Cikël poetik nga Petrit Ruka

Lindur në Tepelenë më 21.08.1954

Ka kryer studimet e larta për Gjuhë Letërsi Shqipe dhe  studimet pasunuversitare p?r dramaturgji filmike, Akademia e Arteve të Bukura, Tiran? 1985 – 1986. Ka punuar si pedagog n? Shkoll?n e Mesme t? P?rgjthshme, Tepelen?.1976 - 1984. Skenarist dhe regjisor. Kinostudio “Shqip?ria e Re”  dhe Alba Film Studio.Tiran?.1986 – 1996. Drejtor n? Teatrin Kombëtar të Fëmijëve. Tiran? 2000 – 2000 

Kryetar i Qëndrës Kombëtare Kinematografike Shqiptare 2000 – 2005

1. “ Rinia ime”  v?llim, poezi,  1978.

2. “ Atdheu fillon tek zemrat”  v?llim, poezi    1983

3. “ Mirupafshim, hënë e  vendlindjes!” v?llim, poezi,  1990

4. “ Vërtitu, Kokë e prerë!” v?llim, poezi,   2000.   

5. “ Në zemër bie shi...”  v?llim, poezi,   2003

6. “Shtatë mijë shirat e mi” poezi të zgjedhura,  2008

7.  “Kalorësi mbi det“ esse monografike për Kadri Roshin  2009

Ka realizuar me shume se 30 vepra kinematografike si skenarist dhe regjisor.

 

Ah, të shiteshin lotët

Siç shitet në fund të fundit

Gjaku .

Ah, të shiteshin lotët, Shqipëria,

Do ish e pasur... së paku...

                        

Po kthehem nëpër qelqin e një nate europiane,

Pasagjerë të huaj, nga hëna të trullosur,

Avioni është i qetë përmbi det lundron

Si një shishe e flakur me njerëz të taposur.

Dhe ja befas shkundet, i dridhen llamarinat,

Një epilepsi metalike që gjakun ta shkumon,

Udhëtarët  të tromaksur pyesin në të gjitha gjuhët;

Ç’ndodhi, ku jemi? Dhe asnjeri nuk kupton.

Qetësohuni, ju lutem, njofton piloti, stuardesat,

Aparatet janë të qeta, kurrkund avari,

Udhëtoj për herë të parë, në fizikë jam profan,

Po jam i vetmi në avion që misterin e di...

Veç s’kam si t'ua them, o zot, si t'ua them,

Që sapo hymë mbi tokën e hidhur ballkanike,

Që aty poshtë vazhdon prodhimi i dramave

Dhe radiumi i tyre jep këtë dridhje kozmike.

Në male bie shi, në fusha ka mjegull,

Ti pret agimin në këmbë tek dritarja.

Ku do shkosh sot, me kë do e pish kafen (?)

O zot, sa e gjatë është dita përpara…

Që tani je i lodhur, po të harrosh ke ngé,

Do ta gjesh dhe për sot një gënjeshtër të re.

Në koridor këpucët janë të ftohta, të presin,

Dy arkivole të zinj që hipin e zbresin(!)

Në zemër bie shi, në tru ke mjegull,

-Mjaft, de! Nisu!...

                        -Të nisem?…-Në rregull !…

 

Grua ma ke nxirë jetën dhe jetën ta kam nxirë,

Jemi sharë në dritë dhe jemi puthur në errësirë,

Kemi vendosur të ndahemi dhe kemi thënë; e po mirë!

Dhe prapë jemi puthur ashtu si për lamtumirë.

Kemi gënjyer njeri-tjetrin, kemi bërtitur s'të dua,

Kemi pështyrë mbi proverbin që qënkeshim mish e thua,

Kemi mburrur kontratat që bëjnë në Amerikë.

Kemi thënë njëmijë herë; u mbush kupa dhe pikë.

Pastaj jemi përqafuar ; “e po unë isha në gjumë “

Jam futur në mishin tënd siç futet në shkretëtirë një lumë,

Jemi sëmurur dhe fshehurazi i jemi lutur qiellit,

Na është holluar shpirti nga frika si fija e perit.

Dhe prapë jemi zënë sa janë tundur tepsitë,

Kemi ndarë dyshekun me vijë, (ah, vijë e florinjtë,)

Po në errësirë kufirin e kemi shkelur si barbarë

Me dredhi ballkanike që as O.K.B-ëja s'ka parë.

