Bedri Tahiri: Tjetërsimi

Tregim

Bedri TAHIRI

TJETËRSIMI

                                                 A të duhen luftëtarë

                                                 Dhe arratinë armiku ta marrë

                                                 A do botës ti vesh zjarr?

                                                 Merr nja dhjetë kosovarë.

                                                 (Fan S. Noli)

Lulëzim Shpatit, që kur kishte vajtur në mërgim, diku pa i rrafshuar të 20-tat, nuk i kishte rastisur ta lë pushimin përgjysmë. Jo, jo, kurrë, madje as atëherë kur kishte pasur shumë nevojë për një gjë të tillë, kur e prisnin punë të ngutshme e të domosdoshme apo kur edhe mund të humbiste ca previlegje në ndërmarrjen ku punonte. Edhe familja e tij qe habitur me këtë veprim ta pamatur prej mituraku.

            -Pse lum nëna po shkon para kohe, mos të hidhëroj dikush?!- u përpoq ta merrte me të mirë e ëma, një malësore e motit, që, edhe pse gjatë gjithë kohës zezonë kishte përbiruar për vesh gjilpëre, kurrë nuk lejoj që t’ia hante qeni shkopin.

            Ah, ç’grua burrnore që ishte e bekuara. Burrë e shkuar burrit, ore të keqen vëllai. Pa, pa, pa, ditën që zbriti nga karroca e nusërisë, mbuluar me çilimin kuqezi, ku edhe hëna turpërohej para bukurisë së saj, sa nuk u ra pika shpirtzezave përreth.

         Dhe, e mira me të gjitha të mirat. Edhe fati i priu mbarë e mirë. I shoqi, një punëtor fjalëpakët e burrë i besës, sakaq, që natën e parë, ia fali shpirtin dhe zemrën. Tekefundit, ai nuk po gabonte fare, sepse kishte kujt t’a falte edhe shpirtin, edhe zemrën. Nuk thoshin kot të vjetrit: Gruaja e mirë të bën shtëpi, gruaja e keqe ta fikë derën e konakut! Edhe fëmijët i patën të mrekullueshëm. Të gjithë të shëndoshë, të mençur, të ndershëm, punëtorë.

            Ama, sugarin e kishin më të veçantë e më për zemër. Çudi, gjithë dashuria prindërore sikur ishte mpleksur në të. Ndoshta pse erdhi në këtë botë pikërisht në stinën e luleve, djaloshin e pagëzuan Lulëzim. Për të qenë, lule edhe ishte.

            Mirëpo, fati  nopran disi ia drodhi bishtin, duke ia hedhur zarin së prapëthmi. Tamam kur zuri të shijojë bukuritë e jetës, u detyrua të degdiset larg e larg, në dherat e huaja, ku buka gatuhej me pelin...

            *  *  *

- Nënë, më ka ardhur letra për t’i shërbyer ushtrisë pushtuese, ushtrisë serbe, por një punë të tillë nuk e bëjë dot!

- Si të duash bir, as unë nuk të them që t’i bësh argatë dreqit!

Dhe, me kaq, nënë e bir, u kuptuan dhe u dakorduan.

Lulëzimi, i përmallur, mezi u shkëput nga krahët e së ëmës, e cila, si plakë e regjur në vaj e në uthull, e përcolli deri tek Ara e Gatë dhe me sukses arriti t’i frenojë lotët e lidhur lëmsh në grykë.

Paskëtaj, më vonë, pas shtatë vitësh pa u  parë, këto ndarje u bën më të shpeshta, më të lehta, më të zakonta.

- O bir, duhet të ta gjëj një nuse të mirë, një bijë vendi si purtekë argjendi, siç i thonë asaj fjalës popullore.

Kështu i thoshte ajo sa herë që kthehej në vendlindje për të pushuar e për t’u përtërirë.

- Po, nënë, po, veçse ka kohë, ende jam i ri- ia priste ai, duke i bishtëruar bisedës me një mjeshtri të përsosur.

*  *  *

Koha ecte pandalshëm, si uji nën urë. Kalonin ditët, kalonin javët, kalonin muajt, kalonin vitet. Një ditë e vërteta doli në shesh. Djali i saj më i dashur ishte martuar me një vashë të farës së huaj. Hë, ç’thashë edhe unë, m’u thaftë goja, vashë jo, por grua,  grua plakë, madje.

Oh, seç i therri diç në zemrën e zhuritur nënokës.

