.
Pasojat e rastit ishin fatale, pushteti shterngonte rrathet e rrethimti dhe shtypte tmerrsishtë popullin shqiptarë dhe panderpre e akuzonte per dhunues femrash, per kerrcnues jetrash etj.
Shtatë muaj pas rastit del në sçenë Radivoje Dumanoviq dhe prap publikisht në të perditshmen serbe në Kosovë, në “ JEDINSTVO” deklaron se rasti Lutovac në Gurrakoc ka qenë trillim! Mirpo zonjat që trilluen nuk i thirri kush sipas ligjit në pergjegjësi per trillimin që kishin ba dhe pasojat e ati trillimi që i ishin shkaktue situates politike të tejtensionuar që ishte.
Rasti i tretë. Po në këtë kohë , pra në vjeshten e vitit 1988 një kamariere serbe e punsuar në fshatin Osejan diku në kafenet private të asaj kohe të cilat ishin qerdhe e lavireve serbe dhe boshnjake që iknin nga vendlindja e tyre diku në Serbi dhe Bosne dhe punsoheshin në këto lokale në Kosovë, me çrast ato kishin rrole të shumfishta. Ishin kanariere, ishin femna per shtrat per njerzit amoral që shitnin shumçka të pasurisë, dhe besa edhe tokë per të shkua e defrye aty me to. Por ato në realitet ishin shpiune të policis sekrete serbe. Tash nja nga to lajmron në policinë e Istogut se e kanë dhunue tre vata dhe padyshim ata janë shqiptarë sepse kanë folë shqip me njani tjetrin derisa kanë krye aktin e dhunimit.
Prap tubim proteste, prap Istogu u vershue nga serb dhe malazez të të gjitha viseve të Jugosllavisë dhe pasojat per popullin shqiptarë ishin të pa krahasuara.
Prap pas shtatë muajsh nga rasti, Radivoje Dumanoviq del me deklaratë se rasti i dhunimit të kamarieres në Osejan ka qenë i vertetë, por ate e kanë dhunue tre serb nga fshati Cerkolez dhe nja nga ai Zhakovë dhe ata qellimisht derisa e kanë detyrue ate per mardhënje seksuale kanë folë shqip. Askush nuk u denue, as nuk u thirr në pergjegjësi per trillim. Por askush as që u merzitë per dhimbjet e shkatuara të shqiptarve që kishte kap policia e Radivoje Dumanoviqit, gjoja per të dyshimt dhe i kishte rrah e maltretue deri në alivanosje.
Rasti i katert. Njëfar Rada ( nuk jamë saktsishtë i sigurt se quhej kështu sepse kurr nuk e kamë ditë si e quejn në realitet, por e kamë njoftë mirë) puntore e BARNATORES në Istog, paraqet në polici të Istogut se gjoja C. M. nga Cerrca ka tentuar ta dhunojë ate dhe vajzen e sajë. C.M. u denue me procedurë të shpejtë 90 ditë burg. E verteta ishte sa serbja çetnike kishte porositë z. C.M. (derisa ai nji ditë kishte ble disa ilaqe në apotekë)që kur të shkon në bjeshkë ti sjell nga shkembijtë e bjeshkes një llojë barishte që ata ( serbet ) e quanin ZDRAVC, ( kerkojë falje lexuesit pse nuk e di si quhet shqip). C. M. shkon enkas per te, dhe mbledh atë bar që ka një aromë vertetë të kandshme dhe me te njeriu i mbush mushkritë po sikur me oksigjen, e sjellë ate dhe shkonë para baneses së serbes per të ja dhanë. Ajo e thrret ate në një kafe në shenjë falemnderimi dhe në anen tjeter thrret policinë të cilet e arrestojnë z. C.M. dhe e burgosin. Posa ndegjonë rastin babai i ti plak, e ndien veten aq të turpruar nga “veprimi “ i të birit sa ai pëson traumë të thellë psiqike dhe del e banë vetvrasje duke u vetvarë në degen e një peme në oborrin e shtëpisë së vetë. Ky rast tregon se shqiptari i vertetë nuk prek moralin e kujt as per çmim të jetës së vetë.
Prap pas disa muajve vetë Rada , pra denoncuesja pranon se ka qenë e shtytur nga dikush i madhë në pushtetin e Istogut per ta inskenue rastin sepse në realitet C.M. nuk ka pas asnjë pretendim per dhunim. Një fjall serbe thotë: “POJEO VUK MAGARCA” ( e ngrëni ujku gomarin). Kështu perfundojë edhe ky rast. C.M. ban 90 ditë burg, babai i ndershem plak u vetvarë nga “TURPI” që i “BANI” i biri , pra iku në amshim pa e kuptue se rasti ju montue të birit të ti sepse ashtu deshronte Radivoje Dumanoviqi, ashtu deshronte politika antishqiptare e Beogradit .
Rasti i pestë. Po në vitin 1988 diku në muajt e hershem të vjeshtës, nja serbe nga fshati Cerkolez denoncon se ate e kanë dhunue tre shqiptarë. Rasti ishte i vertetë, pra ajo ishte dhunue, ama dhunuesit nuk ishin shqiptarë, por ishin tre serb që kishin krye vepren , kishin kerrcnue ate se ajo duhet të thotë se e kanë dhunue shqiptaret sepse perndryshe ate do ta dhunojnë prap dhe edhe do ta vrasin.
Edhe të verteten e këtij rasti mas sa muajve e pranon tue e demantue trillimin kush tjeter pos Radivoje Dumanoviqit.
Rasti i shtatë. Djali i Prof. Sadri Bujupi, i mitur nxanës i klasëve të ulta të fillores, merr sopaten dhe ngjitet shpatit në gryken e prronit të Bollovanit dhe paditur fare ai futet në pyell dhe pret një dru dushk per ta prue në shtëpi, por fatkeqësia e ti ishte se ai ishte fut në teritorin “PRONË”e Manastirit të Gorioqit dhe druni i prem nga ai fëmijë në pyllin e Manastirit u konsiderue si vandalizem i qellimshem, si formë presioni kunder objekteve të kultit dhe atyre fetare serbe dhe të shofish se çfar masas u ndermoren!
Babai i fëmiut, Profesori i mirnjohur i historisë në këtë anë z. Sadri Bujupi u perjashtue nga puna si mësimdhanës që ishte në Qendren e Mesme Arsimore “ VËLLAZNIT RIBAR” në Istog. Fëmiu u maltretue nga policia duke e marr ate në pyetje me orë të tëra dhe duke e kerrcnue vetem per ti nxjer ndonji fjalë që atyne do u hynte në punë per ta arrestue dikene të rritshem të families së ti.
Rasti i tetë. Në varrezat serbe në prronin e Bollovanit damtohet një varrezë serbe, dhe meqense ishte pa aty pari duke luajtur djali i Ramë Hysenaj. Rama ishte nenpunës i administrates së komunës( jurist , dhe kapiten rezervë i klasit të parë i APJ - Armata Popullore Jugosllave). Djali i Ramës u kap, u maltretue nga policia dhe në fund u perjashtue nga shkolla, ndersa Ramë Hysenajt ju mueren gradat e eprorit ushtarak dhe e perjashtuen nga antarsia e LKK. Vetem pse e mori në mbrojtje dhe i kundershtojë masat që u moren kunder Ramë Hysenit, nga antarsia e LKK u perjashtue edhe Ramë Kelmendi, inkasant në sektorin e tatimeve të komunës.