Grua, ma ke nxirë jetën dhe jetën ta kam nxirë,

Ma ke pirë gjithë vrerin dhe helmin ta kam pirë,

Po ja që s'bëjmë dot pa këtë helm të mallkuar

Mos pushofsh kurrë, moj luftë dhe qofsh e bekuar!

Në rrugët bosh unë iki kuturu,

Nuk kam ku të mbytem këtë mbrëmje pa paqe,

Me kë ta pi kafen, nuk njoh asnjeri,

Tek-tuk ndonjë qen, po qentë nuk pinë kafe.

Ky muzg del sot nga mëngët e mia,

Periferia bosh, e denjë për vetvrasjen,

Dhe ndodh tek vërtitem që shoh vetveten

Tek vjen përballë…O zot, po pataksem…

Të zbres në qytet?! Atje prapë s’je askushi,

Si çdo i papunë, me borxhe, pa miq,

Askush se kthen kokën, je krejt i padukshëm

Ah, s’paska më tmerr kur mbetesh veç shpirt.

Të paktën këtu në një psallm deliri

Shpallem shef i pluhurave që era vërtit,

Dhe në e pafsha veten prapë në një kthesë

S’kam turp t’i bërtas; më prit, o Petrit!

Në rrugët bosh zë e ndjek vetveten,

Nuk kam ku të shkoj këtë mbrëmje pa paqe,

Rrjedh muzgu i zi nga mëngët e mia,

Tek-tuk ndonjë qen, po qentë nuk pinë kafe…

Tiranë, 1995      

Në perëndim të diellit i pashë kuajtë e uritur,

Harruar në vathë, pa zot, të braktisur...

Tre kuaj të bardhë, jo s'ishin të bardhë,

Një blanë dëshpërimi e kishin në ballë,

Një klithmë livadhesh e kishin tek sytë,

Tek flegrat nervoze ish klithma e dytë,

Të tretë s'u pashë, veç në e kishin në shpirt…

Në perëndim të diellit i pashë, or i pashë,

Më kalë se ata... unë ika i lashë,

Ika dhe kokën se ktheva nga pas,

As këmbët nuk pata fuqi të përplas,

Veç natën, në fshat, në majë të një mali,

E shfryva këtë këngë si një hingëllimë prej kali.

Në ëndërr pashë këmbët e mia që ecnin

Një fushe të gjerë plot gurë dhe baltra,

Të çmendura krejt vraponin e ngecnin

Njëra ish zbathur, më duket e djathta.

Iknin a s’iknin si këmbë të ndërkryera,

Ku shkonin vallë me aq babëzi,

Tundnin mbi vete kërcinjtë e thyera

Zot, sa të lumtura në atë palo dalldi...

U lutesha nga mbrapa e ato po më tallnin,

Kërcenin përreth një valle zulush,

Kishin ndot nga toka dhe rrinin në ajër

Sikur toka e tërë të ishte shtruar me prush.

Mbase merrnin hak që shpëtuan nga unë

Se jetën ua kam nxirë, unë pronari barbar,

Mbase iknin fatzezat me helmin në thonj

Para meje të futeshin drejt e në varr...

Iknin a s’iknin dhe fshiheshin ngado,

Kuptohet, ulok, unë nga mbrapa s’u vajta,

O këmbë të urryera për çfarë merrnit hak,

Njëra ish zbathur, më duket e djathta...

Pas këtyre maleve, nënë e dashur, nënë e dashur,

Janë qytetet tona të tharta, të etura për dritë,

Janë fushat e varfra dhe vreshtat tanë pleq

Dhe  fshatrat e vetmuar azmatikë...

Pas maleve, nënë, janë rrugët tona pluhurake,

Që rrokullisin dhimbje muzeale ngjyrë ngri,

Dhe shelgjet e shpresave që i thyen era vjeshtake

Me nuse-plaka dhe burra që pikojnë mërzi.

Më tej detet e thinjur nga vetmia  pellazgjike,

Janë varret pa lule me dhé të rënkuar,

Djemtë e hollë që dhëndërrohen me rroba hua,

Dhe nuset me fëmijë që ende s’janë martuar.

Jane kishat tona të lashta që i bëmë depo lufte,

Dhe shkollat me mësues të pështyrë nga fati,

Poetë si unë që u është veremosur kënga

Që kanë vdekur prej kohësh, po s’tregojnë nga inati.

