Albert Zholi: Flet këngëtarja e mirënjohur, "Mjeshtre e Madhe", Paro Ziflaj

Flet këngëtarja e mirënjohur e këngës popullore dhe polifonike, "Mjeshtre e Madhe", Paro Ziflaj

-Unë me këngën dua ti sjell popullit tim, qetësi, paqe, mirëkuptim larg halleve që i sjell politika

- Ky popull  i varfër dhe i sakrificës ka shumë nevojë, për këngë, për gëzim, për atmosferë festive.

- Kur shikon lajmet në televizion shikon politikanë, që zihen, kronika të zeza, korrupsion dhe pak këngë.

- Nga mëngjesi në darkë jemi të ngarkuar me lajme tronditëse që na rrënojnë shpirtin dhe atëhere patjetër që kënga mund tua heq trishtimin shqiptarëve.

- Dua që jeta e popullit tim të jetë si një këngë e bukur larg prapaskenave të politikës

Nga Albert Z. ZHOLI

Parua së fundi ka hedhur në treg këngën "Dashuri e parë"ku kompozitori Alban Hoxhaj, ka bërë përpunimin si melodi, sepse është marrë nga një këngë polifonike. Një këngë që ka ritëm, tekst dhe mesazh. Kudo që ka shkuar në Asamble, apo koncerte jashtë atdheut, ajo i ka befasuar specialistët e muzikës, për origjinalitetin dhe kumbimin e zërit. E thjeshtë e dashur, korrekte me larmishmëri këngësh polifonike dhe popullore, Parua kudo ka pasur sukses. Ajo thekson se " Këngët për mua janë si fëmijët për nënën. Të them të vërtetën më shumë më kërkojnë polifoninë. Deri dje mendoja se polifonia është këngë e thjeshtë, këngë që nuk do shumë angazhim artistik. Por tani që kam kërkesa dhe në raste të veçanta nuk kam kthyesin, pritësin apo ata që mbajnë iso që duhet të shikojë se kënga stonon. Tek polifonia është kyç kthyesi. Në polifoni rolin e kthyesit nuk e bën kushdo, madje ka rëndësi po aq sa marrësi. Rolin e kthyesit e bëjnë shumë pak, ata janë njerëz të lindur të trevës së Labërisë"

Ju kohët e fundit së bashku me kompozitorin Alban Hoxhaj keni realizuar këngën "Dashuri e parë". Një këngë që është mirëpritur. Çfarë përbën për Paron kjo këngë?

Kjo këngë ka një mesazh, sepse ka shumë ndjenjë. Kompozitori i talentuar Alban Hoxhaj ka bërë përpunimin si melodi, sepse është marrë nga një këngë polifonike që ai e ka përpunuar duke kompozuar orkestrimin. Vija melodike është marr nga Bregu i Jugut. Dhe kënga tregon se dashuria e parë nuk mund të jetë kurrë si të tjerat. Kushdo në jetë në dashurinë e parë kupton  se sa e bukur është dashuria, që mund të na ndryshojë jetën për mirë. Thjesht dashuria e parë do të mbetet gjithmonë e veçantë dhe unike, ndryshe nga të gjitha të tjerat pikërisht, sepse ishte e para. Ose në një fletore kam shënuar diçka që më ka impresionuar; Ja çfarë shkruhet: Dashuria e parë, (sipas shkrimtarëve dhe psikologëve), është një përvojë transformuese dhe intensive e ndjenjave të forta, magjepsjes dhe dëshirës, shpesh e karakterizuar nga idealizimi i partnerit, pasioni, dhe një ndjenjë e thellë lidhjeje, duke shënuar shpesh kalimin nga fëmijëria në rritje, plot me emocione të reja dhe ndonjëherë dhimbje, por gjithmonë e paharrueshme".

-Kush është qëllimi kryesor që ju merreni me këngë. Keni kaluar të 70-at dhe tregoni shumë e re dhe zëri është po ai i bukur, me timbër dhe plot muzukialitet? Pra Parua dhë kënga!...

