Cikël poetik nga Shaban Pllana

Shaban Pllana u lind në fshatin Halabak , më   01 nëntor 1949 në një familje të ardhur në këtë fshat nga Pllana e Madhe afër Prokuplës më 1878, atëherë kur ushtria serbe i dëboi nga vatrat e tyre shqiptarët nga më se 720 fshatra e disa qytete.

Katër klasat e shkollës fillore i mbaroi në fshatin e lindjes, në Halabak, kurse klasat e tjera të fillores i mbaroi në Luzhan. Më pas mbaroi shkollën Normale në Prishtinë. Menjëherë pas kryerjes së Normales? në vitin 1971? filloi të punojë  si mësimdhënës në vendlindje dhe në të njëjtën kohë, pa shkëputje nga puna? mbaroi studimet në fakultetin filozofik – Dega:  Gjuhë shqipe e letërsi.

Është mbledhës i pasionuar i krijim- tarisë popullore në trevën e Llapit. Gjer më tani  ka botuar librat:

Këngë popullore të Llapit             1998

Lojëra popullore të Llapit             2002

Anekdota popullore të Llapit        2004

Fjalë të urta popullore të Llapit   2007

        Tercina ( poezi )                            2009

Tashi Shabani punon si mësues i gjuhës në Besianë.

Jeton në Besianë me familjen e tij të ngushtë.

 

 POEZI 

 

Shaban Pllana

               

     RRËFIMI  I  GJYSHIT

      ( Muhaxhirëve )

 

kur na përzunë nga shtëpitë

u ula dhe e putha pragun

nën të fsheha do fjalë memece.

 

në degë të dardhës Halilçe

në mes të oborrit

me një pe i vara kujtimet.

 

shpejt e shpejt e piva

një gllënkë ujë me kofe në bunar

se thonë: uji të kthen shpejt.

 

u ktheva nga shtëpia

ia shiqova çatinë

i thashë:le të këndojë qyqja mbi ty

derisa të kthehemi.

 

te guri i xhenazes

shkrova me gisht të përgjakur

lamtumirën për varret e të parëve.

 

të gjashtë kallinjtë e grurit në cep të arës

që nëna i pat lidhur me pe të kuq për bereqet

i putha tri herë.

 

një kokërr prej tyre e futa në gojë

ta shijoj edhe një herë shijën

e bukës së arave të Topliccës.

 

me hapa që rëndoheshin nga dhembja

e nisëm vuajtjen e pafund

shtigjeve të panjohura të jetës.

 

kush s`e dinte se ku do te na ndaleshin lotët

a në Urë të Gallatës

a në shkretira të Anadollit

a përtej Urës së Qabesë

a……ku ta di se ku.

 

 

 NË TOPLICË E NË LLAP

       ( gjyshit tim )

 

depi të përkundi në breg të Toplicës

varrin të mban në breg të Llapit

99  kodra midis djepit e varrit

 

djepi të përkundi në breg të Toplicës

në varr të lëshuan në breg të Llapit

99 vuajtje rruga e gjatë e pakthimit.

 

djepi të përkundi në breg të Toplicës

trupi të pushon në varr në breg të Llapit

99 kujtime që s`harrohen kurrë.

                      

 

MOLLA  E  KUQE

( Baladë për muhaxhirët)

 

natë është

ëndrrës ia ap

gjysmeën e shpiertit tim

dhe nisemi

nën hijen

e Mollës së Kuqe

e ngjyrosim zërin me dhembje

e nëpër tela të shpiertit

e përbirojmë një baladë

plot dhembje

plot vuajtje

plot lot

për muhaxhirët.

            

 

BESIANËS

 

nëpër shtigjet e kohës

dëgjoj  klithmat e lashtësisë.

 

kaloj nëpër Vendenis

hy në Besianë.

 

dëgjoj ninulla ilire

edhe vaj edhe këngë.

 

shoh portretin e Teutës

edhe ushtarë ilir.

 

u vezullonin shtizat

duke bërë homazh

te varret e dëshmorëve.

 

Vendenisi e Besiana

i ruajnë eshtrat

e dëshmorëve ILIR.

 

 

EURIDIKË

 

nga shpellat e zemrës

këpus stalagmite e stalagtite

e t`i stolis qepallat tua

Euridikë.