Kjo me perjashtim nga antarsia e LKJ gjenerates së sotme nuk i duket masë ndeshkuese, por duhet ta dijnë se në atë kohë shumë rrallë dikush i nacionalitetit shqiptarë ka mund të ketë vend pune në institucionet shtetrore, krahinore dhe komunale nese nuk bëhej paraprakisht antar i LKJ, dhe masa largim nga antarsia i paraprinte masave tjera si largim nga puna, leqitje apo izolim total nga bashksia lokale, detyrim per tu lajmrue rregullisht në polici te inspektorët hetues per çdo ditë, e per në fund vinte edhe kurdisja e diçkaje per ta arrestue e shkatrrue njeriun. Në këso forma shumherë inspektorët e policisë me shantazh dhe kerrcnime kanë arrijtë të regrutojnë sherbtorë me të cilet kanë mar njerzit e pafajshem në qafë gjithmonë me shpifje e trillime banale.
Në prill të vitit 1987 në fshatin Lubozhdë derisa rinia shqiptare të moshes nga 13-18 vjeç luanin futboll, në fushen e futbollit vijnë të armatosur me armë gjuetie, me sopata, me pushkë të tipit M48, me hunj dhe mjete tjera , serbet e fshatit të prir nga kryeçetniku i fshatit Miliç Jovan Ristiq dhe djemet e ti: Zhika, Millani, Çiça, Dragani dhe Radomiri pastaj Vukiq Mika Ristiq me të birin (nuk ja di emrin por di se ishte djali i ti i madhi), Vujadin Mika Ristiq, Ilia Blagoje Simiq me djemet Vukojen dhe Vukoten, Milan Bllagoje Simiq me djemet Mikane dhe Mirko, Radulle Masllavariqi me të dy djemet, Mile Narangja Radiqeviq me djalin Zoranin, Radomir Tinqe Nikoliq me djemet Millanin dhe Jordanin, Stojan Bllagoje Simiq me djemet Lubomir, Velko dhe Vojisllavi, Mika Millosh Zhivkoviq me djemet Desimiri dhe Vlladimiri, Zhivojin Radivojeviq me djemet Ratko, Radomir dhe Kostadin, Sllobodan Radivojeviq, Momir Radivojeviq, Risto Radosav Ristiq me djemet Radenko, Radomir dhe Ranko, Borivoje Radosav Ristiq me djalin Draganin, Miodrag Tijaniq me djalin Jordanin, Marinko Deviq me djalin që ishte çetnik i tmerrshem ( nuk më kujtohet emir i ti), Zharko Andrea Zariq me vëllaznit Branomirin dhe Tosha si dhe me kusherinjet, Radomir Zariq me të birin dhe djali i Vukajlle Zariqit që e thirrshin Galane ( emrin e vertet kurr nuk ja kamë dijtë) Vuksan Spasoja Popoviq me të birin etj, etj. Pra ishin pothuej komplet burrat e komunitetit serb dhe malazez të fshatit të cilet me dy futbolla në dorë kishin ardh gjoja per të luajt mes veti. Ata futen në fushë dhe urdhnojnë menjëherë fëmijet shqiptarë me u large nga fusha e futbollit. Rinia shqiptare me në krye Qazim Mustafë Hasanaj, vëllaznit Afrim e Bashkim Meshi ( që disa vite ma vonë do bijnë martir të kobit në kacafytje fyt per fyt me policinë serbe), Avdi Vesel Zeqiraj, Malush Sadik Osaj etj nuk pranojnë ta lëshojnë fushen pa e mbarue lojen dhe i lutin serbet të presin. Pa nja pa dy Miliq Ristiqi i sulmon dhe plas sherri. Në kacafytje fyt per fyt me burrat serb të armatosur fëmijet adoleshent shqiptarë me duar thatë. Dallohen aty Qazim Hasanaj, Afrim Meshi dhe Avdi Zeqiraj per qendresen e tyre dhe sikur mos ti kishin armet, serbet padyshim do hanin dajak të mirë nga këta tre të rinjë shqiptarë të cilet kishin diku 15-18 vjet moshe.
Rinisë shqiptare me vrap ju vie në ndihem plaku Mustafë Hajdin Hasanaj i cili kishte qellue aty rastësishtë, dhe pastaj me traktor nga bjeshka vijnë edhe vëllazërit Rexhë dhe Shaban Maraj. Serbet i kap panikk dhe ikun . Shumica nga ta i harrojnë aty edhe armet e veta. Plaku Mustafë Hasanaj i mbledh ato dhe ja dorzon ( duke e qortue ashper) Miodrag Tijaniqit.
Të shofish, krisi kijameti , atë mbramje serbet e Lubozhdes me gra e fëmijë shkojnë në Polici në Istog per tu ankue se perpak i kanë myt shqiptaret e Lubozhdes dhe se nese nuk ndermirren masa per ti mbrojtë ata do shperngulen që të gjithë dhe do ikun në Serbi.
Të nesermen nga Beogradi në Lubozhdë erdhen: aktivisti serbokomunist katili Zhika Patriq, Radomir Vuliq që ishte djalë i vojvodes Rale Vuliq , si dhe shqipfolsi me zemer shkau Sahit Zatriqi. Mbledhaj u mbjat në vendin e quajtur Pollaqer nen qiell të hapur. Aty serbet me rrena, trillime e vajtime u paraqiten aq të mjer sa edhe ata që ishin akter të rastit rrezikuan të ju besojnë rrenave serbe. Sahit Zatriqi sulmojë ashper shqiptaret e fshatit, por ati ju kundervue ashper dhe me fjalë edhe ofenduese plaku trim Mustafë Hasanaj. Pa ju tremb syni ai ja perkujtojë Sahit Zatriqit kohen kur Sahiti kommandant partizano çetnik kishte perdhuenue kufomat e patriotve shqiptarë nga fshati Ucë të cilet i kishin masakrue në fshatin Rakosh çetniko-partizanet. Masat e marra në atë mbledhje ishin kto: Sekretari i Organizates Themelore të Lidhjes së Komunistve të Kosovës per fshatin Lubozhdë, z. Binak Kadaj u shkarkua nga ky post, u kerkue arrestimi i djemve të Mustafë Hasanaj, largimi nga puna e dy të mëdhenjve që njeni punonte roje nate në posten e Istogut ( autori i këtyre rreshtave) ndersa tjetri Ibrahim Hasanaj ishte puntor krahu në transport në OTHT “KORENIK “ në Istog. U kerkue arrestimi i të rinjve shqiptarë, komplet i të gjithve. Per këtë policet Gani Zeneli i njohur me nofken Gani Magjupi dhe Shaban Haxhaj e arrestuen dhe maltretuen keq të riun Hysen Duraku, pastaj Ahmet Feriz Rexhaj, si dhe Adem Shaban Rexhaj të cilin e akuzojnë per shkrimin e disa parullave me permbajtje armiqësore diku në fshatin Cerrcë.
Per skak se kishin vrapue djemet e ti në ndihmë fëmijve shqiptarë urdhnohet edhe Qerim Maraj me e ndrrue ngjyren e dyerve të oborrit, ishin ato dyer hekuri të ngjyrosura me ngjyrë të zezë dhe në mes një yll me ngjyrë të kuqe. Kjo i tmerronte serbet sepse u kujtonte ngjyrat e flamurit shqiptarë kuq e zi me shqiponjen dykrenare. Është per tu quditë se si asnjë nga serbet dhe malazezet e fshatit Lubozhdë që me dekada kishin jetue në fqinjsi të mirë me shqiptaret , me këtë rast nuk deklarojë sinqerisht, nuk u distancue nga rrenat dhe trillimet , që të gjithë ishin në një fjalë.