Pas këtyre maleve, nënë, jemi ti edhe unë

Të përsëritur barbarisht në miljona emra,

A flemë, nënoke, aq helm sa duhet e mora,

Nënë, shpëtova dhe sot, s'më dhemb dhe aq zemra.

Tri plaka të zeza të futura në shi,

Nxitojnë përmes fushës me qiellin përbri.

                

Tri lëmshe të zeza si në një vizatim primitiv

Ecin si në filmat multiplikativ.

Ku shkojnë poshtë muzgut këto tri plaka,

Pikë për pikë si në të moçmet balada.

Drejt qiellit, natës...a ku po shkojnë,

Tri hieroglife kineze që s'dimë t’i lexojmë.

Tri plaka shqiptare të taposura në shi

T’i nxirrja prej shiut... Ah, të kisha mundësi.

O moj çmendje e bekuar, thikë e ëmbël, pa harrim,

Nëpër borën dy pëllëmbë…në një natë të Jugut tim,

Qysh i mbushe trupat tanë plot e plot me ura zjarri

Dhe na shtrive lakuriq mbi çarçafët prej acari.

Si skulptor-e - turpëruar bora merrte masën tënde,

Shkrinte nëpër kofshë e ije, nëpër vithet gjysma hëne,

Po për ne ajo s’qe borë, qe sheqer që hidhte zoti,

Të qet’sonte përrenj gjaku të tërbuar atij moti.

Shkriu bora me rënkime gjersa doli toka poshtë ,

Përmbi kryq të trupit tënd unë Krishti pa një gozhdë,

Krisht  i moshës njëzet vjeç, me një Bibël kuturu,

Ngjisja malet e Sinait, - ata ishin gjinjtë e tu.

O moj çmendje e bekuar, bëhu prapë e gjallë për mua,

Po bie borë prej njëzet vjetësh, më ka hyrë gjer në thua,

Më kanë mbetur ca kongjij nëpër prush të burrërisë,

Një përrua gjaku qan tek një breg i dashurisë…

Në vendin tim ka dymijë vjet

Që vazhdojmë Luftën,

Për të pushuar Luftën

Me Luftë,

Kur na e vonojnë të tjerët e shpikim vetë

E gatuajmë si bukë.

Në tokën time teatër tragjedish,

Të gjithë janë njëkohësisht

Dramaturgë dhe aktorë.

Shikues nuk ka, nuk ka suflerë,

Nuk ka regjisorë.

Në dheun tim ka dymijë vjet

Që edhe korbat po bëhen të bardhë,

U thinjën, u zbardhën dhe korbat e gjorë

Prej tmerrit

Prej çfarë?!

Në dheun tim të varfër sa vdekja

Lulëzon përditë

Industria e varreve.

Dhe gratë gjithmonë veç shtatzëna

Për lëndë të parë të hakmarrjeve.

Në truallin tim të moçëm sa ajri

Kemi njëzet shekuj

Që kërkojmë Shtëpinë e Fatit.

Dhe ndoshta kjo na bëri të hidhur

Sa gusha e gjarpërit.

Megjithatë në vendin tim

Ku s'ka suflerë dhe spektatorë,

Ka nje vend të perëndishëm

Ka një Mekë

Që quhet Vlorë...

Ç’bëmë ashtu, o Zot i Madh,

Atë natë tek klasë e tetë,

Përmbi hartën e Ballkanit

Prishe vajzërinë e shkretë.

Ç’bëmë ashtu, o qiell i madh,

Pranë gjolit mbi Janinë,

Dy mësues të çmendur fshati

Ç’e përgjakën gjithë Greqinë.

Gjithë lumenjtë e katër dete  

Poshtë kofshëve morën flakë,

Që nga Trojë e vajzërisë

Ti u ktheve në Itakë.

        

Njëri gji përmbi Bosfor,

Si xhamisë Sulejmanie,

Shtatëqind herë i putha pragun

Pa kuran e pa tespije.

Tjetrit -  kishë pëmbi Lubjanë,

I këndoja psallme murgu,

E shkallmoja si kambanë

Me gishtrinjtë si maja sfurku.

Përmbi tokën paqerremë,

Që mban emrin- helm Ballkan,

Nën dy kryqet tanë prej mishi

Një nga një kufinjtë ranë.