 

kërkoi thinjat e kohës

nëpër varrezat ilire

për ta bërë një shirit

t`i varë sedefet e shekujve

në gjoksin tënd

Euridikë.

 

 

SKËNDERBEU

 

në Albanik* ende dëgjohet jehona

e trokut të atit të Skënderbeut

 

pati kaluar nëpër luginën e lumit Alb*

për të shkuar në Krujë

 

atje luftoi me kuqedrën e zbritur nga Azia

dhe e mundi njëzet e ca herë

 

e murosi trimërinë në këngë

për t`u kënduar në shekuj.

 

* ) Male në veri të Kosovës ( sllav. Kopaonik )

* ) Emër i vjetër i lumit Llap

 

 

FENIKSI

( Shaban Shalës )

 

U linde pip

Vertical

 

U rrite shtizë

Për flamur

 

Qëndrove stoik

Me qëndresë gurgraniti

 

Vdiqe me fjalë të gurta

Në gojë

 

Vdekja të rilindi FENIKS

Për të mos vdekur kurrë.

 

LIS NË STUHI

  ( Akrostih)

 

Asnjëherë s`iu frikësove stuhisë

Vetë  ballëhapur i dole përpara

Dite të qëndrosh vertikal

 

Yllnajave të atdheut

Le të shkruara heroglife lirie

 

Linde me zjarr në zemër

Asht i fortë i këtij dheu

Hyre në vargje këngësh

 

Ua ndeze zemrat shokëve

Të drejtohen në drejtim të lirisë

 

 

 DESHMORIT

 

po u përbirove nëpër telat e çiftelisë

le ta dish se ke zënë vend

në zemrën e popullit.

 

nëse kthehesh në këngë

le ta dishë se do të pagëzohesh

me emrin dëshmor.

 

rapsodi do të dijë ta qendisë

jetën dhe qëndrueshmërinë tënde

në vargjet e këngës së tij.

 

 

PËR LIRI FALET JETA

   ( trimave të UÇK-së )

 

Malet jehojnë

Jehojnë malet

S`ndalet pushka

Pushka s`ndalet

 

Gjaku derdhet

Derdhet gjaku

Haku mirret

Mirret haku

 

Kërset pushka

S`ndalet,s`ndalet

Falet jeta

Jeta falet

 

Kushtrimi  u dha

U  dha kushtrimi

Për liri

Jetën jep trimi.

 

 

KËNGA    PAS    RËNJES

 (dëshmorëve të UÇK-së)

 

S`paska gjë më mirë

Se sa ta duash më shumë vdekjen

Se sa robërinë.

 

S`paska gjë më mirë

Se sa të bëhesh lot krenarie

Në qepallat e bashkëluftëtarëve.

 

S`paska gjë më mirë

Se sa kur nëna në vdekjen tënde

Në vend të vajit ia merr këngës.

 

S` paska  gjë më mirë

Se sa në vend të qefinit

Të të mbështjellin me flamur.

 

S`paska gjë më mirë

Se sa të takohesh me bashkëluftëtarët

Në kopshtin e edenit.

 

S`paska gjë më mirë.

 

 

KRUSHQIT   E   LIRISË

 

Krushku i parë

I plagosur në shpirt

Pushkën e bart me dhëmbë.

 

Krushku i fundit

E bart një këmbë zvarrë

Krenar i çajnë shtigjet.

 

Nusja hënë në pesëmbëdhjetë

Vjen mbi kali të bardhë.                                          

 

   NË  LINDJEN  E  TYRE  TË  DYTË

  ( H. Tallës, A. Maliqit, I. Durmishit)

 

në lindjen e tyre të parë

gjyshërit nxorrën koburet

dhe shtinë nga tri herë

edhe për të parin

edhe për të dytin

edhe ]ër të tretin.

nënat u patën kënduar ninullat

e flakruara në flakën e trimërisë  

edhe të përit

edhe të dytit

edhe të tretit.

në lindjen e tyre të dytë                                 

shokët zbrazën nga tri rafale pushkësh

edhe për të parin

edhe për të dytin

edhe për të tretin.

nënat ua mbuluan lulet e plagëve me flamur

i puthën nga tri herë në faqe

dhe i kënduan në këngë

edhe të parin

edhe të dytin

edhe të treetin

e toka nënë i mori në zemër

për ta ruajtur në shekuj

pavdekshmërinë e tyre.