Kënga është jeta ime, qëllimi im, misioni im, ëndrra ime e çdo dite. Që kur fillova të këndoj unë se kam ndërprerë më këngën, sepse tek kënga gjej motivin e jetës. Unë me këngën dua ti sjell popullit tim, qetësi, paqe, mirëkuptim; larg halleve që i sjell politika. Ky popull i varfër dhe i sakrificës ka shumë nevojë, për këngë, për gëzim, për atmosferë festive. Kur shikon lajmet në televizion shikon politikanë që zihen, kronika të zeza, korrupsion dhe pak këngë. Nga mëngjesi në darkë jemi të ngarkuar me lajme tronditëse, që na rrënojnë shpirtin dhe athere patjetër që kënga mund tua heq trishtimin shqiptarëve. Pra ndaj këndoj, ndaj sjell këngë të reja ndaj dua që të mos rresht së kënduari. Në shumë koncerte dëgjoj shumë njerëz që thonë: larguam stresin. U kënaqëm me këngë shqiptare larg zhurmës së politikanëve. Me të vërtetë më vjen çudi se si këta politikanë nuk reagojnë kur shohin protestat dhe mjerimin e popullit. Besojmë gjithmonë se e nesërmja do jetë më e mirë, por gjithmonë zhgënjehemi. Dua që jeta e popullit tim të jetë si një këngë e bukur larg prapaskenave të politikës. Dhe për të përcjellë këtë mesazh unë punoj shumë, kaloj shumë kohë në studio me shokë, shoqe dhe kompozitorë. Pra puna ime ka rezultat në grup. Sepse kënga ka poet, kompozitor dhe këngëtar që duhet të punojnë në unitet. Puna, rezultatet nuk bëhen dhe nuk realizohen vetëm. Edhe unë kam bërë emër në saj të kompozitorëve, poetëve këngëtarëve, që kam kënduar, grupit me të cilin kam punuar. Këtu dua të ndalem tek grupi famoz i Bënçës, pasi aty unë arrita kulmin e famës dhe të emrit. Pra ky emër ku sot ndihem e respektuar, e kam marrë me këtë grup, me këngët e tij, me këngëtarët e tij, me arritjet e grupit që kudo na prisnin me duartrokitje. Pra ky emër, ky titull është dhe pjesë e tyre, këtë e them me shpirt.

-Keni kohë që jeni vendosur në Tiranë, ju mungon Tepelena dhe si ndiheni sot në kryeqytet?

Unë e kam gjetur shumë mirë veten në Tiranë. Tepelena më mungon shumë, por arti do hapësirë, do komunikim do ambiente, ndaj mund të them se sot ndihem më mirë për atin këtu në kryeqytet këtu arti është shumë masiv. Tirana të krijon shukmë mundësi për aktivitete. Tepelena është qytet i pastër, i bukur, me natyrë përrallore, me ujë kristal, me mish të rrallë, por i mungon pjesa aktive e artit. Unë pa art, pa muzikë nuk mund të rri. Të dyja në një kohë nuk mund t'i kesh dhe Tiranën dhe Tepelenën. Por unë edhe në Tepelenë shkoj shpesh.

Parua këndon dhe këngë popullore, por edhe polifonike. Ju këndoni kudo ku ka shqiptarë në mërgim. Cilat janë këngët më të preferuara që i kërkojnë Paros të këndojë në aktivitete, festa, dasma apo dhe në emisione të ndryshme? Këngët popullorë apo polifonike?

