Albert Vataj: Nexho Shabani, njeriu i mirë dhe komiku i lindur

PROFIL I PAATORIZUAR

Nexho Shabani, njeriu i mirë dhe komiku i lindur, që përfaqëson dhe pasuron humorin popullor, këtë thesar të Shkodrës

Nga Albert Vataj

Atë mund ta takosh kudo në Shkodër, dhe e ke të garantuar se, njohur-panjohur, ti flasësh, ai është i gjithi aty, sy përtej ca xhamave të trashë dhe veshë që kapin çdo sinjal. Me vështirësinë e të folurit rrjedhshëm, që është gjithashtu pjesë e profilit të tij, ai u ofron falas humor të atypëratyshëm cilitdo. Ka fiksim artin kulinarik. Nuk i’a kam idenë nëse di të gatuaj më shumë se petulla dhe gallatë, por di që nga dashuritë e tij sublime është të ngrënit, të cilin e gjen me shumicë në bejtat dhe batutat e tij. (Pse, cili mendon ndryshe për të ngrënin nga ne të tjerët?!) Gjithsesi silueta e tij madhoshe zhvendoset përtueshëm rrugëve dhe rrugicave të Shkodrës, duke u përkundur, thua se ka mbi supe Taraboshin. Jo, ka veçse një xhup që i’a rrit përmasat, duke e bërë të mos kalojë pa u vënë re.

Ai është Nexho Shabani!

Kush nuk e njeh në Shkodër humoristin Nexho Shabani, atë që miqtë e quajnë “Ar”, jo thjesht si pseudonim, por si shenjë zemre. “Ar” për shpirtin e tij të bardhë, për butësinë dhe për atë humor të ngrohtë që nuk kërkon skenë, as dritat e sallave, por ndodh aty ku ndodhin njerëzit, në rrugë, në treg, në drekë, në sebep, në një kafe që shndërrohet në skenë improvizimi e në një bisedë që përfundon në të qeshura pa fund.

Shkodra, ky qytet që ka lindur e rritur humorin si pjesë të temperamentit të saj, ka pasur gjithnjë njerëz të tillë, aktorë pa skenë, komikë të jetës së përditshme, që e kanë bërë artin të ndodhë mes njerëzve, jo para tyre. Ata nuk kanë kërkuar duartrokitje, por shpërthime të sinqerta gëzimi. Dhe mes tyre, Nexho Shabani është një nga më të përveçmit, një pasardhës i atij humori qytetar, që përçon dritë e dashuri përmes një fjale, një batute, një bejte, një shakaje që të shkund shpirtin dhe të bën të mbash barkun me dorë. Ai di të të bëjë të qeshësh dhe të mendosh, sepse humori i tij nuk është një produkt surrogat, është një ekstrakt i përditshmërisë, i çdo gjëje që ai sheh dhe dëgjon.

Në një rrëfim për Star Plus TV, (kam mirësinë të shpreh mirënjohje koleges shkodrane që e ka bërë pjesë të interesit dhe prezantimit) Nexho ka treguar se humorin e ka të trashëguar nga i ati, një shitës nëpër fshatrat e Shkodrës. Ai njeri i thjeshtë, me mendje të hollë e fjalë të ëmbël, ishte burim frymëzimi për shumë të tjerë. Madje, vetë Tano Banushi, legjenda e humorit shkodran, është njohur me të dhe, në ato muhabetet e gjata përpara një gotë e ndonjë meze, ka marrë prej tij “nektarin e humorit popullor”, të cilin më pas e ka shndërruar në skeçe dhe pjesë të paharrueshme të estradës profesioniste. Kështu, në njëfarë mënyre, humori i Nexhos dhe i të atit është pjesë e trashëgimisë së pashkruar të artit komik shkodran.

Por humori i Nexho Shabanit nuk ka mbetur vetëm trashëgimi. Ai vetë është bërë burim humori për të tjerët. Ka raste kur ide, batuta apo situata komike të tij janë përdorur nga të tjerë humoristë dhe shkrues tekstesh, të cilët më pas janë ngjitur në skenë me to, ndoshta edhe pa “t’u rrittë ndera”. Nexho, megjithatë, nuk është ndier i “plaçkitur”, përkundrazi, ai është treguar bujar, ka bërë sikur asgjë atë që ishte gjithçka e tij. Për të, humori nuk është monedhë, por dhuratë, edhe pse ai është shitur dhe blerë. Ai jep me gjithë zemër, pa pritur të marrë gjë në këmbim. “Kam humorin pasurinë time,” thotë shpesh me buzëqeshje dhe ironi, “por ajo pasuri s’më ka bërë kurrë të pasur.” Dhe pikërisht këtu qëndron fisnikëria e shpirtit dhe talentit të tij.

Dikush e shijon, dikush e përdor, dikush tjetër guxon ta trajtojë me ironinë që ndonjëherë shoqëria ia rezervon komikut, sikur të ishte një gaztor në oborret e dikurshme mbretërore. Por Nexho nuk e ndien veten të përdorur. Ai shpërndan gëzim me thjeshtësi e dashuri. Kush e ka takuar, e di, mjafton t’i thuash “Ar, ma trego një barsoletë”, dhe ai ka gjithnjë një të freskët, një të çastit, një që të bën të harrosh brengat dhe të qeshësh. Është si një pemë që jep fruta gjithë vitin, dhe ka për të gjithë.