Me 28 1. 1988 në kutin e postes së Istogut , puntori i postes Zoran Stanojeviq gjoja kishte gjetë disa pamflete me parulla seperatiste e armiqësore sikur i quanin në atë kohë. U ngrit në këmbë PTT-ja dhe strukturat udhëheqëse të komunës së Istogut. U thirr mbledhja e jashtzakonshme e OTH të LKK në postë ku sekretar ishte Ing. Z. Naim Arif Shatri. Prezent në mbledhje nga KK i LKK të Istogut ishin Radivoje Dumanoviq, Sokol Zeqiraj dhe Nexhmedin Kaliqanaj. Selim Hasanaj (autor i këtyre rreshtave) mori nder të paret fjalen dhe ai me diskutimin e ti e pruni në cmenduri ate që kishte gjetë dhe dergue në polici ato pamflett. Zoran Stanojeviq pranojë se ato ai i ka shkrue vetë dhe i ka dergue në polici pasi paraprakisht i kishte fut, per ti gjetë pastaj në sandukun e postes. Porosi per ta bë atë punë kishte marr nga sekretari i sekretariatet të punve të brendshme të Istogut Radivoje Dumanoviq permes njëfar Trifun Terziqit nga fshati Llukafc i Begut . Pason nja replikë e ashper mes Radivoje Dumanoviqit dhe Selim Hasanaj dhe gadi vjen edhe deri te qerimi fizik i hesapeve mes këtyre të dyve. Nga guximi dhe qendrimi i Selim Hasanaj , aq rand i vie të parit të policisë së Istogut sa ia gadi pëson infarkt dhe kerkon ujë per tu freskue. Mirpo vlen të ceket se Selim Hasanaj aty pati perkrahjen vetem të Ismail Rugovës dhe Naim Shatrit , të tjeret shqiptarë u tmerruen dhe as që guxonin të ndegjohen per së gjalli. Të nesermen udbashi famkeq i kësaj treve Istref Zenun Sadikaj nga fshati Shushicë dergon polic dhe e arrestojnë Selim Hasanaj me çrast e dergojnë në stacionin e milicisë në Istog. Aty ai mirret në pyetje nga udbashi tjeter malazezi Tomisllav Baboviq. Nga ky rast derisa iku dhe u strehue në Suedi , Selim Hasanaj duhej per çdo mengjes të paraqitej në ora tetë të mengjesit në milicinë e Istogut.
Vlen të ceket se aktivisti prezent në mbledhje z. Sokol Zeqiraj me largpamsi dhe kujdes prindor e shpeton Selim Hasanaj padyshim nga disa vite burg sepse permes Shefqet Hasanaj prosit Selimin mos me i dorzue në Komitet materialin( konceptin ) që Selimi e lexon dhe me të cilin deklason çetnikun Radivoje Dumanoviq dhe klyshin e ti Zoran Stanojeviq. Atë material Selimi e djeg dhe thotë se ja ka dorzue Sokolit, ndersa ai thotë se gabimisht e ka hudhë në shporten e mbeturinave pra per ta shpetue Selimin rrezikon veten Sokol Zeqiraj. Shefqet Hasanaj tregonte se nga mallëngjimi derisa kishte porositë Shefqetin se si duhet veprue Selim , Sokoli kishte qa dhe i kishte thanë Shefqetit per Selim Hasanaj: asi trimi nuk kan pa syt e mi. Si duket kjo i pat kushtue pastaj Sokol Zeqirajt me degradime në pozitat e strukturave kommunale ku ai kishte punue me vite. Konflikti Selim Hasanaj - Radivoje Dumanoviq kishte shkue deri në veshet e Sekretarit Krahinor të policisë së Kosovës Rrahman Morinës. Ai menjëherë shkarkon nga posti Radivoje Dumanoviqin por edhe postkomandantin të ndjerin Qerim Demaj. Mirpo pas disa muajve këta këthehen prap në postet e tyre. Pikrisht këto ditë vajza e Sokol Zeqiraj Shpresa martohet me zavends drejtorin e shtepisë së mallrave “KORENIK” në Istog, me Milivoje Stojkoviq. Ai shkon në punë ku punonte dhe i thotë Skender Osmanaj nga Trubuhovci që punonte aty: “ Skendo u martova me nji bi tuajen , me nji shqiptare “ , Skender Osmanaj si per flakë pushke ja këthen: Mos rras mut se e ke marr mesen tande, ajo nuk asht shqiptare. Pra per shkakun se Sokol Zeqiraj shumë heret ishte martue me një serbe dhe nana e Shpreses ishte serbe, Skender Osmanaj ja mbyll, gojen serbit çetnik Milivoje Stojkoviqit.
Meqense këtu kamë perkthye në shqipe material nga origjinali (serbisht), të cilin material në gjykaten e qarkut në Pejë gjatë perpjekjeve per ta zbardhë vrasjen me tortura të vëllaut të ti të ndjerit Xhemajl Smajl Blakaj nga fshati Vrellë e ka nxjerr shkrimtari tani i mirnjohur z. Muharrem Smajl Blakaj unë nuk do shkruej këtu ma gjatë per veprimet barbare të çetnikut Radivoje Dumanoviq sepse këti referati po i bashkangjes dokumentet që vertetojnë per veprimet dhe intrigat e Radivoje Dumanoviqit. Unë shkrova per rastin që ndodhi në postë të Istogut per shkakun se ky rast ndodhi pothuaj dy vite ma vonë , pra pas kohes kur shperndarja e parullave dhe pamfletve me permbajtje sikur i quanin armiqësore kishte fillue ne Istog dhe në Vrellë sepse kjo lojë pise kishte fillue në fundvitin 1985 dhe vazhdojë pastaj pergjatë tanë vitit 1986 derisa u zu në flagrancë në shtepinë e mallrave në Istog , postjeri i postes së Istogut i posa punsuar, z. M. B . Me këtë rast arrestohet një grup i të rinjve nga Vrella dhe mes tyre edhe i ndjeri Xhemajl Smajl Blakaj të cilin e mbysin me tortura në paraburgim gjat hetuesisë.
Se si shkojë kjo kampanje e pist lexuesi e shef pasi ta lexon materialin shtesë të këti referati, por unë para se me e perfundue mendojë se do e la të gjymt këtë referat nese nuk shpreh opinionen tim per ato që raportohen në instanca të ndyshme të policisë dhe sigurisë shtetrore në Prishtinë, në Pejë etj. Nga Radivoje Dumanoviqi. Është e quditshme se si vetem në një dokument ky çetnik nenshkruan vet shkresen zyrtare që e dergon instancave ma të nalta. Në të gjitha rastet tjera ato nenshkruhen nga personi i autorizuar zyrtar. Në mbi 90% të rasteve padyshim është nenshkrimi i zavends postkomandantit që ishte nga fshati Vrellë, z. Hysen Maxharraj.
Pastaj unë quditem se si ishte e mundur që të gjitha herat pasi shperndaheshin pamfletet ato në Vrellë i gjente Rexhep Maraj dhe rreth ti ishte i perziem edhe njeriu i perhershem i policisë serbosllave Binak Halit Vuthaj, ndersa në Istog ato pothuaj gjithmonë i gjente puntori i gjykates kommunale të Istogut z.Malush Mehaj dhe edhe ai ashtu sikur Rexhep Maraj i dorzonin ato në polici.