Ç’bëmë ashtu, o Zot i Madh,

Pranë gjolit mbi Janine,

Dy mësues të varfër fshati

Ç'e përgjakën gjithë Greqinë…

    

Na ish pjekur Ana lart në degë si  ftua

Mu në mes të lagjes bënte batërdi,

Djemtë e asaj kohe bashkë me mua

Janë me vrimë në zemër dhe tani…

Ana kur u poq si një vile rrush,

Gjinjtë e saj në rrugë ne na piqnin sytë,

Burrave ua mbushte shtratin plot me prush,

Grave - me shushunja gjer në grykë.

Ana ndrronte stinët me një cep fustani

Dhe të fuste drithmat në korrik.

Djemtë agjëronin si  Muhamet Kurani

Burrat shanin gratë…"gjella është pa kripë!"

Kur i shkonte Anës era nëpër kofshë

Mbapa bar-i njomë bëhej shkrumb,

Po  të kapte syr-i saj të kapte gjarpri,

Vdekja është si mjalti nga një plumb,

Ana kalbi gjumin, gjumi vate, shkoi,

Ajrin e rralloi me supe, me qerpikë,

Pleqtë ndrronin ujin, ujin e çdo kroi

Djemtë u bënë të gjithë si azmatikë.

Na ish pjekur Ana si një shegë a ftua

Mu në mes të lagjes bënte batërdi,

Djemtë e asaj kohe bashkë me mua

Janë me vrimë në zemër dhe tani…

Poetët-njerëz të ligj, shtetet gjithmonë i shajnë,

Sillen me ta si me gratë, zihen dhe i ndajnë,

Pastaj prapë u bëjnë këngë, për ta zënë dhe qajnë,

U bëjnë ndere prej skllavi, mbi supe i mbajnë.

Poetët janë njerëz të marrë, mos u besoni shumë,

U bëjnë magji njerëzve, grinden se s’kanë gjumë

Grinden me veten si me një hasëm të vjetër,

Rrojnë si mos më keq; me dëshpërim dhe letër.

Përbuzin qeveritë, përbuzin paratë,

Ngrenë tempuj për vdekjen, ngrenë tempuj për gratë.

Bëhen shok me djallin, shok me një pjergull,

Pinë raki me fantazmat, bëjnë flamuj me mjegull,

Poetët janë të çmendur e kanë kokën të çarë,

Nëpër muret e burgjeve të ndërtuara me fjalë.

Janë njerëz të dehur, pështyjnë zotin vetë,

Sikur zoti  qënka një copë redaktor i shkretë.                           

Poetët si poetët…t'i kuptosh?!…E kotë…

Po se mos vetë e dinë se ç'janë në këtë botë….

 

Biri im, në se ti nuk shkon në shkollë keq e më keq do ti kemi punët,

Shën Jeronimi nga Durrësi nuk e përkthen dot biblën,

Krishti kurrë s’do ta arrij Europën.

Skënderbeu s’do ti ndal dot turqit dhe ata brekët

do t’i lajnë në lumin e Senës.

Bir, po nuk shkove në shkollë

Gjon Buzukut do t’i humbasë meshari rrugës

Dhe ne nuk e bëjmë dot Kongresin e Manastirit,

Shën Tereza nuk i lutet dot arbërishht, Zotit,

Si zogjtë pa fole mbeten të gjithë jetimët e botës,

Ismail Qemali  vdes rrugës nga i ftohti

Dhe flamurit i prishen rruazat e kuqe të gjakut.

Bir, po nuk shkove në shkollë si pushon as në varr kolla Naim Frashërit,

Noli se bje dot mbi kalë Don Kishotin deri në Gjimnazin e Tepelenës,

Drini çmendet dhe shkon e derdhet sllavisht në Detin Kaspik,

Na ikin Legjendat e famshme me gomone natën,

si statujat e vjedhura të Apolonisë dhe flenë nën ura,                                                                

unë nuk e ngrë dot kurrë  pllakën e varrit për të mbajtur Fjalën                                                                                                       

Që do ta bje Iliadën shqip, të shkruar nga vetë Homeri,

Të shikosh se sa keq e përkthyen në greqisht nëpunësit e Pisistratit.

Biri im, të gjitha rrugët për në Shqipërinë e Vërtetë  kalojnë nga shkolla

Biri im, edhe vetë Zoti, biblën e shkruajti pasi shpiku njëherë abetaren…