 

 

ËNDËRRIMTAR  ËNDRRASH

 

Në siprinë të kohës së shkuar ta vizatova portretin

Ashkëla e zemrës sime të shpuar? lulja e ëndrrave të mia.

Tingujt  e gurgullimës së kroit përcjellin këngën melankolike për ty.

Ëndrra ime gjithnjë ishe dhe vetëm ëndrra ime mbete.

Fjalën që prisja ta dëgjoja prej teje t`u gurëzua në buzë.

E varrose egërsisht në atë akullnajë kohe.

 

Përrenjve të shpirtit tim rrinë? tashi? strukur kujtimet.

Rigon shi lotësh? shpirti rigon ëndrra.

Erë? moj? që fryn? i zhdaravit? i largo? m`i kthe shpresat.

Brenda meje diç po vlohet a përvlohet s`e di?!

I  ruaj me gjelozi ato shiqime shigjeta vrastare.

Eshkë e tharë digjem? më djeg akull shpirti yt.

Zezonë? ma preu rrugën macja e zezë.

Ëndërr të shoh me ibrik duke derdhur vuajtje në shpirtin tim.

A s`të vjen keq që vret kështu? mos u bëj vrastare! a e di se

 

Drunjve u bien gjethet? gjethojnë përsëri.

Arave u bie drapri? prapë u hudhet farë.

Shi rigon? shi bie?  ngjall jetën? ndoshta ngjall shpresa!

Unë rojtar ëndrrash? i lagur nga shiu i lotëve të mi?

Rend? pa shpirt? pa shpresë? me shumë dashuri për ty në shpirt

I bie jetës tërthor? ia shtoj vuajtjet veti?  këtë e di? por

S`mund të heq dot nga vetja? ke mbetur thellë në mua.

Është e kotë të mendoj në largim? shpirti s`më lejon.

 

S`jam vrasës? kurrë s`kam qenë? gjithnjë vrasjën me dashuri gjuajtur e kam.

I vuajtur unë? i gëzohem jetës tënde? që e gëzon në krah tjerë? ani? fluturo!

Mua më mjaftojnë kujtimet që i ruaj për ty flutur.

E mjaftueshme është që të mbaj në ëndrra e s`të heq prej tyre.

 

Të premtoj se edhe në dërrasat e varrit do ta vizatoj fytyrën tënde.

Është e sigurtë se fytyra jote ëngjellore do ma shëndrisë varrin.

 

Përpara veti do ta mbaj portretin tënd të ma lehtësojë

Ata dhe mbi mua më lehtë që të më peshojë.

Rënd ishte mjaft për mua në jetë? kurrë s`të pata? përveç n`ëndrra.

Ëndërrimtar ëndrrash? për ty? do të bëhem edhe n`amshim

DHE TË VETME do të mbaj në kujtim.

 

                                              4 prill 1970

 

 

TA KAM RUAJTUR EMRIN …

 

Dyzet vjet ruajtur të kam emrin në një akrostih

E në secilën shkronjë ka qenë i vizatuar portreti yt i rinisë?

Në secilin varg kanë qenë të fshehura ëndrrat e mia të thyera.

Letra? që mbante? ka qenë e mbyllur në një kuti të shpirtit tim.

E kyqur në shtat dryna me çelësa të fshehur në cep të vetmisë .

Sa herë kam qenë i shoqëruar nga vetmia e kam çelur atë kuti.

E! sa herë e kam mikluar butësisht portretin tënd

E vetit ia kam ngulur? gjithherë? nga një thikë të helmosur në shpirt.

Tashi kur krizantemat më kanë vërshuar

E prisha emrin tënd në akrostih.

Në secilën shkronjë më dukej sikur të vrisja ty dhe e varrosja veten.

Të gjitha ëndrrat i mbështolla me qefin dhe i varrosa në shpirt.

Në vend të tallkinit i ujita me pika loti.

Edhe në kopshtin e edenit zemra ime do të kërkojë.

Më shqetëson frika se si vrastare shpirti do të përplitesh ne ferr.

Mos e bëj o zot? për hirë të dashurisë? edhepse vrastare!

                        Unë ia fal të gjitha? mëshirë kërkoj prej teje? për të? o zot!

 

                                                       05 qershor 2009