Unë mendojë se këta dy kanë pas lidhje me apo pa qellim me policinë dhe kur ma vonë në postë punsohet edhe Musa Beqiraj edhe ai ka gjasa se me porosi të dikujt nga organet ka hudhë ato parulla në repartin e konfeksionit në Shtepinë e mallrave në Istog. Dyshimi i im për këtë vjen nga fakti se postjeri shumvjeqar i postes së Istogut i ndjeri Ali Hysenaj kishte psue aksident derisa me motoçiklet shkonte per ta shpernda posten nga ana e fshatrave të Mivades dhe diku në Dubrava, te burgu i sotshem ate e godet një automjet që ishte fatale per te sepse ai mbet invalid dhe i palevizshem derisa vdiq. Në vendin e ti të punës nuk u pranue i biri i ti sado që ai konkurojë dhe sado që ishte humane dhe e nevojshme sepse pas lendimit të kryefamiljarit familja kishte mbet pa të ardhura por at vend e zun duke u punsue me direktiv nga dikush i madhë i Komitetit apo i SUP-it dy veta. Z. Sh. Z. dhe vetem disa muaj ma vonë edhe z. Musa Beqiraj Êshtë flit se i pari u punsue me ndihmen e dajes së vet z. Hamdi Bujupi që ishte inspektør i SUP-it në Pejë por që nuk mbahet mend per ndonji veprim të keq, ndersa i dyti me preferencen e udbashit famkeq z. Demë Muja i cili ka një histori të tmerrshme si torturues i të burgosurve apo arrestuarve shqiptarë kur ata akuzoheshin per pamflete e vepra tjera të ashtuquajtura armiqësore e anti kushtetuese.
Supozojë dhe gadi jamë i sigurt se sikur mos të vritej në tortura i ndjeri Xhemajl Smajl Blakaj, nuk do kapej e arrestohej në “flagrancë” Musa Beqiraj Ai arrestim u ba per ta zhduk dyshimin në radhë të parë te familja e Xhemajl S. Blakaj e pasataj edhe te rrethi dhe opinioni se a mos valle dikush i families B, vetë M. apo ndonjë nga të tjeret shperndajnë pamflete ndersa faji i mbetej tjeterkujt konkretisht per skak të reputacionit të hershem të Smajl Mahmut Blakaj që nga viti i kerkesave per Republiken e Kosovës me 1968 faji dhe dyshimi mbetej te Smajli dhe djemet e ti. Pikrisht per këtë edhe u arresten Smajli dhe që të tre djemet e Smajlit ndersa Xhemajli edhe u myt në hetuesi. Jamë thellë i bindur se Musa Beqiraju tradhtue nga ai që e kishte urdhnue dhe me apo pa deshirë Musa Beqiraj kishte pranue ti sherbejë .Unë per kto që i them bazohem në ato që i shifja sepse isha puntor ROJE në posten e Istogut, dhe kamë pas rastin naten të pergjojë shumë biseda telefoniske të cilat jo gjithmonë më kanë pelqye. Ka shumë njerz që sot BYRYKATEN sikur tareq rrugve të Istogut dhe shiten patriot. Ka shumë që rrahin gjoksin dhe thojnë unë e kamë pas skrue parullen në KERRSHIN E KUQ në Vrellë, por ua them publikisht se duhet të heshtin dhe të turpnohen se si nuk e paten guximin të deklarojnë se janë ata shkruesit dhe shperndarsit e parullave derisa policia arrestonte dhe maltretonte per vdekje njerz të pafajshem . Per mue janë idiot të gjithë ata që sot thonë unë e kamë shkrue parullen aty apo atje derisa ata per atë veper kurr nuk janë kap, nuk janë maltretue as Burgos. Perderisa per vepren e tyre asht kap, asht Burgos, asht maltretue, e shkallmue me tortura mizore dikush tjeter apo sikur rasti i Xhemajl S. Blakaj që edhe u myt me tortura. Dhe perderisa kryesi i vepres nuk ka pas kurajon ti bajë ball asaj por ka lejue që dikush tjeter ta psojë. Në popull të tillve u thonë njerz të ligj që qesin gurin dhe mshefin doren.
Këtë material e kam si version i shkurter i një materiali më të gjër per veprimet e poshtersitë e Radivoje Dumanoviqit dhe serbve e malazezve tjerë të Istogut.
Sarpsborg: 21.05.2010 Selim Mustafë Hasanaj
____________
DESHMI, RAPORTE, PROÇESVERBALE TË MONTUARA DHE INSKENUARA TË SEKRETARIT TË SEKRETARIATIT TË PUNVE TË MBRENDSHME TË ISTOGUT
ÇETNIKUT RADIVOJE DUMANOVIQ
DOKUMENTI NR. 1.
Vula katrore ( ana e majtë)
REPUBLIKA SOCIALISTE E SERBISË
KRAHINA SOCIALISTE AUTONOME E KOSOVËS
KUVENDI I KOMUNES SË ISTOGUT
SEKRETARI PER PUNË TË MBRENDSHME
POSTA E POLICISË
02/Nr. 1/86
Data: 7.1.1986
Iltog ( Lartë në dokument, ana e djathtë )
DERGUAR:
Kuvendit Komunal Istog
Kom. ONO dhe SDSZ ( shkurtesa në serbishte per organe social-komuniste të kohes që nuk mujta ti zberthej )
Konferences Komunale të Lidhjes Socialiste të popullit punonjes
Sekretariatit Krahinor të Punve të Mbrendshme - Prishtinë
Drejtorisë së policisë si dhe
Sekretariatit të Punve të mbrendshme - Pejë
SJB ( shkurtesë e pa zberthyeshme per mue)
Sherbimi Sekret Shtetnor
Të lajmruar me telegram
Lajmroheni se me daten: 07.01.1986 rreth ores 07.00 të mengjesit në Rrugen “ Motrat Martinoviq” në Istog , pergjat rrugës, puntori i Gjykates Komunale të Istogut, Malush Mehaj verejti në siperfaqen e rrugës, gjegjësisht trotuarit para shtepisë- furres së bukes së Vukota Bukumiroviqit dhe në afersi të kioskut “ DUVAN “ 17 pamflett të shkruera me parulla armiqësore të cilat ai ( Malush Mehaj) i mbledh dhe i dorzon në stacionin e milicisë në Istog te sherbimi kujdestar.
Ato pamflett me parolla ishin të preme nga personi NN, ishin të bardha dhe besohet se ishin të madhësisë 4x5 cm. të letres së makines së shkrimit në të cilat personi NN i shkrou parollat armiqësore me këtë permbajtje:
Dy flett me nga nja parollë: “PARTI ENVER JEMI GAI KUDOHERË”
Në pesë fletë tjera nga nja parollë: “RROFT RAMIZ ALIJA”
Në pesë flett nga nja parollë: “DUAM LIRI JO ROBNI”
Në tri flett nga nja parollë: “KOSOVA REPUBLIKË”
Në du flett nga nja shkurtesë: “ PPSH “
Ndersa në faqen mbrapa të të 17 pamfletve është skrue nga nja herë shkurtesa “ KR “
Shkruesi i këtyre parollave personi NN sipas të gjitha gjasave i shkrou ato me fllamaster ngjyrë të ZEZË nese bazohemi në fakten se edle perkunder lagshtisë ( kishte ra borë pergjatë natesdhe mengjesit) nuk erdh deri te fshimja e teksteve në parolla.
Bazuar në permbajtjen dhe tekniken e shkrimit, padyshim se bëhet fjall per të njejtin skrues NN sikur në rastet e mahershme të fundvitit 1985.
Janë ndermarr masat operative dhe punchet në identifikimin e shkruesit dhe shperndrasit.
Sekretari i Sekretariatit
Radivoje Dumanoviq
( nenshkrimi i palexueshem)
DOKUMENTI NR: 2.
Sekretariati i Punve të Brendshme
Istog.