Nexho është rritur në varfëri, por ka trashëguar një pasuri shpirtërore të pamatë. Humori për të nuk është as hobi, as profesion, është mënyra e të jetuarit, është gjithçka që ai është dhe do të mbetet gjithçka për të cilën ai do të kujtohet.

“Humori na ka mbajtur gjallë,” thotë Nexho Shabani me një thjeshtësi që të shkund më shumë se çdo fjalim i bukur. “Po pate humorin, i ke të gjitha. Në shtëpinë tonë ndoshta s’kemi pasur bukë, por kemi qeshur. Dhe ashtu e kalonim.”

Në këto pak fjalë përmblidhet jo vetëm historia e tij, por edhe filozofia e jetës shkodrane, ajo që e kthen mungesën në mundësi, dhimbjen në shaka, dhe varfërinë në forcë shpirtërore. Për Nexhon, humori nuk është arratisje, por qëndresë; është mënyra më e urtë për t’i treguar jetës se nuk ka për ta mposhtur dot.

Në rrëfimet e tij, ai tregon gjithmonë mirënjohje për gjigantët e humorit shkodran, ata që e kanë ngritur të qeshurën në art: Tano Banushi, Paulin Preka, Gëzim Kruja, Zef Deda, Anton Krosi, Besnik Cinari, Zyliha Miloti, Sandër Ruçi, Mond Halili, Drande Xhaj, e shumë e shumë të tjerë, që kanë bërë historinë e trupës së Teatrit Migjeni, e asaj përfaqësie arti që ka tundur skenat dhe mrekulluar shpirtin e bukur të humorit. I përmend me nderim ata që janë shuar dhe ata që jetojnë ende, sepse beson se çdo brez i humorit shkodran është një hallkë e artë e një zinxhiri të gjatë që s’duhet të këputet kurrë.

“Edhe brezi i ri është premtues,” thotë me besim ai. “Kemi djem e vajza që dinë të qeshin me shpirt e ta bëjnë artin me shpirt.” Sepse për të, humori nuk mësohet, trashëgohet, kultivohet dhe përjetohet.

Dhe, si gjithmonë, Nexho nuk e mbyll dot një bisedë pa humor. Ai e kthen edhe reflektimin në një batutë të urtë, që ngërthen brenda saj një mesazh për të rinjtë e Shkodrës, ata që mendojnë të largohen për një jetë më të lehtë diku tjetër.

“Më thotë një inxhinier vlonjat njëherë,”, kujton Nexho me atë shikimin e tij gazmor –

‘Si ikni në mërgim ju shkodranët?! Habitem! Me ikë duhet me ikë ne, që qeshim vetëm për Vitin e Ri, kurse ju qeshni përditë!’”

E qesh me shpirt kur e kujton, por pas asaj të qeshure fshihet një mesazh dashurie për Shkodrën: Të mos e lësh këtë qytet, sepse Shkodra, përveç historisë, kulturës e krenarisë, ka diçka që s’ta jep asnjë vend tjetër, ka humorin, atë dritë që nuk fiket kurrë.

Në fund të fundit, Nexho Shabani nuk është thjesht një njeri që bën të tjerët të qeshin. Ai është një dëshmi e gjallë se humori është mënyrë jetese, një formë urtësie që i jep njeriut dinjitet, edhe kur s’ka asgjë tjetër përveç një buzëqeshjeje për ta ndarë.

Ai është produkt i estradave të ndërmarrjeve, ku rriti talentin e tij mes njerëzve të zakonshëm, në punë, në treg, në shoqëri. Ai e ndan gjithmonë me mirënjohje kujtimin për Petrit Gegën dhe Martin Ndojën, që e kanë nxitur dhe e kanë ndihmuar në hapat e para.

“Humorin e kam që fëmijë,” thotë Nexho. Dhe kjo ndjehet. Ai është autor i rreth shtatë mijë batutave, një arkiv i gjallë i humorit shkodran. Në çdo vend që ka qenë, në shkollë, në punë, në familje, në pazar, ka jetuar me humorin si pjesë të karakterit të tij, si oksigjenin e shpirtit.

Nexho Shabani është një nga ata njerëz që e mbajnë qytetin gjallë, që trashëgojnë traditën e shkëlqyer të humorit. Ai nuk është thjesht një humorist popullor; është një kujtesë e asaj Shkodre të vjetër, të dashur e gazmore, që e përballonte jetën me një buzëqeshje dhe një batutë. Ai është zëri i asaj trashëgimie që nuk shitet, nuk blihet, nuk matet me duartrokitje, por me dashurinë që lë pas.

Nexho, dhe shumë të tjerë, të njohur dhe të panjohur, janë ushqyer me humorin dhe e kanë ofruar atë si një akt komunikimi, si një marrëdhënie, si një mënyrë për të sfiduar hallet dhe problemet, të cilat edhe pse kërkojnë zgjidhje, e gjejnë atë nga një shpirt i ngopur me dritën e të qeshurës, me diellin e këtij rrezatimi të shpirtrave të pasur, të atyre njerëzve të thjeshtë si Nexho, të cilët janë njerëz të zakonshëm, por ajo që japin kaq bujarisht e bën një vlerë dhe kujtesë që jeton dhe do të jetojë me Shkodrën.