- Për letra nënë, për letra,- e qetësonte i biri, pasi e pa se asaj i erdhi rëndë dhe mezi i përballoi tundimit.

Ajo, ofshani thellë e thellë dhe mërmëriti ca fjalë nëpër hundë, pa hapur fare gojën. Veç zemra e saj e dinte çfarë përjetonte në ato çaste!

Dhe, sa më shumë që zvarritej koha, aq më shumë ngatërroheshin fijet e lëmshit. Djali më i dashur i nënokës zemërplasur edhe ishte i martuar, edhe ishte i pamartuar. Ai edhe kishte grua, edhe nuk kishte grua. Po të kishte grua, do ta sillte, se paku njëherë, në Kosovë. Po mos të kishte grua, do të martohej. Kështu llomatisnin njerëzia. Për të qenë, edhe vetë lënte shteg për mëdyshje, sepse, as nuk e pohonte, as nuk e mohonte një gjë të tillë. Mbase këtë e bënte për hir të nënës së tij të dashur. Mbase, ku ta dish!...

*  *  *

Ditës që e ndërpreu pushimin aq bëftë, i kishte paraprirë një mistër që shumë shpejt u zbulua.

Atë të diel, që pa gdhirë mirë, kishte dalë në qytet për të blerë gjësende, meqë për darkë kishte ftuar gjithë farefisin. Gjithmonë vepronte kështu kur vinte në vendlindjen e tij të dashur. Këtë traditë e vazhdonin prej kohësh të gjithë mërgimtarët. Ato mbrëmje e ndeja gazmore u mbeteshin në kujtesë dhe i mbanin gjallë edhe në atë mërgim katandisës.

Kësaj here me vete mori edhe vajzën e vëllait të madh, Lirien 7 vjeçare, e cila kishte lindur në kohën e luftës në male, në Fushë- Mollë. Rrugës i cingërroi zilja e celularit. Nga biseda e gjatë dhe e zhurmshme në telefon, vogëlushja, e cila paraqitej kinse nuk po dinte gjë a në fakt i kuptonte të gjitha, kishte arritur të regjistrojë një kuvendim gjysmak, ngaqë fjalët që vinin nga ana tjetër nuk i kapte dot:

-           ...

-           Alo, shpirt.

-           ...

-           Ç’kemi të re?

-           ...

-           Si, si, të kthehemi shpejt në Gjermani!

-           ...

-           Pse, edhe një javë kam pushim dhe ende nuk jam çmall mirë me nënën e me familjen!

-           ...

-           Ngadalë shpirt, ngadalë, mos u zemëro...Nëna është e sëmurë dhe po mërzitet shumë. Sonte kam edhe mysafirë...

-           ...

-           Ani, shpirt, ani, s’ka problem, duhet t’i lë të gjitha për atë qen të mallkuar që nuk po rri pa mua e që duhet ta shëtisë si përherë.

-           ...

-           Në rregull  zemër, sonte po nisem. Tung!

Ptu, ta hajë dreqi ta hajë atë qen qelbanik,- shfreu me tërsëllimë Lulëzimi, pasi e mbylli telefonin me një nervozizëm të papërmbajtur, duke ia shkelur veturës  deri në fund.

*  *  *

Kjo ndarje qe më e zorshme se të tjerat. Të gjithë, të mëdhenj e të vegjël, u mërzitën. Kësaj here edhe e ëma e gurëzuar si kërcune qau me lot. Kurrë nuk kishte lotuar më parë e sot nuk po dinte të ndalej. Mbesa e vogël, që atë ditë kishte qëlluar me Lulëzimin, iu afrua ngadalë që mos ta trazonte dhe i tha në vesh:

            - Mos qaj gjyshja ime e dashur, mos çaj. Axhës nuk i ka ngjarë asnjë e keqe dhe nuk e ka hidhëruar askush. Unë e dëgjova kur foli në telefon me një grua. Ajo seç i tha, nuk e dëgjoja mirë, por nga përgjegjja e axhit mora vesh se ky u dashke të kthehej sa më parë atje për ta shëtitur një qen që nuk po rrinte pa të.

            - Qyqja unë, qyqja,  vërtet biri im tek është martuar dhe tek është zezuar. Oi, oi, oi, sa keq, për ta shëtitur qenin e asaj helaqeje na la të gjithëve! O Zot qysh tek është tjetërsuar i shkreti, me iu dhimbtë gurit e drurit. Mozomakeq! Këto i paska kurbeti i zi, ngadalë- ngadalë do të na lë pa rini e pa ardhmëri!