Telegram Nr: 23/86
Datda : 16.01.1986
Sekretariatit Krahinor të Punve të Brendshme
Prishtinë
Stacionit të Milicisë
Repartit të Sherbimeve Kriminale (UZSK)
Sekretariatit të Punve të Brendshme
Pejë
Sekretarit të Sigurimit Shtetnor ( SDB)
Lajmroheni se ky organ sot në oren 13,30 minuta u lajmrue nga drejtoria e Qendres së Mesme Arsimore “ Vëllazërit Ribar” në Istog q per rreth kësaj ndertese shkollore u gjeten parolla armiqësore.
Me daljen në vend ngjarje u konstatua se në peset e oborrit nga ana e pastme-pesa balltre e nderteses së shkollës në nji siperfaqe diku 6 metra ishin shperndarë 51 pamflett me permbajtje armiqësore apo shkurtesa me këtë kuptim.
Me gjasë pamflett ishin pre nga letra e bardhë e makines së shkrimit të madhësissë 5x8 cm.deri te formatet ma të vogla 3x3 cm.
Pamfletet besohet se personi NN i ka hudhë nja ditë më parë apo edle më heret sepse në nja numer të vogul të tyre nuk mund të fiksohet permbajtja e parullave, por në tekst ka ndikue edle reshjet sikur ishin shiu dhe bora e këtyre ditve.
Në pamflett q mund të lexohen parullat është ky tekst:
“ Kosova Republikë”, “Rroft Shqiprija e Shqiptarve”.
“ Rroft Ramiz Alija” “Rroft 20 janari dita e Republikes së Shqiprisë”
“ Shqipria e Shqiptarve”, “ Lavdi PPSH”
“ Rroft Shqipria e popullit” si dhe shkurtesat PPSH dhe KR.
Me gjasë skribenti NN parullat i shkrou me fllamaster të z apo ngjyrë kafeje.
Sipas permbajtjes dhe teknikes së shkrimit besohet se bahet fjall per personen e njejtë si në rastet tjera të fundvitit 1985 dhe fillimit të 1986 per të cilat ju kemi informuar me telegrammet tona të mahershme.
Sekretari i Sekretariatit
Radivoje Dumanoviq
Nenshkrimi i palexueshem.
DOKUMENTI NR. 3.
Republika Socialiste e Serbisë
Krahina Socialiste Autonome e Kosovës
Kuvende i Komunes së Istogut
Sekretariati per Punë të Brendshme
Posta e milicisë
02Nr:83/86
21.02.1986
Istog
Diten e 20.02.1986 në oren 14.55 min. nga ana e sekretariat të OTHTP ( organizata themelore tregtare punuese) “ KORENIK “ nga Istogu u njoftuam se në Shtëpinë e mallrave “ KORENIK “ nga ana e puntorit të kësaj shtëpie në oren 14.40 min. në repartin e tekstilit dhe konfeksionit u gjeten të shperndara pamflett të shkruara me permbajtje armiqësore. Pas daljes në vendngjarje u konstatua se në sektoren e tekstilit në siperfaqen e dyshemes u gjeten të shperndara 8 (tetë) parulla armiqësore, ndersa në sektoren e konfeksionit të femijve në kapulaqen e nja vindjake u gjeten 23 pamflett me parulla armiqësore. Pamflett i mblodhen puntoret e sektorit dhe ja dorzuan zavendsit të shefit të shtëpisë së mallrave te i cili ato ishin dhe i cili i dorzojë te puntoret e këti organi.
Pamfletet janë të formatit 2x3 cm deri në 6x6 cm të prer sipas të gjitha gjasave me gërshër ndersa letra është e fletores shkollore me vija të gjëra ndersa teksti është i shkruar me fllamaster të kalter e të kuq.
Gjithsejtë janë 31 pamflett me shkrime të parullave armiqësore apo me shkurtesa në të dyja anet me këtë permbajtje:
“KOSOVA REPUBLIKË” 17 herë.
“RROFT SHQIPRIJA “ 13 herë.
“RROFT RAMIZ ALIJA” 11 herë.
“ RROFT VEPRA E PAVDEKSHME E ENVER HOXHES” 5 herë.
“ LAVDI MARKSIZEM LENINIZEM” 4herë.
“KR” 9 herë
“EH” 2 herë.
Çka do te thot se ne 31 pamflet janë të shkruara 50 parulla armiqësore dhe 11 shkurtesa.
Vend gjetta u fikse nga tekniker e kriminalistikes dhe u skruen raportet zyrtare per hapat operativ permes bisedave me puntoret në atë sektor të shtëpisë së mallrave.
Puna operative per zbulimin e akterit-ve po vazhdon.
Sipas permbajtjes dhe shkrimit padyshim se fjala është per personen NN të rasteve të maparshme të shkrimit dhe shperndarjes së parullave të tilla në fund të 1985 dhe fillimit të 1986.
Sekretari i Sekretariatit
Radivoje Dumanoviq
Nenshkrimi i palexueshem.
Shenim me shkrim dore.
“Ju dergua:
Kryetarit të Kuvendit Komunal
Kryetarit të çeverisë Komunale
Kryetarit të komisionit per mbrojtje dhe vetmbrojtje civile
Sekretarit të mbrojtjes popullore
Sekretariatit të Punve Brendshme - Pejë
Me telegram”
DOKUMENTI 4.
SPB ISTOG
TELEGRAM NR. 110/86
21.02.1986
SPB i KSAK Prishtinë
Drejtoratit per sherbime kriminalistike dhe
Drejtoria e milicisë
SPB Pejë
Sherbimit Sekret Shtetnor
Me daten 21.02.1986 rreth ores 13.00 nga Drejtori i OTHT “KORENIK” të Istogut (Drejtor ishte Vojisllav Popoviq) ky organ u informua se para shtëpisë së mallrave në Iltog u gjeten flett me permbajtje me shkrime armiqësore.
Pothuej në të njejten kohë gjykatsi per kundervajtje i komunes së Istogut Sllobodan Tripkoviq na njofton se edle para postes së Istogut janë gjet poashtu parulla me permbajtje armiqësore.
“KOSOVA REPUBLIKË” 5 herë
“RROFT RAMIZ ALIJA” 2 herë
“RROFT SHQIPRIJA” 2 herë
“RROFSHIN VEPRAT E ENVERIT” 1. Herë
“KR “ 1 herë.
Para postes në Iltog u gjeten 23 pamflett parulla të formatit 2x2 cm. Në të cilat ishin të shkruara kto permbajtje:
“KOSOVA REPUBLIK” 6 herë
“ RROFT RAMIZ ALIJA 5 herë
“ RROFT VOSOLONOVIÇ STALINI” 4. Herë
“ RROFT SHQIPRIJA 2 herë
“ RROFSHIN VEPRAT E ENVERIT “ 2 herë
“ KR “ 13 herë
“ RR.P.P.SH.” 9 herë
“ E . H .“ 1 herë.
Të gjitha parullat me permbajtje armiqësore ishin shkrue me fllamaster të kuq, kalter dhe ngjyrë kafeje.
Vendngjarja është fikse dhe janë bë fotografime nga tekniker e kriminalistikes dhe u shkrua edle raporti zyrtar per masat e marra dhe punen operative.
Intenzivisht punchet per identifikimin e kryersit të vepres, gjegjësisht ati q i ka skrue parullat.
Sipas dorshkrimit dhe permbajtjes, padyshim kemi të bajmë me të njejtin person NN, shkruesin e parullave dhe të shperndarjes së mahershme të tyre me permbajtje armiqësore, per çka ju kemi informue me kohë gjithmonë.