Unëi dashuroj njëlloj të gjitha. Këngët për mua janë si fëmijët për nënën. Të them të vërtetën më shumë më kërkojnë polifoninë. Deri dje mendoja se polifonia është këngë e thjeshtë, këngë që nuk do shumë angazhim artistik. Por tani që kam kërkesa dhe në raste të veçanta nuk kam kthyesin, pritësin apo ata që mbajnë iso si duhet shikoj se kënga stonon. Tek polifonia është ky kthyesi. Në polifoni rolin e kthyesit nuk e bën kushdo, madje ka rëndësi po aq sa marrësi. Rolin e kthyesit e bëjnë shumë pak, ata janë njerëz të lindur te trevës së Labërisë. Këta njerëz, këngëtarë të polifonisë mund t'i gjesh në Vlorë, Tepelenë, Gjirokastër, Sarandë. Me ato karakteristika zëri të veçantë. Kthyesi luan atë rol, që luan tastiera tek kënga e muzikuar, që do kohën kur të fillosh ose kur ta ndërpresësh këngën. Pra kthyesi luan rolin e ritmit të këngës si tastiera. Sot jam e bindur plotësisht se polifonia nuk bëhet pa kthyesin profesionist. Kthyesi është lezeti i këngës dhe këtë e kupton çdo njeri që e këndon polifoninë dhe që e ndjek atë në vijimësi. Kur fillon isua duket sikur nuk ka rol, por veshi i stërvitur e kap atë. Pra si ruhet ritmi i muzikës, ruhet dhe ritmi i polifonisë nga kthyesi, ndryshe nuk del polifonia. Nuk them se çdo kthyes duhet të jetë perfekt, por kur nuk është me ty gjithmonë, ai kthyesi profesionist, ti e ndjen që kënga nuk ecën si duhet, shumë nga publiku nuk e kupton. Pra ky është roli i kthyesit. Ai të jep kohën e duhur në polifoni nis po nuk e kap kënga dështon, bllokohet kënga. Ajo, oooooooooooo-ja, e zgjatur të jep kohën, masën se kur duhet të hysh sërish në këngë. Pra të jep kohën e kalimit nga strofa në strofë. Këtu dua të them se janë të lidhur, marrësi, kthyesi, duhet të jenë në sinkron. Ndaj mund të them se polifonia sot kërkohet po aq sa kënga popullore. Sidomos në zonën e Labërisë po. Ndoshta është dhe ajo që shumica më njohin me ato këngë të dëgjuara, të bukura, të cilat kanë lënë gjurmë në këtë trevë. Shumë kanë nostalgji për të shkuarën, e kujtojnë me shumë dëshirë. Por unë këndoj me aq dëshirë dhe pathos si këngën popullore dhe polifoninë. Tek polifonia shkrihem tek kënga popullore plotësoj veten.

- Ju folët për shumë aktivitete jashtë Atdheut, pra në emigracion. Mund ta dimë se ku është e kërkuar Parua jashtë në cilin vend të botës ku ka shqiptarë?

- Unë kam qenë në shumë shtete të botës. Që nga Amerika, Italia, Gjermania, pa diskutuar Greqinë që jam si në shtëpinë time. Pra jam kudo e kërkuar dhe e mirëpritur, por nuk shkoj kudo. Ka vende të largëta që tashmë nuk i preferoj.

-Thonë që nga vokali Paro është si 40-vjeç, ka ndonjë sekret?

-Jo, asnjë sekret. Zërin ma ka dhënë natyra, ma ka dhënë zoti. Unë mundohem ta ruaj. Pra për këtë vokal pëlqehen këngët e mia, për këtë vokal mua më ftojnë kudo. Tjetra është se unë kam dashuri për artin, për këngën. E adhuroj muzikën dhe i jap shumë dashuri dhe ajo ma shpërblen me të njëjtën monedhë. Të isha pak më e re në këto vite besoj se do kisha dhënë më shumë. Sot ka më shumë hapësira, ka lëvizje, ka mënyra të ndryshme të komunikimit dhe reklamës, ndaj po të isha e re besoj se do kisha më shumë rezultate. Pra do kisha bërë art të vërtetë.

- E ke menduar veten jashtë Shqipërisë?

Jo, kurrë. As e mendoj. Nuk e ndërroj Shqipërinë me asgjë. Këtu kam miqtë, farefisin, kam të afrim këtu kam ata me të cilët punoj. Këtu kam këngën. E shumta kur shkoj qëndroj 15 ditë dhe mërzitem.

-Ju disa këngë i keni bërë vetë. Parua është dhe poete?

Unë s'jam poete, por i dua poezitë, sepse ato janë tharmi i këngës. janë mjalti i këngës. S'mund të jetë kurrë e bukur një këngë që nuk ka tekst të bukur. Ajo mund të pëlqehet por kurrë s'merr notat më të larta të vlerësimit. Ndaj dhe poetët janë udhërrëfyesit e këngës, e notës së saj.