Kjo sa per informim dhe njoftim.
Per Sekretarin e SPB Istog
Radivoje Dumanoviq
PS: Duket kjo shkresë të jetë skrue dhe nenshkrue nga zavends postkomandanti i Stacionit policor të asal kohe në Istog, nga Hysen Maxharraj.
DOKUMENTI NR. 5
Vula katrore
RSS-KSAK-PRISHTINË
KUVENDI I KOMUNES SË ISTOGUT
SEKRETARIATI I PUNVE TË BRENDSHME
POSTA E POLICISË
10 NR. 129/86
16.03.1986
ISTOG
Me daten 10.03.1986 në Istog në rrugen “ 29 Nandori” para kioskut “DUVAN” DHE NË AFERSI TË Shkollës Fillore “ 17 Nandori” u gjeten parulla armiqësore të shtypura me shkronja gjysem të shtypit në gjuhen shqipe me fllamaster të kaltert në shtat pamflett të madhësisë 5x6 cm të shkruara me dorë në fletet e fletoreve shkollore me katror .
PAMFLETI 1. Faqe A: “KOSOVA REPUBLIK”, Faqe B: “POSHT TRADHTARET”
PAMFLETI 2. Faqe A: LIRONI SHQIPTARET NGA BURGJET”, Faqe B: “KOSOVA REPUBLIK”
PAMFLETI 3. Faqe A: “LIRONI SHQIPTARET NGA BURGJET”, Faqe B: “ “POSHT TRADHTARET”
PAMFLETI 4. Faqe A: “ LIRONI SHQIPTARET NGA BURGJET” , Faqe B: “POSHT TRADHTARET “
PAMFLETI 5. Faqe A: “POSHT TRADHTARET” , Faqe B: “KOSOVA REPUBLIK”
PAMFLETI 6. Faqe A: POSHT TRADHTARET”, Faqe B: “ KOSOVA REPUBLIK”
PAMFLETI 7. Faqe A: “ KOSOVA REPUBLIK” , Faqe B: “ KR “ “ PPSH “
U moren masat per identifikimin e shkruesit dhe shperndarsit të parullave dhe menjiherë u moren në polici shumë persona të dyshuar.
Kaq sa per dijeni dhe informim.
Vulja e rrumbullaket Sekretari i Sekretariatit
RSS KSAK Radivoje Dumanoviq
KK Istog Nenshkrimi i personit të autorizuar
Stacioni i Milicisë
I dergohet edle DPO- SO- Istog ( Shkurtesa per mue të panjohura)
DOKUMENTI NR. 6.
Ju njoftojmë se me daten 22.09.1986 rreth ores 16.00 në rrugen per në lagjen LUG të Istogut perpara shtepisë së shendetit u gjeten të shperndara në gjatësi tri (3) metra pamflett dhe parulla me permbajtje armiqësore dhe kjo 39 pamflett asper të shkëputura nga letra e thjeshtë e bardhë të formateve të ndryshme: 4x4 cm, 5x7 cm, 7x7 cm me këtë permbajtje:
36 pamflett në nieren anë teksti “ ¨KOSOVA REPUBLIK” në anen tjener “DUAM PUNË”
2 Pamflete poashtu me permbajtje sikur 36 të parat, por me dallim se në kto para tekstit DUAM PUNË është nji vizatim i vrazhdtë i yllit pesrremesh me pushkë e çekan, ndersa para tekstit KOSOVA REPUBLIK edle shkurtesa KR.
Parullat janë skrue me fllamaster të kalter.
Sekretari i Sekretariatit
Radivoje Dumanoviq
( nenshkrimi i palexueshem)
Dergua:
Kryetarit të Kuvendit komunal
Kryetarit të Komitetit komunal
Të Lidhjes së Komunistve të Kosovës
Sekretariatit të Punve të Brendshme
Pejë
Sekretariatit të Punve të Brendshme
Të Kosovos ( dergue me telegram)
Qendres per informim të
Kuvendit Kommunal - Istog
DOKUMENT NR: 7.
SHUTKOVIQ SADRIJA - POLIC
Në SPM - KK - Istog
Data 03 . 10. 1986
Istog
SEKRETARIT TË PUNVE TË BRENDSHME KK. ISTOG
RAPORT ZYRTAR
Me 03.10.1986 derisa patrollonim në Vrellë diku rreth ores 14.25 minuta na u drejtue Musa Fetahaj Sekretar i Organizates Punuese “VRELLA” dhe na ftojë në zyren e ti ku gjetem edhe arsimtarin e Shkollës Fillore “HYSNI ZAJMI” Vrellë , Sylë Maraj. Me at rast Musa Fetahaj na informojë se ka disa parulla me permbajtje armiqësore në rrugë , jo
U këthyem në qender të Vrellës per ta takue (gjetë) Rexhep Maraj dhe Binak Vuthaj nga Vrella që i kishin mbledhë pamfletet. I gjetem në byfen “ VRELLA “ në Vrellë në shoqni me puntorin e sigurimit shtetror. Në bisedë me ta mësuem se në momentin kur janë hudhë parullat këta u ndodhen në të njejten rrugë. Rexhepi zdirgjej ndersa Binaku ngjitej rruges. Rexhepi spjegon se si derisa nuk erdhi një kombi me ngjyrë të verdhë të shendritshme me targa PE ( numrat nuk i man mend) dhe i cili kalojë me nji shpejtësi të madhe në drejtim të gjamisë dhe qendres duke ngritë re pluhuri nuk kishte pamflete në rrugë. Në kombi kishte vërejtë vozitsin dhe shoqruesin me moshë diku 20-30 vjeç.
Pas kësaj Rexhepi së bashku me Nimon Shaban Vuthaj i mbledh pamflett dhe shkonë në OP ( Organizata Punuese) “ VRELLA “ ku takohet me punonjsin e sherbimit sekret shteror dhe ja jep 24 pamfletet.
Gjithsejtë ishin 25 pamflett të madhësisë 6x8 cm. Letres katrore në të cilat me fllamaster të kalter me shkronja shtypi e shkrimi të perziera ishin skrue parullat me këtë permbajtje nga të dyja anet e fletave:
1. Maqedonia e Bullgarisë ana tjener shkurtesa KR 11 copa.
2. Makedonia e Bullgarisë, ana tjener; Kosova e Shqiprisë 7 copa
3. Kosova e Shqiprisë, ana tjener shkurtesa KR 4 copa
4. Kosova Republikë ana tjener shkurtesa KR 2 copa
5. Makedonia e Bullgarisë 1 copë
Erdhem në perfundim se pamflett i huden rreth ores 14.10 min.
Raporti i dorzohet stacionit të milicisë në Istog per njoftim dhe veprim të tutjeshem.
Istog: Raportuesit:
03.10.1986 Musa Peci
Sadrija Shutkoviq
DOKUMENTI NR: 8
KR.NR.94/1986
PROCESVERBAL NGA VENDI I NGJARJES
I perpiluar me 03.10.1986 nga ana e gjykatësit të autorizuar të gjykates kommunale në Istog per skak të shperndarjes së parullave me permbajtje armiqësore në fshatin Vrellë, KK e Istogut.
TË PRANISHEM JANË:
NGA GJYKATA NGA SPB-MILICIA
Gjykatësi milicet e stacionit të milicisë
Veloviq Ilija Avdyl Dervishaj
Musiq Shaban dhe
Musa Peci
FILLIMI I PUNËS NË oren 15.30
Punonjësit e SPB të Istogut kanë lajmrue gjykatësin hetues të gjukates kommunale Istog që në të njejten ditë në oret e pasditës ka ndodhë shperndarja e pamfleteve me permbajtje armiqësore nga personi NN në fshatin Vrellë KK Istog.
Menjiherë pas informates asht dalë në vendin e ngjarjes per të vertetue e verifikue rastin e lajmruar.
Me ardhjen në vendngjarje u informuem se pamflett me permbajtje armiqësore janë mbledhë nga qytetaret dhe i janë dorzue udhëheqësit të sektorit të SPB të Istogut milicit Musa Peci.
Sipas deklarative të deshmitarve shperndarja e parullave u bë rreth ores 14.30 min. në nja sasi 25 copa.
PERSHKRIMI I VENDNGJARJES
Parullat me permbajtje armiqësore u shperndan në rrugen që qon permes fshatit Vrellë nga gjamija e fshatit në drejtim të ndertesës së bashksisë lokale, gjegjësishtë kah ruga kryesore Vrellë - Istog, konkretist në drejtim të qendres. Këto parulla ishin të shperndara në nji gjatësi 100 - 150 metra sa edle është gjatësia e rrugës së lartpermendur, rrugë kjo që lidhë familjet, shtepitë e të cilave janë në të dyja anet e rrugës. Sipas deklarates së deshmitarit Rexhep Maraj dhe djerve të ti Osman Maraj e Shefqet Maraj të gjithë nga Vrella deri te shperndarja erdh rreth ores 14.30 min. nga ana ( per ta ) e njeriut të panjohur i cili i hudhi parullat nga nja automjet tip KOMBI me ngjyrë karakteristike të VERDHË, me targa të panjohura dhe se këta ( Rexhepi me dem) ndodheshin në largësi relative kur kjo ndodhi dhe pas kësaj automjeti u large në drejtim të panjohur, me çka personat në fjall u befasuen, por megjithate i mblodhen pamflett dhe ja dorzuan personit të autorizuar nga organet . ( Notat i im:
Pas pasjes së nja eksemplari të parullave konstatuam se ato ishin të shkruara në flett të fletoreve shkollore me katror të dimensionit 8x6 cm. Të shkruara me shkronja të alfabetet shqip me fllamaster të kalter.
Teksti dhe mënyra e shkrimit të pamfleteve është e njejtë me njëra tjetren çka verteton se ato janë shkrua nga personi i njejtë. Në pamflett me permbajtje armiqësore është teksti në vijim nga të dyja anët e tyre:
1. KOSOVA E SHQIPNISË - KR
2. KOSOVA REPUBLIKË - KR
3. MAQEDONIJA E BULLGARISË - KR
4. Deri në pamfletin nr. 14 teksti është i njejtë në të dyja anet sikur në pamfletin nr. 3.
14.MAQEDONIJA E BULLGARISË - KOSOVA E SHQIPNISË
15. Deri në pamfletin nr. 21. Perseritet teksti sikur në pamfletin nr. 14.
21. KOSOVA E SHQIPNISË - KR
22. KOSOVA E SHQIPNISË - KR
23. KOSOVA E SHQIPNISË - KR
24.KOSOVA REPUBLIKË - KR
25. MAQEDONIJA E BULLGARISË - KR
Organet e ndjekjes vazhdojnë me punen per të zbulue shkruesin dhe shperndarsin e këtyre pamfletve me permbajtje armiqësore.
Të dhana tjera q do ishin me interes per permbajtjen e këti procesverbali nuk ka.
Perfundimi i punës në oren 16.00
Gjykata Komunale Istog Vula katrore e palexuar
03.10.1986 Vula e rrumbullaket
Kr. Br. /86 Gjykata kommunale Istog
Gjykatsi : Veloviq Ilija
DOKUMENTI NR. 9.
RSS - KSAK
KUVENDI KOMUNAL ISTOG
SEKRETARIATI I P. B.
02. Nr. 513/86
Istog: 16.10.1986
QENDRA PER LAJMRIM DHE INFORMATA K.K . ISTOG
Me daten 16.10.1986 rreth ores 11.15 min. qytetari Malush Mehaj, puntor i gjykates së Istogut në rrugen në mes OP ( organizata punuese) “RADUSHA” dhe shtëpisë së mallrave “ KORENIK “ në Istog pau të shperndara pamflett me parulla armiqësore per çka menjëherë lajmrojë zyrtaret e autorizuar të SPB ( sekretariati i punëve brendshme) në Istog.
Në vendngjarje u konstatue se në atë rrugë në nja gjatësi 20 metra ishin shpernda 18 pamflett sipas gjasave nga fletorja shkollore me vija të gjëra e preme ne copa të formateve të ndryshme në formë katroresh në të cilat me fllamaster të kalter ishin skrue parullat armiqësore të kësaj permbajtjeje:
Në DY pamflete: RROFTË SHQIPRIA, BULLGARIA ,GREQIA
Në KATER pamflete: RROFTË KONGRESI I 9. 3 NËNDORI
Në KATER pamflete : RROFTË VEPRA E PAVDEKSHME E ENVER HOXHES
Në KATER pamflete: RROFTË SOCIALIZMI
Ndersa në anen mbrapa në të gjitha pamfletet shkruente shkurtesa PPSH.
16.10.1986 Sekretari i Sekretariatit
Radivoje Dumanoviq
Nenshkrimi i personit të autorizuar ( i palexueshem)
DOKUMENTI NR: 10.
SPB ( sekretariati i punge brendshme) Istog
Telegram nr. ___/86
Data 17.10.1986
SKPB( sekretariati krahinor i punëve brendshme) Prishtinë
UZSK ( nuk kuptojë shkurtesen)
Drejtorisë së Milicisë
SPB - Pejë / SJB ( nuk kuptojë shkurtesen) dhe SDB ( sherbimi sekret shtetror)
Per skak të rastit të shperndarjes së pamfleteve me permbajtje armiqësore diten e 16.10.1986 në Istog, ashtu sikur edle ju kemi lajmrue, në të njejten ditë rreth ores 16.00 nga qytetari i fshatit Vrellë- KK Iltog , Binak Blakaj, shitës në “VRELLA COMERC” në rrugen perskaj gjamije dhe varrezave të fshatit Vrellë u gjeten pamflete të shkruara me parulla armiqësore gjithsejtë 9 pamflete, të cilat personi në fjalë ( Binak Blakaj) i mblodhi dhe i dorzojë sot me 17.10.1986 në stacionin e milicisë në Istog.
Pamfletet kanë formatin më të vogul 4x4 cm., më të madhin 8x5 prej të cilie nja është i letres së bardhë sipas gjasave i letres së makines së shkrimit, ndersa të tjervt nga fletet e fletoreve shkollore me katror dhe asper të prera me gërshër apo ndonji mjet tjener. NN personi pamfletet i ka shkrua me fllamaster të kalter kryesishtë me germa shtypi q kanë këtë permbajtje:
15. Pamflett: KOSOVA REPUBLIKË - gjithsejtë 15 herë ndersa në anen e pasme shkrutesa KR në seilen fletë nga nja herë.
Në dy fletparulla: LAVDI MARKSIZEM LENINIZMIT nga nja herë , në anen mbrapa shkurtesa KR.
Sekretari i Sekretariatit
Radivoje Dumanoviq
DOKUMENTI NR. 11.
RS e Serbisë
KSA e Kosovës
Kuvendi Komunal Istog
Sekretariati i Punve të Brendshme
02-Nr: 571/86
Me diten e 02.11.1986 rreth ores 6.05 minuta qytetaret e fshatit Vrellë , Haxhi T. Blakaj dhe Imer H. Blakaj puntor të ndermarrjes “VRELLA COMERC” të Vrellës duke dal nga shtepitë e tyre per të skua në punë hasen në pamflett të shkruara me parulla armiqësore të shperndara në rrugë në pesen nga shtepia e Smajl Mahmutit dhe Malë Maxharrajt dhe në udhkryqin e parë në drejtim të fshatit Lubozhdë, si dhe nga udhkryqi permes lagjes Dreshaj poashtu në nji gjatësi 100 metra.
Personat në fjall e lajmrojnë rastin te aktivistet e fshatit Vrellë: Rrustem Demaj dhe Bajram Salih Blakaj të kilet pastaj rastin e lajmrojnë në oren 9.40 min. në stacionin e milicisë në Istog me çrast edle i dorzojnë pamflett me parulla armiqësore.
Gjithsejtë ishin 143 pamflett , me siguri të flette të fletoreve shkollore me katror, dhe vija të gjana, asper të preme të formatit me të vogel 1.5x3.5 cm ndersa ma i madhi 7x7.5 cm. Parullat ishin të shkruara me fllamaster të kalter dhe të z, me pendl ngjyrë të kuqe dhe me laps kimik.
Permbajtja e parullave armiqësore është:
Shkurtesa “KR” 93 herë.
Shkurtesa “ PPSH ” 51 herë
“ RROFT SHQIPNIJA “ 4 herë
“ KOSOVA REPUBLIKË “ 27 herë
“ KOSOVA E SHQIPRISË “ 6 herë
“ RROFTË RAMIZ ALIJA” 27 herë
“ DUAM SOCIALIZEM “ 4 herë
“ LAVDI MARKSIZEM LENINIZMIT “ 3 herë
“ ME FAT KONGRESI “ 16 herë
“ PARTI ENVER JEMI GATI KURDOHERË “ 25 herë.
Dergua:
Komitetit per Mbrojtje dhe Vetmbrojtje Shoqërore
Si dhe DSZ - Kryetarit ( nuk e kuptojë shkurtesen DSZ)
Kryetarit të Kuvendit Komunal - Istog
Qendres per lajmrime dhe informata në KK Istog
SPBK ( Sekretariati Krahinor i Punëve të Brendshme)- Prishtinë
SPB - Pejë / me telegram
Sekretari i sekretariatet
Radivoje Dumanoviq
Nenshkrimi i personit të autorizuar
DOKUMENT NR: 12.
SPB ( Sekretariati i Punve të Brendshme ) Istog
Telegram Nr: 735 / 86
Data 06.11.1986
SKPB i KSAK - Prishtinë / UZSK dhe drejtorisë së milicisë
SPB- Pejë / SJB dhe SDB ( Sherbimi sekret shtetnor)
Ju njoftojmë se personi NN ka shpernda parulla me permbajtje armiqësore me daten 06.11.1986 në Istog të cilat u gjeten në oren 11.00 në parkingun para shtepisë së mallrave “KORENIK”. Gjithsejtë ishin 8 copa parulla në flett të bardhë të prera në formatin më të vogul 2x4 cm , më të madhë 5x7 cm. NN shkruesi i ka skrue ato parulla me fllamaster të z. Permbajtja e tyre është kjo:
“ PARTI ENVER ME TI JEMI KURDOHËRË” 1 herë
“ PARTI ENVER JEMI GATI KURDO HERË” 1 herë
“ RROFT RAMIZ ALIJA “ 4 herë
“ RROFT SHQIPRIJA “ 1 herë
“ PPSH “ 7 herë
“ KOSOVA REPUBLIK” 1 herë
Në të njejten ditë rreth ores 11.30 min, në shtepinë e mallrave në katin e dytt në sektoren e tekstilit dhe teknikës së bardhë u shperndanë 26 pamflete të shkruara me parulla me permbajtje armiqësore, nga të cilat nja sasi e vogul nëper lokal ndersa sasia ma e madhe neper xhepat e konfeksionit. U vertetua se kto pamflett ishin të formateve 2x4 cm ma të voglat dhe 5x7 cm. Ma të mëdhajat në të cilat NN personi ka skrue me fllamaster të kalter parullat armiqësore me këtë permbajtje:
“ RROFT RAMIZ ALIJA “ 3 herë
“ RR. R. A. “ 3. Herë
“ PARTI ENVER ME TI JEMI KUR DO HER “ 2 herë
“ RROFT SHQIPNIJA “ 5 herë
“ PPSH “ 40 herë.
Menjiherë u moren masat e nevojshme dhe fillojë puna me qellim të identifikimit dhe kapjes së shperndarsve dhe shkruesve të parullave.
Per këtë u moren në milici disa persona të dyshimt per tu krye puna operative në bashkpunim me puntoret e sigurimit shtetnor në sekretariatin e punge të brendshme në Pejë. Procedura është në vazhdim.
Sekretari i Sekretariatit
Radivoje Dumanoviq
( pa nenshkrim)
Daktilografja/i me mbiemer Ferati data 06.11. 1986
DOKUMENTI NR. 13.
Ana e majtë vula katrore në të dyja gjuret ( shqip - serbisht)
REPUBLIKA E SERBISË- KRAHINA AUTONOME SOCIALISTE
SEKRETARIATI KRAHINOR I PUNVE TË BRENDSHME
USDB DREJTORIA E SHERBIMIT SEKRET SHTETROR - PEJË
Pastaj shkronja të palexueshme të shkruara me laps kimik
Nr. 2012 / 1
14.09.1988
Prishtinë
Ana e djathtë vule me tekst:
PRANUE NË GJYKATEN E QARKUT
14.IX. 1988
PEJË
Notat me laps kimik:
“ Shenim zyrtar
U lexue me daten: 14.09.1988 ora
Kryetari i Kolegjit
Nenshkrimi i palexueshem
GJYKATES SË QARKUT PEJË
Sipas kerkeses suaj Nr- ( nuk është shenue) të vitit 1988 ju ofrojmë të dhana per personat e poshtshenuar:
1. Fadil Braim Bicaj, i lindur me 05.03. 1965 në Istog, me profesjon student, i burgosur me 8.1. 1986 dhe i denar me nji ( 1 ) vit burg. Pas vuajtjes së denimit emigroj në shtetet e jashtme dhe tash grindet në Zvicerr.
2. Isuf Demë Blakaj i lindur me 15.06. 1961, në paraburgim nga 14.11.1986 me çrast u denua me nji vit burg. Pas vuajtjes së denimit emigroj në Republiken føderale Gjermane ku ndodhet edle tani.
3. Muharrem Smajl Blakaj i lindur me 06.01.1959. Në muajn nëndor 1986 u
Kryeshefi i sektorit të SSSH ( SDB)
Emir i mbulluar me vulen e rrumbullaket ndersa mbiemri Prekadinaj
Nenshkrimi
DOKUMENTI NR.14.
Vula katrore
RSS-KSA e Kosovës
Kuvendi Kommunal i Istogut
SPB Istog
Stacionit të milicisë
SP.EV.Nr. 16,17,18,19 / 1986
13.11.1986
Istog
Sekretarit të Punëve të Brendshme
Sekretarit të Sigurimit Shtetror
Pejë
Ju ofrojmë juve kto të dhana , numrat e lartëshenuar janë nga rasti i vdekjes , varrimit dhe kryeshnoshjes per Xhafer Blakaj ( gabim duhet të shkruente Xhemajl Blakaj) i cili bëri vetvrasje në lokalet e gjykates së qarkut në Pejë.
Ofrohen : kater informata.-
Postkomandanti i stacionit
Qerim Demaj
Nenshkrimi i palexueshem
Vula e rrumbullaket